"Hi!" kaliwa't kanang pagbati ng mga kaklase at kakilala niya sa CAS Department.
"Hi, hello!" ganting pagbati niya sa mga ito.
Dahil unang araw ng weeklong celebration ng Foundation ng university, halos lahat ng mga estudyante mula sa iba’t ibang departamento ay busy at aktibo sa iba’t ibang exhibit na kanilang inihanda. Mayroon ding iba’t ibang booth na iniorganisa ng mga SSG Officers. Hindi naman masyadong abala sina Athena at Martin sapagkat sila ang napiling representative ng kanilang departamento para sa Mr. & Ms CAS. Magkagayunman ay mabusisi pa ring binibisita ni Martin ang mga kasamahang opisyal. Sinisigurado nitong magiging maayos ang takbo ng lahat. That's one thing kung bakit marami ang tumitingala sa kanyang kaibigan. Napaka maasikaso at responsable nito sa mga bagay - bagay.
“Athena, kanina ka pa raw hinahanap ni Mam Sheena!” tawag ni Miles sa kanya sa dedication booth na kasalukuyan nilang inaayos. Dahil mamaya pa ang alam niyang call time para sa last orientation sa kanila para sa gaganaping Mr. & Ms. Foundation sa huling araw ng selebrasyon ay minabuti niyang tumulong muna.
Kumunot ang noong nagtanong siya sa kaibigan. “Bakit kaya, mamaya pang 10 am ang alam kong call time namin eh.”
“May fitting daw kayo ng gowns sa CAS 101. Nandoon na rin ang handler mo, si Ms. Jomarie." Naging kaibigan niya ito nang minsan siyang makapagpaayos dito. At dahil Prof. naman ng CAS si Ms. Sheena Gomez kung kaya’t sa CAS na rin ito nagtalaga ng fitting room.
Tumango siya sa kaibigan. “Sige, pupunta na lang ako. Maiwan ko muna kayo diyan ha. Ipagpatuloy ninyo na lang ang ating ginagawa.”
Nagpaalam na si Athena sa kanila upang pumunta sa CAS 101. Nadatnan niya doon sina Ms. Gomez, si Ms. Jom, ang designer na si Ms. Ellainevi at ang mga kandidata ng Foundation na kasalukuyang abala sa pag –iinspect sa kani – kanilang gown na obra ng nasabing designer.
“Oh Hi Athena!” Why don’t you inspect and fit you gown para in case kailangan ng adjustment ay magawan ng paraan until Wednesday?” habang itinuturo sa akin ang nag – iisang gown sa table nito. Kinuha ni Ms. Jomarie ang nasabing gown at sinamahan siya nito. Pumasok sa improvised cloth divider doon upang magfit ng kanyang gown. Kulay red iyon na lalong nagpalitaw sa kanyang maputing kutis. Maganda naman ang pagkakalapat sa kanya ng nasabing gown.
"Ok ba ang fit sa'yo ng gown?" anang boses ni Ms. Jomarie. Bahagya niyang hinawi ang kurtina upang ipakita rito ang suot na gown.
"What can you say, Ms. Jom?" tanong pa niya habang umikot ikot.
"Wow.. you look great!" humahangang sambit ng kanyang handler. "Talbog sila sa iyo Athena."
"Sinabi nyo po eh.." nangingiting tugon niya. Kaibigan niya nga ito. Ika nga, patronize your own.
Muli niyang hinubad ang nasabing gown at nagpalit na muli ng jeans and shirt. Maingat niyang ibinalik ang gown sa paper bag nito.
"Thanks po Mam, Ms, Jom and Ms. Ellainevi. I'll go ahead na po."
"Sige na Athena. You may go."
Nang makapagpaalam Kay Ms. Gomez. Ms. Jomarie at Ms. Ellainevi ay nauna na siya sa mga kasamahang kandidata na lumabas. Babalik na sana siya sa ginagawang dedication booth kung saan si Jerson at Jim ang magsisilbing DJs ay nagulat na lamang siya nang hawakan ng isang lalaki at isang babae na nakasuot ng signature shirt ng kanilang department.
"Sorry Ms. pero kailangan nyo pong sumama sa amin." hinging - paumanhin sa kanya ng lalaki.
“Wait, ano ito?” manghang tanong niya sa mga ito.
Pinosasan siya ng mga ito habang iginigiya sa direksiyon ng marriage booth.
“Ikakasal lang naman po kayo sa marriage booth. Nag iintay na po doon ang inyong groom.” Kinikilig na sabi ng babaeng nakahawak sa kanya.
“Ano! Hindi ba puwedeng iba na lang? Marami akong ginagawa eh.” Pangungumbinsi pa niya.
“Wala na pong urungan. Malapit na po tayo eh” anang lalaking nagposas sa kanya.
Nagulat si Athena nang makita ang lalaking nakaposas din sa kanyang harapan.
“What a coincidence! I like this.” Nakangiting sagot ng binata habang ipinapakita ang laruan nilang posas.
“Whatever, Martin. Marami pa tayong kailangang ayusin sa booth.”
“This won’t take long,” sagot ni Martin. “Just go with the flow, Ms. Bride.”
Napailing na lang si Athena. Hindi na nga ako makaalis, baka mas mapansin pa pag pumalag ako.
May ibinigay na plastic ring mistulang laruan lang ng mga bata ang pari sa kanilang dalawa. May isinuot din sa kanyang wedding gown na ipinatong lamang sa suot niyang shirt and pants. Gaya ng sabi ni Martin, nakisama na lang siya sa agos nang matapos na agad at makabalik na sa pupuntahan. Wari’y kinikilig naman ang photographer maging ang ibang manonood nang mahagip ng tingin niya si Miles na nasa tabi ng Marriage Booth Organizer. Pinandilatan niya ito ng tingin. Umiwas naman ito ng tingin. Masayang crowd, may mock altar, at isang student “priest” na may laruang microphone.Isinuot nila sa isa’t isa ang plastic rings, habang tumatawa ang mga kaklase at may nagla-live sa I*.
“Do you take Martin as your pretend-husband?” tanong ng student priest.
“As if I have a choice…” pabulong ni Athena, sabay tawa ng mga nanonood.
Pagkatapos ng ilang picture-taking ay tinanggal din ang kanilang posas at gown. Agad na nagpaalam si Athena. sa organizer at staffs maging kay Martin.
Pero bago pa siya tuluyang makalakad palayo, hinawakan ni Martin ang kanyang pulso.
“Wait lang.” May malambing sa tono niya, ‘yung tipong hindi agad maitatapon sa hangin.
Napalingon siya. Tahimik na pinagmasdan ni Martin ang kanyang mukha. Hindi na ito ‘yung tipikal na pilyong ngiti niya—seryoso ito. Hindi mapakali ang mga mata, pero malinaw na may gustong sabihin.
“You really looked… beautiful in that gown kanina.” Hindi biro ang pagkakabigkas ni Martin.
Napakurap si Athena.
“Thanks,” mahina niyang tugon. Bakit parang biglang ang bigat ng paligid? Bakit ako naiilang? Bakit... ako kinakabahan?
“Kung pwede lang sana, ‘yun na ‘yung totoong kasal.” Napangiti si Martin, pero may bahid ng kaba sa boses nito.
Napanganga si Athena.
“Ha?!”
“Joke lang! Uy, joke lang!” mabilis na pag-urong ni Martin. “Huwag kang magalit, joke lang ‘yon!” sabay tawa, pero halatang pinilit lang.
Bago pa niya masabi ang dapat, biglang tumunog ang kanyang cellphone.
Tumigil ang paligid. Tumigil din ang tibok ng puso niya—sandaling tila wala siyang naririnig kundi ang pangalan na lumitaw sa screen:
“Enzo Calling…”
Pero bago niya masagot, naputol na ang tawag. Naiwan ang kanyang screen, may bagong voicemail notification.
Nagpakawala siya ng malalim na buntonghininga. Hindi niya agad pinindot.
“You okay?” tanong ni Martin.
“Yeah. I just didn’t expect a call.”
**************
Naabutan niya si Miles, nakaupo sa harap ng isang booth habang masayang umiinom ng milk tea, tila wala ni kaunting konsensya sa kakatapos lang na pambibiktima sa kanya. May ilang estudyanteng dumaraan at nakikisilip pa sa kanya, wari’y hindi makapaniwala sa mock wedding na nangyari.
“Sigurado ka bang wala kang kinalaman doon?” tanong ni Athena habang pinapasingkit ang mata at nakatukod ang dalawang kamay sa bewang.
“Wala, I swear! Pinky swear!” sagot ni Miles habang ngiting-ngiti pa rin.
“Hope to die?” matalim pa ring tanong niya, bagamat may bahid na ng biro ang tono.
Napatingin si Miles sa langit, wari'y nagdadasal ng sagot, saka sinabing:
“Uh… teka lang ha, may booth pa akong aayusin…” sabay hawak sa milk tea at mabilis na tumakbo palayo na parang takot na takot sa polygraph test.
“Miles!!!” sigaw niya, kasabay ng tawang napigilan lang sa hiya sa mga taong nakatingin pa rin sa kanya. Sinabi na nga eh. Tama siya ng hinala.
Natahimik siya saglit habang pinagmamasdan ang paligid—mga estudyanteng nagkakatuwaan, mga booth na puno ng kulay, musika mula sa portable speaker ng Student Council. Dito niya na-realize kung gaano ka-busy ang buong unibersidad. Pero habang papalayo siya sa booth, may ibang ingay sa puso niya na mas malakas pa sa lahat ng ito.
Kahit nawawala na ang saya sa pagitan nila ni Enzo, kahit hindi na iyon gaya ng dati... ramdam pa rin niyang hindi siya nag-iisa. Sa gitna ng kaguluhan, may mga taong handang umalalay, magpatawa, at sumalo sa bigat ng damdaming pinipilit niyang ikubli.
Tumingala siya saglit, tiniklop ang maliit na piraso ng papel na may nakasulat na “Marriage Certificate,” at isinilid sa bulsa. Nilapitan niya ang booth kung saan naroon si Jerson at Jim, mga DJs na binigyang responsibilidad ni Miles. Sinalubong siya ng malawak na ngiti ng dalawa.
“Mrs. Martin!” biro ni Jim.
Napailing siya, pero ngumiti rin. "Shut up."
Hindi niya alam kung ano'ng mas nakakainis—ang pang-aasar nila, ang pagkakabog ng puso niya tuwing naririnig ang pangalan ni Martin, o ang voicemail ni Enzo na hanggang ngayon ay hindi pa niya binubura.
Bumuntonghininga siya habang tinanaw ang paligid. Isang linggo pa ng selebrasyon. Marami pang puwedeng mangyari.
***********
Ang araw ay unti-unting lumulubog, nag-iiwan ng malambot na ginto sa paligid ng rooftop garden na ginawang set ng pictorial. Nasa paligid ang crew—isang photographer, assistant, stylist, at ang coordinator ng Mr. & Ms. CAS.
Ang hangin sa rooftop ay banayad, pero tila mabigat sa dibdib ni Athena. Nakaupo siya sa isang tabi habang inaayos ang kanyang buhok ng stylist. Ramdam niya ang panibagong yugto ng pressure—hindi lang para sa pictorial, kundi sa nararamdamang gumugulo sa kanya.
Si Athena, nakasuot ng eleganteng off-shoulder dress na kulay maroon, at si Martin naman ay naka black formal polo na nakabukas ang unang butones. Eleganteng ayos. Malinis ang makeup. Pero sa loob niya, magulo.
Enzo… nasaan ka na naman? tanong niya sa sarili. Kung andito ka lang, baka hindi ganito kalabo lahat.
Maya - maya pay tinawag na sila ng photographer for the photoshoot.
“Okay, face each other muna. Martin, hawakan mo ang kamay ni Athena. Athena, tingin sa kanya.” utos ng photographer.
Ginawa nila. Unti-unting hinawakan ni Martin ang kamay niya. Mainit. Matatag. Parang sinasadyang tagalan.
“Closer. Closer pa.” dagdag ng photographer. “Martin, lagay mo yung kamay mo sa waist niya. Athena, sandali lang, patong mo yung kamay mo sa dibdib niya.”
Saglit na nagkatitigan silang dalawa.
“Uhm… okay lang ba?” tanong ni Martin, bahagyang tumagilid ang ulo, nag-aalangan.
Tumango si Athena. “Okay lang.”
Pagkapwesto, naramdaman niya ang bisig ni Martin sa baywang niya. Hindi ito mapangahas, pero may teasing pressure—parang sinasadyang iparamdam na nandoon siya.
Click. Click. Click.
“Mas natural pa, Athena. Try mong ngumiti ng totoo.”
Paano? tanong ng isip niya. Eh ang lapit-lapit ni Martin.
“Okay, Martin—subukan mong bulungan si Athena ng kahit ano. We want a candid shot.”
Natigilan si Athena. “Ha? Anong ibubulong mo?”
Ngumiti si Martin, unti-unting yumuko palapit sa tenga niya, at binulungan siya—hindi ng biro, kundi ng isang bagay na hindi niya inaasahan.
“Gusto ko lang sabihin… na you looked really beautiful kanina sa gown fitting. Sobra.”
Napapitlag si Athena. Hindi dahil sa bulong, kundi dahil sa tonong ginamit nito—mababa, totoo, at parang hindi biro.
Click. isang perpektong candid shot.
“Yes! That’s it!” sigaw ng photographer. “We got the shot.”
Pero wala na sa atensyon ni Athena ang camera.
Nang tumayo si Martin, nagtama muli ang mga mata nila. Panandalian lang… pero may sinabi na iyon nang higit pa sa mga salitang binigkas kanina.
“Thank you,” bulong ni Athena, halos hindi marinig.
“Walang anuman.” sagot ni Martin, pero ang mga mata nito—may pinipigilang damdamin.
*************
That same night.
Tahimik ang gabi. Tanging ang marahang ugong ng electric fan at mga huni ng kuliglig sa labas ng bintana ang maririnig. Nakaupo si Athena sa kama, suot ang oversized hoodie na minsan ay pinasuot sa kanya ni Enzo nang ginawin siya noon sa sinehan.
Bitbit niya ang kanyang cellphone. Muling binuksan ang lumang thread nila ni Enzo sa Messenger—iyong hindi na niya nabuksan simula nang tumigil itong magparamdam halos tatlong linggo na ang nakalipas.
Scroll. Scroll. Scroll.
Enzo:
“Uwi ka na agad pagkatapos ng klase, ha? Gabi na. Text mo ako pag nakasakay ka.”
Enzo:
“Ayan ka nanaman, hindi ka na kumain nang maayos. Magluluto ako next time, promise.”
Enzo:
“Good night, peanut. Tulog ka na agad ha? Dream of me. 😜”
Napakagat-labi si Athena. Ramdam niya ang kurot sa dibdib habang binabalikan ang mga linyang dati'y normal lang sa kanila—ngayon ay parang alaala na lang ng isang panaginip na hindi niya alam kung babalik pa.
Naalala niya kung paano siya unang nahulog—hindi sa grand gestures, kundi sa mga simpleng bagay:
Noong hawak ni Enzo ang payong niya buong lakad pauwi kahit siya lang ang nababasa.
Napapikit si Athena. Pinilit ngumiti, pero may luhang bumitaw mula sa isang mata. Hindi ito luha ng galit. Napahawak siya sa dibdib.
************
Maaga pa, pero gising na si Athena—hindi dahil sa alarm, kundi dahil sa chat ni Enzo.
Enzo: "Breakfast? My treat. Same spot. 8 AM. No excuses 😎"
Napangiti siya habang nag-aayos. “Aba, biglang nagparamdam. Libre pa.”
Pagdating niya sa Café Amihan, nakita niya agad si Enzo—nakaupo sa paborito nilang mesa, may hawak nang dalawang paper cups at may brown paper bag sa harap niya. Nakataas pa ang kilay habang ngumunguya ng sandwich.
“Wow, hindi man lang ako hinintay?” sabay upo ni Athena.
“One bite lang ‘yon! Naaamoy ko pa lang gutom na ako eh.” depensa ni Enzo, sabay abot ng paper bag.
Napangiti si Athena habang binubuksan ang bag. “Hmm. Not bad, Mr. Apology-Through-Food.”
“Works every time.” sabay kindat ni Enzo.
Tahimik silang kumain sandali. Hindi awkward, hindi rin sobrang seryoso—parang may lumambot na ulit sa pagitan nila.
“So… bakit ngayon ka lang ulit nagpaparamdam?” tanong ni Athena habang pinupunasan ang labi.
“Long story. May konting… reset na kailangan.”
“Eh kasi minsan, kailangan mo lang patayin yung system, tapos pag binuhay mo ulit… mas smooth na.”
“Pero effective. Tingnan mo, andito ka pa rin.”
“Dahil gutom ako.”
Tumawa si Athena, hindi niya napigilan. Matagal-tagal na rin mula nang ganito siya kasaya sa simpleng moment.
Tumingin si Enzo sa kanya, taos sa mata.
“Scout’s honor. Promise. Hindi na ako aalis… lalo na’t may sandwich na laging naghihintay.” sabay tango sa kinakain niyang tinapay.
“Ugh, ang corny mo talaga.”
Sa gitna ng halakhakan, pag inom sa kape, at konting asaran, muling naging pamilyar ang pakiramdam.
Napakunot ang noo ni Martin habang nakaupo sa gilid ng sofa. Marahang ibinaba niya ang kanyang eyeglass at hindi makapaniwalang tiningnan ang suot ng anak nilang si Martheena. Darna costume. At hindi lang basta Darna—Darna na may two-piece at kapa!There goes his overprotective side again.“Why is she wearing those things?” madiing tanong nito sabay lingon sa kanyang asawa.Napailing si Athena at muntik nang mapatawa. “Why? Isn’t she lovely in that costume?” sagot nito habang pinipigil ang sariling humalakhak sa reaksyon ng asawa.“Nandoon na ako, pero hindi ba parang... kitang-kita naman katawan niya diyan? Kulang sa tela. Wala na bang iba?” balik-tanong niya, halos pabulong ngunit punong-puno ng pag-aalala.“Ha? What do you want her to wear, Bananas in Pajamas?” kantiyaw ni Athena habang tinutulungan si Martheena mag-ayos ng headband.“Athena…” napahilot sa sentido si Martin. Hindi na bago ang ganitong usapan sa kanila, lalo na’t pagdating sa mga anak, lalo na sa kanilang unica hija.
🎵 So as long as I live I’ll love you...Will have and hold you...You look so beautiful in white... 🎵You look so beautiful in white tonight.Sa mismong pagbugso ng musika, bumukas ang pintuan ng simbahan. Mula sa altar ay hindi mapigilan ni Martin ang mapalunok, habang nanatili siyang nakatayo sa gitna ng dambana. Mabilis ang tibok ng kanyang puso. Parang huminto ang mundo sa kanyang paligid. Ang bawat nota ng awitin ay tila ba inukit para sa sandaling ito—para sa kanila ni Athena.Humugot siya ng malalim na hininga, ngunit para bang nabawasan pa ang hangin sa kanyang dibdib nang sa wakas ay lumitaw ang kanyang bride. Nakaputi. Mala-anghel. Ang kanyang pinakamamahal. His dream walking toward him.Athena looked ethereal—serene and luminous. Her veil cascaded like silk water behind her, while her white gown hugged her form in graceful elegance. Pero higit pa sa kagandahan ng suot nito ang kinang ng mga mata ng dalaga—mata na punong-puno ng pag-ibig, pang-unawa, at tiwala. Para bang si
"Love, okay ka na ba? Let's go. Tayo na lang ang naririto. Besides, Martheena is waiting for us," mahinang wika ni Martin habang hinahaplos ang likod ni Athena. Sa likod ng kanyang tinig ay ang pagkabahala at labis na pag-unawa sa bigat na nararamdaman ng kanyang asawa.Hindi agad nakasagot si Athena. Nakatitig lamang siya sa marmol na lapida sa harapan nila, tila binabasa ang bawat letra ng pangalan ni Enzo na nakaukit doon. Kumirot ang puso niya sa alaala ng mga ngiti, tawa, at mga matang minsang naging mundo niya. Bago pa siya tuluyang lamunin ng damdamin, marahan siyang tumango.“Martheena... oo nga pala. Naghihintay ang anak natin,” mahinang bulong niya.Pero bago pa sila tuluyang tumalikod, hinawakan ni Martin ang mga palad ni Athena, saka lumapit sa mismong puntod ni Enzo. Tumigil ito sa harapan ng lapida at huminga nang malalim."Enzo," panimula ni Martin, bahagyang nanginginig ang tinig, "words are not enough para masabi ko ang pasasalamat ko. You saved my wife. You saved the
I guess I'm down, I guess I'm down, I guess I'm down… To my last cry…Tahimik ang paligid ngunit dagundong ang bawat pintig ng puso ng mga nagdadalamhati. Wala mang salita, ramdam sa hangin ang bigat ng pagkawala. Ang mga pag-iyak, mga buntong-hininga, at ang mga matang punô ng luha ay tila musika ng kapighatian sa sementeryong iyon.Hindi mo kayang patahimikin ang puso ng mga nagmamahal. Hindi mo basta-basta malilimutan ang isang taong gaya ni Enzo.You cannot put a good man down—even after his death.His memory lived on in the corners of every heart he had touched. Sa bawat ngiti ng kaibigan, sa bawat abot ng tulong, sa bawat salitang puno ng pag-unawa—Enzo had always been there.Sa loob ng buhay niya, hindi siya naging makasarili. Lagi niyang inuuna ang iba, ang kapakanan ng mga mahal niya. Kahit pa kapalit nito ay sariling ligaya. He loved selflessly. He lived sincerely.But fate, cruel and unrelenting, had its own plans. At sa gitna ng gulo, siya ang naging biktima. Hindi ng
“Aj!”Napapitlag si Athena sa narinig na tinig. Dahan-dahang umikot ang kanyang katawan at nanlaki ang mga mata sa pagkagulat—naroon si Natalie, nakatayo ilang hakbang lamang mula sa kanya, nanginginig ang mga kamay, at may baril na nakaumang sa kanya.Ang lamig ng hangin ng dapit-hapon ay biglaang napalitan ng malamig na pawis sa kanyang batok. Ang paghihintay niya sana sa jeep papuntang San Diego ay nauwi sa isang bangungot na hindi niya kailanman inasahan."N-Natalie... a-anong ibig sabihin nito?" pautal niyang tanong, nanginginig ang boses, habol ang hininga. Hindi niya maigalaw ang katawan sa takot. Parang may humigpit na gapos sa kanyang mga binti.Kaibigan niya si Natalie. Matagal na silang magkaibigan. Siya nga ang ninang ni Sabina. Noon, magka-kamay pa silang umaalalay kay Enzo sa kanyang darkest days. Pero ngayon, ang parehong mga mata ng kaibigan ay puno ng luha—at galit."Inagaw mo siya!" sigaw ni Natalie, basang-basa ng luha ang mga pisngi. "Inagaw mo siya! Homewrecker! An
All her life, she was craving for love and attention.Bata pa lang siya, ramdam na niya na hindi siya katulad ng iba. Habang ang ibang bata ay sabik sa yakap ng ina o hirit ng halik ng ama, siya—wala. Walang Mommy. Walang Daddy. Wala ring yakap. Walang halik. Ang mayroon lang ay malamig na hapunan, tahimik na gabi, at ang paulit-ulit na tanong sa sarili: "Bakit ako iniwan?"Nang mapansin ng kanyang lola ang kakaibang ikinikilos niya—biglaang lungkot, panaka-nakang pagkabaliw sa saya, matinding iyak pagkatapos ng halakhak—dinala siya sa doktor. Diagnosis: Bipolar disorder. May mood swings. May depressive episodes. May hallucinations. May impulse control issues. Pinayuhan sila ng gamot, pero sa huli, iniwan din siya ng mga magulang niya. May sarili na silang pamilya. May sarili na silang mga anak—at hindi siya kasali roon.Naulila siya nang tuluyan nang bawian ng buhay ang kanyang lola. Naiwan siya sa piling ng isang kasambahay na binabayaran lamang para "alagaan" siya. Wala siyang tot