Part 2 - Ang Korona Ng Mahal Na Birhen

Maagang gumising si Minggay kinabukasan. Naghilamos muna siya at saka inangat ang panaklob na nakapatong sa ibabaw ng lamesa upang tingnan kung may pandesal ba sa ilalim nito o kahit na anong puwedeng gawing pang-almusal.

Wala siyang nakita.

Tulog pa ang mga kapatid niya at mukhang wala na naman silang makakain pagkagising kaya magtitiis na lang muna sila sa tig-isang takal ng kape. Kung tutuusin, bawal pa sa kanila ang ganoong inumin. Masyadong matapang ang kape para sa mga katulad nilang bubwit pa ang sikmura, pero mas maigi na raw iyon sabi ni Mama Linda. Mabuti na raw na kahit papa'no madampian man lang ng kahit kaunting init ang kanilang katawan sa umaga.

Pagkalabas ng bahay, nakita niyang nakaupo ang Mama Linda niya sa pahabang bangko na nasa bakuran ng katapat na bahay. Sa tabi niya ang may-ari at nakatayo sa harap nila ang tatlo pang mga babae. Libangan na ng Mama Linda niya ang makipag-tsismisan tuwing umaga at hindi buo ang araw nito kapag hindi nakakasagap ng sariwang balita mula sa buhay ng ibang tao.

Nahuli ni Minggay ang mama niya na may kinakain at sa kamay nito ang may kagat ng pandesal. Nang magtama ang kanilang mga mata, agad na sinubo ni Mama Linda ang natitira pang piraso ng tinapay at saka ito nilunok nang hindi man lang nginunguya. Ngitian niya si Minggay pagkatapos at si Minggay naman ay nagkibit-balikat na lang na kunwari ay hindi iyon nakita.

Nilakad lang niya mula bahay hanggang sa palengke ng Villadolid. Maagang makaka-delihensya, maaga ring makakauwi. Nadatnan niyang maraming tao sa palengke noong mga oras na 'yon. Dali-daling nakihalo si Minggay sa daloy at humanap ng mabibiktima. May nakita siyang matandang babae at tinabihan niya ito.

"Magkano po isang kilo nito?" Tanong ni Minggay sa tindera. Kunwari ay bibili siya pero ang kaliwang kamay niya ay dahan-dahan nang gumagapang sa bag ng katabing matanda na abala sa pagkilatis ng mga isda.

"Eighty five isang kilo," sagot naman sa kanya ng tindera. Hindi rin nito pansin si Minggay dahil nasa iba pang mamimili ang atensyon nito.

Sa wakas! Napitas na ni Minggay ang wallet ng matanda at agad niya iyong itinago sa ilalim ng suot na t-shirt. Lumakad siya palayo at nang makahanap ng ligtas na lugar, binuksan niya ang pitaka. Trenta pesos lang ang laman. Napabuntong-hininga na lang si Minggay. Ibinulsa niya ang pera at saka itinapon ang pitaka sa kanal.

Bumalik siya ng palengke para kumulimbat ng mas malaki pang pera. Kulang ang trenta pesos pambili pa lang ng bigas. 

May natanaw siya sa 'di kalayuan. Matandang babae ulit na mukhang mayaman kung pagbabasehan ang suot nitong mga kumikinang na singsing at bracelet. Sa tabi nito ang katulong na naka-uniporme ng kulay light blue na siyang kasa-kasama ng matanda bilang taga-bitbit ng mga pinamili. Tangan din ng katulong ang bag ng mayamang matanda. Lumapit si Minggay sa tabi ng katulong.

"Ate, magkano po isang kilo nito?" 'ika ni Minggay sa tindera. Parehong tactic ulit kagaya ng sa nauna.  Muling naglumikot ang kamay ni Minggay pagdikit sa hawak na bag ng katulong. Isa-isang gumapang ang mga daliri nito papunta sa zipper. Kasamaang palad nga lang, mas maagap ngayon ang tindera at agad nitong tinawag ang atensyon ng katulong.

"Miss, Miss, 'yung bag mo. Ingatan mo 'yan. Maraming kawatan dito," babala ng tindera. Napalingon naman ito sa bitbit na bag at naaktuhang nakasuksok ang kamay ni Minggay sa loob. Ni hindi man lang niya ito naramdaman noong una.

"Ay puke ka!" Napalakas ang boses ng katulong sabay bawi sa bag. Niyakap niya ito na parang isang sanggol. Nagsilingunan ang mga tao sa direksyon nila. "Ate, itong bata may kinukupit sa bag mo," sumbong nito sa amo.

"Uy, ano yan? Ba't nagnanakaw ka?" Sigaw ng kargador sa malapit na agad na inilapag ang buhat-buhat bloke ng yelo.

Napa-atras si Minggay at saka siya tumalilis ng takbo. Hindi siya lumilingon kaya hindi rin niya alam kung may humahabol ba sa kanya. Hindi siya humihinto kahit na parang sasabog na ang dibdib niya sa hingal. Paulit-ulit kasing naririnig ni Minggay ang sinabi ng Mama Linda niya na hindi siya mapapiyansahan nito kung sakaling madakip siya.

Nang masigurong niyang malayo na sa palengke ay saka lang siya huminto sa tapat ng isang lumang gusali. Napasandal siya sa dingding nito at nilanghap niya ang lahat ng hangin na puwedeng ipasok sa kanyang baga para ibsan ang pagod at kaba. Nang sandaling iyon, natanto niyang hindi na siya puwedeng bumalik sa palengke dahil namukhaan na siya ng mga taga-roon kaya naisipan na lang niyang umuwi sa kanila.

Sa daan pa lang, sinalubong na siya nh bunsong si Caloy. Kinarga niya ito pauwi at nakitang nakaabang na sa may pintuan ng bahay nila ang kanyang ina-inahan.

"Asan na delihensya mo?" Nakasahod ang kamay ni Mama Linda.

Ibinaba ni Minggay si Caloy at dinukot ang trenta pesos na nakaw. Napamulagat si Mama Linda. "Ano? Bakit ito lang?"

"Muntik na akong mahuli, Ma. Buti nga nakatakas pa ako," paliwanag ni Minggay. Hindi siya makatingin sa mata ng Mama niya dahil kahit siya parang nahiya sa kakarampot na perang inabot niya.

"Mamaya, mag-uusap tayo," sabay talikod ni Mama Linda tangay ang trenta pesos.

+-+-+-+-+-+-+-+-+-

Inaya ni Mama Linda si Minggay sa may fast food chain malapit sa kanila. Naroon lang sila sa labas dahil wala naman silang perang pambili ng pagkain. Doon napili ni Mama Linda na sabihin kay Minggay ang plano niya para hindi ito marinig ng nga kapatid niya. Umupo sila sa paanan ng streetlight na katabi ng restaurant.

"Mukhang pahina nang pahina benta natin du'n sa shabu. Tapos di ka na rin puwedeng mandukot dahil kilala ka na ng mga tao. Kung sa panlilimos naman tayo aasa, hindi tayo mabubuhay dahil pinapalayas na mga kapatid mo doon sa plaza, wala na tayo mapuwestuhan doon," ito agad ang unang sinabi sa kanya ni Mama Linda. "Kaya may ipapagawa ako sa'yo. Kapag ito nagawa mo nang tama, hindi na natin kailangan pang magnakaw ulit dahil kikita tayo dito ng tiba-tiba."

Na-intriga naman agad si Minggay. Ni hindi na nito natanong kung bakit siya ang napili ng Mama Linda niya na kausapin para sa plano nito. "Ano 'yun, Ma?

"Alam mo 'yung simbahan natin, 'di ba?" Tumango si Minggay at nagpatuloy si Mama Linda.

"Alam kong alam mo rin 'yung patron natin dito sa bayan natin - 'yung Mahal na Birhen ng Villapureza." Tumango ulit si Minggay tanda ng pagsang-ayon. "Ngayon, may nakapagsabi sa akin na 'yung korona ng mahal na birhen ay yari pala sa ginto at diamante. Ang gusto ko, kunin mo 'yung korona. 'Pag nakuha mo 'yun meron na agad akong buyer na bibili sa korona. Malaki-laki rin 'yung alok niya. Hindi na tayo magugutom. Hindi mo na kailangan magnakaw."

Natulala sandali si Minggay. "Korona ng Mahal Na Birhen Ng Villapureza? Hindi po ba masyado naman yatang... mapanganib po 'yun. Buong bayan na ng ng Villapureza ang ha-hunting sa akin 'pag ganon. Saka bakit ako?"

"Huwag kang mag-alala," paniniguro sa kanya ni Mama Linda. Idinantay nito ang kaliwang kamay sa nakayukom na mga kamao ni Minggay. "Oras na makuha mo na ang korona, lalayas agad tayo sa bayang ito. Hindi na nila yun malalaman."

"Ma, parang ayokong gawin. Natatakot ako."

"Saan? Kanino? Sus! Ito namang batang 'to. Hindi ka ba naaawa sa mga kapatid mo? Tingnan mo nga, ang papayat na tapos hindi pa nakapag-aral. Kapag nabenta natin 'yung korona ng Mahal Na Birhen, makakaraos na tayo sa hirap." Nakangiti si Mama Linda habang kinakausap si Minggay. Na-i-imagine na kasi nito ang magiging buhay nila kung sakaling marami na silang pera.

Hindi agad maka-kibo si Minggay. Parang ang dami biglang naglaro sa isip niya. "Bakit ako, Ma? Puwedeng iba na lang?"

"Ikaw lang ang puwede, anak. Hindi ka paghihinalaan sa itsura mo," giit ni Mama Linda. Kumpara kasi sa mga kapatid niya, mukhang hindi galing sa hirap si Minggay dahil sa makintab at tuwid nitong buhok na umaabot hanggang braso at mamula-mula nitong mga pisngi. Mga pisngi na tinernuhan ng singkit nitong mga mata, may katangusang ilong at makinis na kayumangging balat. Mas mukha siyang anak-mayaman na babad sa beach.

Napalingon bigla si Minggay sa ingay na narinig niya sa kanyang likuran. Galing iyon sa isang pamilyang kalalabas lang ng fast food restaurant na masayang nagkukuwentuhan papunta sa kanilang sasakyan. Buong buhay ni Minggay, wala pa sa kanilang magkakapatid ang nakakapasok sa restaurant na iyon kahit halos araw-araw nila itong nadadaanan. Pangarap ni Minggay na maka-kain sila roon.

"Sige Ma. Kelan ba?"