Tumindi pa ang liwanag sa loob ng yungib dahil sa labing-isa nang lamparang umiilaw na nakapatong sa mesang kinauupuan ni Andracio. Tila kinain na ng madilaw na mga nasindihang liwanag ang buong kadilimang napuntahan at nakita kanina ng encargador sa kanyang pagrating.Lingid sa bagwis na dala ng hangin, ramdam na ng batang Julian ang buong panlalamig ng katawan, isang masaklap at kakaibang lamig ang kanyang naramdaman na di lamang nanunuot sa kanyang kalamnan. Unti-unting binabalot na rin ng kadiliman ang kanyang paningin, tatwang unti-unting hinihigop na rin ng karimlan ang kaluluwa niya. Si Kamatayan ang huling wari ng batang Julian ng makita ang lalaki. Marahil ay kukunin na nito ang kanyang buhay. Marahil ay ito na ang sundo niya na magwawakas sa kanyang buhay. Isang halimaw, walang ibang naisip maipagtulad si Julian sa nakitang ginoo kundi isang mabangis na halimaw.Nakagapos sa kadena ang mga kamay ni Don Condrado nang makita ito ni Andracio. Nakapaa lang sa lupa. ahit naghahar
Dumaloy ang dugo mula sa aking dalawang daliri. Kakulay ito ng rosas. Dahan-dahan itong dumadaloy mula sa aking daliri mula sa sugat na dulot ng tinik. Di kalauna’y bumalik ang dumaloy na dugo ko pabalik sa sugat sa aking dalawang daliri. Pagkabalik ng dugo sa sugat ay humilom bigla ang sugat na para bang hindi man ako natinikan. Bumaba ako mula sa aking cuarto, lumabas ng bahay at nagtungo sa hardin upang alamin ang kasagutan sa aking mga katanungan. Hinanap ko roon ang halamang itinuro ng aking ina. Ang halamang namumulaklak ng kanyang itinatanging bulaklak, ang rosas. Nakita ko ito sa gawing gilid ng isang sulok sa hardin. Hinahalughog ko ang halaman nagbabasakaling may makita roon na siyang itinuro ng aking ina sa akin.“Tayo na Carmela. Baka gabihin tayong makauwi,” pag-aanyayang umalis ni Manuela sa akin. Sabay kami umalis sa hardin patungo sa silong ng bahay kung saan naghihintay ang karwaheng aming sasakyan. At pagkasakay namin roon ay agad umusad ang sinasakyan naming karwahe
Hindi ko mapagtanto na sa lahat ng taong nandito sa Santa Lucia, ako ang pinili ng taong nagpadala nito upang makausap ukol sa panganib diumanong darating sa bayan. “Mula sa kaharian ng Transylvania ay may apat na magigiting na hari ang namumuno sa buong kaharian. Mula sa magkakaibang kaharian, naisipan nilang gawing isang kaharian ito kaya nabuo ang kahariang Transylvania,” panimula ng tagapagsalaysay sa kuwento. Nagsilabasan ang apat na lalaki mula sa likuran ng entablado na may kasuotang magagarang katulad ng isang hari.Nagpatuloy ang tagapagsalaysay sa kwento.“Malakas, maimpluwensiya at matatalino ang ang haring namuno sa buong kahariang iyon na siyang ipinagmamalaki ng mga mamamayang namumuhay roon. Ang mga haring iyon ay sina Haring Roman Vesta,Haring Eric Faust, Haring Marcus Dracula at Haring Gustavo Perova. Mapayapa at matiwasay naman ang pamumuno sa kaharian ng mga haring ito kaya malago at mayaman ang buong Transylvania.Sa karamihan ng mga taong maaring mas makakatulong
Ang tunay na pangalan ng Tinig Adarna, ang bagong kasapi ng La Indio Independiente, ay hindi Mateo Vicente kagaya ng pagpapakilala niya sa lahat. Hindi rin siya kapatid ni Damian Vicente, batay sa pagkilala ng mga kasapi sa kanya. Muli namang bumalik sa alaala ni Julian ang gabing tinutukoy ng dating maestro. Naaalala pa niya ang mga pamamaalam nito sa kanya--ang nobelang binabasa niya noon--at maging ang nakakagulat na bagay na nakita niya sa maestro sa gabing iyon ay sumulpot din pabalik sa kanyang alaala.Ang totoo, siya ay isang tunay na babae at nagpanggap lang bilang isang lalaki para makapasok sa lilim ng tagong kapatiran ng mga ilustrados. Siya ay Adelaida Vicente y Benitez, ang dalawampu't apat na taong gulang na biyuda nang nasirang si Damian Vicente, ang Tubong Ilokano at ang pinuno ng nabigong himagsikan sa bayan ng Nueva Seguida.At kasabay ng bumayong malamig na hangin, muling bumalik sa pagiging uwak ang nakatalukbong itim na babae. Mulang dinakip ng mga kawal ng guardia
Lumiliwanag sa pula ang kanyang mga mata. Tila nabubuhay rito ang apoy na parang lumagalablab. At nang kumidlat muli, nakita ko ang kanyang mukha. Isa itong ordinaryong tao sa kanyang tindig at pananamit. Hindi ko alam at papaanong lumaki ng ganoon ang pagngiti ng aking labi. Napakasaya ng puso ko sa mga sandaling iyon. Hindi ko mailarawan ang kasiyahang bumalot sa aking pagkatao na sa kaunaunahang pagkakataong bilang isang dalaga ay nakadanas humalik sa isang makisig na binata ngunit ang nakikita kong dahilan sa aking damdaming iyon ay ang mailabas ko ang tunay na aking naramdaman sa nag iisang taong aking minamahal.“Nasaan sina Ikaapat, Ikaanim at Ikawalong Sinag?” tanong ng prayle sa mga kasamahang naroon sa mesa nang makitang may tatlong bakanteng upuan roon. “Pinaabot ni Ikaapat na Sinag ang kanyang paghingi ng paumanhin sa inyo, Unang Sinag. Marahil ay patungo na siya rito,” wika ng isang matandang lalaking may mahabang bigote.Napansin ko na sa nagdaang oras ng aming paglalakba
Bukod sa pagiging kasapi niya sa kuta ng Tatag Bato, isa rin si Sarhento Loreto sa mga ilustrado na kawani ng La Indio Independiente, isang kapatiran ng mga reformista at propagandista,kung saan nakilala siya sa bansag niyang Batong Kawal. Habang kinukuyod ni Raul ang dalang kawayan para magpalalim, si Clara naman ay itinatanim na sa lupa ang mga tuyong buto ng mais. Siya ang namagitan sa pagkakaugnay ng Tatag Bato at La Indio Independencia sa isa't isa, kahit ang dalawang kapatiran ay may malayong pagkakaiba sa ginagamit na mga pamamaraan sa pag-abot ng hangarin nilang matapos ang baluktot at maalipusta na pamahalaan ng mga dayuhang Kastila sa buong lalawigan. "Kailangan kong makitang ligtas ang aking ina at ang tatlo kong mga kapatid. Walang ibang ginagawa ang mga Kastilang sibil sa bayan kundi pasakit at pagpapahirap.At sa huling banda ng lamesa ay naroon ang dalawang pinuno ng mga tulisanes sa bayan ng San Vicente, ang magkapatid na Lazrena na sina Calimo Lazrena, tatlumpu't anim
Maulan sa ganing iyon. Papauwi na noon ang mag-amang Armando at Julian Guevarra sakay nang isang karwahe. Buong akala lamang nila noon ay siniyasat lamang sila ng mga kawal na karaniwang ginagawa tuwing gabi, ngunit isang malakas na putok ng baril ang yumanig bigla na siyang gumuluntang kina Julian at ang ama niyang si Don Armando Guevarra na nasa loob ng karwahe. Mga ilang sandali pa'y bumulwak na lamang bigla ang pintuan ng sinasakyan nila at dito'y laking gulat ng mag-ama na tumambad roon ang dalawang lalaking nakamaskara na parehong nakasuot ng damit pangkawal ng mga guardia civil. Tinutukan sila ng mga hawak nitong mga rebolber o maliliit na baril sabay pagpilit na pagpapalabas sa kanila ng karwahe. Agad namang lumabas ang mag-amang Guevarra pagkatutok ng mga baril sa kanila, at pagkalabas ay walang anu-ano'y bigla na lamang tinadyakan at ginulpi ng dalawang lalaki si Don Armando. Walang nagawa si Julian dito kundi ang umiyak lamang ng malakas habang napapanood ang walang humpay
"Mga mahal na hukom," ang pagsasalitang muli ng nakatayong abogado. "Tago mang umiiral ang kapatiran ng mga nasasakdal, ngunit hindi ibig sabihin nito na nagluluto na ng pag-aalsa ang kapatiran laban sa pamahalaan. Sa halip ay tumutulong pa po ito sa mga mamamayang Pilipino sa Ilocandia na salat sa usaping pang-edukasyon at legalidad. Sila rin ay nagkakawang-gawa sa mga taong talagang nangangailangan ng anumang uri ng tulong nila. Kaya, maliban sa mga dokumento na aking ibinigay po sa inyo ay may mga testigo rin kaming dala ngayon na magpapatunay sa mga mabubuting bagay na nagawa ng kapatirang ito," paglalahad ng abogado sa mga dala umano niyang mga testigo.Hindi agad nakasagot si Padre Mariano sa katanungang iyon ni Padre Agustin. Hindi naman niya talaga alam ang buong kuwento. Buhat pa kasi nung una siyang mabalitaan tungkol nito, lagi na niyang itinatanong sa sarili kung bakit o talaga nga bang magagawa ni Hen. Ramon Trinidad ang magpakamatay. Matagal na kasing magkakilala sina Pad