CHAPTER FOUR
NAGPAS’YA nang pumasok si Andrea. Hatinggabi na. May klase pa siya bukas. Mabuti na lang, nakapag-advance siyang gumawa ng lesson plan niya para sa susunod na ilang araw.
Sinilip niya pa muna ang ina sa k’warto nito. Himbing na himbing na ito. Parang gusto niya itong lapitan. Yakapin. Tabihan sa pagtulog ngunit pinigil niya ang sarili. Saka na siguro. Kapag handang-handa na siyang sabihin dito na pinatatawad niya na ito.
Nagtungo na siya sa sariling silid. Umusal siya ng dasal bago nahiga. Isang panalangin na sana, baguhin ng Diyos ang puso niya na waring pinatigas na ng maraming hinanakit sa buhay.
Ipikit-idilat niya ang mga mata pero madamot sa kan’ya ang antok. Hindi mawala sa isip niya ang mga ipinarating sa kan'ya ng ina sa pamamagitan ni Aling Adel. At bigla, kung bakit rumehistro uli sa utak niya ang imahe ng lalaking una at huli niyang minahal. Si Carlos.
Dahil ba hanggang sa mga sandaling ito, naroroon pa rin ang panghihinayang sa kan'ya? Na hindi sila nito nagkatuluyan?
Siguro nga.
Paano niya ba makakalimutan ang araw ng nagkasira sila nito nang tuluyan?
“Bakit kailangang sundin mo lagi ang nanay mo, Andrea? Kailan ka magkakaroon ng sariling desisyon? Hindi ka na bata. Nasa hustong edad at isip ka na para lagi na lang magpadikta sa kan’ya!” galit si Carlos noon.
“H-hindi ko siya kayang suwayin, Carlos. Ang laki na rin ng isinakripisyo ng nanay ko para sa akin matapos kaming iwanan ng tatay ko.”
“Hindi mo kasalanan na iniwan kayo ng ama mo! At kung nagsakripisyo man sa ‘yo ang nanay mo, normal lang ‘yon. Dahil magulang mo siya. May obligasyon siya sa ’yo! Ang hindi normal, ang diktahan ka niya dahil sa sinakripisyo niya sa ‘yo! Hindi niya pag-aari ang buhay mo, Andrea!”
Iyak siya ng iyak noon. Tama si Carlos pero may magagawa ba siya? Baka itakwil siya ng kan'yang ina oras na si Carlos ang piliin niya. Kung bakit, ganoon na lamang ang takot niya sa kan'yang nanay.
“Kung may natitira ka pang respeto sa pagkatao mo Andrea, at kung talagang totoo na mahal mo ako, sasama ka sa akin. Mamayang gabi, hihintayin kita sa terminal ng bus. Iuuwi kita sa probinsiya namin. Magsisimula tayo roon ng bagong buhay. Ikaw lang at ako.” Kinabig pa siya ni Carlos. Hinalikan sa noo bago ito tumalikod sa kan'ya.
Naiwan siyang nakatulala. Hindi alam kung ano ang iisipin at gagawin. Nakahanda ba siyang sumuway sa ina alang-alang sa pagmamahalan nila ng nobyo?
Bago tuluyang dumilim, sa wakas ay nakabuo ng mabigat na desisyon si Andrea. Sasama siya kay Carlos. Eh, ano kung itakwil siya ng nanay niya? Pasasaan ba, mapapatawad din siya nito. Iiral at iiral pa rin ang damdaming ina nito na nagmamahal sa kan'ya bilang anak. Sabi nga, walang magulang na nakatitiis sa anak.
Mas mahalaga ang pagmamahalan nila ni Carlos. Doon nakasalalay ang kaligayahan niya. At, parang hindi niya kakayanin na mawala si Carlos sa buhay niya.
Nag-empake siya makaraang gumawa ng maikling sulat para sa ina. Nakasaad doon ang paghingi ng tawad at pang-unawa.
Ngunit laking gulat niya nang pagbukas niya ng pinto ng kan’yang k’warto, naroroon lang pala ito. Tila inaabangan talaga ang kan'yang paglabas.
“’N-nay?” sambit ni Andrea. Bakas sa anyo ang takot.
“Aalis ka? Sasama ka sa lalaking iyon?” matigas ang anyo ni Aling Selya. “Makikipagtanan ka?”
“P-patawarin ninyo ako, ‘Nay. Ayoko sanang gawin ito pero binibigyan ninyo kami ng dahilan ni Carlos para gawin ito.”
“A, ganoon? Kasalanan ko pa pala?” Sarkastiko ang tono ni Aling Selya. “Puwes, sulong! Lumayas ka!
Iwanan mo ako! Wala kang pinagkaiba sa ama mo! Gagawin mo ring miserable ang buhay ko!”
Nagwala na naman si Aling Selya. Naging hysterical na muli ito. Lahat ng makapang gamit ay ibinabato, ibinabalibag. Hanggang may makuha itong gunting. Tangkang i****k sa sarili.
Natakot si Andrea. Nataranta. “’Wag, ‘Nay! Huwaggg!!! Parang awa n’yo na, ‘wag n’yong gagawin ‘yannn!!!” umiiyak na sigaw ng dalaga.
“Kung iiwan mo rin lang ako, mas mabuti pang mamatay na lang ako. Hindi ko kaya, anak. Hindi ko kaya na muling mag-isaaa!!!” sobra ang pagtangis ng matanda. Anumang sandali ay tila desidido talagang saktan ang kan’yang sarili.
“Hindi. Hindi na kayo mag-iisa. Hindi na ako aalis, ‘Nay. Hindi na ako sasama kay Carlos! Pangako!" unti-unting nilapitan ni Andrea ang ina na biglang kumalma nang marinig ang sinabi niyang iyon.
Nanginginig na dahan-dahang kinuha ni Andrea ang gunting sa kamay nito. At mabilis itong niyakap ng mahigpit habang pareho silang nagsisikip ang dibdib sa labis na tens'yong kap’wa nararamdaman nang mga sandaling iyon.
“H-hindi mo na ako iiwan?” ani Aling Selya. "Hindi ka na aalis?" Para itong batang yumupyop sa dibdib ng anak. “P-pangako, anak?”
Tumango si Andrea. Sunod-sunod. Nanatiling tigmak sa luha ang mga mata.
At matapos ang senaryo na iyon, dinala ni Andrea ang ina sa ospital. Nagkaroon ito ng nervous breakdown at labis na sinisi ng dalaga ang sarili dahil sa nangyari.
Doon na din natapos ang kabanata ni Carlos sa buhay niya. Hanggang mabalitaan niya isang araw, na umalis ito upang magtrabaho sa ibang bansa. Kahit saglit, hindi na niya tinangka na makipag-usap pa rito. Kahit napakasakit na nauwi sa wala ang pagmamahalan nila. Lihim na lamang siyang humingi ng tawad sa nobyo.
At mula noon, umikot na lamang ang buhay niya sa kan'yang ina. Sa bawat araw na lumilipas, pilit niyang pinaglalabanan ang lungkot. Itinatak na niya sa isipan, hanggang doon na lamang siya. Hanggang ganoon na lamang siya.
Ang nanay niya, hayon. Tila kuntento naman sa ganoong buhay nila. Tatanda ito na kasama siya. At tatanda rin siya na kasama ito. At isang araw, lilisan na rin ito sa buhay niya. Maiiwan siyang nag-iisa.
Maraming pagkakataon na gusto niya itong sumbatan lalo na kapag nakakaramdam siya ng pagkabagot sa buhay niyang iyon.
Maraming beses na gusto niya itong pakitaan ng hindi maganda. Para maramdaman nito ang ginawa nito sa buhay niya.
At maraming beses niya ring inisip na iwan na lamang ito, pero sa huli, nananaig ang kunsensiya niya. Paano ito kapag nawala siya?
Matanda na ang nanay niya. At siya lang ang inaasahan nito na makasama hanggang sa wakas ng buhay nito.
At kung maaari nga lang, makaharap niya sana ang ama niya na sobrang nagdulot dito ng kalungkutan at poot kung bakit sa pamamagitan niya, parang gumanti rito ang kan'yang ina. Pero sa kaibuturan ng puso niya, ni anino ng ama niya na umabandona sa kanila, ay ayaw niyang makita. Nasusuklam din siya sa tatay niya.
Pag-iyak. Iyon na lamang ang lagi niyang ginagawa. Sa sobrang kalungkutan na umaalipin sa pagkatao niya bawat araw...
ANG WAKAS… SIKAT na ang araw nang magmulat ng mga mata niya si Andrea nang umagang iyon. Wala si Vincent sa tabi niya. Maging si Vince ay wala na rin sa kama nito. Naisip niya, marahil ay isinama ni Vincent na maglakad-lakad ang anak para bumili rin ng pandesal sa ‘di kalayuang bakery doon. Alam kasi nito na hindi kumpleto ang almusal niya pag walang pandesal na isinasawsaw niya lang sa mainit na kape. Pasado alas sais na ng umaga. Tinanghali siya ng gising kasi’y late na ring nakauwi si Vincent kagabi dahil pinagkatuwaan aniya ito ng mga kaibigan na bigyan ng bachelor’s party. Medyo napuyat siya sa paghihintay dito. Ngayong araw na ang kasal nila sa huwes na kasabay ng birthday niya. ‘Birthday niya…’ Ngayon. Napangiti si Andrea. This day is her 41st birthday. Akalain niya ba? Na sa edad niyang ito, makapag-aasawa pa pala siya? Na may lalaki pang magpapakasal sa kan’ya? At ang lalaking iyon ay pinakamamahal niya? Ito na ang pinakamasayang kaarawang dumating sa buong buhay niya.
PAGKATAPOS ng senaryo na iyon sa memorial park, tahimik na umalis at umuwi na sina Vincent. Tila ba talo pa nila ang kasalukuyang sitwasyon ni Liz na sobrang nagluluksa sa pagkamatay ng asawa nito dahil ganoon na lamang ang palahaw nito kanina habang unti-unting ibinabaon ang kabiyak nito sa ilalim ng lupa.Sa kotse, habang nagmamaneho si Vincent, walang nagsasalita ni sinuman. Maging si Meldy na mahilig magbiro at magpatawa, tila ba hanggang sa mga sandaling iyon ay bigat na bigat pa rin ang kalooban sa nasaksihang tagpo kanina.Idinaan na muna ni Vincent ang mag-asawang Meldy at Toto sa hotel na tinutuluyan ng mga ito bago nila binagtas na muli ang direksyon pauwi.Hanggang sa makarating sila ng bahay, sobrang katahimikan pa rin ang namamayani kina Vincent at Andrea. Kaya lang nagkaroon uli ng conversation, nang sumalubong sa kanila si Edna habang karga ang tuwang-tuwa na si Vince pagkakita sa mga magulang nito.“Naku boss, Ma’m Andeng, kanina pa ‘to nangungulit sa katatanong sa in
NAGISING kinabukasan si Andrea na magaan ang pakiramdam kahit may tensyon na nagpabigat ng dibdib niya nang nagdaang gabi.Bigla niya lang naisip, bakit nga pala hindi niya naitanong kay Vincent kagabi kung bakit hindi siya nito pormal na ipinakilala kay Trina? Sabagay, importante pa ba ‘yon? Kay Yuri man, sa naging girlfriend nitong Haponesa, kahit alam nito ang tungkol sa kan’ya, hindi rin naman siya ipinakilala ni Vincent sa ex nito na ‘yon. Pero hindi niya itatanggi, kahit paano, kwestyonable iyon sa kan’ya.Napabuntong-hininga ang dalagang ina. Hayaan niya na nga lang. Hindi na mahalaga ang bagay na iyon.Pinagmasdan niya ang lalaking pakakasalan. Himbing pa ito. Naghihilik pa nang mahina. Napangiti si Andrea. Ang sarap-sarap pagmasdan ng guwapong lalaking ito na tatay ng anak niya.Akalain niya ba? Na ang binatang ito na hinanap niya mahigit dalawang taon na ang nakalipas ay kapiling niya na ngayon? At pakakasalan siya?Higit sa lahat, minahal din siya…!Namasa sa luha ang mga m
BAGAMA’T pumayag siya na makipag-usap si Vincent kay Trina, hindi itatanggi ni Andrea sa sarili, nagseselos siya. Pero kailangan niyang pigilan ang damdaming iyon dahil naniniwala siya na tapos na talaga ang kabanata ni Trina sa buhay ni Vincent. May isa lang na ipinagkukukot na mabuti ng kalooban niya. Kung bakit hindi man lang siya nagawang ipakilala ni Vincent kanina sa dati nitong kasintahan. Na-excite ba ito nang muling makita si Trina? Nataranta, kaya nakalimutan nito na ‘ibida’ siya nito sa dating nobya na siya na ang babaeng pumalit sa kan’ya sa puso ni Vincent at siya nitong pakakasalan? Ibig mag-init ng mga mata ni Andrea sa pagdaramdam sa tatay ng anak niya. Sumulyap siya sa relo niya sa bisig. Mahigit kalahating oras nang wala si Vincent. Ang tagal naman yata nang pag-uusap ng dalawang iyon? Malinaw na sabi ni Vincent kanina, wala na silang dapat pag-usapan ni Trina. Pero bakit ang tagal na ay hindi pa ito bumabalik? Ibig sabihin, hindi totoo na wala na silang dapat pan
SA BUROL ng asawa ni Liz na si Mario, pormal na ipinakilala ni Vincent si Andrea sa mga kamag-anakan nilang naroroon. At katulad nang dapat asahan, nagulat at nagtaka ang lahat kung paanong nangyari na may anak na si Vincent bagay na hindi naman pinag-aksayahan ng panahon ng binata na ipaliwanag sa mga ito ang dahilan. Hindi niya ilalagay sa kahihiyan at lalong hindi niya hahayaang husgahan ng mga ito ang nanay ng kan’yang anak.Kaswal lang si Liz nang ipakilala ni Vincent si Andrea rito. Napansin ni Andrea na may pang-uuyam ang tingin nito sa kan’ya. Winalang bahala na lamang niya ang napansin na iyon sa tiyahin ng mapapangasawa, at sa halip, nag-abot pa rin siya rito ng pera bilang abuloy sa namayapa nitong asawa.“Salamat.” ani Liz kay Andrea nang abutin nito ang sobreng ibinigay ng dalaga. Matabang ang pagtanggap niya sa presensiya nito.Medyo malayo noon si Vincent at kausap ang isa nitong pinsan kaya nagkaroon ng pagkakataon si Liz na usisain ang dalagang ina, habang magkalapit
LAKING pasasalamat ni Toto dahil isang linggo bago dumating ang bagyo ay nakaangkat na uli ng abaka ang Team Vincent kaya kaunti lamang ang mga tanim niyang nasira nang nagdaang bagyo. Nakaka-panghinayang din kahit paano pero ganoon talaga ang hanapbuhay. Minsan ay inaabot din ng pagsubok, ika niya. Ang mahalaga'y ligtas silang mag-anak.Masayang-masaya ang mag-asawa na dumating si Vincent, hindi lamang sa buhay ni Andrea kun’di maging sa buhay din nila. Isang biyayang maituturing ang isang katulad ni Vincent na kasalukuyan ding nagbibigay ng magandang kita sa kanilang hanapbuhay. At wala rin silang masasabi sa ipinakikita nitong kabutihan sa kanila.Napag-usapan na rin nila na tutulungan sila ni Vincent na magkaroon ng kotse. Si Vincent mismo ang nagpursige na makapundar si Toto ng magandang sasakyan na para rin sa pamilya niya. At cash iyon na babayaran ng binata na huhulugan na lamang ni Toto ayon sa kakayanan nito na wala ni bahagya mang tubo, kaya ganoon na lamang ang katuwaan n
TUMAWAG si Meldy bago pa sila gumayak patungo sa plantasyon ng abaka ni Toto. Sarado aniya ang munisipyo nang araw na iyon, hindi lamang dahil Sabado kun’di busy din ang LGU sa pagresponde sa mga binagyo partikular sa ibang baryo o barangay na hindi nakapaghanda o nakalikas nang kasagsagan ng unos. At ang Mayor ng bayan, kasalukuyan pala itong may trangkaso bago pa man bumagyo kahapon. Out of town naman ang isang kilalang Judge na malapit lamang sana ang tirahan sa lugar na iyon, kaya hindi uubra na magpakasal sina Vincent at Andrea sa araw na iyon. “S-seryoso ka talaga na pakasalan ako ngayong araw? Kung posible na may magkakasal sa atin?” paniniyak pa ni Andrea kay Vincent. “Gusto ko nang magtampo, sweetheart. Bakit ba duda ka pa rin?” “K-kasi, pabigla-bigla ka naman diyan. Baka, binobola mo lang ako...” Niyakap ni Vincent si Andrea. “Ano pa bang patunay ang kailangan kong gawin o sabihin sa ‘yo para maniwala ka na mahal kita? Gusto mo bang ulitin natin ang senaryo natin kagabi
“HALA, tanghali na talaga! Nakapagbukas kaya ng tindahan ang mga tao ko?” parang nataranta at biglang napaisip si Andrea. Dali-dali nitong binuksan ang pinto upang alamin kung bukas na ang grocery niya, nang bigla siyang magulat sa tumambad sa kan’ya. “M-meldy? Toto? Kanina pa kayo diyan?” “Mismo!” Nakairap na sagot ni Meldy. “Mabuti naman at sa wakas, gumising at bumangon na kayo at nagbukas na kayo ng bahay! Aba’y tirik na ang araw, a?” Nagpalinga-linga pa si Meldy sa loob ng bahay. “Mu’kang sumabay din kayo ni Vincent sa lakas ng bagyo kagabi, ah? Lovers in typhoon Urduja ang peg, huh? May panunuksong tinitigan pa nito ang kaibigan. “Nag-enjoy ka ba sa kandungan ni Papa Vincent, my friend?” Napahagikgik si Toto na nasa likuran lang ni Meldy. “Imelda, naman! Ang bunganga talaga nito kahit kelan…!” inis na sabi ni Andrea. Napalabas na si Vincent na karga-karga si Vince. “Pareng Toto, good morning! ‘Andiyan pala kayong mag-asawa. Kanina pa kayo?” “Tanghali na, Mr. Valderama.” Si
NANATILI sa kan’yang lakas ang unos na dinaranas ng probinsiya ng Catanduanes sa mga sandaling iyon. At ayon sa huling update ng PAG-ASA, namataan ang mata ng bagyo sa Sibuyan Island na nagsisilbing boundary ng Visayas at Bicol region.Patuloy pa rin sa pangangalit ang hangin at ulan sa labas. Marami na itong itinumbang mga puno at ilang poste ng kuryenteng halos bumagsak na rin sa pagkakatindig.Malalakas din at malalaki ang mga alon na humahampas sa dalampasigan. Good thing, umaga pa lang naman nang araw na iyon, kahit wala pang signal warning mula sa ahensyang responsable sa weather forecast, pinalikas na ng LGU ang mga residente roon partikular nga ang mga nakatira malapit sa baybayin.Sa barangay naman nina Andrea, nasanay nang laging handa ang mga residente roon sa ganitong sitwasyon, dahil normal na nga sa kanila ang dalawin lagi ng masamang panahon.Napaghandaan na nila ang kalamidad na tulad noon na paulit-ulit na humahagupit sa kanilang probinsiya.Matitibay ang pagkakagawa