Alin Sa Mga Libro Ang May Temang Sapalaran?

Isang hindi malilimutang paglalakbay ang pagtalakay sa kahulugan ng sapalaran sa mga nobelang Pilipino. Sa mga kwento tulad ng 'Noli Me Tangere' ni Rizal at 'Banaag at Sikat' ni Lope K. Santos, makikita ang mas malalim na pag-unawa sa samot-saring aspeto ng buhay at lipunan. Ang sapalaran dito ay hindi lang basta kung ano angyayari, kundi higit pa rito—ito ay nagsisilbing salamin ng ating mga karanasan, lessen ng bawat manunulat sa pakikibaka laban sa matinding hamon ng panahon. Dito, nauugnay natin ang mga tema ng pananampalataya, pag-asa, at ang labis na pagnanais na makamit ang katotohanan, kahit na sa pinaka-hindi inaasahang mga pagkakataon. Ang mga tauhan ay nahaharap sa mga pagsubok na nagiging daan upang matutunan nilang hindi lahat ng bagay ay kontrolado. Madalas silang natututo mula sa kanilang mga pagkakamali, na nagtuturo sa atin na may mga pagkakataon talaga na ang tadhana ang humuhubog sa ating mga desisyon at pangarap. Sa kabilang banda, kung titingnan natin ang mas modernong mga nobela tulad ng 'Ang Paano na Lang' ni Anne de Guzman, makikita rin ang sapalaran na kumakatawan sa mga hindi inaasahang sitwasyon na dala ng modernong buhay—mga kwentong puno ng surprise twist. Minsan, ang mga plano natin ay nauurong dahil sa mga hindi inaasahang pangyayari, gaya ng mga mahihirap na sitwasyon na nagiging daan upang tuklasin ang ating mga tunay na kakayahan. Kaya ng mga kabataan, ang mga nobelang ito ay nagbibigay ng malaking halaga at tinatampok ang mga pagkakaiba ng mga pangarap na kontra sa realidad. Malalim ang pagbibigay kahulugan sa sapalaran sa ating kultura; ito ang nagbibigay kulay sa ating mga kwento. Tila ba sa bawat pahina ng nobela, naririnig mo ang iba't ibang boses ng mga Pilipino na nagkukuwento ng kanilang mga laban. Para sa bawat mamamayang nakikinig, ito ay nagpapakita ng ating ugnayan sa ating mga ninuno at maaaring maging inspirasyon upang patuloy na mangarap at lumaban para sa mga adhikain na nagbibigay ng pag-asa, kahit anong sapalaran ang dumating. Kaya, sa kabila ng lahat ng mga kwentong nabanggit, ang salamin ng sapalaran ay hindi lamang nagbibigay-diin sa mga pagsubok, kundi, higit sa lahat, sa pagtuturo ng mga tunay na aral na ating madadala habang tayo ay naglalakbay sa hinaharap.

Tila napapalakas ng mga kumpetisyon at palabas sa sapalaran ang mga mambabatas na aspekto ng kultura ng pop. Bakit? Kasi marami sa atin ang naaakit sa ideya ng pagkakaroon ng pagkakataon na manalo o makuha ang mga bagay na hindi natin kayang makuha sa tradisyonal na pamamaraan. Pagkatapos ng 'Squid Game', ang mga serye at film na nagpapakita ng mga laro at sapalaran ay tumaas ang pangangailangan, na nag-iisip ng mas malalim na pagkakaroon ng 'survival' at 'risk.' Kung nangyari ito sa mga laro, kasabay ng mga mobile games tulad ng 'Among Us' at 'Fall Guys', kumakatawan ito sa pagkahanap ng kasiyahan sa masaya ngunit mapanganib na pamamaraan. Ang mga ito ay nagpapakita kung paano ang mga tao ay nagiging mas mapaghimagsik at mas malikhain pagdating sa kanilang mga libangan at panlasa.

Tila ba may isang mahika sa likod ng pagbuo ng mga kwento na ating minamahal. Kung tutuusin, ang paggamit ng sapalaran sa pagkukuwento ay parang paglalaro ng dice sa isang tabletop RPG kung saan ang bawat desisyon ay may kalakip na panganib at sorpresa. Halimbawa, sa mga anime at pelikula, madalas na ipinapakita ang mga tauhan na natututo mula sa mga hindi inaasahang pangyayari, na tumutukoy sa isang mas malawak na mensahe tungkol sa buhay. Ang mga production company, tulad ng Studio Ghibli, ay mahusay na halimbawa ng pag-integrate ng sapalaran sa kanilang mga naratibo. Ang kwento ng 'Spirited Away' ay puno ng mga kahindik-hindik na pangyayari na nagiging daan sa pag-unlad ng pangunahing tauhan. Dahil dito, ang sapalaran ay nagiging isang pangunahing elemento sa storytelling, hindi lamang bilang isang plot device kundi bilang isang paraan upang ipaalam ang mga tema sa takbo ng kwento. Kapag ang isang tauhan ay nawawala sa kanilang ginhawa, tila tumatalon sila sa isang bagong mundo ng posibilidad, kung saan bawat hakbang ay puno ng mga bagong hamon at pagkakatuklas. Kaya’t nagiging kasiya-siya ang proseso ng pagkukuwento, dahil ang mga manonood ay nandoon sa bawat kaganapan at hindi mo alam kung ano ang susunod na mangyayari.

Sumabog ang aking isipan sa mga ideya nang mabasa ko ang isang panayam ng isang may-akda na tila girado sa temang sapalaran. Isang halimbawa ay ang talakayan nila tungkol sa kanilang nobela na puno ng mga character na biktima ng kapalaran. Hinimok sila ng mga tagapanayam na talakayin ang mga praktikal na elemento ng kwento, at dito ko nakita ang kagandahan ng pakikipagsapalaran. Ang may-akda, nakatanggap ng maraming pagsubok sa buhay, ay nagbigay liwanag sa konteksto ng kapalaran. Ipinakita nila na ang kanilang mga tauhan, bagamat pinili ang mga pagkakataon, sa huli ay nakatali sa mas malalawak na pwersa ng mga kaganapan. Isa itong magandang pagsasagisag ng kaisipan na may mga aspeto sa buhay na labas sa ating kontrol, at napaka-flattering ng kanilang estetik sa pagsusulat.  Minsan, ang mga salitang binibitiwan ng mga may-akda sa mga panayam ay tila isang bintana sa kanilang pananaw. Ang paraan ng pagtalakay nila sa sapalaran ay puno ng emosyon at tunay na karanasan. Ang imahinasyon ng isang may-akda, kung sila man ay katulad ni Haruki Murakami, ay makakapagbigay inspirasyon sa mga mambabasa upang muling pag-isipan ang ating mga undertones. Ang kanilang mga nilikhang mundo ay maaaring magturo sa atin na ang mga pangyayari, mabuti man o masama, ay maaaring magdulot ng mga hindi inaasahang oportunidad sa ating mga buhay. Napaka-mahusay sa mensahe na ang bawat pagkatao ay may kanya-kanyang kwento na bumubuo sa mas malaking salamin ng kapalaran.  Sa ibang panig naman, ang tema ng sapalaran ay apropos noong hayaang magpaka-prangka ang may-akda tungkol sa kanilang sariling mga pagsubok. Napagpasyahan ko na tila nagiging magka-ugnay ang kanilang mga personal na karanasan sa mga ideya ng ‘pagsusuri ng kapalaran.’ Sa kanilang mga kwento at karakter na kita ang paglago, ang mga kabiguan at tagumpay na dumating sa unexpected na paraan. Di-mabilang na beses, maaari kang masaktan sa buhay, pero sa bawat suntok ng tadhana, may dalang bagong simula. Kaya sa mga panayam na ito, ako’y nagiging mas malalim na tagahanga ng kanilang mga likha at kanyang nagbibigay halaga sa ideya na ang buhay ay isang matinding laro ng sapalaran.  Enerhiyang punung-puno ako sa pag-iisip na ang mga may-akda ay hindi lamang nagsusulat ng kwento, kundi tunay na nag-aalay ng bahagi ng kanilang sarili sa atin. Sinasalamin ng kanilang sining ang mga inisip na pagsubok, mga desisyon na naglalaman ng kahulugan. Ang panayam na ito ay isang magandang alaala, lunas sa mga matang laging nag-aasam sa mga kwentong hindi pa natatapos.

Ang sapalaran ay isa sa mga nakakaengganyo at madalas na hindi inaasahang elemento sa anime na talagang nagdadala ng kapanapanabik na kwento. Minsan, makikita mo ang mga tauhan na nahuhulog sa mga sitwasyon sa di inaasahang paraan, at ito ay lumilikha ng masaligang ugat sa mga pangyayari. Halimbawa, sa ‘Re:Zero - Starting Life in Another World’, ang karakter na si Subaru ay palaging nakakaranas ng sapalaran sa kanyang mga pagsubok, kung saan ang kanyang kakayahang bumalik sa simula ay nagbibigay-daan para sa iba’t ibang posibilidad at kalungkutan. Ang ganitong mga twist ay nagdadala talaga ng lalim sa kwento dahil hindi mo alam kung ano ang susunod na mangyayari. Sa huli, ang sapalaran ay hindi lamang nag-uugnay sa mga pangyayari, kundi pati na rin sa pag-unlad ng karakter at mensahe ng kwento. Isa ring magandang halimbawa ay ang ‘Attack on Titan’ kung saan ang mga tauhan ay nahaharap sa mga desisyong nakasalalay sa kanilang buhay na tinutukoy ng mga pangyayari. Ang sapalaran ay tila gumagabay sa kanilang mga hakbang. Ang kombinasyon ng sapalaran at desisyon ng karakter ay lumilikha ng mas epic na kwento, na nagiging dahilan upang mas maging invested mo sa bawat pangyayari at sa kapalaran ng mga tauhan. Kaya, sa tingin ko, ang sapalaran sa anime ay hindi lamang isang simple o random na bahagi, kundi ito ay isang mahalagang piraso ng puzzle na nagdadala ng daloy at drama, na nagiging dahilan upang mas mag-enjoy tayo sa bawat episode at chapter.

Sa mga serye sa TV, ang konsepto ng sapalaran ay kadalasang nagsisilbing pamalit na motibasyon para sa mga tauhan. Halimbawa, sa mga palabas tulad ng 'The Umbrella Academy', makikita natin ang mga tauhan na pinagdadaanan ang mga pagsubok at kumplikadong mga sitwasyon na tumutukoy sa kanilang hinaharap. Isang napakagandang gabi nga ang unang episode, kung saan ang mga protagonists ay tila nabahiran ng kapalaran sa mga pagkakataong tila nag-uumapaw na kayamanan. Pero sa ilalim ng lahat ng iyon, ang bawat desisyon at aksyon nila ay may malaking epekto sa kanilang kapalaran. Dito natin mapapansin kung paano ang sapalaran ay nagsisilbing sariwang simula o kawawa mula sa malupit na pagkilos ng kwento. Sa dami ng twist at turn, ang bawat sagot sa problema ay tila pasan ng mundo at huwag kalimutan, ang pag-ibig at pamilya ay hindi nawawala sa laban na ito! May mga pagkakataon din sa mga serye na ang sapalaran ay pinag-uugatan ng mga elemento ng supernatural, gaya ng sa 'Stranger Things'. Dito, ang mundo ng mga bata ay hindi simpleng realidad kundi may nakatagong mga misteryo na bumabalot sa kanilang kapalaran. Ang bawat desisyon na kanilang ginagawa ay hindi lamang nag-uugnay sa kanilang mga buhay kundi pati na rin sa mga nilalang mula sa ibang dimensyon. Dito ko nakuha ang ideya na ang sapalaran, sa konteksto ng kwento, ay lalong tumatagal sa pamamagitan ng pakikilahok ng iba't ibang aspeto, mula sa mga pagkakasalungat sa kanilang susunod na hakbang.

Habang naglilibot ako sa mundo ng manga, hindi ko maiwasang mapansin ang napaka-kakaibang paglikha ng mga kwentong hindi inaasahang nangyayari. Isa sa mga pinakapopular na istilo ng sapalaran na ginagamit sa mga manga ay tinatawag na 'isekai'. Ang ganitong uri ng kwento ay karaniwang nagsisimula sa isang ordinaryong tao na biglang nahahagip sa isang ibang-dimensional na mundo. Sa mga pagkakasunod-sunod na ito, nahuhulog ang mga tauhan sa mga bagong pakikipagsapalaran, nagtataglay ng mga kapangyarihan o kasanayan na wala sila sa kanilang dating buhay. Para sa akin, isang masayang karanasan ang sumubaybay sa mga ganitong kwento, mula sa pagkagulat ng mga tauhan hanggang sa kanilang mga pagtuklas ng sarili at paglago. Ang 'Re:Zero - Starting Life in Another World' at 'Sword Art Online' ay ilan lamang sa mga halimbawa ng ganitong tema, na talaga namang nagdala sa akin sa mga kakaibang mundo na puno ng pagkilos at emosyon. Isang iba pang istilo na dapat banggitin ay ang 'slice of life'. Sa mga kwentong ito, kadalasang binibigyang-diin ang pang-araw-araw na buhay ng mga tauhan. Ang mga kwentong ito ay madalas na puno ng maliliit na tagumpay at pagkatalo, na nagbibigay-diin sa mga simpleng aspeto ng buhay na madalas nating nakakalimutan. Isa sa mga paborito kong halimbawa ay ang 'March Comes in Like a Lion', na naglalarawan ng buhay ng isang batang shogi player na nahaharap sa kanyang mga hamon, kaibigan, at kasaysayan. Pagdating sa mas adventurous na mnga, tiyak na naroroon ang mga elemento ng 'shounen', kung saan ang mga kabataan ay sumusuong sa mga laban at hinaharap na puno ng aksyon. 'My Hero Academia' at 'Naruto' ay ilan sa mga sikat na halimbawa na hahantong sa kanilang mga tagahanga sa mas mataas na antas ng adrenaline at excitement. Ang mga ganitong kwento ay may matibay na mensahe ng pagkakaibigan, pagtutulungan, at determinasyon na talagang nagbibigay inspirasyon sa mga kabataan. Sa kabila ng uri ng sapalaran, talagang mahalaga ang mensahe at emosyon na nailalabas ng bawat kwento. Matapos ang lahat ng mga paglalakbay at pakikipagsapalaran, ang mga tauhan ay madalas na lumalabas na mas matatag at handang harapin ang hinaharap. Kaya, kahit anong uri ng sapalaran ang nasa likod ng mga kwento ng manga, ang mga aral at mga damdaming naiiwan nito ay tiyak na mananatili sa ating mga puso.