Ano Ang Mga Pangunahing Aral Ng Buddhismo?

Buddhismo, sa kanyang kakanyahan, ay tila isang natatanging paglalakbay sa espirituwal na pag-unlad na kumikilala sa realidad ng pagdurusa at ang paraan upang malampasan ito. Isipin mo na sa halip na umasa sa isang makapangyarihang diyos o diyosa, ang mga tagasunod ng Buddhismo ay nakatuon sa sariling pagsasanay at pagninilay-nilay upang maabot ang Nirvana. Ito ay ibang-iba sa maraming relihiyon na nakatuon sa mga dogma, ritwal, at ang pagsunod sa mga utos mula sa isang Diyos. Bukod pa rito, ang ideya ng karmic cycle o reinkarnasyon ay talagang nagbibigay-diin sa personal na responsibilidad sa mga aksyon. Sa bawat buhay, may pagkakataon tayong matuto at makamit ang mas mataas na antas ng kamalayan. Maraming relihiyon ang may mga aral tungkol sa moralidad, ngunit ang Buddhismo ay tila higit na nakatuon sa aktuwal na karanasan. Ang mga meditasyon at ang praktikal na aplikasyon ng mga turo ni Buddha ay naglalayong bigyang-diin ang istilo ng pamumuhay, na maaring hindi mahanap sa iba pang mga pananampalataya. Ang maraming anyo ng Buddhismo, tulad ng Zen at Tibetan, ay nagpapakita pa ng mas malalim na perspektibo batay sa kultura at tradisyon ngunit nananatiling nakatuon sa pagwawaksi ng pagdurusa. Para sa akin, isa itong napaka-nakakaengganyang paglalakbay na nagtuturo ng balanse at pag-unawa sa sarili. May mga pagkakataon na ako mismo ay nahikayat na alamin ang mga turo ng Buddhism mula sa mga espesyal na aral at mga aklat na nag-eexplore sa mga konsepto ng mindfulness at empatya, at talagang nagbukas ito ng bagong pananaw sa akin. Ang pag-aaral sa nakaraang mga buhay at ang kahulugan ng mga ito ay tila nagdadala ng kaalaman sa kung sino tayo at ang mga desisyon na ating ginagawa. Ito ang naging dahilan kung bakit ang Buddhismo ay talagang kakaiba at kung bakit marami ang nahuhumaling dito.

Sa mundo ng mga aklat, ang mga isinulat tungkol sa Buddhismo ay tila puno ng yaman at kaalaman, na nag-aalok ng iba’t ibang pananaw at gabay sa mga naglalakbay sa daanang ito. Isang obra na labis kong hinangaan ay ang 'The Heart of the Buddha's Teaching' ni Thich Nhat Hanh. Sa aklat na ito, talagang nakukuha ang diwa ng mga turo ni Buddha sa isang paraang madaling maunawaan. Isinasalaysay ito sa simpleng wika, at ang mga halimbawa at pagsasanay na nakapaloob rito ay nagbigay sa akin ng inspirasyon na masusing pag-aralan ang mga prinsipyo ng mindfulness at compassion. Ang kanyang istilo ng pagsulat ay tila nakikipag-usap sa akin, na para bang naririnig ko ang kanyang malumanay na boses na nagtuturo sa akin kung paano mamuhay ng mas mapayapa at nakagigising sa aking kamalayan. Isa pang akdang hindi ko maaaring kalimutan ay ang 'What the Buddha Taught' ni Walpola Rahula. Ang librong ito ay nagbigay ng mas malalim na kaalaman tungkol sa mga pangunahing aral ng Buddhismo, pati na rin ang mga katuruan na kadalasang binabalewala. Ang pagkakaayos ng mga konsepto dito ay talagang maayos at sistematiko, kaya't hindi mahirap sundan ang kanyang mga punto. Bukod sa mga teorya, marami rin itong mga praktikal na implikasyon na nagbigay liwanag sa aking pag-unawa sa Buddhist philosophy. Ang aklat na ito ay parang mapa na nagbigay-daan sa akin upang tuklasin ang mas malawak na mundo ng Buddhismo at mga kaugnay na ideya. At syempre, nandiyan din ang 'Mindfulness: An Eight-Week Plan for Finding Peace in a Frantic World' nina Mark Williams at Danny Penman. Bagaman hindi ito eksklusibong tungkol sa Buddhismo, ang mga konsepto ng mindfulness na nakapaloob dito ay tiyak na nakaugat sa mga Buddhist teachings. Ang aklat na ito ay nagbibigay ng praktikal na mga teknik na makakatulong sa ating lahat na magkaroon ng mas mapayapang estado ng isip sa kabila ng abalang buhay. Ang mga mungkahi nila sa mga gabay na meditasyon at pagsasanay sa pagninilay ay naging kasangkapan ko sa araw-araw, na nagbukas ng mga bagong daan upang maisabuhay ang mga ideya ng Buddhismo sa aking pang-araw-araw na gawain. Ang mga aklat na ito ay bahagi na ng aking paglalakbay at ipinagpapasalamat ko ang mga ito sa paghubog ng aking pananaw.

Tila nakabuwal ako sa isang makulay na mundo ng mga ideya at pananaw kapag pinag-uusapan ang epekto ng Buddhismo sa kultura ng Pilipinas. Sa kabila ng pagiging katutubo ng mga paniniwala at tradisyon dito, madalas na naisip ng mga tao ang tungkol sa mga impluwensyang banyaga, at dito pumapasok ang Buddhismo. Ipinakilala ito sa mga Pilipino sa pamamagitan ng mga kalakalan at misyonero mula sa mga kalapit na bansa, partikular sa mga rehiyon ng Timog-Silangang Asya. Ang mga konsepto ng reinkarnasyon, karma, at ang pagninilay-nilay ay sabay-sabay na pumapag-itim at umiinog sa mga kaisipan ng mga Pilipino, na nagiging tila mas malalim at mas mapanlikha ang kanilang mga pananaw sa buhay. Dahil dito, makikita natin ang mga asal na nakaugat sa mga prinsipyo ng Buddhismo gaya ng pagkakaroon ng malasakit at ahimsa o di-pagpapakilos sa kapwa. Ang mga pagpapahalagang ito ay naging mahalaga lalo na sa mga lokal na komunidad kung saan ang mga pagdiriwang at ritwal ay hindi lamang nakabatay sa Kristiyanismo kundi pati na rin sa mga katuruan ng Buddha. Ang pagkakatulad ng mga aral sa pagmamahal at pag-unawa ay talagang nagpapakita ng masolusyong diyalogo sa mga relihiyon sa bansa. Sa simpleng pagninilay-nilay, nabibigyang-diin ang halaga ng pahalagahan sa kapwa. Sa huli, kahit na ang Buddhismo ay hindi ang nangingibabaw na relihiyon sa Pilipinas, ang mga prinsipyo at ideya nito ay nananatiling buhay sa kultura at asal ng mga tao. Ang pagkakaroon ng mas malalim na pag-unawa sa mga aral ng Buddhismo ay nagbibigay sa atin ng mas kaya at mapayapang pananaw na ang mga tao, sa kabila ng aksidente o gutom, ay nag-uugnay sa mas mataas na layunin. Totoong nakakaintriga ang kung paano ito patuloy na nakikinabang at nag-aambag sa isang napaka-espesyal na kaleidoscope ng kultura ng Pilipinas.

Isipin mo ang mga nakapapagod na oras ng pagmumuni-muni at ang masidhing kahalagahan ng mga ritwal. Habang naglalakbay ako sa iba’t ibang bahagi ng Asya, natuklasan ko kung paano ang tradisyon ng buddhismo ay mayaman at magkakaiba sa bawat bansa. Sa Thailand, halimbawa, ang mga pagdiriwang tulad ng Songkran, ang tradisyonal na pagdiriwang ng Bagong Taon, ay nagsasama ng mga ritwal ng paglilinis at pagdadasal. Ang mga tao ay nagtatampisaw sa mga lansangan, nag-aasikaso ng tubig bilang simbolo ng kalinisan at pagkakaroon ng bagong simula. Dito, parang isang malaking pamilya ang magkasamang sumasamba sa mga templo, na puno ng mga sinaunang estatwa at malinis na kapaligiran. Nakikita mo talaga ang pagkakaisa ng komunidad sa mga ganitong pagkakataon. Samantalang sa Japan, ang 'Obon' festival ay isa sa mga pinakamahalagang tradisyon kung saan ito ay espesyal na inilalaan para sa mga naunang ninuno. Ang mga tao ay nagsasagawa ng mga sayaw, nag-aalay ng pagkain at ilaw sa mga estatwa o altar sa kanilang mga tahanan bilang pagsalubong sa mga espiritu. Aking naranasan ang maganda at tahimik na mood sa mga pagdiriwang na ito, kung saan talagang mafe-feel mo ang koneksyon sa nakaraan at ang pagpapahalaga sa pamilya. Sa madaling salita, tuwing nakikita ko ang mga ganitong tradisyon, lagi akong napapaisip kung gaano kahalaga ang pagtutuloy ng mga gawi at ang pag-angal ng kasaysayan ng isang bansa. Ang mga ritwal na ito ay nagpapakita ng pagkakakilanlan ng mga tao at ang kanilang mukha sa mundo, nakaka-inspire talagang isipin ang epekto ng spirituality sa ating pang-araw-araw na buhay.

Minsan, naiisip ko kung paano puno ng wisdom ang mga turo ng Buddhismo, lalo na pagdating sa mental na kalusugan. Ang mindfulness, o ang pagkakaroon ng kamalayan sa kasalukuyan, ang isa sa mga pangunahing aspeto ng Buddhismo na talagang tumutulong sa maraming tao. Pagsasanay ito na naglalayong bawasan ang stress at pangangati ng isip. Kada umaga, kapag nagsasanay ako ng meditation, parang unti-unti kong nalilinis ang aking isip mula sa mga alalahanin at inaalis ang mga negatibong emosyon na maaaring makaapekto sa aking araw. Natutunan ko ring ipagpaliban ang mga pagbibigay-halaga sa mga hindi mahahalagang bagay, kaya pakiramdam ko ay mas magaan ang aking kalooban. Madalas ding pinapayo ng mga guro ng Buddhismo na iwasan ang pagkapit sa mga bagay na hindi natin kayang kontrolin. Sa panahon ng mga pagsubok, ang pag-unawa sa impermanence ng lahat — na ang sakit, saya, at mga karanasang mahirap ay pansamantala lamang — ay nagbibigay ng kalinawan sa ating isipan. Kung isipin mo, ito ang nagtuturo sa atin na tanggapin ang mga sitwasyon sa buhay nang hindi nagiging masyadong emosyonal. Noon, naisip ko na ang turo na ito ay para sa mga spectacular na nangyayari sa buhay, pero sa totoo lang, mabisa ito sa mga maliliit na bagay araw-araw. Kung nagiging anxious ako sa mga pagsisikap ko sa trabaho, pinipilit kong tandaan na hindi at hindi ako nag-iisa — lahat ay may kanya-kanyang laban. Isa pang elemento ng Buddhismo na nakakabuti sa mental na kalusugan ay ang compassion o malasakit, hindi lang para sa iba kundi pati na rin sa sarili. Katulad ng mga turo sa self-love, ang pag-practice ng pag-unawa at pagtanggap sa ating sarili sa ating mga pagkukulang at pindutin ang pause sa self-judgment ay nakakatulong talaga sa akin. Mas nagiging mapayapa ako, at dahan-dahan kong natutunan na mahalaga rin ang pagpapatawad sa sarili dahil lahat tayo ay nagkakamali. Ang mga aral na ito mula sa Buddhismo ay hindi lamang pasikot-sikot sa teorya, kundi talagang nagbibigay liwanag at patnubay sa ating pang-araw-araw na buhay.

Kakaibang karanasan ang mag-isip tungkol sa mindfulness sa konteksto ng Buddhism. Sa totoo lang, ang mindfulness o ang pagiging mapanuri sa kasalukuyang sandali ay isa sa mga pangunahing aral ng Buddhism. Isa ito sa mga paraan upang makilala ang tunay na kalikasan ng ating isip at ng mundong ating ginagalawan. Sa pamamagitan ng pagmumuni-muni at pagbibigay-pansin sa bawat sandali, unti-unti tayong natututo kung paano tanggapin ang mga emosyon at karanasan sa mas malalim na antas, imbis na agad tayong tumugon sa mga ito. Magandang halimbawa nito ay ang 'breath awareness' o pagtuon sa ating paghinga. Sa bawat paghinga, natututo tayong makaramdam ng katahimikan kahit sa gitna ng kaguluhan. Isipin mo ang bawat paghinga na tila isang maliit na pahinga mula sa kaguluhan ng buhay. Sa bawat paghinga na ating binabaybay, naiipon ang kaalaman at kaalaman na kalaunan ay nagsisilbing gabay sa ating mga desisyon. Isang pangunahing dahilan kung bakit mahalaga ang mindfulness sa Buddhism ay dahil ito ang susi sa pagkakaroon ng mas malalim na mga pananaw ukol sa ating mga isip, kung paano tayo nag-iisip at kung paano tayo nakikitungo sa mundo. Kisapmata ang mga tao sa paligid natin, kadalasang nagmamadali at abala, pero sa simpleng sandaling namamalayan natin ang ating paligid, nagiging mas makulay at puno ng kahulugan ang ating pag-iral. Sa kabuuan, ang mindfulness ay hindi lamang simpleng pag-iisip upang mawala ang stress, kundi isang makapangyarihang kasangkapan upang maabot ang mas mataas na antas ng pag-unawa sa ating sarili at sa ating mga hangarin. Kasama ito sa landas patungo sa pagpapalaya o 'nirvana', isang mahalagang konsepto sa Buddhism na tila isang magandang pangarap na ginagawang posible sa pamamagitan ng pagiging present at mapanuri. Iba ang pakiramdam kapag nalaman mong may kapayapaan sa kahit anong sitwasyon basta’t handa lang tayong pahalagahan ang kasalukuyan. Isa pa sa mga dahilan kung bakit mahalaga ang mindfulness sa Buddhism ay ang kakayahan nitong i-rewire ang ating mga prejudices at biases. Kapag tayo ay nagpapractice ng mindfulness, natututo tayong tignan ang ating mga saloobin at hindi nagiging biktima ng ating emosyon. Para sa akin, parang lumalakas ang aking empatiya sa mga tao at sa kanilang pinagdaanan sa buhay. Araw-araw, natututo tayong makinig sa ating mga damdamin at sa damdamin ng iba, nagiging mas open tayo sa mga pagsubok ng buhay. Ang ganitong pag-unawa ay talagang nagiging dahilan ng mas malalim na koneksyon hindi lang sa sarili kundi sa ibang tao rin.

Bilang isang tagahanga ng kultura at tradisyon, palaging nakakatuwang suriin ang mga pamahiin at ang kanilang mga simbolismo, lalo na sa konteksto ng Buddhism. Isa sa mga pinakapopular na pamahiin ay ang paniniwala na ang mga pagkilos sa isang buhay ay nagdadala ng epekto sa susunod na buhay. Kaya naman ang mga Buddhists ay madalas na nagiging maingat sa kanilang mga gawi at pananaw. Ang ideya ng karma ay hindi lamang tila isang simpleng prinsipyo; ito'y isang malalim na aspeto ng karmic cycle. Nakikita ito sa kanilang mga ritwal at pagninilay-nilay, kung saan ang mga tao ay nagiging mas mapanuri sa kanilang mga aksyon sapagkat may mga mahahalagang kahihinatnan ang mga ito. Isang natatanging pamahiin na malaon nang napag-uusapan ay ang paniniwala na ang mga alagang hayop, partikular ang mga pusa, ay may espirituwal na koneksyon at nagdadala ng mga mensahe mula sa mga yumaong. Sa ilang mga Buddismo, tinitingnan ito bilang pagpapakita ng mahalagang mensahe mula sa mga ninuno. Kasama nito, ang pagsusuot ng mga ritwal na kagamitan tulad ng mga amulet o talisman na may mga espesyal na nakaukit na simbolo ay madalas na iniuugnay sa proteksyon laban sa masamang kapalaran o upang makakuha ng mga biyaya mula sa mga diyos. Siyempre, ang mga pamahiing ito ay hindi lamang mga nakaugaliang paniniwala — sila rin ay mga simbolo ng mas malalim na pagpapahalaga sa buhay, pag-unawa sa espirituwalidad, at paggalang sa mga siklo ng buhay. Sobrang nakabighani talagang pagnilayan ang mga ganitong aspeto ng Buddhism, dahil ipinapakita nito na kahit sa harap ng mga hamon sa buhay, may mga aral na maaaring makuha mula sa mga sining at paniniwala ng mga tao. Ipinapakita nito ang mahigpit na koneksyon ng buhay, pagkilos, at karma, nahahanap natin ang mga diwa ng pagkakaisa at espirituwal na paglalakbay.

Puwede kang umupo sa isang tahimik na sulok at isipin ang tungkol sa meditasyon, tila isang simpleng aktibidad lang, pero sa Buddhism, ang meditasyon ay may malalim at makapangyarihang kahulugan. Sinasalamin nito ang isang ugat ng pilosopiya at espiritwal na praktis na nakatuon sa pag-unawa sa sarili at sa mundo sa paligid. Ang meditasyon, o 'bhavana' sa Sanskrit, ay isang pamamaraan para i-develop ang mental na state, kalooban, at pag-unawa sa mga bagay sa paligid natin. Sa pamamagitan ng pagmumuni-muni, natututo tayong makahanap ng kaliwanagan at kapayapaan sa gitna ng mga pagsubok ng buhay. Isipin mo ang isang mandala — ito ay simbolo ng kabuuan at pagkakaisa sa Buddhism. Sa pamamagitan ng meditasyon, iniisa-isa natin ang mga unifying aspects ng ating pag-iisip, pagtanggap at pagkakaunawaan sa ating mga damdamin at karanasan. Isa rin itong paraan ng pag-aalis ng mga hadlang na umiiral sa ating isipan at pagsasanay sa ating kakayahan na makaramdam at makapag-isip nang malalim. Natututo tayong bumalik sa ating mga sarili, nagiging mas mapanuri at mas may pagmamahal sa ating paligid. Sa totoo lang, sa bawat session ng meditasyon, may mga pagkakataong madiskubre mo ang mas magandang bersyon ng iyong sarili. May mga aral na naisin kong ipasok sa aking pang-araw-araw na buhay dahil sa mga pagkakataong naisip ko ang aking lugar sa mundong ito. Kaya't sa aking palagay, namamahalaan ng meditasyon ang ating relasyon hindi lamang sa ating sarili kundi sa iba, nagdudulot ng mas mahusay na pakikipag-ugnayan at pagkakaisa. Ito ang kakanyahan ng pagiging budista — ang tao ay patuloy na naglalakbay, natututo, at lumalago. Kung gusto mong subukan ang meditasyon, tandaan na wala itong perpektong anyo — ito ay para sa iyo. Ang bawat indibidwal ay may kanya-kanyang paraan at ritmo, kaya huwag matakot na mag-eksperimento at alamin kung ano ang nababagay sa iyo sa karanasang ito. Ang huling layunin ng meditasyon ay ang pagkakaroon ng komprehensiyon sa ating sarili at sa ating mundo, at sa mga sandaling iyon, makikita natin ang tunay na halaga ng buhay.