Ano Ang Mga Tradisyon Sa Pagdiriwang Ng Pasko Sa Pilipinas?

Bagamat wala akong boses sa mga ganitong pangyayari, sobrang nakabuo sa akin ng mga panibagong pananaw ang mga pinagdaraanan ng lipunan sa pagdiriwang na naapektuhan ng pandemya. Naging tila isang surpresang pagsubok ang dinanas ng bawat isa kung paano natin maaangkop ang ating mga tradisyunal na selebrasyon. Halimbawa, sa mga pista at mga espesyal na okasyon, sa halip na magtipon-tipon sa mga kalsada o sa mga bahay, nag-shift ang marami sa virtual platforms. Kung dati-rati ay puno ng tao ang mga kalye, ngayon, isang online na livestream ang nagsilbing pamalit kung saan nagtipon ang mga tao sa kanilang mga screen at pinagsaluhan ang kasiyahan. Ganda, di ba? Kasama ang mga kaibigan sa chat habang ang mga favorited dishes ay nakahanda sa kanilang mga table, kahit nasa magkakaibang sulok ng mundo. Isa pang bagay na bumuhay sa aking pag-iisip ay ang pagkakaroon ng mga bagong tradisyon. Halimbawa, ang mga drive-in na mga events. Ang mga pagdiriwang na ito ay nagbigay ng pagkakataon sa mga tao na muling maranasan ang kasiyahan ng manood ng mga pelikula o attend ng concerts na sama-sama kahit na nasa loob ng sasakyan. Konting bitbit ng snacks at drinks, at present na present ang saya! Kahit paano, lumalabas pa rin ang ating festive spirit. Sa ganitong paraan, nakita ko rin ang mga creative na ideya ng mga tao kung paano nila isinasabuhay ang mga pagdiriwang, na mukhang nag-escalate pa sa levels ng paghahanap ng unique ways to celebrate. Kaya naman parang may silver lining sa panibagong normal na ito. Ang mga pagdiriwang na dati ay napakabigat ng putok o pabula, ngayon ay nagdala ng bagong pag-unawa na ang kasiyahan ay hindi lang nahahati sa lugar kundi umaabot din sa puso ng mga tao sa likod ng mga screen. Ika nga, ang mga alaala at tradisyon ay pwedeng mabuo kagaya ng kung dati; sa bagong anyo, ngunit sa parehong pagmamahal at saya. Ang ganda lang isipin na kahit anong mangyari, nariyan ang ating kakayahang mag-adjust at magbukas ng bagong kabanata para sa mga pagdiriwang.

Nitong mga nakaraang taon, naging napakahalaga ng mga pagdiriwang sa buhay ng aking pamilya. Para sa amin, ang mga okasyong ito ay hindi lamang mga pagkakataon para magsaya kundi pati na rin para pagyamanin ang aming samahan. Sa tuwing may kaarawan, Pasko, o kahit mga simpleng salu-salo, nagiging okasyon ito upang muling magkita-kita. Dumadayo ang mga tiyahin at tiyuhin mula sa malalayong lugar, at ang bawat isa sa amin ay nagdadala ng kani-kaniyang kwento at alaala. Ibang klase ang saya sa tuwing nagkikita kami; ang mga tawanan at kwentuhan ay nagbubukas ng mga pag-uusap at koneksyon na dati ay tila nalimutan. Isang magandang halimbawa dito ang aming Pasko. Isang tradisyon sa amin na magsalo-salo sa bahay ng lola. Ang lola ko ang punong abala sa mga dekorasyon, habang ang mga anak naman niya ay nag-aambag ng masasarap na lutong pagkain. Sa mga ganitong pagdiriwang, hindi lang kami nag-eenjoy, kundi nahahasa rin ang aming pagkakaisa at pagmamahalan. Tila nagiging buhay ang bawat kanto ng kwento ng pamilya, mula sa mga nakakatawang anekdota tungkol sa mga bata hanggang sa mga seryosong pag-uusap tungkol sa mga hamon ng buhay. Ito ang mga sandaling nagbibigay-diin na hindi kami nag-iisa sa mga laban sa buhay, kundi may mga kasama kami na handang sumuporta. Siyempre, hindi lang pamilya ang mahalaga sa mga pagdiriwang. Kadalasan, isinasama na rin namin ang mga kaibigan. Halimbawa, tuwing may pista sa aming barangay, nagiging pagkakataon ito para muling bumalik ang mga kaibigang matagal nang hindi nakikita. Para sa akin, isang uri ito ng pagpapanatili ng mga ugnayan at pagbubuo ng bagong alaala. Ang mga pagdiriwang ay tila tulay na nag-uugnay sa mga tao—pinapalakas ang aming samahan at nagbibigay liwanag sa mga madilim na bahagi ng buhay. Tulad nga ng sabi, ang pamilya at mga kaibigan ang ating mga tagsuporta sa bawat yugto ng ating kwento.

Ang pagdiriwang ay may malalim na ugat sa kulturang Pilipino. Napakahalaga nito sa pagkakabuklod at pagpapatibay ng mga ugnayan sa pamilya, kaibigan, at komunidad. Isipin mo ang mga pista, tulad ng mga piyesta sa bayan, kung saan nagtitipon ang lahat upang ipagdiwang ang mga patron saints o mga ani. Sa mga ganitong okasyon, nagsasama-sama ang iba't ibang henerasyon, mula sa mga bata hanggang sa mga lolo at lola, nagbibigay ng pagkakataon para sa mga kwentuhan, pagpapalitan ng mga alaala, at pagpapakita ng mga sining at tradisyon na naipasa mula sa isang henerasyon patungo sa iba. Ito rin ay isang pagkakataon upang ipakita ang ating mayamang kultura sa mga bisita at turista, na nagbibigay sa kanila ng sulyap sa ating espiritu at kasaysayan. Isa sa mga epekto ng pagdiriwang ay ang paglikha ng mga tradisyon na lalong nagpapalalim sa ating identidad bilang mga Pilipino. Halimbawa, ang mga paghahanda para sa Pasko ay tila ang pinakamalaking pagdiriwang sa ating bansa. Ang mga dekorasyon, mga handog na pagkain, at ang tradisyon ng Noche Buena ay nag-uugnay sa ating lahat. Ang mga simpleng bagay na ito ay nagbibigay-diin sa espiritu ng pamilya at pagmamahal, na mahalaga sa likhang kultura ng mga Pilipino. Ang mga pagdiriwang din ang nagbubukas ng pagkakataon para sa mga lokal na artista at craftspeople na ipakita ang kanilang mga likha at talento, na nagiging paraan upang itaguyod ang lokal na sining at industriya. Gayundin, ang mga pagdiriwang ay tila isang puwersa na nagtutulak sa atin na alalahanin ang ating mga ugat at kasaysayan. Halimbawa, tuwing Araw ng Kalayaan, tayo'y nagtitipon upang ipagdiwang ang ating kalayaan mula sa kolonyal na pamamalakad. Ang mga ito ay mga paalala sa atin ng mga sakripisyo at tagumpay ng mga naunang henerasyon, na nag-uugnay sa atin sa ating nakaraan at nagtuturo ng pagmamalaki laban sa mga hamon ng kasalukuyan.

Ang aginaldo, o ang mga handog na regalo sa mga pagdiriwang, ay may malalim na kahulugan para sa mga Pilipino. Sa mga tradisyunal na okasyon tulad ng Pasko, mga kaarawan, at iba pang mahahalagang pagtitipon, ang pagbibigay at pagtanggap ng aginaldo ay nagpapakita ng ating pakikipag-ugnayan sa isa't isa bilang isang komunidad. Parang isang simbolo ng pagmamahal at pagkalinga, na nagbibigay-diin sa halaga ng pamilya at kaibigan sa ating buhay. Sa tuwing malapit ang Pasko, sobrang saya na tingnan ang mga bata na sabik na naghihintay sa mga aginaldo mula sa kanilang mga ninong at ninang. Sinasalamin nito ang mga simpleng saya at pagkakabuklod ng pamilya. Sa isang mas malawak na pananaw, nakakatulong din ang aginaldo sa pagbuo ng mga relasyon at pagpapalalim ng mga koneksyon. Sa kultura natin, ang pamimigay ng regalo ay hindi lamang isang tradisyon kundi isang uri ng komunikasyon. Ang mga regalo ay nagpapahayag ng ating pag-aalala at pagpapahalaga sa iba. Kahit gaano kaliit o kalaki ang aginaldo, ang mensahe ng pagmamahal na dala nito ay ang talagang mahalaga. Sa hinaharap, ang mga tao at ang mga kwentong kaakibat ng mga aginaldo ay mananatiling bahagi ng ating kasaysayan at kulturang Pilipino. Minsan, naiisip natin na ang halaga ng aginaldo ay nasa materyal na bagay. Pero para sa akin, ang mga ito ay simbolo ng pagmamahalan at pag-aalala. Ang saya ng pagtanggap ng regalo, kasama na ang kasiyahan ng pagbibigay nito, ay nagbibigay-diin sa halaga ng ating mga tradisyon. Ang bawat maliit na bagay, mula sa meryenda hanggang sa mga simpleng sulat, ay puno ng emosyon at naging bahagi ng masayang alaala. Upang makabuo ng mas maliwanag at mas masayang komunidad, mahalaga ang bawat aginaldo sa ating buhay.

Tila may isang misteryo sa likod ng pagsasayaw na nagbibigay ng kaluluwa sa mga tradisyonal na pagdiriwang. Isipin mo na noong unang panahon, bago pa man naimbento ang mga modernong uri ng entertainment, ang mga tao ay nagtipon-tipon sa kanilang mga komunidad upang ihandog ang kanilang kultura sa pamamagitan ng sining ng sayaw. Sa mga pagdiriwang, hindi lamang basta kasiyahan ang layunin; ito rin ay isang paraan upang ipakita ang pasasalamat sa mga diyos, magpahayag ng mga damdamin, at ipasa ang mga kwento ng kanilang lahi. Ang ritwal na ito ay tila naging isang natural na bahagi ng kanilang buhay. Sa mga mahahalagang okasyon gaya ng mga kasal, pag-aani, o maskit ng mga lokal na pangkat, ang mga tao ay bumubuo ng mga nakakahimok na sayaw bilang simbolo ng kasaganaan at pagkakaisa. Hindi maikakaila na ang pagsasayaw ay hindi lamang basta galaw, kundi isang simulain din ng pagkilala at pakikikilahok sa tradisyon. Ang kanilang mga costume at musika ay madalas na sumasalamin sa kanilang mga lokal na kasaysayan, kaya’t nagiging mahalagang salamin ito ng kanilang identitad. Naging daan din ito upang maipagpatuloy ang mga tradisyon sa susunod na henerasyon, kaya naman patuloy pa rin ang saya sa mga pagdiriwang na may mga sayaw. Hindi maikakaila na ang pagsasayaw ay isa ring paraan upang makabungad ang mga tao. Sa bawat hakbang at galaw, nagkakaroon ng emosyon na tila napapasalita kahit walang sinasabi. Sa isang mahalagang okasyon, ang bawat sayaw ay tila nagdadala ng mga alaala, at sa bawat salin ng ritwal na ito, nagiging mas makulay ang ating pag-unawa sa kultura. Kaya, sa susunod na makikita mo ang mga tao na nag-sasayaw sa isang tradisyonal na pagdiriwang, alalahanin mo ang kasaysayan at mga kwento na kanilang pinapakalat sa bawat galaw.

Tuwing may salu-salo sa bahay, ako ang laging nag-iisip ng tula—parang reflex na pagkanta tuwing may handaan. Madalas, ginagamit ko ang mga maikling saknong na madaling sabayan ng buong pamilya, para kahit ang mga pamangkin ay makakanta at matutuwa. Nakaka-touch kapag naririnig mo ang sabayang bigkas ng isang simpleng tula habang nagkakaisa ang lahat sa hapag-kainan. Narito ang ilang halimbawa na lagi kong dala-dala at binebenta sa mga okasyon: isang simpleng tula para sa kaarawan ng lola, para sa anibersaryo ng magulang, para sa pagtitipon ng pamilya, at kahit para sa binyag o graduation. Hindi kailangang magarbo; ang tunay na punto ay ang damdamin. Kaarawan ng Lola: Lola, ilaw sa aming tahanan, Tawanan at kwento ang iyong handog araw-araw. Kumakaway kami sa bawat yakap mo, lola—malusog at masaya ka pa rin. Anibersaryo ng Magulang: Dalawang puso, iisang tahanan; Sa bawat taon, pag-ibig ninyo ang aming sandigan. Pagtitipon ng Pamilya (welcome): Halina kayo, magkakapatid at pinsan, Kain, kwento, tawanan—ang gabing nagbubuklod sa atin. Binyag / Pagdiriwang ng sanggol: Munting bituin sa aming piling, Lumaki kang puno ng pagmamahal at pag-asa. Graduation ng Pamangkin: Simula ng bagong paglalakbay, Taglay mo ang tapang at pangarap na dadalhin mo. Minsan akong sumusulat ng maliliit pang berso depende sa tono ng okasyon—may konting kapalaluan kung kaswal, o seryoso kapag sentimental ang tema. Ang pinakaimportante ay maramdaman ng tumatanggap na espesyal siya; iyon ang tunay na magic ng tula sa pamilya.

Tila ang fiesta ay sadyang hindi kumpleto kung walang mga natatanging pagkain na bumabalot sa ating mga alaala, hindi ba? Para sa akin, ang pinakapaborito ay ang lechon, ang gin roasted pig na talagang parang kaisa ng aming mga pagdiriwang. Tuwing may fiesta, ang aroma ng crispy skin at juicy meat ay umaakit hindi lang sa mata kundi pati sa puso. Ang bawat piraso ay may kwento mula sa mga inahing baboy sa aming barangay—para kipagkumpitensiya kung sino ang pinakamabango at pinakamalasa! Isang piraso ng lechon at kaunting manggang hilaw sa tabi, perfect combination na parang fiesta in a bite! Kasama ng lechon, siyempre, ang mga kakanin katulad ng bibingka at puto bumbong. Sa tuwing umaga ng fiesta, ang mga amoy ng steaming bibingka ay bumabalot sa paligid habang ang mga tao ay nakatayo sa mahabang pila. Sobrang sarap ng bibingka na hindi mo maiiwasan na lumibot at tikman lahat. Ang puto bumbong na sinawsaw sa bilog na mayaman na butter at grated coconut ay halos nakakabighani. Para itong umere sa inbox ng mga alaala, nagdadala sa akin pabalik sa mga masayang araw kasama ang buong pamilya. Mahigit sa lahat, ang mga dessert na gaya ng leche flan o minatamis na saging ay nagbibigay ng tamang tamis sa pagtatapos ng bawat kainan. Parang pinagsama ang tradisyon at pagmamahal sa bawat tantalizing na piraso. Sa ganitong paraan, sa bawat fiesta, ang bawat pagkain ay may puso at palaging bumubuo ng ugnayan sa bawat tao sa paligid. Wala nang mas masaya kundi ang makisaya kasama ang mga mahal sa buhay habang sabay-sabay kaming nag-uusap, nagtatawanan, at nagbabahayan ng mga kwento. Para bang ang fiesta ay hindi lang talagang pagdiriwang ng mga tao kundi isa ring pagdiriwang ng bawat platong pinag-uusapan!

Ang kanyaw ay isang napakagandang tradisyon sa mga pagdiriwang sa Pilipinas na puno ng pahayag at kulay! Para sa akin, ang kanyaw ay isang pagsasalu-salo na hindi lamang nakatuon sa pananampalataya kundi pati na rin sa pagkakaisa ng komunidad. Kadalasan itong isinasagawa sa mga piyesta tulad ng Pista ng Nazareno o Araw ng Pagsasaka, kung saan ang mga tao ay nagtitipon upang ipagdiwang ang kanilang mga tradisyon. Ang isang magandang halimbawa ay tuwing Pista ng Santo Niño sa Cebu, kung saan ang mga lokal na residente ay naka-ayon na makibahagi sa mga sayawan at parada kasabay ng kanyaw bilang simbolo ng kanilang debosyon. Sa proseso ng kanyaw, makikita ang mga nakabukas na banga ng bulaklak at mga ritwal na sinasagawa ng mga tumatao (mga lider ng komunidad) na nagdarasal habang humahawak ng simbulo mula sa kanilang mga ninuno. Ang mga makukulay na kasuotan ay talagang umaakit sa mata, habang ang musika at sayaw ay nagdadala ng kasiyahan sa kapaligiran. Ang bawat hakbang at galaw ng mga kalahok ay tila nagkukuwento ng kanilang mga sakripisyo at pagkakaisa. Masarap isipin na sa mga pagdiriwang na ito, nagiging tagasunod tayo ng ating kultura at kasaysayan, habang patuloy na pinapanday ang kinabukasan ng ating komunidad.