Ano Ang Papel Ng Unang Wika At Pangalawang Wika Sa Mga Pelikula?

Habang nanonood ako ng mga pelikula, lalo na ang mga banyagang pelikula, madalas akong nahuhumaling sa paraan ng paggamit ng wika sa kwento. Ang unang wika ng isang pelikula, ito man ay Inggles, Pranses, o Hapon, ay nagsisilbing tagapagdala ng mensahe at emosyon ng mga karakter. Sa mga drama, ang damdamin at tono ng bawat diyalogo ay bumabalot sa buong karanasan. Samantalang ang pangalawang wika naman, kadalasang gamit ng mga tauhan na may iba’t ibang background, ay nagdadala ng lalim at kumplikasyon sa storya. Halimbawa, sa ‘Parasite’, ang paggamit ng wika ay hindi lamang tungkol sa letra kundi pati na rin sa kultura. Kung paano ang mga tauhan ay nakikisalamuha sa kanilang mga wika ay nagbibigay ng dagdag na intensiyon na nagpapahayag ng kanilang estado at pinagdadaanan sa buhay. Tandaan, ang wika sa pelikula ay hindi lang para sa salin, ito rin ay para sa mas malawak na karanasan na nag-uugnay sa atin bilang mga manonood.

Pangalawa, nakakatuwang isipin paano ang mga sub-title sa mga pelikula ay nagsisilbing tulay mula sa isang wika papunta sa iba pa. Ang mga ito ay nagbibigay-daan sa mga manonood na mas maunawaan ang mensahe at sining na nais ipahayag ng filmmaker. Sa mga komedyang tulad ng ‘Kung Fu Hustle’, ang mga subtitling ay hindi lamang nagta-translate ng sinasabi kundi nagbibigay-diin din sa mga punchline. Nang dahil dito, nadarama natin ang mga nuances na maaaring mawala sa simpleng pagsasalin. Kung hindi tayo fluent sa orihinal na wika, ang mga subtitle ang naghahatid sa atin sa puso ng kwento.

Sa isang mas personal na karanasan, maiuugnay ko ang higit pang koneksyon sa mga pelikulang may pangalawang wika. Halimbawa, ang mga pelikula tulad ng ‘Coco’ na gumagamit ng Espanyol bilang pangalawang wika ay nagbukas ng posibilidad sa akin na matutunan at pahalagahan ang iba pang mga wika at kultura. Sa hirap at saya ng mga karakter, natutunan kong ang mga salitang ito ay dahon ng kanilang pagkatao, nagbibigay ng mas malalim na tint sa kanilang kwento at pagkakaunawaan.

Sa kabuuan, ang wika, maging ito man ay una o pangalawa, ay isang mahalagang bahagi na nag-uugnay sa mga manonood hindi lamang sa mga tauhan ng kwento kundi pati na rin sa mga aktwal na mensahe at tema. Parang isang tapestry na tinatahi ang mga salitang mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo, at sa pamamagitan ng mga ito, tayong mga manonood ay nakakakuha ng mas malalalim na perspektibo sa buhay mismo.

Pagdating sa mga pelikula, ang papel ng unang wika at pangalawang wika ay talagang napakahalaga sa pagbuo ng mensahe at damdamin. Sa mga pelikula gaya ng ‘My Name is Tanino’ kung saan ang pangunahing tauhan ay isang banyagang turista na napapaligiran ng mga lokal, ang kanyang pagka-unawa sa mga lokal na dayalekto ay nagdadala ng komedya at pagkagulo sa kanyang karanasan. Isang mahusay na halimbawa ito ng kung paano ang wika ay hindi lamang parang tool sa komunikasyon, kundi isa ring aspeto na bumubuo sa iba’t ibang interaksyon ng mga tauhan. Ang mga dayalekto at salin sa mga diyalogo ay nagbibigay ng mga patutunguhan sa kwento.

Kapag may salin, madalas tayong nakakaranas ng double meaning, kaya ang pangalawang wika ay nagdadala ng additional layer sa narrative. Halimbawa, sa mga pelikulang ipinanganak mula sa iba't ibang kultura, ang pag-subtitle at paggamit ng mga pangalawang wika ay nagdadala ng koneksyon at kaalaman na hindi lang nakabatay sa nakikita, kundi pati na rin sa mga salitang nagkukuwento. Isang magandang pagkakataon ito upang matutunan ang mga bagong salita at istilo na magdadala sa atin malayo sa ating mga karaniwang ideya sa sinehan.

Minsan, ang isang eksena sa isang pelikula ay nagiging iconic hindi dahil sa kung ano ang sinasabi kundi kung paano ito sinasabi. Halimbawa, ang mga tono ng boses, at body language ay mas nagiging maka-Malay sa mga dayalektong ginagamit ng mga karakter. Tila nagiging parte ito ng kanilang pagkatao. Sa orihinal na ‘Amélie’, ang kanyang kaibig-ibig na pagkatao ay mas nadarama sa kanyang natatanging accent, samantalang ang kanyang mga pakikipagsapalaran ay nagdadala sa kanya sa iba’t ibang linguistically diverse na mga tauhan. Ang mga bagay na ito ay contour ng kwento na bumabalot sa ating mga puso.

Walang kasing sarap ng pakiramdam na maiintindihan mo ang isang pelikula kahit na hindi mo masasabi ang lahat ng wika na ginamit dito! Lalo na kung ang kwento ay tumatalakay sa mga universal na tema ng pamilya at pag-ibig, tuloy na naaasim ang damdamin ko sa bawat eksena. Isang magandang halimbawa nito ay ‘Roma’ kung saan ang mga diyalogo ay nagsisilbing tulay sa ating pagkakaalam tungkol sa mga tauhang ginampanan sa kwento—at kahit na hindi ako fluent sa Espanyol, nahuhuli ko pa rin ang damdamin sa likod ng bawat linya. Ang damdamin, tono, at konteksto–ang lahat ay nabubuo gamit ang isang wika na hindi ko kailangang malaman ng perpekto.

Siyempre, ang pagkakaiba ng mga wika ay nagbibigay ng spice sa mga pelikula. Sa mga ganitong kwento, kahit na anu-ano pang dialect ang ginamit, nananatili ang koneksyon. Maaari akong makaramdam ng kapareho ng mga tauhan sa kanilang paglalakbay dahil ang kanilang mga pinagdadaanan ay mga karanasan na universal at mapapahalagahan kahit anong wika ang gamit. Halimbawa, sa 'The Farewell', ang pagkakaiba sa mga wika ay siya ring nag-aangat sa sama-samang damdamin ng pamilya at pagkasilang mula sa mga nakakaantig na eksena.

Bilang isang manonood, madalas kong napapansin kung paano sa pelikula ang wika ay mayroon talagang malalim na epekto. Ang mga dayalogong nagmumula sa mga lokal na wika ay parang mga perlas na nagbibigay liwanag sa mga tauhan, lalo na sa mga kwentong kultural tulad ng ‘Spirited Away’. Ang mga salitang nagpapahayag ng damdamin ay tila talismans na nag-uugnay sa mga karanasang hindi malilimutan. Minsan, kahit na mga title cards lang ang nakasulat, ang kanilang kahulugan ay lumalampas sa mga wika–nagiging makabuluhan at totoong-totoo.

Sa huli, ang paggamit ng unang at pangalawang wika ay nagbibigay ng kasiyahan sa mga manonood, nagdadala tayo sa mas malalim na pag-unawa sa mga aral at tema ng kwento, pati na rin ang puwang para sa pagninilay-nilay sa ating mga sariling karanasan. Ang tawag ng wika sa direktor at scriptwriters ay napakalaki, lalo na sa pagtuturo sa mga tauhan sa pagsasalaysay ng kanilang kwento.