Bakit Sikat Si Rogelio Sikat Sa Mga Pilipino?

Ay naku, ang dami ngang kilalang nobelang nagsisimula sa letrang 'A' — at bawat isa, may kanya-kanyang bigat at alindog. Kung magbibilang ka, makikita mo agad ang mga klasiko tulad ng 'Anna Karenina' (Tolstoy), 'A Tale of Two Cities' (Dickens), at 'A Clockwork Orange' (Burgess). Malapit din sa puso ng maraming mambabasa ang 'A Farewell to Arms' at 'Atonement', pati na ang mas modernong paborito na 'American Gods'. Personal, tuwing naiisip ko ang mga akdang nagsisimula sa 'A', naiisip ko ang lawak ng tema: pag-ibig, digmaan, moralidad, at identity. May mga nagsisimulang 'A' na maliit ang sukat pero malakas ang impact, tulad ng 'A Confederacy of Dunces' na nagpapatawa habang nagpapakita ng malungkot na katotohanan. Sa Filipino naman, maraming pamagat ang nagsisimula sa 'Ang…' kaya maaari ring isama ang 'Ang Mga Kaibigan ni Mama Susan' at 'Ang Mga Ibong Mandaragit' — parehong may sariling lugar sa ating panitikang bayan. Kung hahanap ka ng panimulang listahan, simulan mo sa mga nabanggit ko at unti-unting palawakin—madalas, kapag isang 'A' ang pumukaw sa'yo, naghahain iyon ng buong mundo ng pagbabasa na sulit tuklasin.

Walang kapantay ang saya ng pagtuklas ng mga panayam mula sa mga sikat na may-akda! Isang paborito kong destinasyon ay ang YouTube, kung saan madalas akong nabibighani sa mga komento at talakayan na lumilibot sa mga panayam ng mga batikang manunulat. Isang kagalang-galang na channel na puno ng lana ng kaalaman ay ang ‘The Writer's Journey’. Makikita dito ang malalim na pagtalakay sa mga likha at proseso ng kanilang mga paboritong may-akda. Nakakatuwang makita ang kanilang mga pananaw at kuwento, at lumalabas ang kanilang personalidad na tunay na nakakaengganyo. Hindi lang doon, madalas ding akong tumambay sa mga site tulad ng Goodreads. Dito, madalas may mga Q&A sessions na inayos kasama ang mga sikat na manunulat. Makikita mo ang interaksyon ng mga mambabasa na nagbabahagi ng kanilang mga saloobin at ang mga tanong na bumabalot sa kanilang mga akda. May mga pagkakataong kaakit-akit na hindi mo akalain na makakasagot mismo ng mga katanungan ang iyong mga paboritong may-akda! Huwag kalimutan ang mga podcasts! Maraming mga podcast na nakatuon sa panitikan, at ang ilan sa kanila ay nag-iinterview ng mga sikat na awtor. Isang halimbawa dito ay ang ‘Literary Disco’ na puno ng masaya at masinsinang usapan tungkol sa mga libro at sa mundo ng pagsusulat. Kaya't kung ikaw ay mahilig sa panitikan at nais ang mas nakakaengganyong paraan upang makilala ang mga awtor, maraming nakakaakit na opsyon ang makikita online.

Sobrang saya ng damdamin ko tuwing nababasa ko ang lumang mga mito—parang bumubuklat ng isang time capsule na puno ng kakaibang tao, diyos, halimaw, at mga aral na pumipintig pa rin ngayon. Kung naghahanap ka ng magandang panimulang listahan, heto ang mga paborito kong dapat idagdag sa shelf: una, 'Metamorphoses' ni Ovid—sobrang poetic at weird sa pinakamagandang paraan; puno ng mga kwentong tungkol sa pagbabago at trahedya na madaling makaka-relate ang sinuman. Para sa Norse, mahal ko ang parehong 'Poetic Edda' at 'Prose Edda' (kung gusto mo ng primary sources) at ang retelling na 'Norse Mythology' ni Neil Gaiman kung ayaw mo ng archaic language pero gusto mo ng mood at humor. Sa Greek epic, hindi mawawala ang 'Iliad' at 'Odyssey' bilang backbone ng Western myth tradition, pero para sa isang digestible primer subukan ang 'Mythology' ni Edith Hamilton o ang mas lumang ngunit comprehensive na 'Bulfinch's Mythology'. Bumalik ako sa Asia at iba pang kultura madalas—hindi lang dahil sa scale ng mga epiko kundi dahil sa texture ng storytelling. Kung interesado ka sa Indian epics, subukan ang 'Ramayana' at 'Mahabharata' sa modernong retellings (maraming translators na nagpapaliwanag ng konteksto), at para sa Hapon, ang 'Kojiki' ay classic ngunit medyo ricek, kaya magandang sabayan ng commentary o modern translation. Sa Tsina, 'Journey to the West' ay isang wild ride na puno ng supernatural comedy at moral lessons; ang 'Classic of Mountains and Seas' ('Shan Hai Jing') naman ay weird at mapa-mapa—parang catalogue ng mythical beasts. Huwag kalimutang tuklasin ang mga lokal na epiko kung nagnanais ng mas malapit na kultura—ang 'Biag ni Lam-ang', 'Hinilawod', at 'Darangen' ay may sariling pulso at ritmo na kakaiba sa mga western canon. Praktikal na tip: kung bago ka sa myths, mag-umpisa sa retellings o annotated translations para may guide sa names at references. Audiobooks ang isa pang gateway—nakaka-hook kapag binabasa nang dramatic. Personal ko, paulit-ulit kong binabalikan ang mga kwentong nauna kong nabasa noong bata pa ako; hindi lang dahil sa adventure, kundi dahil nagbabago ang kahulugan ng mga mito habang nag-iiba ako bilang mambabasa. Sa huli, piliin ang mitolohiyang tumitibok kasama ng interes mo—pag nag-enjoy ka, natural na dadaloy ang pananaliksik at pagtuklas.

Ang lumbay ay isa sa mga pinakamasalimuot na emosyon na madalas nating nararanasan, at habang ang mga terminong tulad ng 'kalungkutan' o 'pighati' ay nalalaman natin, may iba pang mga salita na kayang maging kasabay ng lumbay. Narito ang ilang mga termino: 'ngitngit', na sumasaklaw sa dating kalungkutan na tila naiwan ka sa isang madilim na sulok; 'panimdim', na may dalang dim na pagsasaalang-alang sa mga bagay na hindi natupad; at 'pangungulila', na may isang malalim na sugat ng hinanakit sa pag-aalala at pagninilay-nilay. Sa bawat salitang ito, may taglay silang natatanging damdamin at pananaw na pwedeng iugnay sa ating mga karanasan. Sa mga pagkakataong naranasan ko ang lumbay, natuklasan ko na ang mga salitang ito ay nagdadala umano ng iba’t ibang antas ng damdamin. Halimbawa, noong nawalan ako ng kaibigan, ang 'pangungulila' ay nararamdaman ko, ngunit pagkatapos, sumiklab ang 'ngitngit' sa kagalakan ng mga alaala na pinagsaluhan namin. Kaya nakakatuwang makita ang mga kahulugan at pagsasalarawan sa iba’t ibang anggulo. Minsan, napagtanto ko na ang mga pahayag na ito ay hindi lamang naglalaman ng emosyon kundi kasaysayan rin ng ating mga pinagdaraanan. Tila ba ang lumbay ay may sariling kwento at ang mga salitang ginagamit natin upang ilarawan ito ay nagbibigay ng boses sa mga damdaming madalas ayaw ipakita. Mahalaga na mahanap ang mga tamang salita upang ipahayag ang ating nararamdaman para sa ating sarili at sa ibang tao, dahil sa huli, ang emosyon ay narito upang tayo’y kalmahin sa gitna ng kung ano mang mga pagsubok na dumarating. Kung isasaalangalang natin ang mga salitang ito, makikita natin ang mas malawak na larawan ng ating damdamin. Kung minsang nadarama ang lumbay, ang pag-alam sa iba pang mga kasabay na salita ay nagbigay sa akin ng lakas at kabuluhan. Ang mga salitang ito ay naging bahagi ng aking sarili, at inaasahan kong makakatulong ito sa ibang mga tao na matutunan at patuloy na ipahayag ang kanilang nararamdaman. Sa mga ganitong pagkakataon, sadyang nakakapagbigay-inspirasyon na malaman na ang lumbay ay bahagi ng ating paglalakbay, at sa bawat salitang ating pipiliin, nangyayari ang ating sariling kasaysayan.

Kung minamasdan mo ang mundo sa paligid mo, madalas mong marinig ang mga salita na puno ng inspirasyon, at isa sa mga paborito ko ay 'May pag-asa sa bawat pagsubok.' Lahat tayo ay dumaan sa mga hamon—mga pagkakataong tila walang katapusang dilim ang bumabalot sa ating isipan. Sa tuwing nakakaranas ako ng mga hindi inaasahang pagsubok, ang motto na ito ang bumabalot sa akin at nagtutulak sa akin na ipagpatuloy ang laban. Ang katotohanang iyon, na sa kabila ng lahat ng nangyayari, mayroon pa ring liwanag na naghihintay, ay nagbibigay lakas sa akin na lumaban at huwag sumuko. Kadalasan, ang mga pagsubok na ito ang nagiging daan natin tungo sa mas magandang kinabukasan, at ang pag-asa na iyon ang nagsisilbing liwanag na naggagabay sa atin. Sinasalamin nito na may mga pangarap na kailangang ipaglaban, kahit na ang daan ay mahirap at masalimuot. Maraming tao ang sumang-ayon sa simpleng prinsipyo na ito, ipinapaalala sa atin na huwag matakot na mangarap at ipaglaban ang ating mga pangarap, kahit gaano pa man ito kahirap. Isa pang motto na tila bumabalot sa maraming tao ay 'Labanan ang bawat pagkakataon.' Ang aking mga kaibigan na mahilig sa laban, tulad ng mga karakter sa 'Naruto,' ay madalas na sumasalamin sa pahayag na ito. Teamwork, pagkakaibigan, at pagkakaroon ng tapang na bumangon sa bawat pagkatalo—ito ang ugat ng inspirasyon sa aming mga buhay. Napakahalaga na hindi lamang batid ang ating mga kakayahan kundi ang pagpapahalaga sa ating mga kasama. Para sa akin, ang pakisikap ng isang grupo ay tila nagiging mas makulugan kapag may mga pagsubok na sama-samang nilalampasan. Ang pagkilos nang sama-sama, tulad ng mga alon na bumabalik sa dalampasigan, ay nagpapalakas sa akin sa mga pagkakataong kailangang lumaban. Isang motto na palaging nag-uudyok sa akin ay 'Ang bawat araw ay panibagong simula.' Sa unang bahagi ng buhay, laging naiisip sa akin na ang mga pagkakamali ay nagiging hadlang sa tagumpay. Ngunit sa paglipas ng panahon, natutunan kong ang bawat moment ay pagkakataon upang magsimula muli. Minsan, kahit na ang mga pinakamasalimuot na araw ang nagpapahintulot sa akin na makita ang tunay na halaga ng mga bagay. Fundasyon ito sa ating kaalaman at pag-unawa na bagamat marami tayong pagsubok, may mga dalang dala tayong bagong naiisip o naiisip na solusyon. Ito ang nagbibigay sa akin ng lakas na makaharap sa mga bumps sa daan. Ang bawat pagsubok, pagkatalo, at tagumpay ay nagtuturo sa akin na lahat tayo ay may kakayahang umusad at maging mas mahusay.

Sobrang saya kapag nakikita ko yung perpektong asul na costume—kasi iba talaga ang feeling kapag tumutugma ang kulay sa karakter. Sa paghahanap ko, unang tinitingnan ko ang opisyal na merchandise mula sa mga studio o studio-affiliated shops; minsan may limited-run na costume para sa mga fan events. Bukod doon, mahahanap mo rin ang quality replicas sa mga specialized cosplay stores tulad ng Cosplaysky o EZCosplay—maganda sila kapag gusto mo ng ready-made na medyo mataas ang finish. Para sa mas custom na fit, nagco-commission ako sa mga local seamstress o sa kilalang cosplayer makers sa Facebook groups at Etsy. Minsan mas mahal pero sigurado ka sa sukat at detalye. Kung gusto mo ng budget option, tinitingnan ko rin ang Shopee at Lazada (check reviews at seller photos). Huwag kalimutang humingi ng fabric swatch o malapitan na pictures, at laging ipaalam ang eksaktong measurements para maiwasan ang extra tailoring. Praktikal na tip mula sa akin: laging planuhin ang wig at accessories nang sabay ng costume—ang kulay ng tela at wig dye match ang malaking bagay. At kapag nag-o-order mula sa abroad, tandaan ang shipping time at customs; kadalasan naglalaan ako ng extra dalawang linggo kapag may event. Sa huli, mas masaya kapag kumportable ka at swak ang kulay, kaya nag-eeksperimento rin ako minsan sa fabric dyeing at maliit na pagbabago para perfect ang asul.

Nakakatuwa isipin kung paano binubuo ng isang manga ang papel ng inang—mabilis akong naaantig sa mga nasa likod nitong backstory. Sa isa kong paboritong bersyon ng istorya, nagsimula siya bilang tahimik at matatag na dalaga mula sa isang maliit na baryo: pinangarap niyang mag-aral at maglakbay, pero naipit siya sa mga responsibilidad nang biglang pumanaw ang mga magulang. Dahil doon, natutong magtrabaho nang husto at tumulong sa kapitbahayan, at doon niya nakatagpo ang magiging asawa at anak na magiging sentro ng kanyang mundo. Habang tumagal ang kuwento, lumilitaw ang mga lihim—minsa’y umiiral siyang dating miyembro ng lihim na samahan o may natatagong kapangyarihan na inilihim para protektahan ang pamilya. Ang ganitong backstory ang nagbibigay-lakas sa kanyang mga sakripisyo at mga mahihirap na desisyon sa mid-plot, at nagiging sanhi rin ng matinding emotional payoff kapag ipinapakita ang kanyang mga alaala sa anak. Sa katapusan, ang inang iyon ay hindi perpektong bayani; tao siya—may takot, kalakasan, at malalim na pagmamahal—at iyon ang dahilan kung bakit kumakapit ang mga mambabasa sa kanya.

Sobrang saya ng ulo ko tuwing naaalala ko ang mga epic na eksena sa 'Kingdom'—at tuwing ganun, naiisip ko agad kung sino ang utak sa likod ng serye. Ang may-akda ng sikat na serye ng kaharian na 'Kingdom' ay si Yasuhisa Hara. Siya ang mangaka na nagpasimula ng kuwento noong 2006 sa magazine na 'Weekly Young Jump', at mula noon patuloy na lumalago ang kanyang obra sa haba at lalim. Personal, naappreciate ko talaga ang paraan niya ng pagsasalaysay: hindi lang puro labanan, kundi politika, strategiya, at mga kumplikadong karakter na pinalalabas niya nang may puso. Nakita ko ang kanyang art style na nag-evolve — mas detalyado ang mga eksena ng hukbo at mas masalimuot ang mga ekspresyon ng mukha habang tumatagal ang serye. Bilang tagasubaybay, nakakatuwang bantayan ang progression: mula sa simple pang visual hanggang sa napakalaking depictions ng battlefield na parang pelikula. Bukod sa manga mismo, napalawak din ang impluwensya ni Hara dahil sa mga anime adaptation at live events, kaya mas maraming tao ang nakilala ang kasaysayan ng Qin at ang mga ambisyong ginuhit niya. Para sa akin, si Yasuhisa Hara ang dahilan kung bakit ang 'Kingdom' ay hindi lang basta battle manga — isa itong malawak na kasaysayan na buhay na buhay at puno ng emosyon, at isa siyang storyteller na hindi mo madaling makakalimutan.