Paano Naapektuhan Ng Teknolohiya Ang Libangan Noon At Ngayon?

Balik tayo sa mga karakter na patok na patok ngayon sa mundo ng anime at manga! Isa sa mga sikat na pangalan sa mas bagong mga serye ay si Denji mula sa 'Chainsaw Man'. Nakakatuwang isipin na ang karakter na ito ay bumalik sa isang mundo ng mga demonyo na puno ng gulo at aksyon, pero sa ilalim ng lahat ng iyon, ang kanyang mga pangarap na makakuha ng simpleng buhay ay talaga namang nakakarelate sa kahit sino. Ang kanyang story arc ay puno ng madramang pagsubok na talagang nakakabighani, hindi ba? Minsan iniisip ko kung paano niya itinataguyod ang kanyang mga pangarap na simpleng buhay sa isang napakabigat na sitwasyon, kaya naman umuukit siya ng espasyo sa puso ng maraming tagahanga. Aba, huwag palampasin si Anya Forger mula sa 'Spy x Family'! Ang kanyang pagiging cute at ang mga hilarious na sitwasyon na sinusubukan niyang intidihin ang mga ginagawa ng mga matatanda ay talagang nakakatuwa. Madalas ako talagang napapa-react sa mga eksena kung saan nakakakita siya ng mga bagay na para bang nagiging spy rin siya sa sariling paraan. Ang kanyang mga quirky na katangian ay nagiging dahilan kung bakit siya’y minamahal ng tao; ang halo-halong inaasam na balanse ng comedy at drama ay talagang bumagay sa kanyang personalidad. Salamat sa kanya, laging may bagong kasing ngiti sa aking mukha! Hindi mawawala ang mga karakter mula sa mga classic na serye tulad ni Luffy ng 'One Piece'. Habang patuloy ang kanyang pakikipagsapalaran, unti-unti niyang natutunan ang kahalagahan ng pagkakaibigan at pagtitiwala. Ang positibong pananaw niya sa buhay sa kabila ng mga pagsubok ay isang magandang halimbawa sa lahat. Talaga namang iconic siya at hindi nalalampasan kapag pag-uusapan ang mga sikat na karakter!

Tahimik na naglalakbay sa mga pahina ng mga aklat, napansin ko ang lumalakas na hilig ng mga Pilipino sa mga kwentong puno ng damdamin at aral. Isa sa mga paborito ng marami ay ang 'Ang mga Kaibigan ni Mama Susan' ni Bob Ong. Ang mga kwento dito ay tila binabalik tayo sa ating mga alaala ng pagkabata, puno ng humor at nostalgia. Tila umaabot ito sa puso ng mga tao, kaya't madalas itong pinag-uusapan at niyayakap ng mga mambabasa. Ang pambihirang istilo ni Ong ay nagbigay-ngiting mga salin ng buhay na karanasan at kultura ng mga Pilipino, na hinahangaan ng lahat, mula sa mga kabataan hanggang sa mga matatanda. Sa mga piling tao, ang 'Lumalakad na mga Hiper' ni M. A. M. Asuncion ay nagpakita ng hindi pangkaraniwang pagsasakatawan ng mga urban na karanasan sa atin. Ang mga kwento rito ay puno ng mga karakter na may malalim na personal na laban at pakikibaka. Ang gayong uri ng akdang nararanasan ng mga Pilipino ay tunay na mahalaga, lalo na sa panahong puno tayo ng mga external na hamon at pananaw. Makikita mo ang mga tauhan dito na puno ng determinasyon, na nagpapaabot ng positibong mensahe sa mga mambabasa na hindi sila nag-iisa sa kanilang mga laban. Sa isang mas modernong konteksto, ang ‘I Am an Artist’ ni Jaymie Pizarro ay nakatawag-pansin hindi lamang sa mga artist kundi pati na rin sa mga ordinaryong tao. Hinahamon nito ang mga mambabasa na tanungin ang kanilang mga pangarap at kung gaano sila ka handa na ipaglaban ang kanilang mga adhikain. Ang diwa at sining na naiparating sa bawat pahina ay tila nagbibigay inspirasyon para ipagpatuloy ang mga nais nila sa buhay. Ito ay nagiging daan upang mas mapalalim ang ating pag-unawa sa sining at kung paano ito nagbibigay liwanag sa ating mga kwento. Mahusay din na banggitin ang mga lokal na kwentong bayan tulad ng mga isinulat ni Lualhati Bautista, ang kanyang mga nobela ay nag-uugat sa mga mahahalagang isyu sa lipunan at kultura ng mga Pilipino. Ang 'Bata, Bata... Pa'no Ka Ginawa?' ay tila isang kwentong bumabalik sa mga tanong na patuloy na umuulit sa bawat henerasyon. Ang mga kwento ng pagtanggap at pakikipagsapalaran sa buhay ay nagbibigay ng kapayapaan sa mga mambabasa, at iyon ang lihim sa kung bakit ito at ang iba pang kanyang mga akda ay patuloy na hinahanap at pinahalagahan. Kasama ng mga pag-usbong na kwentong ito, nakikita ko rin ang mga Pilipino na bumabalik sa mga klasikal na akda tulad ng ‘Noli Me Tangere’ ni Jose Rizal. Ang mga mensahe ng pag-ibig at paghihimagsik ay hindi lamang nananatiling relevant kundi nagbibigay din ng paglalarawan sa patuloy na pakikibaka ng mga tao para sa katarungan at kalayaan. Ibinabalik tayo ng ibang mga mambabasa sa mga akdang ito dahil dito nila nahanap ang tunay na kahulugan ng kanilang pagkatao. Kaya naman, hindi nakapagtataka na ang mga akdang Pilipino ay tuloy-tuloy na nagsisilbing boses ng bayan at patulaing nag-iilaw ng pag-asa.

Bakit nakakagulat na pag-usapan ang impluwensya ng Facebook sa buhay ng mga kabataan sa kasalukuyan? Bakit hindi natin ito pagnilayan mula sa isang mas simpleng lente? Para sa mga kabataan ngayon, tila ang Facebook ay naging isang pangalawang tahanan na puno ng koneksyon at impormasyon. Bawat post, bawat like at comment, tila bahagi na ng kanilang pang-araw-araw na rutina. Sa kanilang mga smartphone, nasisiguro nila na hindi sila nawawala habang lumilipad ang mga balita, mga update mula sa kaibigan, at anupamang ’trending’ sa mundo. Isipin mo na lang kung gaano kabilis ang daloy ng impormasyon na umabot sa kanila – nakatutulong ito, ngunit maaari ring maging sagabal sa kanilang atensyon at emotional well-being. Minsan, ang mga kabataan ay nagiging labis na nakatuon sa kung ano ang masasabi ng iba, na nagiging dahilan ng pagtaas ng pressure na maging perpekto, lumikha ng magandang imahe, o magpaka-cool. Madalas na ang mga post sa Facebook ay hindi lamang para sa kamustahan kundi para sa pagbuo ng brand na 'ako' sa isip ng ibang tao. Na-obserbahan ko na nagiging mapanuri ang mga kabataan, kaya't ang mensahe na ipinapadala nila ay laging iniisip na kailangan pleasing – it’s like a digital persona they feel they must maintain. Kung hindi nila kayang suportahan ang pagkakaiba-iba na nagmumula sa buhay, puwede silang mahulog sa mga traps ng negativity o insecurities na nagmumula sa social media, kaya bumabagsak ang kanilang mental health. Ang nakakalungkot, mas tampok din ang mga sitwasyong nagiging sanhi ng isolation. Nakakaramdam tayo ng koneksyon sa lahat ng mga online friends, ngunit sa likod ng screen, maaaring wala tayong tunay na koneksyon sa mga taong naroroon mismo sa ating paligid. Dito, nagiging mahalaga ang balance – tamang pag-utilize ng Facebook para manatiling konektado habang nag-iiwan pa ng puwang para sa tunay na interaksyon. Ang mga kabataan ay dapat matuto ng mga kasangkapan upang pamahalaan ang kanilang online na pamumuhay, na nagdadala ng positibong epekto sa kanilang pang-araw-araw na buhay.

Kakaibang isipin kung paano evolved ang tema ng pamilya sa mga serye sa TV sa kasalukuyan. Sa mga nakaraang dekada, madalas nating nakikitang nakapokus ang mga istorya sa mga tradisyonal na pamilya - may mga magulang, anak, at paminsan-minsan, mga lolo't lola. Pero ngayon, mas malikhain na ang pagkuha sa konsepto ng pamilya! Halimbawa, sa mga serye tulad ng 'This Is Us', tinalakay ang mga kumplikadong relasyon sa pagitan ng siblings at kanilang mga magulang na puno ng pagsasakripisyo, pagmamahal, at mga hidwaan. Ang mga tao ay mas nakaka-relate sa mga karakter na ito dahil lahat tayo ay may kani-kaniyang kwento ng pamilya na puno ng emosyon at hamon. Kapansin-pansin din na mas marami nang palabas ang nagpapakita ng hindi tradisyonal na pamilya, tulad ng mga pamilya ng LGBTQ+ na matatagpuan sa 'Schitt's Creek' o ang multi-generational na pamilyang nakatira sa iisang bubong na makikita sa 'The Good Place'. Ang mga istoryang ito ay nagbibigay-diin na ang pamilya ay hindi lang nakasalalay sa dugo, kundi pati na rin sa mga taong pinili nating ituring na pamilya. Ito ay mahalaga sa kasalukuyang lipunan na pinapahalagahan ang pagkakaiba-iba at pagtanggap. Maganda ring dumiretso sa tema ng pagmamalasakit at suporta ng pamilya sa panahon ng krisis. Ngayon, kadalasang nakikita ang mga karakter na nananatiling matatag sa gitna ng mga pagsubok, at ang kanilang koneksyon sa isa't isa ay nagbibigay ng inspirasyon. Sa 'This Is Us', halimbawa, makikita ang mga pagsubok at tagumpay ng pamilyang Pearson, na nagiging simbolo ng pag-asa at determinasyon. Ang mga gantimpala at sakripisyo ng mga miyembro ng pamilya ay nagiging mahalagang bahagi ng kanilang kwento, at makikita ito sa iba't ibang sulok ng mundo ng telebisyon.

Maraming kabataan ngayon ang hinaharap ang mensahe ng 'dito na lang' bilang simbolo ng paghahanap ng kanilang sariling puwang sa mundo. Sa ating panahon na puno ng pagbabago, ito ay tila isang pagtanggap na kailangan nating magpakatatag sa kung ano ang mayroon tayo. Nakikita ko ito sa mga kabataan na mas pinipiling manatili sa kanilang komunidad o kaya ay bumalik sa kanilang mga ugat. Sa mga galaw ng mga youth movements at local initiatives, parati na nilang pinapakita na may halaga ang pagtutulungan at ang pagkakaroon ng boses sa lokal na antas. Madalas kong marinig ang mga kabataan na nagsasalita tungkol sa pagbabago, pero ang 'dito na lang' ay nagpapakita na hindi lang ito tungkol sa pangarap at ambisyon, kundi pati na rin sa pagtanggap at pagpapahalaga sa kasalukuyan. Sa ibang aspeto, ang mensaheng ito ay nagtuturo din sa mga kabataan na huwag masyadong magmadali sa mga bagay-bagay. Kung titingnan natin ang mga serye tulad ng 'My Hero Academia', makikita natin ang mga karakter na naglalakbay, bumabalik, at natututo mula sa kanilang mga karanasan. Ang 'dito na lang' ay maaaring tumukoy sa pag-uugali ng pagyakap sa mga kasalukuyang hakbang na kanilang ginagawa. Sa kanilang mga simpleng kilig at pakikisalamuha, hawak nila ang mga alaala na nagiging bahagi ng kanilang pagkatao. Sa puntong ito, ang mensahe ay tila naghihikbi ng pag-aaral at pag-unawa, at nakikita ko ang halaga ng pag-hold sa kasalukuyan habang pinapangarap ang hinaharap. Ang mga kabataan ngayon ay lumalaban para sa kanilang mga adhikain, ngunit ang pagiging grounded o 'dito na lang' ay mahalaga upang magkaroon ng balanse. Ang pagkakaroon ng matibay na pundasyon sa lokal na pamayan ang nagbibigay liwanag sa mas malalim na pangarap at adhikain, na sa huli, ang tunay na pagbabago ay nagsisimula sa piling ng mga tao na mahalaga sa kanila. Kaya naman, ang mensahe ng 'dito na lang' ay tila nagsisilbing panawagan na turuan tayong pahalagahan ang bawat hakbang patungo sa ating mga pangarap.

Sa mga panahong ito, marami talagang hamon ang kinahaharap ng mga lakandiwa. Una sa lahat, ang kakulangan sa suporta at pagkilala ay tila nananatiling malaking isyu. Kahit gaano pa tayo kagaling, madalas na ang ating mga kontribusyon ay hindi gaanong napapansin. Kapag nagsusumikap tayo upang lumikha ng mga bago at makabagbag-damdaming konsepto, ang mga hadlang sa pag-access sa mga platform na makapagpapaabot sa atin sa mas malawak na madla ay parang harang na ayaw nating lampasan. Isa pang malaking hamon ay ang pamimigay ng tamang impormasyon. Sa panahon ng mga fake news at misinformation, kinakailangan nating maging mapanuri sa mga isinusulat natin. Ang mga lakandiwa ay responsable para sa pagbibigay ng tumpak at wasto, ngunit sa takbo ng panahon, ang pagsasala ng tama sa mali ay hindi biro. Minsan, nagiging napakahirap na mahanap ang tiwala mula sa mga tao dahil sa mga maling balita na umiikot. Kung hindi tayo magiging maingat, maaari tayong magdulot ng maling interpretasyon sa ating mga tagasubaybay. Isa pa sa mga mahihirap na aspeto ay ang teknolohiya at pagbabagong-anyo ng mga platform. Ba't di ba’t napaka-exciting naman ay ang mga bagong tool at aplikasyon, pero isa ito sa mga pangunahing sanhi ng 'digital burnout' na pandaigdigang nararanasan ng maraming creator. Ang bilis ng pagbabago ng mga trend at algorithm ay nagpapahirap para sa mga lakandiwa na makasabay at mapanatili ang kanilang mga audience. Limitado ang oras at maraming bagay ang kailangang isaalang-alang. Alalahanin ang pagkakaiba-ibang karanasan ng bawat isa, at sana ay magpatuloy tayong sumuporta sa isa't isa sa ating mga paglalakbay.

Pumapasok ang Ibalong, na isang mahalagang epiko ng Bicol, na parang isang makulay na arko na nagdudugtong mula sa nakaraan patungo sa kasalukuyan. Sa bawat pagbasa, parang binabalikan natin ang mga tradisyon at kwentong pinagmulan ng ating lahi. Ang Ibalong ay hindi lamang nag-aalok ng nakaka-engganyong salin ng mga diyos at bayani; ito rin ay nagsisilbing salamin ng ating kultura at pagkakakilanlan. Ang mga karakter na sina Baltog, Handyong, at ang iba pa ay hindi lamang mga tauhan sa kwento, kundi mga simbolo ng katatagan at kapangyarihan, na nagbibigay inspirasyon sa mga kabataan upang harapin ang kanilang mga hamon. Habang binabalik-balikan natin ang mga kwento mula sa Ibalong, nadarama ang diwa ng bayanihan at ang halaga ng pakikipaglaban para sa kinabukasan. Sa mga nakaraang taon, naging mas tanyag ang pag-aaral sa mga lokal na epiko dahil dito ang mga tao ay muling natutuklasan ang kahalagahan ng kanilang mga ugat. Ang Ibalong sa konteksto ng makabagong panahon ay nagiging simbolo ng pagmamalaki sa sariling lahi. Isipin mo, sa gitna ng mga hamon ng modernisasyon, ang mga kwentong ito ay nagbibigay-diin sa ating lokal na yaman at natatanging kultura. Ipinapakita ng Ibalong na ang ating mga ancestro ay mayroong mga katangi-tanging kwento ng tapang, pag-ibig, at sakripisyo. Sa mga komunidad, lalo na sa mga naging post-colonial na bansa, ang pag-alala sa mga ganitong kwento ay isa sa mga paraan ng pagsalungat sa imperialismo ng ideya at kultura. Sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga patanghalan, sining, at iba pang eksibisyon patungkol sa Ibalong, naipapasa ang mga kaalaman at karanasan sa mga bagong henerasyon. Sa kabuuan, ang kahalagahan ng Ibalong ay higit pa sa isang simpleng epiko. Ito ay isang pahayag ng ating pagkatao, isang paalala na may mga kwento tayong dapat ipagmalaki at ipagpatuloy. Ang mga kabataan ngayon, sa kanilang mga yugto mula sa pagkadalaga hanggang adulthood, ay nagsisilbing mga bagong tagapagsalaysay ng mga kwentong ito. Sa bawat kuwentong ibinabahagi nila, nahuhubog ang kanilang mga pananaw at nagiging batayan sa kanilang mga halaga at prinsipyo. Ang Ibalong ay tunay na isang kayamanang walang kasing halaga na nagbibigay-daan sa ating paglalakbay tungo sa mas maliwanag na kinabukasan.

Isang masiglang umaga, nagmulat ako ng mata at naisip ang tungkol sa mga kwentong Tagalog. Sinasalamin nila ang ating kultura at nakaugat sa ating mga karanasan. Sa isang mundo na puno ng impluwensyang banyaga, tiyak na mahalaga ang mga kwentong ito para sa mga kabataan ngayon. Una, nagbibigay ang mga kwentong Tagalog ng matibay na koneksyon sa ating identidad. Sa pamamagitan ng mga kwentong ito, ang mga kabataan ay natututo tungkol sa kanilang mga ugat at mga tradisyon. Parang iskultura ito na nakikita sa mga kwento ng alamat, kwentong bayan, at mga epiko na ipinamamana mula sa ating mga ninuno. Nahuhubog nito ang kanilang pananaw at pag-unawa sa mga societal values na mahalaga sa ating kultura. Pangalawa, ang mga kwentong ito ay maaaring magsilbing inspirasyon at gabay sa mga kabataan. Maraming kwentong Tagalog ang nakapaloob sa mga aral tungkol sa pakikipagsapalaran, pagtitiyaga, at pagmamahal sa pamilya, na maaaring makatulong sa kanila sa mga hamon sa buhay. Kahit na ang mga kabataan ay nakasabik sa mga banyagang kwento at mediatik na pahayag mula sa Hollywood at iba pang panig ng mundo, ang mga kwentong Tagalog ay nagbibigay sa kanila ng ibang damdamin — ito ay parang pagkilala sa kanilang mga personal na kwento at karanasan. Sa huli, ang paggamit ng mga kwentong Tagalog sa kanilang pang-araw-araw na buhay ay nagbibigay-diin sa halaga ng pagiging lokal at pagiging makabansa. Kapag nagbabasa, sila ay nagiging mas malikhain at pamilyar sa mga katangian ng kanilang sariling wika. Ang mga kwentong ito ay hindi lang basta kapana-panabik na mga salin ng mga karanasan, kundi isang mahalagang bahagi ng ating pagkatao bilang Pilipino. Sa lahat ng ito, nakikita ko ang kahalagahan ng pagkukuwento bilang isang paraan ng pagsasalamin at pagbuo ng pagkatao sa mga kabataan ng ngayon.