Paano Nagiging Sanhi Ng Kahirapan Ang Kawalan Ng Trabaho?

Isang mahigpit na katotohanan na tahasang pumapaimbulog sa isipan ng marami ay ang kahirapan sa Pilipinas. Dumaan ako sa mga eksperimento ng buhay na nag pakita sa akin kung gaano kaliit ang mga oportunidad para sa mga tao sa mga marginalized na komunidad. Ang isa sa pangunahing sanhi ay ang hindi pantay na distribusyon ng kayamanan. Madalas, ang kayamanan ay nakatuon lamang sa mga elite o mga may-kayang tao, habang ang nakararami ay nananatiling hirap. Minsan, naiisip ko na tila ang mga mayayaman ay hindi nagbibigay ng sapat na pansin sa mga kinakailangan ng mga nasa laylayan ng lipunan. Bukod dito, ang edukasyon ay tila isang matinding suliranin din. Maraming mga bata ang walang access sa maayos na edukasyon, na isa pa sa mga ugat ng kahirapan. Palagi kong naririnig ang mga kwento mula sa mga kaibigan kong guro, na naglalarawan kung paano ang mga magulang ay may mga pangarap para sa kanilang mga anak, subalit ang kakulangan sa pondo at imprastruktura ay isa sa mga hadlang na naglalagay sa mga kabataan sa sitwasyon ng kahirapan. Ang ibang sanhi ay ang kakulangan sa trabaho at oportunidad. Isa akong nakatagpo ng ilang mga mag-aaral at kabataan na umiinog sa mga scheme ng 'fixers' upang makahanap ng trabaho. Ang mga kabataan ay naiipit sa isang sistema na tila hindi kayang bigyang solusyon ang kanilang mga pangangailangan. Lahat tayo ay nag-iisip kung paano tayo makakatulong, ngunit sa tuwing ginagampanan ko ang mga ganitong usapan, naiisip ko rin ang epekto ng kalikasan. Sa mga nakaraang taon, naranasan ng bansa ang maraming kalamidad. Ang mga pagbaha at bagyo ay nagdudulot ng malaking pinsala sa mga kabuhayan at imprastruktura, na nagpalala sa siklo ng kahirapan. Kadalasan, mahirap makabawi ang mga tao mula sa mga natural na sakuna, lalo na kung sila ay nasa ilalim na ng kahirapan. Sa kalaunan, ito ang mga salik na nag-udyok sa akin na higit pang pag-aralan ang ugat ng problemang ito at kung paano tayo makatutulong upang masolusyunan ito.

Isipin mo ang isang malawak na hardin ng mga bulaklak. Ang bawat bulaklak ay kumakatawan sa isang tao sa komunidad. Isa sa mga pangunahing dahilan ng kahirapan ay ang kakulangan ng edukasyon at impormasyon. Kung hindi mo alam kung paano palaguin ang iyong hardin, lalo na ang iyong mga pagkakataon sa buhay, mahihirapan kang umunlad. Isang napakahalagang hakbang na makatutulong sa pag-iwas sa kahirapan ay ang pagpapalaganap ng edukasyon. Mahalaga ang pagbibigay ng mga oportunidad upang makakuha ng kaalaman at kasanayan. Ipinapakita ng mga proyekto sa komunidad at mga pagsasanay ang kakayahan ng mga tao na makapagsimula ng mga sariling negosyo o makakuha ng mas magandang trabaho. Ang mga aktibidad na ito ay nag-uudyok sa mga tao na mangarap at kumilos upang maabot ang kanilang mga pangarap. Hindi lang sa edukasyon nakasalalay ang lahat. Isang bagay na mahigpit kong pinapahalagahan ay ang pagbabahagi ng mga yaman sa komunidad. Ang mga programang tumutulong sa mga indigent o mga walang kakayahang sumuporta sa kanilang mga pangangailangan, tulad ng mga feeding program at mga livelihood project, ay napakahalaga. Ito ang mga konkretong hakbang na nag-uugnay sa mga tao at nagbibigay ng pag-asa. Paminsan-minsan, nararamdaman ng mga tao na sila ay nag-iisa sa kanilang pakikibaka, ngunit sa ganitong klase ng tulong, nagiging mas malakas ang pakikipag-ugnayan ng pamayanan. Huwag kalimutang isama ang health education na nakatutok sa mga pangunahing pangangailan ng bawat isa. Ang malusog na pamumuhay ay nag-uugnay sa mas produktibong pamayanan. Sa mga komunidad, ang pag-aalaga sa kalusugan sa pamamagitan ng mga programa sa kalinisan at preventive medicine ay dapat ipatupad. Napakalakas ng epekto ng isang malusog na indibidwal sa mas malawak na larawan ng komunidad. Kung ang bawat isa ay may access sa sapat na kaalaman tungkol sa kalusugan, babawasan nito ang halaga ng mga gastusin sa medikal na pangangailangan. Ang pagbuo ng komunidad na may malalim na pag-intindi sa kanilang kapakanan ay susi sa pag-aangat sa kahirapan.

Isang realidad na madalas na hindi napapansin ay ang impluwensya ng edukasyon sa kahirapan. Sa mga komunidad, ang kakulangan ng access sa mataas na kalidad na edukasyon ay nagiging hadlang sa pag-unlad ng mga indibidwal at kanilang mga pamilya. Kung ang isang bata ay hindi nakakapasok sa paaralan o hindi makakuha ng sapat na kaalaman, limitado ang kanyang mga pagkakataon na makakuha ng disenteng trabaho sa hinaharap. Ang mga low-income na pook ay kadalasang kulang sa mga mapagkukunan at maaaring nag-aalok ng hindi magandang kalidad ng edukasyon. Ang siklo ng kahirapan ay nagiging mas mahirap basagin, dahil ang mga kabataan ay lumalaki na walang sapat na kaalaman at kasanayan na kailangan upang umangat mula sa kanilang sitwasyon. Hindi maikakaila na ang ekonomiya ng isang bansa ay may malaking papel din. Kung ang isang bansa ay may mahinang ekonomiya, mas marami ang matatamaan na mga tao na umaasa lamang sa mga hindi sapat na trabaho. Ang hindi patas na distribusyon ng yaman ay nagiging malaking salik din, kung saan ang ilan ay nagiging sobrang mayayaman samantalang ang nakararami ay nananatiling mahirap. Ang disenyo ng mga patakaran at mga imperyong pang-ekonomiya ay hindi laging nakakatulong sa mga ordinaryong tao, lalo na sa mga marginalized na grupo. Nakakabahala rin ang epekto ng globalisasyon, kung saan ang malalaking korporasyon ay umaani ng mga benepisyo habang ang mga lokal na negosyo ay nahihirapang makasabay. Siyempre, hindi rin natin dapat kaligtaan ang mga isyung panlipunan at pulitikal na nagbibigay-ambag sa kahirapan. Ang hindi kaginhawahan sa pamahalaan, katiwalian, at ang kawalan ng proteksiyon sa karapatan ng mga manggagawa ay may epekto sa araw-araw na buhay ng mga tao. Dapat talaga tayong maging mas mapanuri sa mga salik na ito upang makahanap ng mga solusyon sa lumalalang problema ng kahirapan sa lipunan.

Kapag iniisip ko ang mga programa na pangunahing naglalarawan sa mga sanhi ng kahirapan, naiisip ko ang iba’t ibang aspeto ng buhay na maaaring sumasalamin sa mas malalim na problema. Isang halimbawa nito ay ang ‘Pantawid Pamilyang Pilipino Program’ o 4Ps, na nagbibigay ng tulong pinansyal sa mga mahihirap na pamilya, ngunit hindi lamang ito nakatulong sa pag-angat ng kabuhayan, kundi nagbigay liwanag din sa mga ugat ng kahirapan tulad ng kakulangan sa edukasyon at kalusugan. Ipinapakita nito na ang kahirapan ay hindi na isang isyu ng kakulangan sa kita lamang, kundi isang kumplikadong usapin ng access sa mga serbisyong pangkalusugan at edukasyon. Kaya naman, ang mga programa na nagtatangkang i-address ang mga batayang pangangailangan, ay nagbibigay ng insight kung paano nahuhubog ang cyclical nature ng kahirapan. Isang ibang perspektibo ay makikita sa mga pananaliksik na isinagawa ng mga non-government organizations. Halimbawa, ang mga programa na tumutok sa pagsasanay at pagpapaunlad ng kakayahan ng mga tao ay halos palaging nagpapatunay na may malalim na pagkakaugnay sa kakulangan ng pagkakataon. Ang mga nakaranasang sakuna, tulad ng kalamidad at pandemya, ay naging mga malalaking dahilan ng pagtaas ng bilang ng mga lango sa kahirapan. 'Disaster Risk Reduction and Management' programs ay kaakibat na nabuo upang bawasan ang mga epekto ng mga natural na sakuna sa mga komunidad na mahihirap. Sa huli, may mga programang nagtutok sa mga estruktural na isyu tulad ng ‘K to 12 Program’ ng Department of Education, na nagnanais na mapabuti ang kalidad ng edukasyon sa bansa. Pero ang mga ganitong programa ay nangangailangan ng mas malawak na pagsasaalang-alang sa konteksto ng socio-economic inequalities. Ang pag-unawa sa mga sanhi ng kahirapan ay tila higit pa sa simpleng pagbibigay ng tulong; ito ay tungkol sa pagbabago ng mga nakaugaliang estruktura na nagiging hadlang sa pag-unlad. Sa tingin ko, mahalaga ang mga ganitong boses at pananaw sa pagbuo ng mas makatarungan at mas soutable na estratehiya laban sa kahirapan.

Sa isang paraan, ang kahirapan sa mga bansa ay parang isang kumplikadong puzzle na may maraming piraso. May mga pangunahing sanhi ng kahirapan na nagmumula sa hindi pantay na distribusyon ng yaman. Halimbawa, sa maraming bansa, may mga mayayamang tao na namumuhay sa marangyang kalagayan habang ang nakararami naman ay abala sa pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan lamang. Ang hindi pantay na yaman ay nagiging hadlang sa pag-unlad ng mga tao at sa kanilang kakayahang makapag-aral, mag-negosyo, o makakuha ng magandang kalusugan. Sa mga lugar na ito, ang mahihirap ay nahahadlangan sa kanilang mga pangarap dahil sa kakulangan ng pag-access sa mga kailangang yaman. Isa pang malaking salik na nakakaapekto sa kahirapan ay ang sistema ng gobyerno. Sa mga bansang may masyadong mahina o corrupt na mga pamahalaan, bumababa ang tiwala ng mga tao rito. Madalas na ang mga pondo na dapat sana ay ginagamit para sa edukasyon, kalusugan, at imprastruktura ay nauuwi sa bulsa ng mga tao sa kapangyarihan. Ang mga mahihirap ay madalas na hindi nabibigyan ng tamang suporta na kailangan nila para makabangon. Ang mga social programs na para sanang makatulong ay nahihirapan din dahil sa hindi tamang pamamahala. Huwag din nating kalimutan ang epekto ng mga natural na kalamidad at pagbabago ng klima. Sa mga bansa na madalas maapektuhan ng mga bagyo, tagtuyot, o iba pang mga sakuna, nagiging mas mahirap ang buhay ng mga tao. Kailangang ayusin ang kanilang kabuhayan tuwing may nangyayaring sakuna, at ito ay nagiging malaking pasanin sa kanilang mga balikat. Ang lahat ng ito ay lumilikha ng isang mahirap na sitwasyon na tila walang katapusan.

Tila ba ang ating lipunan ay nahaharap sa napakaraming hamon na lumalampas sa simpleng pag-unawa sa kahirapan. Maraming tao ang nagmamasid at nag-iisip, 'Paano natin malulutas ang problemang ito?' Ang mga solusyon ay dapat maging komprehensibo at sumasalamin sa tunay na ugat ng isyu, hindi lamang sa ibabaw. Una sa lahat, isa sa mga pangunahing sanhi ng kahirapan ay ang kakulangan sa edukasyon. Upang masolusyunan ito, dapat magkaroon tayo ng mas malawak na access sa de-kalidad na edukasyon, lalo na sa mga komunidad na nasa ilalim ng linya ng kahirapan. Ang mga programang scholarship at pagsasanay sa mga ganitong lugar ay makakatulong upang ang mga tao ay magkaroon ng mga kasanayan na kinakailangan sa makabagong lipunan. Ngunit hindi lamang ito sapat; kailangan din nating patatagin ang imprastruktura sa mga lokal na komunidad. Ang mga proyekto sa kalsada, kuryente, at tubig ay hindi lamang nagbibigay ng kaginhawaan kundi nagiging pundasyon din para sa mga negosyo. Sa pag-aalok ng mas maginhawang paraan upang makapaglakbay at makakuha ng supply, nag-uudyok tayo ng mas maraming pamumuhunan at oportunidad sa trabaho. Hindi rin dapat kalimutan ang pag-uusbong ng mga programang pangkabuhayan na nagtuturo ng mga kasanayan sa negosyo. Halimbawa, ang mga kooperatiba ay isang makabagong solusyon na nagbibigay-daan sa mga tao na magtulungan at magtagumpay sa kanilang mga lokal na market. Ang pagbibigay ng mga microloan o pautang sa mga maliliit na negosyo ay tila isang solusyon na nagbubukas ng pinto para sa mas maraming tao na makapagsimula ng kanilang sariling mga proyekto. Ang mga hakbang na ito ay hindi lamang mga solusyon; parang mga hakbang tungo sa mas magandang kinabukasan para sa lahat.

Anuman ang buhay ng isang kabataan ngayon, sa kabila ng mga modernong kaginhawaan, tila may mga hamon na patuloy na nagpapahirap sa kanila. Isa sa mga pangunahing sanhi ng kahirapan ay ang mataas na rate ng unemployment o kakulangan ng trabaho, lalo na pagkatapos ng pandemya. Maraming kabataan ang nagtapos ng kolehiyo na may mga pangarap, ngunit napakatigas ng pinto ng mga opisina ng trabaho. Aaminin kong nakakalungkot na makita ang mga kaibigang may diploma, ngunit dahil sa kakulangan ng karanasan o mga oportunidad, nanatili silang walang trabaho. Napakalaking pressure nito sa kanilang mental health, lalo na kung ang mga magulang ay umaasa sa kanilang kakayahang makatulong sa pamilya. Dagdag pa dito, ang social media ay isa ring nakakabagabag na salik. Ang mga kabataan ay na-expose sa mga unrealistic expectations ng buhay—mga viral na video, mga influencer na may glamorous na buhay, at iba pang bagay na nagiging sanhi ng pagkukumpara at insecurities. Sinasabi ngang nagiging mas mahirap para sa kanila ang makilala ang sarili at tingnan ang kanilang mga personal na tagumpay. Minsan, ito'y nagiging dahilan ng pagkakaroon ng anxiety at depression. Kaya naman, ang pagtulong at pagkakaroon ng masusuyong kaibigan o pamilya ay talagang mahalaga sa panahong ito. Sa kabila ng lahat ng ito, may mga kabataan pa ring lumalaban. Nakikita ko ang kanilang pagnanasa na mangarap at magtrabaho para sa mas magandang kinabukasan. Hindi madali ang mga hamon sa kanilang dinaranas, ngunit nakakabuti na ang kanilang mga kwento ay nagsisilbing inspirasyon para sa susunod na henerasyon.

Isang mainam na pagkakataon para pag-usapan ang papel ng mga NGO sa pagtugon sa mga sanhi ng kahirapan. Sinuong ko ang mundo ng mga NGO sa isang proyekto na naglalayong mabigyan ng kabuhayan ang mga kababaihan sa aming komunidad. Ang mga NGO ay hindi lamang mga tagatulong; sila ay mga tagapagsulong ng pagbabago. Sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga programa sa edukasyon, sila ay naglalayo sa mga tao mula sa mga siklo ng kahirapan. Halimbawa, ang isang NGO na kilala sa pagtuturo ng mga kasanayan sa pangangalakal ay nagbibigay ng pagkakataon sa mga tao na makahanap ng mas magandang pinagmulan ng kita. Kalakip ng kanilang mga proyekto ay ang pagsusuri sa mga ugat ng kahirapan, tulad ng kakulangan sa edukasyon at kakayahan. Sa kanilang mga programa, nahihikayat ang mga tao na magkaroon ng kaalaman at kasanayan na makatutulong sa kanilang pag-unlad sa trabaho. Hindi lang ito nakatutulong sa mga indibidwal; sa kabila nito, lumalaki ang mga lokal na komunidad sa kabuuan. Bilang isang masugid na tagahanga ng mga inisyatibang ito, tunay kong nakikita ang positibong epekto nito sa mga tao, mula sa pagiging abala sa buhay, hanggang sa pagbabago sa kanilang mga pananaw at mohon sa kinabukasan. Isang mahalagang aspeto ng anumang NGO ay ang kakayahan nilang makabuo ng mga koneksyon sa mga lokal na pamahalaan at iba pang institusyon. Sa ganitong paraan, napapalakas ang kanilang mga proyekto at ang kanilang boses sa mga usaping panlipunan. Ang pagkakaroon ng kooperasyon sa pagitan ng mga NGO at pamahalaan ay nag-uugnay sa mga ideya at solusyon na maaaring makatulong sa mas malawak na problema ng kahirapan. Kaya naman, sa isang antas, ang mga NGO ay tila mga tulay na nag-uugnay sa mga tao at mga mapagkukunan, na nagbibigay ng pag-asa para sa mas magandang kinabukasan.