กฎการเซ็นเซอร์เกี่ยวกับคำว่า ลิ้นเลีย ในอนิเมะไทยมีอะไรบ้าง?

จำได้เลยว่าครั้งแรกที่สังเกตการเซ็นเซอร์ฉาก 'ลิ้นเลีย' ในอนิเมะที่ฉายในไทย ทำให้รู้สึกว่ามันเป็นเรื่องที่อยู่ตรงกลางระหว่างกฎหมาย วัฒนธรรม และเชิงการตลาดไปพร้อมกัน การแสดงออกที่ชัดเจนของการเลียนแบบพฤติกรรมทางเพศ มักถูกจัดว่าเป็นเนื้อหาที่มีความเสี่ยงต่อการละเมิดมาตรฐานสังคม เมื่อเป็นรายการโทรทัศน์แบบมีตารางออกอากาศ การตัดต่อมักจะรุนแรงกว่าบริการสตรีมมิง เช่น การเบลอภาพ ตัดซีนออกเลย หรือทำมุมกล้องใหม่ เสียงที่สื่อถึงการกระทำแบบนั้นอาจจะถูกตัดหรือใส่เสียงประกอบอื่นแทน รวมถึงคำบรรยายหรือคำพูดที่ตรงไปตรงมา เช่น คำว่า 'ลิ้นเลีย' อาจโดนเปลี่ยนเป็นคำอ้อม ๆ หรือปรับคำแปลให้จางลงเพื่อไม่ให้กระทบต่อการจัดเรตหรือผู้ชมทั่วไป

มาตรการเซ็นเซอร์ในไทยส่วนใหญ่มาจากกรอบการจัดเรตสำหรับภาพยนตร์และเวลาดังของการออกอากาศทีวี ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและผู้ให้บริการต้องพิจารณาความเหมาะสมของเนื้อหา มีการกำหนดชั่วโมงของการออกอากาศสำหรับเนื้อหาอวัยวะหรือการแสดงเพศชัดเจน (watershed) ทำให้ฉากที่มีการลิ้นเลียมักจะไม่เหมาะสำหรับการฉายในช่วงเวลาทั่วไป อีกเรื่องสำคัญคือการเกี่ยวข้องกับตัวละครที่เป็นผู้เยาว์ ถ้ามีบรรยากาศหรือฉากที่สามารถตีความว่าเป็นการแสดงเพศกับคนที่เป็นเยาวชน จะถูกสั่งห้ามและมีผลทางกฎหมายทันทีกับผู้จัดและผู้แพร่ภาพ การจัดเรตแบบเข้มข้นอาจทำให้ผลงานถูกห้ามจำหน่ายในบางช่องทางหรือกำหนดให้ขึ้นเรต 20+ ซึ่งจะลดกลุ่มผู้ดูและโอกาสทางการตลาดลงอย่างมาก

ในแง่มุมปฏิบัติการที่ฉันเห็น ผู้เผยแพร่ในประเทศไทยมักมีแนวทาง 3 ทางหลัก: ตัดออก, เซ็นเซอร์ภาพ/เสียง, หรือเวอร์ชันตัดต่อพิเศษเฉพาะผู้ใหญ่ บริการสตรีมมิงสากลหรือดีวีดีนำเข้าอาจปล่อยเวอร์ชันไม่เซ็นเซอร์ แต่จะมีการล็อกอายุให้เข้มงวด ขณะที่ช่องทีวีหลักแทบจะไม่เว้นว่างเมื่อต้องรักษาภาพลักษณ์กับผู้โฆษณาและผู้ชมทั่วไป ยิ่งไปกว่านั้น ผู้แปลและนักพากย์ไทยมักเลือกใช้ถ้อยคำที่อ่อนลงเพื่อให้เข้ากับค่านิยมของผู้ชม เช่น เปลี่ยนคำตรง ๆ ให้เป็นคำที่ให้ความหมายคลุมเครือมากขึ้น ซึ่งบางครั้งก็เปลี่ยนบรรยากาศของฉากไปเลย

ส่วนตัวแล้ว ฉันรู้สึกทั้งเข้าใจและรู้สึกติดขัดในเวลาเดียวกัน การปกป้องผู้ชมเยาว์วัยและการรักษาความอ่อนไหวของสังคมเป็นเรื่องสำคัญ แต่ในฐานะแฟนที่สนใจรายละเอียดศิลป์ การเห็นฉากถูกตัดหรือคำถูกเปลี่ยนไปทำให้สูญเสียมิติของตัวละครและอารมณ์ที่ผู้สร้างตั้งใจ จึงมักเลือกติดตามทั้งเวอร์ชันที่ฉายตามกฎหมายและเวอร์ชันต้นฉบับเพื่อเทียบและเข้าใจว่าการเซ็นเซอร์มีผลต่อเรื่องราวอย่างไร นี่คือความรู้สึกที่มักจะติดตัวทุกครั้งที่เห็นการเซ็นเซอร์ฉากแบบนี้