ฉันควรดูหนังตลก ฝรั่ง เรื่องไหนถ้าต้องการหัวเราะหนัก

แฟนๆ ที่ติดตามงานแนวลึกลับ-สยองมักจะได้ยินชื่อ 'กา ริน ปริศนาคดีอาถรรพ์' ผ่านปากต่อปากและชั้นหนังสือบ้างแล้ว ในฐานะแฟนที่ชอบสะสม ผมมักจะหาเวอร์ชันพิมพ์จริงของเรื่องนี้ตามร้านหนังสือใหญ่ ๆ เช่นแผงของ 'นายอินทร์' หรือร้านหนังสือในห้างที่มีมุมนิยายสยองขวัญ งานสัปดาห์หนังสือก็เป็นอีกช่วงเวลาที่สินค้าใหม่หรือพิมพ์ซ้ำมักโผล่มาให้จับจอง นอกจากนั้น สำนักพิมพ์ที่ดูแลซีรีส์มักมีบูธหรือช่องทางจำหน่ายของที่ระลึกเวลาออกงานนิยายหรือกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน ซึ่งผมมักจะได้พบโปสเตอร์ โปสการ์ด หรือนามบัตรลายศิลปินที่ทำงานร่วมกับเรื่องนี้ การล่าสินค้าสำหรับผมสนุกเพราะได้เจอชิ้นแปลก ๆ ที่ไม่ค่อยมีใครเห็น บางครั้งได้เจอสเปเชียลเอดิชันหรือเซ็ตรวมที่ใส่การ์ดสะสม ซึ่งทำให้คอลเลกชันมีชีวิตขึ้นมา — ถ้าอยากได้แบบชัวร์ ๆ ลองเผื่อวันไปงานหนังสือหรือเช็คบูธของสำนักพิมพ์ในช่วงโปรโมตดู แล้วจะรู้สึกเหมือนจับไข่มุกจากโลกสยองกลับบ้านไป

เริ่มจากแหล่งที่เป็นทางการก่อนเลย: สำนักพิมพ์และหนังสือรวมเล่มมักเก็บบทสัมภาษณ์ผู้แต่งเกี่ยวกับแนวเทพแห่งความตายไว้ในกรอบที่เป็นทางการและละเอียดที่สุด ผมมักจะเปิดเล่มพิเศษหรือฉบับรวมของมังงะเพื่อหา 'คอลัมน์ผู้แต่ง' หรือคอมเมนต์ท้ายเล่ม เพราะผู้แต่งอย่างในกรณีของ 'Death Note' มักจะให้สัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับแรงบันดาลใจการออกแบบชินิงามิและแนวคิดปรัชญาที่อยู่เบื้องหลังตัวละคร นอกจากนั้น อาร์ตบุ๊ก (artbook) และ fanbook ก็เป็นแหล่งทองคำ—บ่อยครั้งมีบทสัมภาษณ์ยาว ๆ กับนักวาดภาพและบรรณาธิการที่พูดถึงกระบวนการคิด การเลือกสัญลักษณ์ และการตีความเทพแห่งความตายในเชิงศิลป์ นอกจากนี้ เว็บของสำนักพิมพ์อย่าง Shueisha หรือ Kodansha มักเก็บบทความสัมภาษณ์และ Q&A ไว้ และบางครั้งบทสัมภาษณ์ฉบับเต็มก็ถูกแปลลงในฉบับภาษาอังกฤษของ tankōbon หรือในเว็บไซต์ข่าวอนิเมะที่เป็นพันธมิตร เหล่านี้เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผมเข้าใจทั้งมุมเทคนิคและมุมจิตวิทยาที่ผู้แต่งพยายามสื่อออกมา

เสียงไวโอลินสูงๆ ในฉากเปิดของ 'Harry Potter 5' ยังคงวนอยู่ในหัวฉันเป็นภาพจำที่ไม่จาง ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้ยิน ฉันชอบวิธีที่นักดนตรีเลือกสร้างอารมณ์ด้วยความเรียบง่ายแทนการระเบิดใหญ่โต พวกเขาให้ความสำคัญกับเมโลดี้สั้น ๆ ที่จำง่าย แล้วค่อย ๆ พัฒนาให้กลายเป็นสิ่งที่ใหญ่ขึ้นเมื่อเรื่องเข้มข้นขึ้น เพลงไม่พยายามเรียกร้องความสนใจทุกวินาที แต่วางปมเล็ก ๆ ไว้ในฉากสำคัญจนกลายเป็นเสียงที่เชื่อมต่อความทรงจำ เช่น ในฉากที่โรงเรียนรวมตัวฝึกซ้อม ทั้งจังหวะและคอร์ดเล็ก ๆ ทำให้ฉากดูมีพลังและเป็นการเตือนว่าตัวละครกำลังเติบโต อีกอย่างที่ผมชื่นชอบคือการเลือกเครื่องดนตรีที่ไม่คาดคิดเพื่อสร้างสีสัน เช่นการใช้กีตาร์โปร่งชิ้นเล็ก ๆ ร่วมกับเครื่องสายหรือการใส่คอรัสบางช่วง ที่ทำให้โทนโดยรวมมีทั้งอบอุ่นและแปลกตา ฉันสังเกตว่าการเปลี่ยนจังหวะจากช้าสู่เร็วในช่วงที่อารมณ์พุ่งขึ้นทำได้เนียน ไม่ใช่การตบเบรกกระทันหัน แต่นำไปสู่คลื่นของซาวด์ที่ให้ความรู้สึกต่อเนื่อง ท้ายที่สุด ฉันคิดว่าสิ่งที่ทำให้เพลงประกอบ 'Harry Potter 5' ติดหูคือความสามารถในการเชื่อมโยงเสียงกับอารมณ์ของตัวละคร เพลงนั้นเป็นเหมือนเพื่อนที่เดินไปกับเราในฉากสำคัญ ไม่ได้ต้องชนะใจด้วยความอลังการทั้งหมด แต่ด้วยการซ่อนท่อนเล็ก ๆ ที่ย้อนกลับมาในเวลาที่ใช่ จึงทำให้ความทรงจำของฉากนั้นยังคงอบอวลอยู่เสมอ

ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยจะสรุปคุณภาพงานแปลของ 'คันฉ่อง' ด้วยประโยคสั้นๆ เพราะมันมีมิติทั้งด้านภาษา น้ำเสียง และบริบทวัฒนธรรมที่ต้องชั่งน้ำหนัก โดยรวมแล้ว ผมมองว่างานแปลบางฉบับทำได้ดีมากในแง่ของการรักษาจังหวะเล่าเรื่องและอารมณ์ของตัวละคร ทำให้ผู้อ่านภาษาอังกฤษรู้สึกเชื่อมโยงกับโทนพื้นบ้านและความตึงเครียดของบทสนทนา ข้อดีประเภทนี้เห็นได้ชัดเมื่อเปรียบเทียบกับงานแปลของงานแนววิทย์-แฟนตาซีอย่าง 'The Three-Body Problem' ที่ต้องรักษาความเทคนิคกับบรรยากาศให้ไปพร้อมกัน แต่ 'คันฉ่อง' มีความอ่อนโยนและซับซ้อนในโทนที่ต่างออกไป และบางเวอร์ชันก็จับโทนนั้นได้ดี อย่างไรก็ตาม ยังมีช่วงที่คำแปลเลือกคำศัพท์ที่ค่อนข้างเป็นทางการหรือเฉยเมย ทำให้สูญเสียรสชาติของสำนวนพื้นถิ่นหรือภาพพจน์ที่ต้นฉบับตั้งใจส่ง ซึ่งบริบทบางอย่างถ้าถูกแปลงเป็นสำนวนทั่วไปมากไป อาจทำให้ตัวละครดูห่างและลดมิติทางวัฒนธรรมไปได้ ผมคิดว่าการบาลานซ์ระหว่างความชัดเจนสำหรับผู้อ่านสากลกับความคงแท้ของบทต้นฉบับเป็นสิ่งสำคัญ และฉบับที่ทำได้ดีที่สุดจะเป็นฉบับที่ไม่กลัวจะปล่อยให้สำนวนท้องถิ่นส่องผ่านมากพอจะทำให้ผู้อ่านรู้สึกว่าได้สัมผัสต้นฉบับจริงๆ

มีเพลงชื่อ 'ใจละเมอ' ที่หลายคนคุ้นหูในเวอร์ชันของปู พงษ์สิทธิ์ คำภีร์ และผมมองว่านี่เป็นเวอร์ชันที่ให้ความอบอุ่นแบบเพลงบอกเล่า พอได้ฟังแล้วเหมือนได้ยืนอยู่ข้างสนามรักที่เงียบ ๆ ผู้ร้องใช้เสียงแบบคนผ่านร้อนผ่านหนาว ทำให้เนื้อเพลงที่พูดถึงความคิดถึงและความระลึกถึงใครสักคนมีน้ำหนักขึ้นมาก เสียงร้องของปูมีความเป็นผู้ใหญ่และมีเสน่ห์แบบคลาสสิก ซึ่งทำให้ท่อนฮุกของ 'ใจละเมอ' ติดหูง่ายกว่าเวอร์ชันอื่น ๆ ที่ผมเคยฟัง การเรียบเรียงดนตรีเน้นกีตาร์โปร่งกับเปียโนเล็ก ๆ ช่วยขับความเหงาในเนื้อร้องออกมาได้ดี เหมาะกับการฟังตอนกลางคืนหรือวันฝนพรำ เป็นเพลงที่ผมหยิบมาเปิดเวลาต้องการระบายความคิดแบบไม่ต้องเร่งรัดอะไร

แสงไฟที่แฟน ๆ ยกพร้อมกันสามารถเปลี่ยนคอนเสิร์ตธรรมดาให้กลายเป็นท้องฟ้าที่เต็มไปด้วยดาวได้อย่างไม่น่าเชื่อ ฉันชอบดูภาพรวมของสนามตอนที่แถวไฟสีเดียวกันพุ่งขึ้นพร้อมกัน แล้วจู่ ๆ ทุกคนกลายเป็นส่วนหนึ่งของโชว์เดียวกัน นอกจากแท่งไฟหรือไฟฉายที่ซิงค์สีกันแล้ว ผ้าขนหนูที่มีลายประจำวงและรูปร่างพับได้ก็ช่วยเพิ่มความเคลื่อนไหวให้เวที แสงที่สะท้อนจากผ้าและการโบกเป็นจังหวะทำให้ฉากหลังดูมีมิติมากขึ้น สิ่งที่ช่วยเพิ่มความเปล่งประกายอีกอย่างคือของชิ้นเล็ก ๆ แต่มีรายละเอียดสูง เช่น สติกเกอร์สะท้อนแสงบนหมวกหรือสร้อยข้อมือ LED ที่สามารถปรับสีได้ตามเซ็ตลิสต์ ในคอนเสิร์ตของ 'Love Live!' ที่ฉันไปดู ผู้จัดมีการกำหนดสีสำหรับแต่ละเพลงไว้ล่วงหน้า แฟน ๆ ส่วนใหญ่พกแท่งไฟที่ตั้งค่าสีตามเพลง ผลลัพธ์คือทะเลสีที่เปลี่ยนไปตามดนตรี ราวกับว่าผู้ชมเป็นเครื่องมือหนึ่งของวง ลำพังแสงจากเวทีอย่างเดียวคงไม่พอ แต่การมีแฟนเพลงที่พร้อมร่วมมือ ทำให้ภาพรวมมีพลังขึ้นหลายเท่า ความใส่ใจในรายละเอียดเล็ก ๆ เช่น การเลือกผ้าที่ไม่สะท้อนแสงมากเกินไป การไม่ใส่โลหะที่อาจสะท้อนไฟกระพริบจนรบกวนคนข้าง ๆ และการชาร์จแบตเตอรี่อุปกรณ์ให้เต็มก่อนเข้างาน ล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้คอนเสิร์ตเปล่งประกายได้อย่างราบรื่น ฉันรู้สึกว่าพกของเมอร์ชที่ออกแบบมาให้มีปฏิสัมพันธ์กับแสงทำให้ประสบการณ์ร่วมกันสนุกขึ้น เหมือนได้สร้างโชว์ย่อย ๆ ร่วมกับคนหมู่มาก เป็นความรู้สึกที่ตอนจบเพลงหนึ่งยังติดตาไม่จาง

ฉันชอบที่สุดคือเพลงธีมหลักของเรื่องที่เปิดฉากให้ความรู้สึกสดใสแบบเด็กๆ แต่มีมิติแฝงอย่างลึกซึ้ง เพลงนี้โดดเด่นด้วยเมโลดี้ติดหูที่วนกลับมาซ้ำในหลายฉาก ทำหน้าที่เป็นเสมือนตัวแทนอารมณ์ของตัวละครหลัก ไม่ว่าจะเป็นช่วงตลกโปกฮาหรือฉากซึ้งๆ เมโลดี้นั้นก็จะถูกลดท่อนหรือเพิ่มเครื่องดนตรีจนให้ความหมายต่างกันออกไป การเรียงเครื่องสายกับกีตาร์ป็อปเบาๆ ทำให้มันกลายเป็นเพลงที่จำง่ายและมีพลังพอจะสร้างมู้ดของทั้งตอน ในแง่ความทรงจำ เพลงธีมหลักมักเป็นสิ่งแรกที่แฟนๆ ร้องตามได้ และมีเวอร์ชันแยกออกมาเป็นอคูสติกหรืออินสตรูเมนทัลที่ฟังเพลิน ช่วงโคลงจังหวะที่ใช้ซ้ำตอนจบฉากคลาสสิกกลายเป็นสัญลักษณ์ เหมือนที่เพลงจาก 'Kimi no Na wa' เคยทำไว้ แต่เพลงของเรื่องนี้ให้ความอบอุ่นแบบบ้านๆ มากกว่า ทำให้ติดหูและอยากฟังซ้ำบ่อยๆ

ได้ยินคนพูดถึงหนังสือเล่มนี้บ่อย ๆ ทำให้ฉันอยากเล่าเส้นทางการตามหา 'ตงกงตำหนักบูรพา' แบบที่ฉันมักทำเมื่อจะหาหนังสือหายากในไทย ถ้าต้องแนะนำจุดเริ่มต้นจริง ๆ ให้ลองเช็กที่ร้านหนังสือใหญ่ก่อน เช่น 'Kinokuniya' (สาขาสยามพารากอน) หรือร้านใหญ่อย่าง SE-ED และ B2S เพราะบางครั้งพวกเขารับพรีออเดอร์หรือมีบริการสั่งหนังสือนำเข้า แม้บางครั้งจะไม่มีสต๊อก แต่พนักงานสามารถช่วยค้นจากระบบสาขาอื่นหรือสั่งจากผู้จัดจำหน่ายได้ อีกทางที่ฉันใช้คือกลุ่มเฟซบุ๊กของนักสะสมและร้านหนังสือเก่า บางคนเอามือสองมาโพสต์ขาย บางโพสต์มีรูปปกและสภาพชัดเจน ทำให้ตัดสินใจได้ง่าย แต่ถาเป็นฉบับภาษาจีนจริง ๆ จะลองไปเดินย่านเยาวราชเพื่อหา 'ร้านหนังสือจีน' เล็ก ๆ ที่มักมีหนังสือเก่า ๆ หลากหลาย แน่นอนว่าการรู้ ISBN หรือปีพิมพ์จะช่วยให้การตามหาง่ายขึ้น และเล่าให้ฟังอีกอย่างคือการเทียบกับความรู้สึกตอนอ่าน 'Demon Slayer' — บางครั้งของหายากก็ให้ความตื่นเต้นแบบเดียวกัน