ชินบิ มีที่มาและแรงบันดาลใจจากไหน

มีร้านที่ฉันไปบ่อยเวลาหาซื้อของสะสม 'ชินจัง จอมแก่น' อยู่ในย่านสยามและ MBK ซึ่งมักมีของลิขสิทธิ์เข้ามาเป็นช่วงๆ และฉันมักสังเกตจากป้ายรับรองลิขสิทธิ์กับโลโก้ผู้ผลิตตรงแท็กสินค้า เมื่อมองหาแหล่งจริงจัง ฉันมักเริ่มจากช็อปในห้างใหญ่ เช่น ร้านในชั้นของเล่นหรือร้านไลฟ์สไตล์ที่เป็นพันธมิตรกับแบรนด์ญี่ปุ่น เพราะมักจะนำเข้าอย่างเป็นทางการและมีแพ็กเกจพร้อมโลโก้ผู้ผลิต ถ้าเป็นฟิกเกอร์หรือพลัสชั้นดี ให้สังเกตแบรนด์ที่ผลิต เช่นโลโก้ผู้ผลิตบนฐานหรือกล่อง ส่วนบูธป๊อปอัพในห้างใหญ่ตอนมีงานคอลแลบก็เป็นโอกาสดีที่จะได้ของใหม่แท้ในจำนวนจำกัด ฉันมีเคล็ดลับว่าอย่าซื้อตามแผงที่ราคาถูกผิดปกติ เสียงของผู้ขายและสภาพกล่องบอกได้เยอะ อีกวิธีที่ฉันใช้คือติดตามเพจกับอินสตาแกรมของตัวแทนจำหน่ายในไทย เพราะมักประกาศของเข้าและการจัดงานพิเศษ การเดินไปจับของจริงยังให้ความมั่นใจมากกว่าภาพถ่ายเดียว และเมื่อได้ชิ้นที่ถูกใจ ความสุขจากการแกะกล่องจะต่างไปเลย

หลายคนคงรู้ว่า 'ชิน จัง' เริ่มต้นจากมังงะของโยชิโตะ อุสึอิ ที่เต็มไปด้วยมุกกวนๆ และมุมมองชีวิตครอบครัวแสบๆ คันๆ ซึ่งต่อมาแปลงร่างเป็นอนิเมะโทรทัศน์ที่มีจำนวนตอนมากมายจนเกินพัน ตอนทีวีส่วนใหญ่ถูกผลิตโดยสตูดิโอที่ชื่อว่า Shin-Ei Animation และออกอากาศทางช่อง TV Asahi ในญี่ปุ่น โดยฝั่งมังงะนั้นตีพิมพ์กับสำนักพิมพ์ Futabasha บทบาทของ Shin-Ei ทำให้บุคลิกตัวการ์ตูนคงอยู่ต่อเนื่อง แม้จะมีการเปลี่ยนทีมงานและผู้กำกับบ่อยครั้ง ผมโตมากับตอนที่เปิดทุกเย็นและเห็นการขยายแฟรนไชส์ทั้งเป็นซีรีส์ทีวี ภาพยนตร์โรง และสินค้า สิ่งที่ควรรู้คือผู้สร้างต้นฉบับคือโยชิโตะ อุสึอิ ส่วนการผลิตอนิเมะทีวีหลักๆ อยู่ที่ Shin-Ei Animation ร่วมกับหน่วยงานออกอากาศอย่าง TV Asahi และบริษัทที่เกี่ยวข้องด้านการผลิตและการตลาดเช่น ADK (Asatsu-DK) กับสำนักพิมพ์ Futabasha ในส่วนของภาพยนตร์โรงมักมีบริษัทอย่าง Toho เข้ามารับหน้าที่จัดจำหน่าย ใครที่ติดตามจะเห็นเครดิตเหล่านี้วนเวียนมาตลอด ทำให้การมีอายุยืนยาวของ 'ชิน จัง' ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นผลของเครือข่ายการผลิตที่แข็งแรงและคงเส้นคงวา

พอได้ติดตาม 'ชินจัง' มาตั้งแต่เด็ก ๆ เลยรู้สึกว่าคำถามเรื่องจำนวนตอนและลำดับการฉายเป็นเรื่องคลาสสิกสำหรับแฟนรุ่นเก่าอย่างเรา เราอยากพูดตรง ๆ ว่าในญี่ปุ่นอนิเมะทีวีของ 'ชินจัง' ถูกฉายต่อเนื่องมายาวนานและมีการให้หมายเลขตอนอย่างต่อเนื่อง ทำให้ยอดรวมตอนขยับไปเรื่อย ๆ จนเกินพันตอนได้จริง แต่การบอกว่า "รวม 1000 ตอน" แล้วจะหมายถึงชุดเดียวที่ครบทุกภาคทุกตอนนั้นไม่ตรงนัก เพราะมีองค์ประกอบหลายอย่างที่แยกออกจากกัน เช่น ตอนทีวีปกติกับภาพยนตร์พิเศษกับตอนสั้นที่ออกเป็นรายการพิเศษหรือโฆษณา อีกประเด็นสำคัญคือเวอร์ชันต่างประเทศมักจัดเรียงและตัดต่อไม่เหมือนต้นฉบับ บางประเทศเอาตอนมารวมกัน เปลี่ยนลำดับ หรือเอาตอนที่มีเนื้อหาอ่อนไหวออก ทำให้ถ้าหมายถึง "ครบทุกภาค" ในความหมายของการมีลำดับฉายแบบญี่ปุ่นเดิม ก็ต้องไปดูแหล่งข้อมูลจากญี่ปุ่น (เช่นหน้ารายการตอนของสถานีโทรทัศน์หรือสตูดิโอผู้ผลิต) เป็นหลัก ฉะนั้นถ้าตั้งใจสะสมครบแบบต้นฉบับจริง ๆ ต้องแยกชัดเจนระหว่างตอนทีวี ตอนไพเรทพิเศษ และภาพยนตร์ (อย่างเช่นชื่อหนังที่แฟน ๆ ชื่นชมกันอย่าง 'The Adult Empire Strikes Back' ก็ถูกนับแยกจากตอนไทย), และเตรียมใจว่าวิธีย่อยหรือบรรจุภัณฑ์ในดีวีดีหรือสตรีมมิ่งแต่ละที่อาจไม่เท่ากัน สรุปคือมีจำนวนรวมที่ทะลุพันได้ แต่การได้ชุดเดียวที่ "ครบทุกภาค" ตามความหมายทุกแบบนั้นค่อนข้างหาได้ยากและต้องเลือกนิยามของคำว่า "ครบ" ให้ชัดก่อน

แค่เห็นคำว่า 'ชินจัง' ก็ทำให้หัวใจเต้นแปลก ๆ เหมือนย้อนกลับไปตอนเด็ก ๆ ที่หัวเราะกับมุกซ้ำ ๆ แต่ก็ร้องไห้ได้กับตอนจริงจังบางตอน เราโตมากับซีรีส์นี้และติดตามมายาวนานจนจำได้ว่าแม้เป็นการ์ตูนสายตลกหลัก แต่มีจุดหักมุมและสปอยล์สำคัญที่คนดูไม่ควรพลาด ถ้าจะย้อนไปในมากกว่า 1,000 ตอน ขอไฮไลต์เป็นกลุ่ม ๆ จะได้เห็นภาพรวมชัดขึ้น: การมาของสมาชิกใหม่ในครอบครัว—น้องสาวของชินคือตัวเปลี่ยนโทนเรื่องที่สำคัญ เพราะช่วงที่ครอบครัวปรับตัวกับเด็กทารกมีทั้งมุกตลกและฉากอ่อนโยนที่โชว์มิติของพ่อแม่มากขึ้น อีกเรื่องคือตอนหรือภาพยนตร์พิเศษที่ฉีกจากมุกประจำเรื่องไปสู่โทนอารมณ์ลึก ๆ ซึ่งบางตอนผู้ใหญ่ในเมืองถูกพาไปสำรวจอดีต มีการตั้งคำถามถึงความหมายของชีวิตผู้ใหญ่และหน้าที่ครอบครัว (ซึ่งทำให้หลายคนจุกและเห็นความสำคัญของคนรอบตัว) นอกจากนั้นยังมีสปอยล์ที่เกี่ยวกับตัวละครรองที่ถูกขยายความ เช่นเบื้องหลังความเครียดของพ่อบ้าน ความอดทนและความกลัวที่แม่แอบเก็บไว้ และมิตรภาพของกลุ่มเด็กที่บางครั้งโดนทดสอบด้วยเหตุการณ์แปลกประหลาดหรือการแยกจากชั่วคราว แม้ตอนส่วนใหญ่จะกลับสู่จังหวะชวนหัว แต่พอเจอฉากจริงจังทีไรผลกระทบยาวนาน เพราะเนื้อหาสะท้อนเรื่องครอบครัว การเติบโต และความทรงจำได้อย่างไม่คาดคิด สรุปสปอยล์หลัก ๆ ที่จะเจอเมื่อย้อนไปดูย้อนหลังคือ: สมาชิกครอบครัวเพิ่มขึ้น ฉากผู้ใหญ่เผชิญอดีตอย่างเจ็บปวด และหลายตอนพิเศษที่เปลี่ยนโทนจากขำเป็นซึ้งจนรู้สึกติดอยู่ในใจ

เริ่มดูจากต้นฉบับเลยแล้วกัน เพราะนั่นคือหัวใจของมุกตลกและเคมีตัวละครที่ทำให้ 'Crayon Shin-chan' ยืนยาวในใจคนดูหลายรุ่น การดูตั้งแต่ตอนแรกๆ ทำให้ตระหนักว่ามุกหลายอย่างที่ดูแผ่ว ๆ ในภายหลังเกิดจากการวางคาแรกเตอร์และความสัมพันธ์ในครอบครัวของชินโนะสุเกะกับมิสาเอะ โฮะโระอิ และฮิโรชิ มากกว่าจะเป็นแค่กิมมิกเดียว ๆ ฉันมักจะชอบการเปรียบเทียบระหว่างตอนสั้น ๆ สมัยก่อนกับการเล่าเรื่องที่เข้มข้นในมูฟวี่ จึงมักจะแนะนำให้คนใหม่เริ่มจาก 1–30 เพื่อรับอารมณ์ดิบ ๆ ของซีรีส์ ถัดไปลองขยับมาดูมูฟวี่ที่ดังเรื่องบรรยากาศแบบจริงจังอย่าง 'Crayon Shin-chan: The Adult Empire Strikes Back' เพื่อเห็นว่าซีรีส์นี้สามารถเล่นกับความเหงาและความ nostalgia ได้ด้วย มูฟวี่เรื่องนั้นทำให้เข้าใจว่าทำไมแฟนรุ่นเก่าถึงผูกพันกับตัวละครมากกว่าแค่หัวเราะกับมุกแป๊บเดียว แนวทางที่ฉันมักแนะนำคือผสมระหว่างตอนสั้น ๆ กับมูฟวี่ไฮไลต์ แล้วค่อย ๆ เติมตอนระหว่างทางตามความสนใจ จะได้ไม่รู้สึกท่วมและยังเก็บความอร่อยของมุกแต่ละยุคได้ครบ

ตั้งแต่เริ่มเก็บของเล่นเซนไทมา ผมยึดหลักว่าให้ซื้อชิ้นที่เป็น 'ใจกลาง' ของชุดก่อนแล้วค่อยขยายความ ผมหมายความว่า ถ้าต้องเลือกชิ้นเดียวที่คุ้มสุดสำหรับนักสะสมของ 'Samurai Sentai Shinkenger' เลย ผมเลือก 'Shinken-Oh' รุ่น DX เป็นอันดับแรกเพราะมันแทบจะเป็นสัญลักษณ์ของซีรีส์ ชิ้นนี้รวมเอา Origami หลายตัวไว้ด้วยกัน ทำให้มีขนาดและความหนักแน่นในการจัดวางที่ต่างจากฟิกเกอร์ตัวเดี่ยว ๆ เกณฑ์ที่ผมใช้ตัดสินคือ: ความครบ (อุปกรณ์, หัวพ่วง, มือสำรอง), ความทนทานของจุดข้อต่อ, และผลกระทบด้านการจัดแสดงบนชั้นโชว์ การมี 'Shinken-Oh' จะช่วยให้คอลเลกชันดูสมบูรณ์ขึ้นทันที อีกเหตุผลคือชิ้นนี้มักมีรายละเอียดสีและสติกเกอร์ที่เด่นพอจะดึงสายตา ทำให้ค่าซื้อต่อความคุ้มค่าสมเหตุสมผลเมื่อเทียบกับการซื้อหลายชิ้นแยกกัน สิ่งที่ต้องระวังตามมุมมองของผมคือพื้นที่จัดวางกับงบประมาณ เครื่องใหญ่และเปราะบางเมื่อผสมชิ้นส่วนบ่อย ๆ ดังนั้นถ้าไม่มีชั้นแข็งแรงหรือถ้าต้องซื้อของมือสอง ให้ตรวจสอบจุดเสียบและสภาพสติกเกอร์ให้ละเอียด สุดท้ายแล้วการเลือกซื้อ 'Shinken-Oh' ทำให้คอลเลกชันมีแกนกลางที่คนเห็นแล้วรู้เลยว่าเป็นชุดไหน — นั่นแหละคือความคุ้มสำหรับผม

ตั้งแต่เริ่มติดตามวงการบันเทิงไทยมา ผมมักจะเห็นเส้นทางการเข้าวงการของคนดังมีหลายแบบ และเมื่อนึกถึงชื่อ 'ไอซ์ สารวัตร' ในภาพรวม ผมมองว่าเรื่องราวการเดบิวต์มักมีองค์ประกอบคล้าย ๆ กัน: เริ่มจากการโชว์ความสามารถผ่านโซเชียลหรือเวทีประกวด แล้วมีค่ายหรือโปรดิวเซอร์เข้ามาติดต่อ พอเซ็นสัญญาก็ได้ออกซิงเกิลหรือผลงานแรกที่เป็นของตัวเอง อย่างเช่นการได้เล่นเป็นศิลปินรับเชิญในเพลงประกอบละคร หรือปล่อยมิวสิกวิดีโอที่จับกระแสได้ไว ถ้าพูดแบบเฉพาะเจาะจงในฐานะแฟนผมชอบสังเกตรายละเอียดเล็ก ๆ เช่น สไตล์เพลงที่เลือกเป็นเดบิวต์ บ่อยครั้งนั่นคือการทดลองผสมแนวให้คนจดจำได้เร็ว ตัวเพลงเดบิวต์อาจไม่ต้องใหญ่โต แต่ต้องมีจุดขายชัด เช่น เสียงที่โดดหรือคาแร็กเตอร์ที่ชัดเจน ซึ่งช่วยให้ชื่อ 'ไอซ์ สารวัตร' ติดหูผู้ฟังในไม่กี่เดือนแรก ชอบตรงที่เส้นทางแบบนี้ทำให้เห็นพัฒนาการของศิลปินจากเรื่องเล็ก ๆ กลายเป็นผลงานที่มีเอกลักษณ์มากขึ้นเรื่อย ๆ

แสงไฟที่แวบผ่านผิวไม้เก่าๆ มักเตือนให้คิดถึงวะบิ-ซะบิ วะบิ-ซะบิสำหรับฉันไม่ใช่ทฤษฎีแขวนบนกระดาษ แต่เป็นวิถีเล็กๆ ที่แทรกอยู่ในวันธรรมดา เมื่อเห็นรอยแตกร้าวของถ้วยชา ความเงียบของห้องที่ไม่ได้จัดเต็มไปด้วยของประดับ หรือแสงเช้าที่ลอดมาจากหน้าต่างแตกร้าว มันชวนให้มองความไม่สมบูรณ์ด้วยสายตาอ่อนโยนกว่าเดิม ฉันทดลองยอมให้บางอย่างเสื่อมสภาพโดยไม่รีบซ่อมอย่างสมบูรณ์แบบ เพื่อดูว่ามันจะยังคงให้ความหมายหรือไม่ บทเรียนที่สอนให้ยิ้มกับความไม่สมบูรณ์มีหลายอย่าง: การให้คุณค่าแก่ของใช้ที่เก่าแก่แทนการทิ้ง การเห็นความงามในความไม่สมมาตร และการฝึกใจให้อยู่อย่างพอเพียง หนังสืออย่าง 'In Praise of Shadows' เคยทำให้ฉันหยุดมองแสงและเงาในห้องเก่าบ้านเกิด และรู้สึกว่าเงาที่เห็นนั้นมีบทสนทนาของตัวเอง การยอมรับความเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ช่วยให้ชีวิตไม่ต้องตะบี้ตะบันเพื่อความสมบูรณ์แบบตลอดเวลา