เมื่อพูดถึงการอ่าน 'Neon Genesis Evangelion' ด้วยกรอบคิดของมิเชล ฟูโกต์ ผมมักนึกถึงความสัมพันธ์ระหว่างกลไกสถาบันกับการผลิตตัวตนของตัวละคร มากกว่าจะมองแค่ปมจิตวิทยาส่วนตัวของเอวานเจลียนแต่ละคน
ฉากการบำบัดและการสอบสวนในเรื่อง เช่น สัมภาษณ์กับ
ชินจิหรือการพูดคุยกับผู้บังคับบัญชา มักถูกตีความว่าเป็นพิธีกรรมที่ทำให้ความเป็นตัวตนถูกกำกับและวินัยเข้าแทรกซึมในร่างกายของเด็กนักบิน เราเห็นรูปแบบของ 'การตรวจสอบ' ที่ฟูโกต์เน้น—การสังเกตอย่างละเอียด การบันทึกข้อมูล การประเมิน แล้วค่อยๆ สร้าง
แบบแผนปกติที่ผู้คนต้องยึดตาม
ในมุมมองนี้ ตัวเอกไม่เพียงนิยามตัวเองผ่านความกลัวหรือความผิดหวัง แต่กลับถูกผลิตขึ้นภายใต้เงื่อนไขของอำนาจความรู้ เช่นเดียวกับความคิดเรื่องชีวบำบัด (biopolitics) ที่กระทำต่อร่างของนักบิน ความเจ็บปวดและการเสียสละกลายเป็นเครื่องมือทางการเมืองที่จัดการชีวิตมนุษย์ได้อย่างโหดร้าย เรื่องนี้ทำให้ฉันมองเห็นความซับซ้อนของการควบคุมที่ไม่มีรูปลักษณ์แบบเผด็จการชัดเจน แต่มีกลไกฝังลึกในความสัมพันธ์ประจำวันและคำพูดธรรมดาทั่วไป