บริษัทผู้ผลิตไทยเคยวางแผนสร้างหนังจากหนังสือเพชรพระอุมาหรือยัง?

ย้อนความทรงจำของคนที่ติดตามวรรณกรรมไทยและข่าววงการบันเทิงมาเรื่อย ๆ จะเห็นว่าชื่อ 'เพชรพระอุมา' มักโผล่ในบทสนทนาเกี่ยวกับการดัดแปลงวรรณกรรมคลาสสิกให้เป็นหนังใหญ่บ้าง ละครทีวีบ้าง ในมุมมองของคนที่โตมากับหนังไทยยุคเปลี่ยนผ่าน ผมเห็นว่ามีการคุยเรื่องสิทธิ์และความสนใจจากผู้ผลิตหลายครั้ง แต่สิ่งที่ต่างกันคือระดับความจริงจังของโครงการ บางครั้งเป็นแค่ความสนใจเชิงวรรณกรรม บางครั้งมีการเห็นชอบจากกลุ่มผู้กำกับหรือคนเขียนบท แต่ไม่ได้ไปถึงการถ่ายทำจริง

ความท้าทายที่ผมคิดว่ามีผลกับโครงการแบบนี้คือเรื่องทุนและการตีความเนื้อหา 'เพชรพระอุมา' มีฉากและธีมที่ต้องการงบประมาณและความละเอียดในการออกแบบฉาก-เครื่องแต่งกาย ถ้าเทียบกับงานคลาสสิกอื่น ๆ ที่ถูกนำมาสร้าง เช่น 'ขุนช้างขุนแผน' ในเวอร์ชันต่าง ๆ ที่ค้นหาได้นั้น จะเห็นว่าโปรดักชันที่ใหญ่และกล้าก้าวหน้าได้ต้องมีทั้งเงินทุนและทีมสร้างที่เชื่อในวิสัยทัศน์เดียวกัน

ความรู้สึกส่วนตัวคือนักอ่านและแฟนหนังอย่างผมอยากให้เกิดเวอร์ชันที่เคารพต้นฉบับแต่กล้าปรับให้เข้ากับผู้ชมยุคใหม่ ถ้ามีการประกาศอย่างจริงจังว่ามีการจองสิทธิ์หรือมีโปรดิวเซอร์ตั้งใจจะผลักดันผมคงตื่นเต้น แต่จนถึงตอนนี้สิ่งที่เห็นมากที่สุดยังคงเป็นข่าวลือและความสนใจในระดับต้น ๆ มากกว่าจะเป็นโปรเจกต์สร้างจริงใจ ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องแปลกสำหรับงานวรรณกรรมเก่า ๆ ที่ต้องใช้เวลาและคนที่เชื่อในโปรเจกต์ให้พอสมควร

ชื่อ 'เพชรพระอุมา' มักจะโผล่ในวงสนทนาของคนรักวรรณกรรมเก่าที่ชอบคาดหวังว่าจะได้เห็นหนังที่หยิบงานไทยเก่า ๆ มาทำใหม่ ฉันมักจะพูดกับเพื่อนว่าแม้จะมีการพูดถึงบ้าง แต่สิ่งที่ชัดเจนที่สุดสำหรับงานชิ้นนี้คือยังไม่มีภาพยนตร์ฉบับที่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง การยกตัวอย่างผลงานเปรียบเทียบจะช่วยให้เข้าใจได้ดีขึ้น เช่นการนำ 'พระร่วง' หรือเรื่องราวประวัติศาสตร์มาสร้าง ที่บางครั้งต้องใช้เวลาหลายปีและหลายสตาร์ทอัพกว่าจะกลายเป็นหนังใหญ่ได้

มุมมองส่วนตัวคืออยากเห็นการทำงานที่ไม่รีบร้อนและเคารพต้นฉบับมากกว่าการไล่ตามกระแส หากมีโปรเจกต์จริงจังเกิดขึ้น คงต้องรอดูความตั้งใจของผู้สร้างว่าจะเลือกวิธีเล่าแบบดั้งเดิมหรือเลือกโมเดิร์นแปลกใหม่ แต่ไม่ว่าจะเป็นทางไหน การได้เห็นวรรณกรรมไทยถูกนำเสนอในภาพยนตร์อย่างตั้งใจย่อมทำให้หัวใจคนอ่านตื่นเต้นได้เสมอ

ข่าวในวงการบันเทิงไทยแว่วว่าเคยมีการพูดถึงการนำ 'เพชรพระอุมา' มาทำเป็นภาพยนตร์ แต่ระดับของการพูดคุยมักไปไม่ถึงขั้นประกาศโปรดักชันใหญ่ ๆ ผมมองว่ามีสองแบบของสถานการณ์นี้: แบบแรกคือการมีผู้สนใจซื้อหรือจองสิทธิ์เพื่อตรวจสอบศักยภาพการนำไปสร้าง แบบที่สองคือการคุยกันภายในเล็ก ๆ ระหว่างผู้กำกับและนักเขียนบทเกี่ยวกับการตีความ ซึ่งทั้งสองแบบอาจถูกตีความว่าเป็น 'การวางแผนสร้างหนัง' ได้ แต่ความเป็นจริงคือหลายโครงการหยุดอยู่ที่ขั้นตอนก่อนถ่ายทำ

จากมุมมองเชิงอุตสาหกรรม เหตุผลที่ทำให้โครงการล่าช้าหรือยกเลิกได้แก่ความเสี่ยงด้านการลงทุน การปรับบทให้ทันสมัยโดยไม่ทำลายรสของต้นฉบับ และความยากในการหาทีมงานที่รู้จักบริบทวรรณกรรมไทยส enough to translate it faithfully. ตัวอย่างที่เห็นชัดคืองานบางชิ้นที่ถูกดัดแปลงแล้วได้รับการตอบรับดี เช่น 'แม่นาคพระโขนง' ที่ผ่านการตีความหลายรอบจนกลายเป็นต้นแบบของการกลับมาทำซ้ำในรูปแบบใหม่ ๆ นั่นทำให้ผมคิดว่าถ้าใครจะทำจริงจังกับ 'เพชรพระอุมา' ต้องมีความชัดเจนทั้งเรื่องงบและวิสัยทัศน์ให้มากพอ