ศาสตราจารย์ศิลป์ พี ระ ศรี มีอิทธิพลต่อศิลปะไทยอย่างไร?

หลายครั้งเมื่อยืนอยู่หน้าประติมากรรมนอกมหาวิทยาลัยหรือพิพิธภัณฑ์ ฉันจะคิดถึงเงาของอิทธิพลที่ 'ศิลป์ พี ระ ศรี' ทิ้งไว้และถามตัวเองว่าเรารับมันมาทั้งหมดดีหรือไม่

- ในมุมมองเชิงวัฒนธรรม ฉันมองว่าเขาช่วยให้ศิลปะไทยก้าวเข้าสู่การเป็นภาษาสากล ทำให้ศิลปินไทยสามารถสื่อสารกับกระแสสากลได้ง่ายขึ้น และส่งเสริมการตั้งหลักทางสถาบันที่ยั่งยืน
- ในมุมมองเชิงวิพากษ์ ฉันก็เห็นว่าแนวทางของเขาเปิดช่องให้กระบวนการทางตะวันตกมีอิทธิพลต่อรากทางศิลปะไทยมากเกินไปในบางด้าน จนเกิดการถกเถียงว่าควรรักษาองค์ความรู้ดั้งเดิมไว้แค่ไหน
- ในมุมมองส่วนตัว ฉันรู้สึกว่าเขาทิ้งเครื่องมือให้เราคิดเป็นศิลปินสมัยใหม่ แต่การใช้เครื่องมือนั้นขึ้นอยู่กับแต่ละยุคว่าจะนำไปขยายความหมายของคำว่า 'ไทย' อย่างไร

ฉันออกจากที่นั้นด้วยความอินทรีย์แบบหนึ่ง — เป็นทั้งความชื่นชมและความอยากตั้งคำถาม ซึ่งนั่นเองที่ทำให้มรดกของเขายังคงมีชีวิต

หลายคนที่เดินผ่านประติมากรรมตามพื้นที่สาธารณะอาจไม่ทันคิดว่ามีคนคนหนึ่งเปลี่ยนโครงสร้างการเรียนรู้ศิลปะของไทยอย่างลึกซึ้ง ฉันเติบโตมากับเรื่องเล่าจากครูและเพื่อนนักเรียนศิลป์เกี่ยวกับครูชาวต่างชาติที่กลายเป็น 'ศิลป์ พี ระ ศรี' ซึ่งนำเอาวิธีคิดแบบตะวันตกมาประยุกต์กับบริบทไทย ผลงานของเขาไม่ได้จำกัดอยู่ที่หน้าที่ประติมากรรมเพียงอย่างเดียว แต่แทรกซึมเข้าไปในวิธีสอน การตั้งมาตรฐานวิชาชีพ และการมองว่าศิลปินเป็นส่วนหนึ่งของสังคมสาธารณะ

การสอนที่เน้นการวาดจากของจริง โครงสร้างกายภาพ มุมมอง และกระบวนการหล่อรูปสามมิติ เป็นสิ่งที่ฉันได้ยินว่าเปลี่ยนแนวปฏิบัติจากช่างฝีมือแบบดั้งเดิมมาเป็นศิลปินที่มีทักษะทางวิชาการ เขาสร้างพื้นที่ที่นักเรียนได้ทดลอง ผสมผสานแบบแผนไทยกับเทคนิคสากล และเปิดประตูให้ศิลปินรุ่นใหม่สามารถคิดนอกกรอบเรื่องลายเส้นหรือลวดลายประเพณี ฉันเคยนั่งฟังรุ่นพี่เล่าถึงบทสนทนาที่ทำให้พวกเขาเริ่มมองงานเซรามิกหรือจิตรกรรมไทยในมิติของการแสดงออกส่วนบุคคล ไม่ใช่แค่การทำซ้ำแบบโบราณ

การทิ้งมรดกที่จับต้องได้คือสถาบันการศึกษาและงานประติมากรรมที่ปรากฏกลางเมือง นี่เป็นเหตุผลที่ฉันมักจะมองเห็นร่องรอยของเขาเมื่อสำรวจงานศิลปะร่วมสมัยไทย ทั้งการให้ความสำคัญกับพื้นที่สาธารณะและการผลักดันให้รัฐเห็นความสำคัญของงานศิลป์ในบริบทสาธารณะ อย่างไรก็ตาม ฉันก็ยังเห็นว่าการนำเข้าแนวทางตะวันตกนั้นมีด้านที่ต้องถกเถียง — บางครั้งมันทำให้การตั้งคำถามต่อรากเหง้าทางศิลปะไทยเข้มข้นขึ้น ทั้งเรื่องการยอมรับและการปรับตัวให้เข้ากับบริบทสังคมไทยในแต่ละยุค

โดยรวมแล้วการมีอยู่ของเขาทำให้ฉันมองว่าศิลปะไทยเป็นสิ่งที่เคลื่อนไหว มีการต่อเติม และไม่ยึดติดกับสูตรเดียว ผลงานของเขาเป็นทั้งสะพานเชื่อมระหว่างโลกทัศน์และฝึกคนให้มองศิลปะเป็นทรัพยากรทางสังคมที่สามารถอภิปรายและพลิกแพลงได้ และในฐานะคนที่ชอบเดินดูงานศิลป์ตามมุมต่าง ๆ ของเมือง ความรู้สึกได้เห็นการสืบทอดแนวคิดเหล่านั้นในครู ศิลปินรุ่นใหม่ และแม้กระทั่งงานสาธารณะที่ฉันเดินผ่านทุกวัน มันย้ำเตือนว่าอิทธิพลของเขาไม่ได้จบแค่ชิ้นงาน แต่ฝังตัวอยู่ในวิธีคิดของวงการศิลปะไทย