สัมภาษณ์ล่าสุดเกี่ยวกับ สมเถา สุจริตกุล พูดถึงประเด็นอะไร

ยอมรับเลยว่า 'คู่สร้างคู่สม' เป็นงานที่ทำให้ฉันหัวใจพองโตด้วยการผสมผสานระหว่างความโรแมนติกกับคอมเมดี้แบบลงตัว เรื่องราวโดยสรุปเล่าถึงคู่พระนางสองคนที่มีพื้นเพและนิสัยแตกต่างสุดขั้วแต่ถูกชะตากรรมหรือสภาพแวดล้อมบังคับให้ต้องร่วมมือกัน ทั้งการทำงาน การใช้ชีวิต หรือแม้แต่การแต่งงานปลอมๆ ที่กลายเป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์จริงจัง เนื้อเรื่องเดินทางจากความไม่เข้าใจกันและความขัดแย้งเล็กๆ น้อยๆ ไปสู่การค้นพบตัวตนของกันและกัน เหตุการณ์หลักมักจะเป็นฉากชีวิตประจำวันที่มีมุขตลกเย้ายวนและโมเมนต์โรแมนติกที่เรียบง่ายแต่ตรงไปตรงมา ทำให้คนดูรู้สึกอบอุ่นและอินตามได้ไม่ยาก เรื่องราวของตัวละครเป็นจุดเด่นสำคัญ เพราะนอกจากคู่หลักที่มีเคมีเข้ากันดีแล้ว ตัวละครประกอบยังมีบทบาทชัดเจนและมีเสน่ห์ ช่วยขับเน้นมิติของความสัมพันธ์หลักได้อย่างมีสีสัน ฉากการเติบโตของตัวละครทั้งคู่ไม่ได้หวือหวาหรือเปลี่ยนแปลงแบบเหนือจริง แต่ค่อยๆ แกะเปลือกความกลัว ความคาดหวังจากครอบครัว และบาดแผลในอดีตออกทีละชั้น จนในที่สุดทั้งคู่เรียนรู้ที่จะยอมรับข้อด้อยของกันและกันและต่อยอดความต่างให้กลายเป็นความเข้มแข็งร่วมกัน เสียงหัวเราะจากมุกฝืดหรือมุกไทมิ่งดี ดนตรีซีนสำคัญ และการกำกับภาพที่ให้ความรู้สึกอบอุ่นเป็นอีกองค์ประกอบที่ผสมผสานกันได้ดี สิ่งที่ฉันชอบเป็นพิเศษคือการบาลานซ์ระหว่างความฮาและความจริงจัง ฉากที่ดูตลกในหน้าแรกอาจพาไปสู่บทเรียนชีวิตเล็กๆ ในฉากถัดมา และฉากโรแมนติกก็ไม่จำเป็นต้องใหญ่โตหรือหวือหวา เส้นเรื่องมีการวางปมและคลายปมอย่างเป็นธรรมชาติ ทำให้จังหวะการเล่าเรื่องไม่ยืดหรือกระชับเกินไป ทั้งนี้ยังมีเส้นเล็กเส้นน้อยของตัวละครรองที่เสริมสาระและอารมณ์ ทำให้โลกของเรื่องดูมีมิติ ตัวอย่างเช่นฉากที่ตัวละครหนึ่งต้องเผชิญกับความคาดหวังจากครอบครัวแล้วอีกฝ่ายยื่นมือเข้ามาช่วย ทั้งความอ่อนโยนและความตั้งใจจริงทำให้ฉากนั้นยืนคม สุดท้ายแล้ว 'คู่สร้างคู่สม' เป็นงานที่เหมาะกับคนชอบแนวรักโรแมนติกผสมคอมเมดี้ที่เน้นการเติบโตและการยอมรับ มากกว่าจะหวือหวาด้วยฉากลึกลับหรือแอ็กชัน ผมมองว่าเรื่องนี้ให้ความอบอุ่นและความหวังแบบเรียบง่าย ใครที่อยากพักผ่อนสายตาจากความดราม่าหนักๆ แล้วหาซีรีส์ที่ดูแล้วหัวใจดีขึ้น เรื่องนี้น่าจะเป็นตัวเลือกที่ทำให้คุณยิ้มได้และยังคงนึกถึงโมเมนต์อบอุ่นๆ ได้อีกนาน

พอได้ยินชื่อ 'สมปรารถ' ในวงสนทนา ฉันมักจะหยุดคิดว่ามันเหมาะกับการเล่าในรูปแบบไหนมากกว่ากัน—ละครโทรทัศน์, ซีรีส์ยาว, หรือเวทีละครจริงจัง แต่จากที่ติดตามมาตลอด ไม่มีบันทึกชัดเจนว่าเรื่องนี้เคยถูกดัดแปลงเป็นละครหรือละครซีรีส์ขนาดยาวแบบเป็นทางการในวงกว้าง หากมี จะเป็นแค่การนำบางตอนหรือฉากสั้นๆ มาทำเป็นรายการพิเศษ หรืองานจัดอ่านบนเวทีที่จัดโดยกลุ่มคนรักวรรณกรรมมากกว่าโปรดักชันทีวีที่มีความเป็นทางการสูง เหตุผลหนึ่งที่ฉันคิดคือโทนและโครงเรื่องของ 'สมปรารถ' มักจะมีความละเอียดอ่อนและพึ่งพาการบรรยายภายในตัวละครเยอะ ซึ่งทำให้การย่อให้เข้ากับไทม์ไลน์ของละครโทรทัศน์ท้าทายพอสมควร อีกทั้งลิขสิทธิ์กับมุมมองของผู้เขียนหรือทายาทก็เป็นปัจจัยใหญ่ที่ส่งผลต่อการอนุญาตดัดแปลง งานหลายชิ้นที่ได้รับการดัดแปลงจริงๆ มักเป็นงานที่มีโครงสร้างเรื่องชัดเจนและตลาดพร้อมรองรับ เช่น งานแนวประวัติศาสตร์หรือโรแมนติกคอมเมดี้ที่เดินเรื่องตรงไปตรงมา ซึ่งต่างจากงานที่เน้นบรรยากาศและชั้นความหมายซ้อนๆ ถ้าจะทำจริง ฉันคิดว่าเวอร์ชันซีรีส์แบบ 8–12 ตอนจะให้พื้นที่เพียงพอในการขยายตัวละครและถ่ายทอดใจความสำคัญของเรื่องโดยไม่ต้องเร่งรัด ฉากที่เน้นบทสนทนาเงียบๆ หรือการตัดสลับความทรงจำจะต้องใช้กล้องและมู้ดโทนละเอียดอ่อน เพลงประกอบกับเสียงเงียบมีบทบาทมาก ภาพในใจที่เขียนไว้ในต้นฉบับต้องถูกแปลเป็นมุมกล้อง สี และจังหวะบทพูดมากกว่าการยกบทสนทนาเป๊ะๆ ผมเชื่อว่าแฟนวรรณกรรมน่าจะให้การต้อนรับเวอร์ชันที่รักษาจิตวิญญาณของต้นฉบับไว้ได้มากกว่าการเปลี่ยนเรื่องให้เป็นละครเชิงพาณิชย์จ๋า นี่คือความเห็นส่วนตัวที่อยากเห็น—เวทีหรือสตรีมมิงอาร์ตเฮาส์จะเหมาะสมสุด

เส้นทางของตัวเอกใน 'สมปรารถ' ทำให้ผมรู้สึกเหมือนกำลังอ่านจดหมายที่เขียนโดยคนหนึ่งซึ่งค่อยๆ เรียนรู้จะรักตัวเองใหม่อีกครั้ง การเปลี่ยนแปลงของเขาไม่ได้มาเป็นจุดหักมุมใหญ่ ๆ แต่เป็นชุดของการตัดสินใจเล็ก ๆ ที่ซ้อนกันจนกลายเป็นคนใหม่ ซึ่งผมชอบตรงที่มันสมจริงและไม่หวือหวา ช่วงต้นเรื่อง แทนที่จะเป็นฮีโร่พร้อมเป้าหมายชัดเจน ตัวเอกดูสับสนและยึดติดกับอดีตมากกว่าอนาคต เหตุการณ์เล็ก ๆ เช่นการกลับไปที่บ้านเกิด การเผชิญหน้ากับคนเก่าที่เคยทำร้ายเขา หรือการสังเกตว่าคนรอบข้างเริ่มวางใจในตัวเขา ต่างเป็นตัวเร่งให้ความคิดภายในของเขาเปลี่ยนไป ผมชอบวิธีผู้เขียนปล่อยให้ความเปราะบางอยู่ร่วมกับความกล้า — ไม่ต้องล้างสะอาดกันทีเดียว แต่ค่อย ๆ เติมเต็มช่องว่างทีละนิด หนึ่งในฉากที่ยังติดตาผมคือวันที่เขาตัดสินใจช่วยคนที่เคยทำร้ายเขา ทั้งไม่ใช่การให้อภัยแบบหวานเจี๊ยบ แต่เป็นการยอมรับว่าคนเราสามารถเปลี่ยนได้ การกระทำนั้นแสดงให้เห็นว่าพัฒนาการของเขาไม่ใช่แค่ความเข้มแข็งด้านกายภาพ แต่เป็นการเรียนรู้จะตั้งขอบเขตและเลือกที่จะไม่ให้ความเจ็บปวดในอดีตกำหนดการกระทำในปัจจุบัน ฉากท้ายเรื่องที่เขาเผชิญหน้ากับความเสี่ยงเพื่อปกป้องชุมชนจึงรู้สึกสมเหตุสมผล เพราะมันเป็นผลรวมของการตัดสินใจเล็ก ๆ ที่ผ่านมา เมื่อมองย้อนกลับ ผมชื่นชมการเดินเรื่องที่ให้พื้นที่ตัวละครได้พัฒนาตามจังหวะของตนเอง มากกว่าการยัดบทเรียนลงไปเลย เรื่องราวนี้ยังทำให้ผมคิดถึงวิธีที่เราทุกคนเติบโต — ไม่ใช่การกระโจนข้ามอุปสรรคครั้งเดียว แต่เป็นการเก็บสะสมความกล้าและความเข้าใจทีละวัน — แล้วก็ทิ้งภาพสุดท้ายไว้ในใจว่าแม้ทางข้างหน้าจะยังไม่ชัด แต่ตัวเอกพร้อมก้าวไปด้วยความรับรู้ที่ลึกขึ้น

ทันทีที่เห็นชื่อ 'สมปรารถนา' ผมรู้สึกว่าความคาดหวังจะวิ่งเข้ามาเต็มที่ เพราะชื่อนำไปสู่แนวโรแมนซ์-ดราม่าที่คนไทยชอบ แต่เรื่องจริงคือ 'สมปรารถนา' ไม่ได้มาจากมังงะ แต่เป็นการดัดแปลงจากงานเขียนประเภทนิยาย/เรื่องสั้นต้นฉบับที่มีฐานคนอ่านอยู่ก่อนแล้ว ผู้สร้างเอาโครงเรื่องหลัก ตัวละคร และจังหวะอารมณ์จากต้นฉบับมาแปลงให้เข้ากับบทโทรทัศน์ โดยมีการปรับเนื้อหาให้กระชับและใส่ฉากใหม่ที่ช่วยให้คนดูทีวีอินได้ง่ายขึ้น การที่มันมาจากนิยายทำให้บางฉากในซีรีส์มีรายละเอียดทางความคิดและบรรยายความรู้สึกมากกว่ามังงะที่พึ่งภาพเป็นหลัก ความแตกต่างตรงนี้คล้ายความต่างระหว่าง 'Demon Slayer' ที่เริ่มจากมังงะกับงานที่มาจากนิยาย ซึ่งวิธีเล่าและโฟกัสของตัวละครจะไม่ค่อยเหมือนกัน การดัดแปลงของ 'สมปรารถนา' จึงเน้นบทสนทนาและโทนภาพรวมมากกว่าองค์ประกอบการ์ตูนแบบพาเนล โดยรวมแล้ว มันเป็นการนำโลกของนิยายมาย่อและทำให้เป็นภาพเคลื่อนไหวที่เข้าถึงคนดูวงกว้างได้ดี

นี่บอกเลยว่า 'สมปรารถนา' ผลิตโดยบริษัท GMMTV — คำตอบสั้น ๆ แบบนี้ทำให้ผมหัวใจพองโตทันทีเพราะเป็นบริษัทที่ผลักดันแนวซีรีส์วัยรุ่นให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ฉันเป็นคนดูซีรีส์วัยรุ่นมาตั้งแต่สมัยยังเป็นนักศึกษา การที่เห็นชื่อบริษัท GMMTV ขึ้นเครดิตของ 'สมปรารถนา' ทำให้คาดหวังถึงงานผลิตที่ใส่ใจรายละเอียดการเล่าเรื่องและจังหวะอารมณ์มากกว่าละครเช้าทั่วไป งานเด่นที่ทำให้คนรู้จักบริษัทนี้ในวงกว้างคือ 'SOTUS' และ '2gether' — สองเรื่องนี้ไม่ได้ดังเพราะหน้าตานักแสดงอย่างเดียว แต่ดังเพราะเคมี การกำกับ และการตลาดที่จับกลุ่มคนดูได้เข้าเป้า ถ้าคุณชอบมู้ดที่ผสมระหว่างโรแมนซ์กับมิตรภาพและความไม่ตั้งใจของตัวละคร GMMTV มักจะให้ความสำคัญกับการสร้างเคมีระหว่างคู่พระนางและกลุ่มเพื่อน ซึ่งเห็นได้ชัดในผลงานที่กล่าวมาข้างต้น ผลงานพวกนี้ทำให้ฉันยังคงติดตามผลงานของบริษัทนี้อยู่เสมอ

แว็บแรกที่ฉันนึกถึงคือการผสมผสานของงานที่เน้นความเป็นมนุษย์ท่ามกลางความโกลาหล และงานที่เล่นกับมิติของจิตใจ — นั่นทำให้คิดไปถึงอนิเมะไซไฟ/จิตวิญญาณจากญี่ปุ่นหลายเรื่องที่มีโทนคล้ายกัน เช่น 'Neon Genesis Evangelion' ที่เปิดช่องให้ตัวละครต้องต่อสู้กับความบอบช้ำภายในมากกว่าศัตรูภายนอก และ 'Serial Experiments Lain' ที่เล่นกับแนวคิดตัวตนและโลกเสมือนจนรู้สึกไม่แน่ใจว่าอะไรคือความจริง ฉันว่าถ้าดูงานของแทนไทจะพบการสอดแทรกความคิดเชิงปรัชญาและความไม่ชัดเจนของศีลธรรม บ่อยครั้งมันไม่ใช่การบอกว่าใครถูกหรือผิด แต่เป็นการตั้งคำถามกับโครงสร้างรอบตัว ในมุมของภาพและบรรยากาศ ผมมองเห็นเงาตะกอนของ 'Akira' ที่ใช้เมืองเป็นตัวละครสำคัญ — สถานที่กลายเป็นพื้นที่สะท้อนความขัดแย้งทางสังคม และการล่มสลายของระบบ แม้ว่าผลงานของแทนไทจะไม่จำเป็นต้องมีฉากระเบิดหรืองานภาพสเกลยักษ์ แต่องค์ประกอบการใช้เมืองหรือชุมชนเป็นพื้นหลังให้ปัญหาส่วนบุคคลขยายใหญ่ขึ้น นอกจากนี้งานวรรณกรรมเชิงสังคม-การเมือง เช่น '1984' หรือ 'Lord of the Flies' ก็ให้แนวคิดเรื่องอำนาจ ความกลัว และการแตกสลายของคุณธรรมเมื่อถูกกดดัน ฉันคิดว่าแทนไทนำแนวคิดพวกนี้มาปรับใช้ในระดับของตัวละครและสังคมเล็กๆ มากกว่าจะเป็นการพูดถึงระบบทั้งระบบอย่างตรงไปตรงมา หากถามในเชิงความรู้สึกส่วนตัว ผมชอบวิธีที่งานต่างๆ เหล่านี้หลอมรวมเป็นสำเนียงเฉพาะตัว — ไม่ได้ลอกแบบใคร แต่จับเอากลิ่นอายของการตั้งคำถามเชิงจริยธรรม ความโดดเดี่ยว และการสำรวจจิตใจมนุษย์มาใช้เป็นวัสดุก่อสร้าง เมื่อตามอ่านหรือดูผลงานของแทนไทแล้ว มันให้ความรู้สึกเหมือนนั่งฟังคนเล่าเรื่องซึ่งบางตอนเงียบ บางตอนดังจนเจ็บ บทสรุปจึงมักเป็นพื้นที่ว่างให้ผู้อ่านคิดต่อเอง มากกว่าจะป้อนคำตอบทั้งหมดให้จบในหน้าเดียว หรือฉากหนึ่งฉันเองก็ยังคงชอบความไม่แน่นอนนั้น — มันทำให้เรื่องอยู่กับเราได้นานกว่าบทสรุปที่สมบูรณ์แบบ

มักจะหาได้ตามร้านหนังสือใหญ่ ๆ ในกรุงเทพและหัวเมืองหลัก ถ้ากำลังมองหาเล่มตีพิมพ์ใหม่ ๆ หรือฉบับที่วางจำหน่ายตามปกติ ผมมักจะเริ่มจากแวะดูชั้นนิยายหรือชั้นวรรณกรรมของร้านอย่าง 'SE-ED' และร้านสโตร์ที่มีสาขากว้าง เพราะบางครั้งสต็อกของร้านใหญ่จะมีทั้งเล่มใหม่และเล่มพิมพ์ซ้ำที่ยังคงวางจำหน่ายอยู่ จากนั้นผมจะเปิดเว็บไซต์ของร้านเหล่านั้นเพื่อเช็กสาขาที่มีสินค้า หรือสั่งออนไลน์ถ้าสาขาใกล้บ้านไม่มีให้เลือก การสั่งออนไลน์มักสะดวกเพราะมีตัวเลือกแบบจัดส่งถึงบ้านและบางครั้งมีโปรโมชั่นที่ช่วยลดราคาได้บ้าง ส่วนถ้าอยากจับของจริงก่อนซื้อ การโทรถามสาขาก่อนเดินทางก็ช่วยได้มาก สำหรับเล่มที่หายากกว่าหรือฉบับเก่าที่ร้านมาตรฐานไม่มีอยู่แล้ว ผมมักจะขยับไปที่ร้านหนังสือมือสอง หรือตลาดหนังสือเก่า เพราะที่นั่นมักมีคนคัดแยกเก็บเล่มที่หมดจากชั้นวางของใหม่และอาจเจอรุ่นพิเศษซ่อนอยู่บ้าง ในมุมประสบการณ์ส่วนตัว การได้เล่มที่หายากจากร้านมือสองมักให้ความรู้สึกพิเศษกว่าแค่สั่งออนไลน์อย่างเดียว

ตั้งแต่ครั้งแรกที่เปิดหน้าแรกของหนังสือ รู้สึกได้เลยว่าเสียงบอกเล่าของเขาไม่เหมือนใคร — นั่นทำให้ผมอยากจัดลำดับการอ่านแบบค่อยเป็นค่อยไปเพื่อซึมซับพัฒนาการของงานเล่าเรื่อง ผมมักแนะนำให้เริ่มจากงานสั้นหรือคอลเล็กชันเรื่องสั้นก่อน เพราะงานสั้นมักเป็นหน้าต่างเล็ก ๆ ให้เห็นสไตล์ การใช้ภาษา และอารมณ์ที่เขาถนัด เมื่ออ่านงานสั้นหลายชิ้นติดต่อกัน พอขยับมาเป็นนวนิยายก็จะจับโทนและโครงสร้างได้ง่ายขึ้น นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมผมมักแบ่งการอ่านเป็นสามช่วง: เริ่มต้น—สำรวจ—ลงลึก ในช่วงสำรวจ ผมเลือกงานที่มีโครงเรื่องชัดเจนและตัวละครที่จับต้องได้ก่อน เพราะมันให้ความรู้สึกสำเร็จรูปและเห็นธีมหลักอย่างชัดเจน เมื่อพร้อมแล้วค่อยย้ายไปสู่ผลงานที่ทดลองรูปแบบหรือเล่นกับมุมมองเล่าเรื่อง ซึ่งมักจะมีชั้นความหมายซ้อนอยู่เยอะ การอ่านช่วงลงลึกสำหรับผมหมายถึงอ่านซ้ำและจับประเด็นย่อย ๆ ของภาษา การตั้งชื่อ และการวางซีน ซึ่งความสนุกของการอ่านแบบนี้คือการได้เห็นพัฒนาการของผู้เขียนจากมุมที่สุกงอมขึ้น ตบท้ายด้วยข้อเสนอแนะเล็ก ๆ: อย่ารีบจบครบทุกเรื่องในเส้นเวลาเดียว ให้เว้นช่วงเพื่อย่อยและเปรียบเทียบ ผมมักสลับอ่านงานหนักกับงานสั้นรองรับจังหวะการอ่านของตัวเอง แล้วค่อยกลับมามองภาพรวมอีกครั้ง — ให้การอ่านเป็นการเดินทางไม่ใช่การแข่งเวลา