เจ้าของจะฝึกแมว ส้ม น่า รัก ๆ ให้เข้าห้องน้ำและเชื่อฟังได้อย่างไร?

เราเริ่มจากทำความเข้าใจกับนิสัยพื้นฐานของแมวส้มก่อน ถ้าจะให้เชื่อฟังและเข้าห้องน้ำเป็นที่เป็นทาง ต้องไม่เร่งรีบและต้องปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะกับส้ม ๆ ของเรา อย่างแรกคือเลือกกระบะทรายที่เข้าถึงง่าย ไม่มีกลิ่นแรง และอยู่ในมุมสงบของบ้าน เพราะแมวชอบความเป็นส่วนตัว แล้ววางกระบะไว้จำนวนพอเหมาะ ถ้ามีหลายชั้นในบ้านก็กระจายไว้ตามชั้น เพื่อป้องกันการฉี่ผิดที่

ต่อมาใช้การเสริมแรงเชิงบวกทุกครั้งที่ส้มทำถูก เช่นให้ขนม ทุบหัวเบา ๆ หรือลูบเบา ๆ หลังจากเข้าไปฉี่เรียบร้อย หลีกเลี่ยงการลงโทษเสียงดังหรือฉีดน้ำ เพราะจะทำให้แมวกลัวและยิ่งซ่อนพฤติกรรมไว้ที่อื่น การฝึกความเชื่อฟังขั้นพื้นฐาน เช่น เรียกชื่อแล้วให้รางวัลเมื่อมาหา ช่วยสร้างความสัมพันธ์และเพิ่มความเต็มใจร่วมมือของแมว นอกจากนี้ต้องตรวจร่างกายกับสัตวแพทย์เมื่อตรวจพบการฉี่ผิดที่บ่อย เพราะปัญหาทางสุขภาพคือสาเหตุหนึ่งที่มักถูกมองข้าม

สุดท้ายรู้สึกว่าการฝึกเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างเราและส้มมากกว่าจะเป็นการสั่งให้ทำตาม ค่อย ๆ ปรับ ค่อย ๆ สร้างกฎให้เป็นรูปแบบเดิมแล้วคงไว้ ส้มจะเริ่มเรียนรู้และเลือกทำตามเองในที่สุด — เหมือนการเก็บนักสะสมในเกม 'Neko Atsume' ที่ต้องเว้นที่ให้พวกเค้าเข้ามาเองแล้วให้รางวัลเมื่อเห็นพฤติกรรมดี

ลองนึกภาพการฝึกแบบเกมสั้น ๆ ที่ชนะได้ทั้งสองฝ่าย: ตั้งเป้าหมายเล็ก ๆ ในแต่ละวัน เช่น วันนี้ให้ส้มลองเข้าไปในกระบะจนสุด แล้วให้ขนมหนึ่งชิ้น อีกวันเพิ่มความท้าทายเล็กน้อย วิธีนี้ไม่กดดันและให้ผลเร็วกว่าการตั้งกฎใหญ่ทันที

ผมใช้คลิกเกอร์หรือเสียงชี้นิ้วสั้น ๆ เพื่อทำเครื่องหมายพฤติกรรมที่ต้องการและตามด้วยรางวัลทันที การใช้ของเล่นล่อให้เข้าไปในกระบะแล้วรอให้ทำเสร็จจึงให้รางวัลเป็นวิธีที่ได้ผล แนะนำให้ลดการใช้คำห้ามเสียงดัง เพราะแมวจะไม่เข้าใจเหมือนสุนัข แต่จะจำการกระทำกับผลลัพธ์ได้ดีขึ้น นอกจากนี้ควรเตรียมทรายสำรองสำหรับการเดินทางหรือเปลี่ยนที่บ้าน เพื่อให้ส้มไม่สับสน เทคนิคพวกนี้เหมือนกับการแก้ปริศนาใน 'The Legend of Zelda' ที่แบ่งปริศนาให้เป็นชิ้นย่อยแล้วเก็บแต้มเล็ก ๆ ไปเรื่อย ๆ

เวลาที่ผมต้องจัดตารางให้สัตว์เลี้ยง ผมเน้นเรื่องความสม่ำเสมอและการสังเกตพฤติกรรมทุกวัน เพราะแมวส้มตอบสนองได้ดีต่อกรอบเวลาและสัญญาณเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เราสร้างขึ้น เริ่มจากการตั้งพื้นที่ปลอดภัยสำหรับการเข้าห้องน้ำ วางกระบะทรายในจุดที่ไม่พลุกพล่าน หลีกเลี่ยงบริเวณเครื่องซักผ้าหรือทางผ่านเพราะเสียงรบกวนทำให้แมวหลบไปฉี่ที่อื่น การเลือกทรายแบบไม่ไร้ฝุ่นมากเกินไปและทำความสะอาดเป็นประจำ จะช่วยให้แมวอยากใช้กระบะมากขึ้น

ผมมักใช้สัญญาณเสียงสั้น ๆ เช่นเสียงกรอกขวดหรือการพูดสั้น ๆ ก่อนชี้นำให้มาที่กระบะ แล้วให้รางวัลทันทีเมื่อเค้าทำถูก นอกจากนั้นควรเช็กสุขภาพเป็นระยะเพราะการปัสสาวะบ่อยหรือนิสัยเปลี่ยนแปลงอาจมีสาเหตุทางการแพทย์ได้ การจัดสภาพแวดล้อมเช่นเพิ่มที่ปีนหรือที่ซ่อน จะช่วยลดความเครียดและทำให้พฤติกรรมเบี่ยงเบนลดลง อย่าลืมบันทึกความคืบหน้าเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อดูแนวโน้มและปรับวิธีการให้เหมาะสมกับส้มในแต่ละช่วงอายุ เหมือนการฝึกทีมใน 'Haikyuu!!' ที่ต้องปรับแท็กติกไปตามคู่ต่อสู้และสภาพทีมของวันนั้น

นี่คือวิธีที่ฉันใช้เมื่ออยากให้แมวเชื่อฟังโดยไม่ทำให้เค้าเครียด: เริ่มจากทำให้กิจวัตรประจำวันชัดเจน เช่น เวลาให้อาหาร เวลาเล่น เวลาเข้าห้องน้ำ ถ้าส้มรู้ว่าเวลาไหนเป็นเวลาทำอะไร เค้าจะมีความมั่นคงและลดการต่อต้าน การฝึกคำสั่งง่าย ๆ อย่าง 'มา' หรือ 'นั่ง' ให้พลังบวกทันทีที่เค้าทำถูก จะช่วยให้ส้มยอมรับคำสั่งมากขึ้นโดยไม่ต้องใช้กำลัง ความสม่ำเสมอเป็นกุญแจสำคัญ ต้องให้คนในบ้านทำแบบเดียวกันเพื่อไม่ให้แมวสับสน

สำหรับการเข้าห้องน้ำ ถ้าส้มเคยฉี่ผิดที่ ให้ทำความสะอาดบริเวณนั้นด้วยผลิตภัณฑ์กำจัดกลิ่นเฉพาะเพราะกลิ่นเดิมจะชักนำให้เค้ากลับไปอีก และถ้าเป็นไปได้ฝึกให้เค้าเข้าไปในกระบะหลังการกินหรือหลังการหลับ เพราะแมวมักจะเข้าห้องน้ำหลังจากกิจกรรมเหล่านี้ หากต้องการแรงจูงใจ ใช้ของเล่นหรือขนมชิ้นเล็ก ๆ เพื่อให้การฝึกเป็นเรื่องสนุก ไม่ลืมว่าการลงโทษจะย้อนผล ทำให้เค้าเก็บตัวและไม่เชื่อใจ การฝึกที่อ่อนโยนและยืนยันด้วยรางวัลทำให้ผลยั่งยืนกว่า เหมือนฉากเงียบ ๆ ใน 'Spirited Away' ที่ความละเอียดอ่อนสร้างความผูกพัน