"HEY, sandali!"
Hindi pinansin ni Yeonna ang pagtawag ni Mark na muntikan nang matumba sa motor nang bumaba siya na hindi pa iyon maayos na naihihinto at naipaparada. Kahit hilam sa luha, tinakbo niya ang direksiyon ng bahay ng tiyuhin. Wala na siyang pakialam kung may nababangga man siyang tao na nakaharang sa kanyang daraanan. Ang mahalaga sa kanya ay mawala na ang takot at kabang nararamdaman niya. "Yessa!" Hindi niya maintindihan ang sarili kung bakit ang pangalan ng kapatid ang una niyang tinawag. Mahigit "Yessa!" Napatayo ang tiyahin ng dalaga na inaalo sa pag-iyak ng mga anak nito. "Yeonna?" "Tita Elvie, nasaan si Yessa?" Pinagala ng dalaga ang tingin sa buong kabahayan. "Tumawag siya sa akin kanina. May gusto lang akong linawin sa mga sinabi niya. Nasaan siya?" "Yeonna," sambit na hagulhol ng ginang. "Nasaan siya?" sigaw ni Yeonna. "Nasaan ang kapatid ko?" "Wala na siya, ate." Nabaling ang tingin niya sa isa sa mga pinsan na babae. "Anong wala na siya?" "Patay na siya." Napasapo sa ulo si Yeonna nang biglang umikot ang kanyang paningin. Maagap siyang nahawakan ni Mark na nakasunod sa likuran niya. "Tawagin niyo si Yessa. Gusto ko siyang makausap." "Ate..." "Tawagin niyo!" "Patay na siya!" sigaw ng isa sa mga pinsan na lalaki ni Yeonna. "Yessa!" Hinawi niya ang pagkakahawak sa kanya ni Mark. At kahit umiikot ang paningin ay inihakbang niya ang mga paa patungo sa silid ng kapatid. Wala ito roon. Pumunta siya sa kusina at likuran. "Yessa!" Hindi niya pinansin ang mga taong nakatingin sa kanya o maging ang reaksiyon ng mga ito. Binalewala niya rin ang pag-awat sa kanya ng mga kamag-anak. "Yessa!" Natuon ang tingin ng lahat sa humintong sasakyan ng funeral service. Ibinaba roon ang mga gamit para sa lamay partikular ang mga ilaw at patungan ng kabaong. Wala pa roon ang katawan dahil nasa ilalim pa ito ng pag-eembalsamo. "Alisin niyo iyan dito!" Tinakbo ni Yeonna ang mga lalaki, "Wala ng patay rito!" Muling pinigilan ng mga kamag-anakan at ilang nagmamalasakit na mga kapitbahay ang nagwawalang dalaga. "Dalhin niyo sa akin si Yessa! Gusto kong makita ang kapatid ko! Yessa! Yessa!" "Ipasok niyo na muna siya sa kuwarto," utos ng tiyahin ni Yeonna. "Ako na pong magdadala sa kanya," boluntaryo ni Mark. Napansin nito ang masamang tingin ng mga kamag-anak ng dalaga. "Huwag po kayong mag-alala. Bakla ako." "Sige na, Sige na!" pag-aapura ni Elvie. "Samahan niyo na siya na ipasok ang pinsan niyo sa kuwarto!" "Bitiwan niyo ako! Gusto kong makita ang kapatid ko! Nagmamakaawa ako! Dalhin niyo sa akin si Yessa!" Kinarga na ni Mark ang dalaga at dinala sa itinuro ritong silid. "Dino," tawag ni Yeonna sa pinsan. "Nasaan si Yessa?" "Ate, lakasan mo ang loob mo." "Nasaan siya?" "Nagpakamatay si Yessa." Tigalgal si Yeonna. Kahit naisip na niya iyon, Hindi niya pa rin matanggap na gagawin iyon ng kanyang kapatid. "Alam kong mahirap paniwalaan. Pero 'yon ang nangyari." "Hindi magagawa ng kapatid ko ang sinasabi mo! Hindi!" "Wala kaming alam. Pero lately ay nagging tahimik siya at madalas pinipili niyang mag-isa." Pinahid ni Yeonna ang mga luha. Kailangan niyang malaman ang totoong nangyari. Hinarap niya si Dino. "Ano pa? Ano pang napansin mo?" "Hindi ba siyang nagsasabi o nagkukuwento sa 'yo?" Sandaling napaisip si Yeonna. Madalas may mga tawag sa kanya ang kapatid na hindi agad niya nasasagot. Hanggang nakakalimutan na niyang tumawag pabalik dito dahil na rin sa pagod at puyat. "Hindi rin siya sa amin nagsasabi. Kilala mo naman siya. Gusto no'n na mas kinikimkim ang problema kaysa ang sabihin sa amin." Napasapo sa ulo si Yeonna. Pumikit muna siya para ikondisyon ang sarili. Hindi masasagot ng pagbuhos ng emosyon niya ang mga tanong na bumabagabag sa kanyang isip. Pagkatapos ng ilang minuto ay dumilat siya at muling ibinalik ang tingin sa kaharap na pinsan. "Anong sinabi ng mga pulis?" "Isinara agad nila ang kaso dahil lumabas na suicide ang nangyari." Napatingin si Yeonna sa suot na relo. "Halos pitong oras pa lang mula nang magkausap kami ni Yessa. Paanong naisara agad ang kaso? At dinala agad siya sa punerarya? Hindi siya idinaan sa autopsy?" "Nag-suicide ang kapatid mo..." Natuon ang tingin ng lahat sa pagpasok ng tiyuhin ni Yeonna. "Walang foul play na nangyari. Umakyat siya sa rooftop ng Deliemar at lumundag doon." "Deliemar?" Napatayo si Yeonna nang banggitin ang isa sa pinakakilala at malaking call center sa Quezon. "Bakit siya nakarating doon? Paano siya nagkaroon ng access doon?" "Kumuha ng part-time job si Yessa," tugon ni Dino. "Part-time? Hindi ba't nagpapadala ako ng pera para sa lahat nang mga pangangailangan niya?" Mula sa bulsa ng tiyuhin ay kinuha nito ang isang bank book. Inilahad nito iyon. "Iniipon niya ang mga ipinapadala mo. Para raw may pandagdag ka sa gastusin kung maisipan mong magtayo ng sariling law firm." Nanghihinang muling napaupo si Yeonna. Hindi kaya ng isip niyang tanggapin ang nangyayari. "Ate!" sigaw Dino. Tuluyan na ngang nawalan ng ulirat si Yeonna.BUMABA na ng sasakyan si Jade matapos siyang makahanap ng pagpaparadahan niyon. Maaga pa kaya maluwang pa ang parking area.Sandali muna siyang huminto at pinagala niya ang tingin. Maaliwalas ang paligid. At hindi pa rin matao kaya hindi pa gaanong maingay. Mayamaya lang ay marami na ang mga bata, teenagers, at couples doon. Pero hindi siya pumunta sa lugar na iyon para mamasyal o mag-relax. She missed the place, so as the person whom she shared memories in there.Napabuntong-hininga si Jade habang naglalakad at pinapagala ang tingin sa loob ng public park.Umuulan ng gabing iyon nang matagpuan niya roon si Miko na hindi sumipot sa kanilang usapan. Manonood dapat sila ng concert. He was lost, alone and in pain of the past.Nalaman niya nang araw na iyon ang sakit na dinaranas nito. At nangako siyang handa niyang gawin ang lahat para matulungan ito.Hindi ang pagiging doktor niya ang nagpagaling kay Miko. It was their love. Kaya kahit masakit at mahirap ang maghintay, magtitiis siya a
PINALIPAS muna ni Miko ang ilang minuto bago niya muling iniangat ang landline ng studio niya at inulit ang pag-dial.Pero ganoon pa rin ang resulta, nakapatay ang cellphone ni Yolly na hindi naman nito ginagawa. Kung lowbatt ito, naghahanap lagi ito ng paraan na makapag-charge. Dahil may mahahalaga itong tawag mula sa trabaho nito.Hindi na niya inabutan sa studio ang dating nobya. At ipinagpapasalamat naman niya iyon. May gusto nga lang siyang itanong dito."Haist! Nasaan ba siya?"Naisipan ni Miko na tawagan ang sariling numero dahil wala sa pinaglalagyan ang kanyang nasira na cellphone. Alam niya kung saan niya iyon iniwan.Napakunot ang noo ng binata dahil sa pagtataka nang biglang tumunog ang kabilang linya.At napalingon siya nang maulinigan ang pamilyar na ringtone. Kasunod niyon ang pagbukas ng pinto.Biglang itinulos si Yolly sa bungad nang madatnan si Miko na hawak-hawak ang landline. Huli na para maitago nito ang cellphone na patuloy nanag-iingay sa loob ng bag nito."May
"DOC, may bisita po kayo sa loob."Napatingin si Jade sa direksiyon ng opisina niya na nagpakunot sa kanya ng noo dahil sa halos pabulong na pagkakasabi ng nurse sa kanya. "Sino raw?""Dati niyo pong pasyente, pero wala naman siyang appointment schedule ngayong araw. Gusto kang makausap. Nangugulit kaya pinapasok na namin.""Sige. Salamat."Sandali muna siyang nakipagtitigan sa seradura ng pinto bago iyon pinihit. Napatingin sa kanya ang bisitang naghihintay sa harap ng kanyang office table."What brings you here?""Iba yata ang lamig ng boses mo ngayon, doc."Dumiretso si Jade sa upuan. "Normal lang 'yon sa ganitong nakakapagod na propesyon, Miss Santuario.""Pumunta ako rito para muling magpasalamat sa mga advice na ibinigay mo sa akin. Lahat ng mga sinabi mo, sinunod ko. I have no regrets. Mayroon kasi iyong naidulot na magandang resulta.""Good to hear that. And good for you.""Miko and I are planning to get married."Napakuyom ng kamao si Jade na hindi naman nakalagpas sa paningi
GUMAMIT na nang puwersa si Miko nang hindi niya mahanap ang susi ng kanyang sariling kuwarto. Wala ring ibang tao sa bahay para sana mapagtanungan niya niyon.Para bang lahat ay umiiwas sa kanya. Napansin na nga niya iyon kanina sa matanda nilang katulong."Arghh!" daing ni Miko sa unang pagbangga ng tagiliran niya sa nakasarang pinto.Pero hindi siya sumuko. He has to open it at all costs.Makailang ulit niyang ginawa iyon bago tuluyang nabuksan ang pinto. Napatakip siya sa ilong nang sumalubong sa kanya ang malakas na amoy. Pero agad naman niyang natukoy ang pinanggalingan niyon.Humakbang siya papasok ng kuwarto at kunot-noong nilapitan ang isa sa bagong pintura na dingding na bagamat tuyo na ay aninag pa rin doon ang ilalim.Marahil hindi dalubhasa ang naglagay ng pintura o puwede rin na taglay niya ang mga mata ng pintor na kayang alamin lahat nang may kinalaman sa mga kulay at pagpipinta.Bahagya siyang umatras para mas malinaw na matitigan ang humatak ng kanyang pansin. Pinaiku
"M-MIKO?""Bakit para kang nakakita ng multo, manang?" puna niya sa naging reaksiyon ng katulong na nagbukas sa kanya ng gate. "Hindi na ba ako welcome rito?""Hindi naman. Nagtataka lang ako.''''Bakit po?''''Naalala mo kasi kung saan ka nakatira."Pinagala ni Miko ang tingin mula sa malawak na bakuran hanggang sa dalawahan na palapag nilang bahay. "Itinakwil na ba ako ng pamilya ko?""Hindi, hindi. Ang ibig kong sabihin, umulan noong mga nakaraang araw. ""Magaling na ako, manang.""Talaga? Magandang balita 'yan na siguradong ikatutuwa ng pamilya mo!""Nasaan sila?"Sinundan ng matandang katulong ang pagpasok ni Miko sa kabahayan. "Hijo, gusto mo bang ipaghanda kita nang makakain?""Busog po ako.'' Pinagala uli niya ang tingin. ''Wala ba sila rito?""Maaga silang umalis, pero sa tingin ko pauwi na si Alona. Namalengke lang siya. Hintayin mo na lang siya sa sala."Biglang napahinto sa paghakbang si Miko at kunot-noong nilingon ang katulong. "Hihintayin ko si Mama sa sala? Bakit? Bis
"HON, hindi ka pa rin tapos diyan?"Tumigil ang hawak na brush ni Miko nang maramdaman niya ang pag-upo ni Yolly. Yumakap ito mula sa kanyang likuran at inihilig pa nito ang ulo sa kanya.Before, he likes her warmth. Pero hindi na niya ngayon maintindihan ang sarili. As if an ice just touched him. And he feels nothing but numbness.''Mamaya mo na gawin iyan. Kumain na tayo. Niluto ko ang paborito mong adobo.''''Hindi pa ako nagugutom.''''Kape lang halos ang laman ng tiyan mo. Hindi ka na nga nag-almusal. Pati ba naman tanghalian ay hindi ka pa rin kakain.''''Tatapusin ko lang ito.''''Then, I'll stay here hanggang matapos ka.''Nanahimik na lang si Miko at ipinagpatuloy na ang ginagawa.''Hon, hindi pa rin ba ako nabubura sa alaala mo?''"No. You're still clear as crystal."''Does it mean na magaling ka na?''Muling napahinto sa pagpipinta si Miko nang muli siyang abalahin ng dalaga na pinalikot ang mga kamay. Dumausdos iyon pababa sa may dibdib niya. "Would you mind? I told you,