Prologo

"Ka Andres, totoo bang napulot lang niyo si Malaya sa gubat noong naghahanap kayo ng mapagtataguan?"

Nahinto ang sanang paglapit ni Malaya sa mga nakatatandang nag-uusap, kabilang ang kanyang ama. Hindi niya maipaliwanag pero bigla siyang kinabahan sa maaaring marinig mula sa mga ito.

"Hinaan mong boses mo, Ka Igme. Baka nariyan lang si Malaya at marinig ka!" dinig ni Malaya na saway ng ama kay Ka Igme.

Pinagbutihan ni Malaya ang pagkukubli sa likod ng matandang puno kung saan sila pansamantalang tumigil upang magpahinga. Walang nakapapansin sa dalaga roon dahil ang iba nilang kasamahan ay pawang nahihimbing na.

"Pero ano nga ba, Ka Andres, totoo nga ba iyon o usap-usapan lamang?"

"Oo totoo iyon. Napulot lamang namin si Malaya sa kagubatan ni Ka Ising mo. Musmos pa siya noon. Sa pagkakatanda ko'y wala pa siyang isang taon. At dahil nga hindi kami magkaanak ni Ka Ising mo, itinuring naming tunay na anak si Malaya."

Halos pabulong na lamang nang sabihin iyon ni Ka Andres ngunit hindi nakaligtas sa pandinig ni Malaya ang isiniwalat ng itinuturing na ama.

Nasagot na rin ang matagal ng katanungan sa isipan ni Malaya. 'Tulad ng bakit hindi niya kamukha ang mga kinalakhang magulang? Bakit wala silang permanenteng tirahan, dahilan upang ni highschool ay hindi niya natapos? Bakit panay ang pagtakas nila at pagtatago na para bang isang kriminal?

Wala siyang hinanakit sa mga kinalakhang magulang, sa katunayan, utang na loob pa niya sa mga ito ang kanyang buhay. Pero alam ni Malaya na iyon na siguro ang hudyat na hinihintay niya upang tuluyang umalis sa poder ng mga ito.

Noon ding gabing iyon ay nakabuo ng pasya si Malaya. Hahanapin niya ang tunay na mga magulang. At higit pa roon, tatakasan niya ang buhay na kinamulatan niya. Kaya bitbit ang isang maliit na balutan na naglalaman ng ilang pirasong damit, kamote at inumin, pati na ang kaunting pera ay nilisan niya ang lugar.

Sa loob ng dalawampung taon niyang nabubuhay sa mundo, pagod na siyang magtago, pagod na siyang tumakas. Pagod na siya sa mga kasinungalingan. . . At ngayon, buo na ang pasya niyang hanapin ang totoong kahulugan ng kanyang pangalan—Malaya.