Pagkalabas ni Lyra mula sa opisina ni Elias, ramdam pa rin niya ang bigat ng ulo't dibdib. Hindi siya makapaniwala sa nangyari—hindi lang niya nalaman na CEO niya pala ang lalaking pinakasalan niya, kundi ngayong umaga lang ay ipapakilala na raw siya sa pamilya nito. At hindi lang basta pamilya—buong board, kasama ang lolo nitong parang mafia boss.
Habang sinusubukan pa niyang iproseso ang lahat, biglang nag-ring ang cellphone niya. Tumatawag ang kaniyang ina. Napakagat siya sa labi. Saglit siyang nag-alinlangan bago sinagot ang tawag. “Ma?” “Lyra!” umiiyak na boses ang sumalubong sa kanya. “Anak, nasaan ka ba?! Kanina pa kita tinatawagan! Pinapaalis na tayo rito sa bahay!” Natigilan siya. “Ano pong ibig n’yong sabihin?” “May dumating na sheriff, may papel galing sa may-ari ng bahay. Pinababayaran ‘yung anim na buwang advance kung gusto raw naming manatili pa! Pero Lyra, wala tayong ganung pera! Tapos biglang dumating ‘yung ina ni Tristan, kasama ‘yung babae—‘yung pinalit sa’yo. Anak, pinapalayas tayo!” Biglang nagdilim ang paningin ni Lyra. Si Tristan?! Pamilya pa niya ang may kagagawan nito? “Ma, pupunta po ako riyan. Ngayon na. Sabihin n’yong huwag gagalaw kahit anong mangyari.” “Lyra—” Pinutol na niya ang tawag. Hindi na siya nagawang magpaalam sa manager niya. Kinuha lang niya ang bag at halos takbuhin ang elevator. Pagdating niya sa kanto ng inuupahang bahay, tanaw agad ni Lyra ang gulo. Nakasalampak sa kalsada ang ilang gamit nila—mga kahon, bags ng damit, lumang lamesa. Nakatayo sa harap ng bahay ang ina niya, mukhang pipigilan ang pag-iyak. Sa gilid, nakaupo ang bunso niyang kapatid na si Lianne, may hawak na manika. Pero ang mas ikinasiklab ng damdamin niya ay nang makita kung sino ang naroroon din. Si Donya Leticia, ang matapobreng ina ni Tristan—naka-designer na blouse, shades na hindi tinatanggal kahit wala nang araw, at may hawak pang Gucci bag na akala mo ba nasa luncheon lang. Sa tabi nito ay Clarisse—ang babaeng pinalit kay Lyra. Nakataas ang kilay at tila aliw na aliw sa nangyayari. “Oh, look,” ani Clarisse nang makita siyang paparating. “The ex-fiancée finally arrives. Too late to save this dump.” Hindi nagdalawang-isip si Lyra. Lumapit siya agad, diretsong hinarap ang dalawang babae. “Ano ‘to?” galit niyang tanong. “Wala kayong puso? Ganyan na ba kayo kadesperada na pati pamilya ko kailangan niyong apihin?” Ngumiti si Donya Leticia, walang bahid ng guilt. “Hindi kami desperada, iha. We’re simply protecting what’s right. Ang daming chismis, nakakahiya. Tristan’s reputation is on the line. Hindi maganda sa image niya na ang ex niya ay nananatili sa isang property owned by our business partner.” “Hindi naman sa inyo ang bahay na ‘to!” “But we have influence. And that influence says… leave.” Tinapon ni Clarisse ang isang bag ng damit sa kalsada. “Your poverty is offensive, Lyra. Honestly. Dapat alam mong hindi ka talaga bagay kay Tristan.” Napakuyom ng kamao ni Lyra. Nanginginig ang buong katawan niya sa galit. “Walang-hiya kayo. Pati Nanay at kapatid ko dinadamay ninyo. Anong kasalanan nila?” “Kasalanan nilang nagpalaki sila ng isang babaeng makapal ang mukha,” sagot ni Donya Leticia, malamig ang tinig. “You were never good enough for my son. At buti na lang at hindi natuloy ang kasal n’yo. God saved us from a disaster.” May narinig siyang impit na hikbi mula sa ina niya. Doon na siya tuluyang nagdilim. Hindi niya napigilan ang sarili. Lumapit siya at buong lakas na sinampal si Clarisse. Napaatras ito at nagulat. “Lyra!” sigaw ni Clarisse. “You psycho bitch!” “Wala kang karapatang bastusin ang pamilya ko,” banta ni Lyra, nanginginig ang boses. “Isa pa—isa pang gamit na itapon mo rito, isusubsob ko ang mukha mo sa kalsada.” “Anak, tama na,” pigil ng ina niya, lumuluha. “Hayaan mo na sila. Umalis na lang tayo.” Huminga ng malalim si Lyra. Tinapunan ng matalim na tingin ang mag-ina ni Tristan. “This isn’t over,” mariing sabi niya. “You can throw us out of a house, but you can’t erase the truth.” *** Bitbit ang mga nakuhang gamit—ilang bag ng damit, lumang rice cooker, isang kahon ng mga luma nilang gamit sa kusina—naglakad si Lyra kasama ang ina at kapatid niya sa gilid ng kalsada. Mainit ang araw. Mabigat ang hangin. Wala siyang masabi habang pinipilit niyang buhatin ang gamit, habang pinipigilan ang sariling umiyak sa harap ng kaniyang pamilya. Walang direksiyon ang mga paa nila. Hindi niya alam kung saan sila tutuloy. Ang dorm na inuupahan niya ay para lang sa isang tao at mahigpit ang patakaran roon. Bawal ang bisita, lalo na ang magpalipas ng gabi. “Anak,” mahina at garalgal na sabi ng kaniyang ina. “Baka p’wede tayong tumuloy sa kamag-anak ni Tiya Miling… sa may Navotas?” “Puno na ‘yung bahay nila, Ma,” sagot niya, halos pabulong. “May limang bata pa silang kasama.” Tahimik ulit. Naririnig lang nila ang ingay ng mga tricycle at mga batang naglalaro sa gilid ng daan habang tila napakahirap ng bawat hakbang nila. Si Lianne, ang bunsong kapatid ni Lyra, tahimik lang na may hawak na stuffed toy habang sinusundan ang bawat hakbang ng ate niya. At sa bawat pagtingin ni Lyra sa mukha nito, lalo siyang pinanghihinaan ng loob. Biglang nag-vibrate ang cellphone niya. Elias: Where the hell are you? You left without permission. Napakagat siya sa labi. "Shit. Nakalimutan kong magpaalam sa kompanya. Baka masisante pa ako." Agad siyang nag-reply. Lyra: Sorry. Emergency. I’ll explain later. Ngunit ilang segundo lang ang lumipas ay tumatawag na ito. Nanginginig ang kamay ni Lyra habang sinasagot ang tawag. “Hello,” mahina niyang bati. “Emergency?” malamig ngunit aligagang boses ni Elias. “Where are you? What happened?” “Wala,” mabilis na sagot ni Lyra. “Okay lang ako. I just… I need a favor.” Saglit na katahimikan. “A favor?” “Can I borrow money?” tanong niya, pilit pinapanatiling matatag ang boses. “Hindi malaki. Sapat lang para makahanap ng mauupahan.” Hindi niya binanggit ang kaniyang pamilya. Hindi niya kayang sabihin ang totoo. Ayaw niyang isipin ni Elias na ginagamit niya ito, o na umaasa siya sa yaman ng lalaking halos hindi pa rin niya kilala. “Kailan mo kailangan?” “Ngayon. I’ll pay you back. Sweldo ko sa susunod na cutoff—” “Lyra.” Pinigilan siya nito. “Stop. I’ll handle it.” “Elias, wait—” Binaba na nito ang tawag. Napabuntong-hininga siya, napaupo sa gilid ng bangketa habang pinapanood ang kaniyang ina na pilit pinapawi ang pawis ng kapatid niya. Makalipas ang ilang minuto, tumunog ulit ang cellphone niya. Notification. Napakunot-noo siya sa nakita. Bank Alert: PHP 2,000,000 has been credited to your account. “What the f—” Agad siyang nag-scroll pababa. Hindi siya makapaniwala. May resibo pa ng transfer: From Montero Private Account. Napatingin siya sa langit, tulala. Hindi niya alam kung matutuwa ba siya, matatakot, o maiinsulto. Two million? For rent? Sinundan agad ito ng text ni Elias. Elias: Now you can rent a mansion. You’re my wife. Act like it. I locked your account. You can’t withdraw more than 100k per day. You’re welcome. “P*****a,” bulong niya, napatingin sa langit. “Ang kapal talaga ng mukha mo, Elias.” Pero kahit paano, may gumaan sa dibdib niya. Hindi niya masabing masaya siya, pero... nagpapasalamat siya. May paraan na. May matutuluyan ang pamilya niya. “Anak,” bulong ng ina niya, lumapit na’t naupo sa tabi niya. “May text ba ang boss mo? Napagalitan ka ba?” Napangiti siya kahit pilit. “Oo, Ma. Napagalitan. Pero... okay lang. Ayos na lahat. Nakahiram na ako ng pera para may pambayad tayo sa uupahang bahay natin.” Hindi na niya sinabi ang buong katotohanan. Hindi pa siya handa.Maagang gumising si Lyra, gaya ng nakasanayan niya sa tuwing may espesyal na araw. Pero ngayong araw, kakaiba ang sigla niya. Si Elias kasi, ang asawa niyang matagal nang naging sentro ng buhay niya, ay magdiriwang ng ika-60 na kaarawan. Tahimik niyang inayos ang tray ng almusal — kape, pandesal, itlog, at kaunting fruits. May maliit din siyang cake na may nakasulat na “Happy 60th, My Forever Love.” Habang inaayos niya iyon, hindi niya maiwasang mapangiti. Ang bilis ng panahon. Parang kailan lang, sinasaway pa niya si Elias sa kakulitan nito noong una pa lang silang nagkakilala. Ngayon, animnapung taon na ito, pero sa paningin niya, siya pa rin ang pinakaguwapong lalaki sa mundo. Habang paakyat siya sa hagdan, dahan-dahan niyang binuksan ang pinto ng kwarto nila. Tulog pa si Elias, pero kahit nakapikit, bakas pa rin ang lalim ng mga linya sa mukha nito — mga linyang dulot ng taon, ngunit para kay Lyra, iyon ang patunay ng bawat sandaling ipinaglaban nila ang isa’t isa. Nilapag niya
Tahimik na ang buhay ng mag-asawang Montero. Matapos ang mga gulong pinagdaanan nila, tila bumalik na sa normal ang lahat. Wala nang mga pagtatangka sa buhay nila, wala nang mga lihim na biglang sumasabog. Sa unang pagkakataon matapos ng napakaraming taon, tunay na kapayapaan ang naramdaman nila. Araw-araw, si Lyra ay abala sa pagpapatayo ng Montero Hope Foundation — isang proyekto niyang matagal nang pinangarap. Isa itong malaking gusali sa Quezon City, kung saan ilalagay ang mga batang palabuy-laboy sa kalsada at bibigyan ng pagkain, edukasyon, at tahanan. “Sir Elias, Ma’am Lyra, maganda na po ang progress sa construction site,” ulat ni Leo, ang project manager, habang tinitingnan nila ang mga trabahador na abala sa pagbubuhat ng semento at bakal. “Baka next month, ready na po for partial opening.” Napangiti si Lyra, habang nakatingin sa mga batang naglalaro sa tabi. “That’s good news, Leo. I want the place to be ready before Christmas. Gusto kong may matitirhan na sila bago mag-h
Lumipas ang mga buwan, at habang dahan-dahang lumalaki ang tiyan ni Bianca, napansin ng lahat ang pagbabago sa kanya. Noon, palaban siya — mabilis makipagtalo, laging may matalim na sagot sa kahit sinong mang-insulto. Pero ngayon, tahimik na siya. Hindi na siya halos nagsasalita maliban kung kailangan. Para bang may sariling mundo, laging malalim ang tingin, laging may iniisip. “Bianca, okay ka lang?” tanong ni Minda minsang nag-aayos sila ng mga pinagkainan sa mess hall. “Hindi ka na gaya dati ah. Dati, isang mura lang, may sagot ka agad. Ngayon, tahimik ka na parang multo.” Hindi agad sumagot si Bianca. Tinitigan lang niya ang kanyang mga kamay na nanginginig habang hinuhugasan ang plato. “I’m just tired,” mahina niyang sabi. “Ayokong makipagtalo. Wala namang sense.” “Sense?” umirap si Minda. “Hindi ka na ba marunong magalit? Eh, dati, ikaw ‘yung unang bumabangka rito.” Napabuntong-hininga si Bianca, at tumingin sa kanya. “I still get angry, Minda,” aniya. “But I learned that sho
Tahimik ang buong kulungan nang araw na iyon, pero sa loob ng infirmary, ramdam ang bigat ng hangin. Kakalabas lang ni Cassandra doon—puno ng galit, desperasyon, at sakit sa pagkawala ng anak. Sa kabilang selda naman, nakaupo si Bianca, nakatingin sa kawalan habang pinagmamasdan ang pader na tila ba roon niya gustong ibaon ang sarili. Dalawang inmate ang pumasok mula sa labas, nagbubulungan habang naglalakad. “Narinig mo ba ‘yung nangyari kay Cassandra?” ani ng isa, may halong intriga ang tono. “Nakunan daw. Wala na ‘yung baby niya.” “Talaga?” sagot ng isa, nakangiti pa. “Buti nga sa kanya. Akala mo kung sino siyang malinis. Ayan, karma.” Hindi man nakatingin, narinig lahat ni Bianca ang pinag-uusapan ng dalawa. Napapitlag siya. Parang may malamig na dumaloy sa ugat niya. Hindi siya makapaniwala. Cassandra… buntis? At… nakunan? Tumayo siya, nanginginig ang tuhod, sabay hinawakan ang tiyan niya. “No…” mahinang bulong niya sa sarili. “No, this can’t be…” Isang babaeng kasama niya sa
Sa malamig at malagim na paligid ng kulungan, may isang araw na pinayagan si Marco na makausap si Cassandra. Hindi ito basta-bastang permiso—pinakiusapan niya ang isa sa mga guwardiya, at marahil dala na rin ng awa, pumayag ito na magkaroon sila ng maikling pag-uusap sa isang maliit na silid na karaniwang ginagamit para sa mga bisita. Nasa isang sulok si Cassandra, nakayuko, hawak pa rin ang tiyan na parang hinahanap ang sanggol na nawala. Nang makita niyang pumasok si Marco, agad nanigas ang katawan niya. Parang bumalik lahat ng sakit, lahat ng galit, lahat ng pagkawala. “Cassandra…” maingat na bungad ni Marco, mababa ang tono ng boses niya. “Please, let me talk to you.” Agad siyang tumingin kay Marco, punong-puno ng galit ang mga mata. “Ano pa bang gusto mo, Marco? Wala na, 'di ba? Naubos mo na lahat ng pwede mong kunin sa akin.” Huminga ng malalim si Marco, tila nag-iipon ng lakas ng loob. “I just… I just want to say I’m sorry. For everything. Kung alam ko lang na—” “Sorry?” ma
Sa loob ng malamlam at mabahong selda, nakahandusay si Cassandra sa sulok. Walang tigil ang luha, walang direksyon ang mga iniisip. Paulit-ulit niyang hinahaplos ang sariling tiyan na para bang nandoon pa rin ang sanggol na hindi niya kailanman nasilayan. “Anak ko…” bulong niya habang nanginginig ang labi. “Hindi pa kita nakikita… bakit mo ako iniwan?” Naririnig ito ng mga kasamang preso. Sa halip na kaawaan, ginamit nila iyon para siya’y insultuhin. “Aba, aba, aba,” sigaw ng isa, isang babaeng may tattoo sa braso. “Tignan niyo ‘tong baliw. Ina ka raw, pero wala namang anak!” Nagtawanan ang iba. “Hoy, Cassandra,” dagdag ng isa pa, may paos na boses. “Nagdrama ka pa r’yan. Wala ka nang pamilya, wala ka nang baby. Sino ka na ngayon? Wala.” Napatakip ng tainga si Cassandra, nanginginig. “Tama na… please…” Pero hindi tumigil ang mga ito. Lumapit ang isa at sinabunutan siya, pilit siyang iniangat mula sa sahig. “Bakit, ha? Ayan na naman ‘yung drama mo? Akala mo ba maaawa kami sa iyo