LOGIN“Mag-aral ka lang mabuti. ‘Yon lang ang hinihingi ko,” anang Ninong Rafael.
“Ah, opo,” sagot ni Liana, pilit na kinakalma ang sarili.
Pag-alis ni Rafael, napaupo siya sa kama. Napasapo sa mukha. Ano ba ‘tong nararamdaman niya?
Hindi siya dapat matuwa. Hindi siya dapat kiligin. Pero sa tuwing naaalala niya ang paraan ng pag-ayos nito ng kanyang zipper, ang bawat galaw na maingat at maalalahanin, hindi niya mapigilang kabahan.
Gabi na nang bumalik siya sa hallway. Tahimik ang buong bahay. Sa dulong bahagi, natanaw niya si Rafael sa veranda, kausap muli si Stella. Hindi niya marinig ang pinag-uusapan, pero mula sa distansiya, kita niya kung paano dahan-dahang humawak sa balikat nito ang babae.
May kung anong kurot sa dibdib niya.
May karapatan ba siyang mainggit?
Nang makapasok si Stella pabalik ng silid, naiwan si Rafael sa labas, hawak ang baso ng alak. Tumingin ito sa langit, para bang may kinakausap na hindi niya nakikita.
“Bakit parang ang lungkot mo, Ninong…” mahina niyang bulong mula sa likod ng kurtina.
Ngunit bago pa siya makaalis, bumaling ito. Magtama ang kanilang mga mata.
“Liana?” tawag nito, mababa ang boses. “Ano’ng ginagawa mo diyan?”
Napatigil siya, hindi makasagot.
“Come here,” utos ni Rafael, mabagal ngunit walang puwang ang pagtanggi. “We need to set new rules.”
At sa bawat hakbang niyang papalapit, naramdaman niya ang pabilis nang pabilis na tibok ng kanyang puso, hindi dahil sa takot, kundi sa kung anong pakiramdam na hindi niya maipaliwanag.
“Sit down.”
Tahimik ang veranda. Malamig ang hangin, malamlam ang ilaw sa kisame, at sa pagitan nila ni Rafael ay isang kahoy na lamesa.
“From now on,” aniya, “may malinaw tayong patakaran.”
Tumango ako, pinipigil ang kaba. “Opo.”
“Una, curfew.” Ibinaba niya ang baso ng tubig. “Alas-otso ng gabi, nasa kwarto ka na. Walang pagala-gala sa hallway lalo sa labas.”
“Opo.”
“Pangalawa, ‘pag lalabas ka ng hacieda, kailangan may kasamang staff. Magpaalam kay Yaya Lucy o sa akin.”
“Noted po,” mahina kong sagot.
“Pangatlo,” tumitig siya, halos kumunot ang noo, “bawal kang pumasok sa mga kuwartong naka-lock. Lalo na ‘yung nasa dulo ng hallway.”
Napalunok siya. Ngunit hindi na nagtanong.
“Pang-apat,” dugtong niya, “kapag may tanong ang mga tao tungkol sa loob ng bahay, wala kang sasabihin. Confidential lahat.”
“Opo.”
“Panghuli,” mas mabagal ang boses niya ngayon, mas mabigat, “Liana, bawal magkagusto lalo ang umibig sa akin.”
Napatigil siya. “Po?”
“Kung gusto mong manatili rito… never fall in love with me “Naintindihan mo?” tanong niya.
“H—ho-opo,” pautal niyang sagot.
“Good. We’re done.” Tumayo ito at naglakad papalayo. Ramdam niya ang pader na itinayo sa pagitan nila.
Kinahapunan, bitbit niya ang walis at pamunas, nag-ikot siya sa hallway. Sa gitna, huminto siya sa harap ng larawan.
Sabi ni Yaya Lucy kahapon, ito ang girlfriend ng ninong niya. Pero habang tinitigan niya, may kakaiba, bahagyang mas matangos ang ilong ni Stella, iba ang hugis ng labi. Si Stella ba talaga ang nasa larawan?
“Uy,” bulong ng boses sa likod niya. “Wag mong tinititigan nang ganyan. Baka multuhin ka.”
Napalingon siya. Nakatayo roon ang kasambahay na ka-edad niya, maiksi ang buhok at may masayahing mukha. “Ako si Missy,” anito sabay lahad ng kamay.
“Ah, ako naman si Liana. Ang ganda lang kasi ng picture,” sagot niyang ngumiti. “Si Ma’am Stella ba ‘to?”
“Naku, hindi.” Umirap si Missy. “Si Ma’am Stacey ‘yan.”
“Ha? Akala ko si Ma’am Stella ang girlfriend ni Ninong Rafael.”
“Hindi.” Napalapit siya at bumulong. “Kapatid lang ni Ma’am Stacey si Ma’am Stella.”
Parang may tumamang bato sa loob ng dibdib niya. “Teka… bakit si Ma’am Stella ang nandito, hindi si Stacey?”
Luminga-linga si Missy, saka mas inilapit ang bibig. “Kasi nasa mental hospital si Ma’am Stacey.”
Napatakip siya ng bibig. “Mental? May sakit po siya sa isip?”
Tumango si Missy, mariin. “Simula pa noong mangyari ang trahedya. Pero huwag ka ngang maingay, please. Baka ako mapagalitan. At ingat ka kay Ma’am Stella, kahit posteng nakapalda, pinagseselosan niyan. Feeling reyna dito.”
“Ha? Bakit siya magseselos? Hindi naman pala siya ang girlfriend…” Hindi niya natapos ang pangungusap dahil biglang bumigat ang hangin.
“Binabayaran kayo dito para maglinis, hindi para magtsismisan.”
Napalingon sila ni Missy nang sabay. Nakatayo si Stella ilang hakbang sa likod, naka-make up, mahabang dress, at matalim ang tingin na parang kutsilyong dumadampi sa balat niya.
“Ke bago-bago mo,” tinaasan siya nito ng kilay, “matigas na agad ang ulo mo. Kung gusto mong tumagal dito, umayos ka.”
“Pasensiya na po,” halos pabulong niyang sagot. Si Missy naman ay mabilis na tumalilis, kunwari’y may pinupunasan sa kabilang dulo ng hall.
***
Kinagabihan, ipinatawag siya ni Ninong Rafael sa study. Tahimik ang silid, amoy kahoy, libro, at mabangong cologne. Nakaupo ito at nakasubsob ang noo sa dalawang daliri.
“Umm, ninong?” mahina kong bati.
Inabot nito ang isang kahon. “Para sa’yo.”
Pagbukas niya, isang bagong cellphone ang bumungad. May case, may charger, may sim. “Nakita kong naka-tape na ang phone mo. Mahalaga ang cellphone. Kung may mangyari, kailangan kita matawagan.”
“Salamat po.” Nilagay niya sa dibdib ang kahon. “Hindi ko po alam kung paano makakabayad.”
Hindi ito sumagot. Napansin niya ang bahagyang pagsalubong ng kilay at ang marahang pagpisil nito sa sentido.
“Masakit po ulo ninyo?” tanong niya. Tumango ito nang bahagya.
“Gusto ninyo pong… i-massage ko ang ulo at balikat n’yo? Marunong po ako. Nagtrabaho po ako bilang masahista.”
Tumingala ito, nagtagal ang tingin, parang sinusukat kung papayag ba o hindi.
“Five minutes,” sabi nito sa huli. “Then stop.”
Tumango siya. Lumapit sa likod nito. Nakaupo ito, medyo naka-recline, at siya naman ay nakapwesto sa likod, dahan-dahan niyang inilapat ang mga daliri sa sentido ng ninong niya. Mainit ang balat kahit malamig ang gabi. Una, marahan lang, pabilog sa sentido, pababa sa panga, paakyat sa gilid ng ulo.
“Dito po ba?” bulong ko.
“Hhhmmm.” Isang halos di marinig na tugon. Parang nawala ang pag-igting ng balikat nito.
Inilipat niya ang kamay sa batok, marahang pinisil ang mga masel. Bawat hininga nito ay mabagal, tila nare-relax sa ginagawa niya. Sa dulo, inunat niya ang daliri sa pagitan ng kanyang hairline at leeg, nilagyan niya ng mahinang pressure.
Nagtagal ang katahimikan. Ang marahang paggalaw ng mga kamay niya ay nagdudulot ang kakaibang kuryenteng dumadaloy sa pagitan nila.
“Time’s up,” anitong ngunit hindi gumalaw.
“Limang minuto pa po, para marelax po kayo lalo,” mahina niyang usal.
Wala itong sagot, kaya itinuloy lang niya ang ginagawa.
Huling paikot. Huling pindot. Dahan-dahan niyang inalis ang kamay.
“Salamat,” sabi nito.
“Ninong Rafael, anytime po kapag gusto ninyong magpamasahe, magsabi lang po kayo.”
Napansin niyang magkalapit pala ang mga kamay nila sa gilid ng mesa. Isang pulgada. Parang gusto niyang hawakan ang maugat nitong kamay. At bumalik sa alaala ang nakita niyang pagpapaligaya nito sa sarili.
Isang iglap. Sumipol ang hangin sa labas. Kumalansing ang wind chime.
Sabay silang napalingon sa pinto. Unti-unti itong bumukas. Si Stella, nakamanipis na pantulog, hawak ang cellphone, nakakunot ang noo.
“Raf,” malamig niyang sabi, “may kailangan tayong pag-usapan.”
Tumingin sa kanya ang babae mula ulo hanggang paa. “At ikaw, Liana… makakaalis ka na.”
Tumitig si Rafael kay Liana. “Wala kang dapat ipagpasalamat,” anito. “Basta… habang nasa poder kita, aalagaan kita pero dapat kang sumunod sa akin.”“Raf--, ninong,” naputol ang boses ni Liana sa sariling tawag, nagulat din siya sa pagtawag na iyon. Parang bata siyang nahuling lumapit sa apoy.Nag-angat ng kamay si Rafael, mabagal, maingat para hawiin ang hibla ng buhok sa gilid ng pisngi niya.Tumama ang dulo ng daliri nito sa balat niya, isang dampi lang, ngunit buong katawan niya ang tumugon. Hindi siya makagalaw.Sunod-sunod ang malalakas na kulog at kidlat. Napayakap siya sa ninong niya sa takot. Tsaka lang niya napansin na mainit ito at nilalagnat.Tinitigan niya ang mukha nito sa dilim. Maputla ito.“Ninong, okay lang po kayo? Mainit po kayo,” tanong niya at sinalat ang noo nito.“I’m fine,” mabilis na sagot nito. “Magpahinga ka na,” anitong tumalikod na.Pero pagsilip niya makalipas ang ilang oras, nakita niya itong nakahiga sa kama, pawis na pawis, namumula ang pisngi at noo.
Pagkarinig ni Rafael sa tanong niya, tumagal ang katahimikan na parang walang katapusan. Tanging ugong ng ulan at pagpitik ng wiper ang humahati sa dilim sa labas ng windshield. Hawak nito ang manibela, pero wari’y malayo ang isip.“She tried to kill herself the night before our wedding,” mahinang sagot ni Rafael.Parang may humigop ng hangin sa dibdib ni Liana. “Ninong… ano po ang --”“Don’t ask questions anymore,” putol nito, mariin. “Dahil hindi ko na sasagutin.”Tumango siya, kinuyom ang palad sa tuhod. Hindi niya naituloy ang mga salitang nakatigil sa dila. Sa gilid ng kanyang paningin, kapansin-pansin ang lungkot sa mga mata ni Rafael. Malinaw na mahal nito si Stacey, naisip niya, at sa bigat ng katotohanang iyon, parang may kumurot sa puso niya na hindi niya maintindihan kung bakit.Pagbalik nila sa mansyon, nabaling ang tingin ni Liana sa braso ni Rafael, may gasgas, parang kalmot, mapula at may marka ng dugo.“Ninong, sandali lang,” aniya, mabilis na tumakbo sa aparador at ki
Madilim pa nang dumating sila sa ospital. Sa labas ng gusali, may nakasabit na karatulang may nakasulat.St. Agatha’s Sanatorium – Private Psychiatric Ward.Tahimik si Liana habang naglalakad sa tabi ni Rafael. Ramdam niya ang lamig ng paligid at ang bigat ng hangin. Parang bawat hakbang nila, may kasabay na pag-hinga ng mga aninong hindi nakikita.Nang buksan ng nurse ang pinto ng silid, una niyang naamoy ang halimuyak ng gamot at alcohol. Pagpasok, bumungad sa kanila ang isang babaeng nakaupo sa kama – mahaba ang buhok, maganda ang mukha, at maputi.Si Stacey.Mas maganda ito kaysa kay Stella, maamo ang mukha pero may lungkot sa mga mata. Ka-edad marahil ni Rafael.Pero higit sa lahat, nakita niya ang bakas ng sakal sa leeg nito.Parang nilamon ni Liana ang hangin. Nagtangka ba itong magpakamatay?Tahimik na tumabi si Rafael sa kama at marahang hinawakan ang kamay ni Stacey.“Stace,” bulong nito. “Ako ‘to.”Tumingin si Stacey sa binata, pero ang mga mata ay tila walang nakikita.“Ra
Medyo naramdaman ni Liana na tumutubo ang sungay niya sa sinabi ni Stella, pero pinigil niya ang sarili. Baka mapalayas siya nang wala sa oras. Huminga siya nang malalim, pinili ang maging mahinahon.“Ma’am, si Ninong Rafael po ang magdedesisyon kung hanggang kailan niya ako tutulungan.”Matalim ang ngiti ni Stella. “I’ll make sure, you’ll leave,” bulong nitong parang sampal.Hindi na sumagot si Liana. Pumasok siya nang tawagin ni Rafael para kumain ng hapunan. Mabango ang chicken barbeques, ginataang kalabasa, at ginataang mais.Tumulong si Liana sa paghahain, ngunit bago pa man siya makalayo, tinapik siya ni Rafael at itinuro ang bakanteng upuan sa tabi.“Umupo ka na dito. Magmula ngayon, hindi ka na magsisilbi ng hapunan. Pagod ka sa school,” mahinahon nitong sabi.Mabilis siyang tumalima.Habang kumakain, kulang na lang ay kumandong ito sa ninong niya.Sa katahimikan, aksidenteng nahulog ang kutsara niya. Sabay silang yumuko ni Rafael upang damputin. Sabay silang dumampot. Nagtagp
Mabango ang hapag-kainan nang gabi na iyon. May sinigang, inihaw na bangus, at tinapay na gawang-bahay ni Yaya Lucy. Tahimik ang paligid, tanging kaluskos ng kubyertos ang madidinig.Tumulong si Liana sa paghahain. Maingat niyang inilalapag ang mga plato, pero bago pa man siya makaupo, tinapik siya ni Rafael.“Umupo ka na rito,” mahinahon nitong sabi.“Po? Tapusin ko lang po.”“I said, sit down.” Hindi ito tumingin, pero matigas ang tono.Bahagyang tumigil si Stella, ang kutsara nito ay huminto sa hangin. “Ang suwerte naman ng kasambahay mo, Rafael,” sarkastikong sabi nito. “Pati sa hapag, pinauupo mo na.”“Hindi siya kasambahay,” malamig na sagot ni Rafael. “Si Liana ay nasa ilalim ng pangangalaga ko.”Humigpit ang dibdib ni Liana. Pinilit niyang ngumiti at magpasalamat, pero ramdam niyang dumulas ang titig ni Stella sa kanya, mula ulo hanggang paa, parang sinisipat kung anong klaseng tao siya.Habang kumakain, hindi nakatakas sa mata ni Liana ang madalas na pahaplos-haplos ni Stella
Pagkaalis ni Liana sa study, nagsara nang marahan ang pinto. Ngunit bago pa siya makalayo, umalingawngaw ang tinig ni Stella mula sa loob, matinis, at halatang galit.“You’re replacing Stacey with that girl! Paaalisin mo ang babaeng ’yan!”Tumigil siya. Dumikit ang tainga sa malamig na kahoy. Sunod niyang narinig ang baritonong boses ni Rafael.“Don’t start again, Stella. Hindi mo naiintindihan.”“Iniisip ko lang ang reputasyon mo! Baka makasira sa ’yo ang inaanak mong ampon.”“Malaki ang utang na loob ko kay Kuya Crisanto. Hindi ko pwedeng pabayaan ang anak niya.”“Alam ng lahat na kapag gumaling na si Stacey ay magpapakasal kayo, hindi ba? Tiyak na hindi makakabuti kapag nalaman niyang may babae kang kasama sa iisang bubong. Baka hindi na siya tuluyang gumaling.”Parang binuhusan ng malamig na tubig si Liana. Gumaling? Ibig sabihin ay totoong may sakit si Stacey, ang babaeng nasa larawan?Tahimik siyang umatras, nanginginig ang tuhod. Sa bawat hakbang, bumigat ang dibdib. Mainit ang







