Ano Ang Reaksyon Ng Mga Tao Sa Sukob Sa Patay?

Kakaiba ang ating mga tradisyon pagdating sa mga patay, talagang puno ng kahulugan at paggalang. Isa sa mga bawal ay ang pagdikit o pag-reach out sa bangkay; ito ay isang simbolo ng paggalang na dapat itinataguyod. May mga tao na nag-iisip na kapag nakipag-ugnayan ka sa bangkay, parang binabalaan mo ang kanilang kaluluwa. Kaya naman, mahigpit ito na ipinagbabawal, at madalas itong sinusunod, lalo na sa mga libing. Minsan, may mga usapan tungkol sa pag-aalaga ng mga bagay na ginagamit ng pumanaw. Halimbawa, kaiba ang pananaw ukol sa mga personal niyang gamit. Ipinagbabawal ang pagkakaroon ng mga ito kahit sa mga tao na malapit sa kanya, dahil naniniwala ang ilan na maaaring magdala ito ng masamang kapalaran. Kaya, ang karaniwang ginagawa ay sinusunog o itinatago ang mga gamit na ito bago ang cremation o libing upang maiwasan ang pagkakataong bumalik ang kaluluwa sa mundo. Walang duda, may ilang tao ring naniniwala na ang pagkain ng mga bagay na sabay sa pagdadalamhati, gaya ng mga itlog o isda, ay masama. Dito, madalas nilang sinasabi na hindi ito kanais-nais, dahil maaaring dalhin ng mga ito ang di magandang pananaw sa mga buhay. Ito ay natutunan sa mga nakagawian, kaya't iwasan ng marami ang mga ganitong sitwasyon sa mga pahingahan ng mga mahal sa buhay.

Pagdating sa mga tradisyon at paniniwala tungkol sa mga patay, isa sa mga pinaka-nababahala sa akin ay ang pag-alam kung ano ang mga bawal. Tuwing nag-uusap kami ng pamilya at mga kaibigan tungkol sa mga seremonya ng pammatay ng aming mga ninuno, lagi akong nakikinig ng mabuti sa mga tradisyunal na mga panuntunan. Halimbawa, ang pagsusuot ng pula sa mga seremonya ng burol ay kadalasang ipinagbabawal dahil sa simbolismo nito na maaaring sabihin na nagdiriwang ka sa halip na nagluluksa. Isa pang halimbawa ay ang pag-iwas sa pagkain sa mga ganitong okasyon, bilang palatandaan ng paggalang. Ang mga ito ay hindi simpleng tradisyon; ito’y may malalim na ugat sa kultura at espirituwal na paniniwala, kaya mahalagang lumalim sa mga kultural na ito upang maunawaan ang kahalagahan ng mga ito. Iba't ibang kultura, iba't ibang bawal! Sabihin na nating isang masayang pagkakataon sa isang kainan kasama ang mga kaibigan matapos ang isang mahalagang paglilibing. Agad na napansin ang hindi paglipat ng mga daliri sa mga pagkaing nahahawakan; isa itong hindi sinasadyang paglabag sa mga cultural norms. Sa tuwing nag-aanyaya ako ng mga kaibigan sa aming bahay, lagi akong maingat sa mga gawi. Kung ang isang taong nakakulong sa mga pamahiin ay nag-aalala, ang ganoong mga sensitibong sitwasyon ay kayamanan sa pag-unawa ng mga tradisyonal na halaga at aplikabong respeto. Sa isang halimbawa, isang kasamahan sa paaralan ang nagbahagi ng tungkol sa kanyang lolo na namatay. Nabanggit niya na ang kanyang pamilya ay hindi pinapayagang magsuot ng itim sa kanilang mga funeral. Ito ay dahil sa kanilang paniniwala na sa halip na maging mausok at malungkot, mas mainam na ipagdiwang ang buhay ng namatay. Ang mga ganitong paniniwala ay maaaring maging magkakaiba, ngunit sila’y nagbibigay ng liwanag sa ating mga relasyon at pag-unawa sa buhay. Para sa akin, ang pag-alam sa mga bawal sa patay ay hindi lamang nakatunghay na pagsunod sa mga tradisyon. Ito ay isang paraan para ipakita ang ating paggalang sa mga namatay at sa kanilang mga paborito. Sa mga seremonya, ang pag-unawa sa mga bawal at mga tradisyong ito ay nagiging mahalaga, dahil nagbibigay ito ng mas malalim na kabuluhan sa ating mga aksyon. Napagtanto ko na ang bawat kultura ay may kanya-kanyang istilo sa pagharap sa kamatayan, at ang mga bawal ay nagsisilbing tulay upang mas maging maayos ang pag-unawa at pakikisalamuha sa mga ito.

Ang mga kwentong naglalaman ng sukob, lalo na sa genre ng patay o horror, ay madalas na puno ng mahahalagang aral na lumalampas sa takot at pag-aalala. Isang halimbawa ay ang temang 'pagbabago.' Sa mga kwentong tulad ng 'The Ring,' makikita natin na ang mga karakter na hindi handang harapin ang mga problema at hindi pag-unawa sa kanilang mga nakaraan ay nagiging biktima. Ito ay nagsisilbing paalala na ang pag-atake sa ating mga takot at trauma ay mahalaga upang hindi tayo maging alipin ng ating sariling nakaraang mga pagkakamali. Ang kwentong ito ay nagpapakita ng konsepto na kailangan nating harapin ang ating mga pagkukulang, sapagkat kung hindi, ito ay babalik at magiging mas matindi sa atin. Upang mas mapalawak ang ating pag-unawa, isaalang-alang ang magandang halimbawa ng ‘Ju-On.’ Ang mga karakter dito ay nagdadala ng kanilang mga kasalanan o hindi pagkakaunawaan na nagpapalayas ng mas malalim na pagninilay-nilay. Ang aral na ito ay tumutukoy sa ideya na ang pagkakaroon ng hindi pagkakaayos at pag-uwi sa mga kasalanan ay nagdadala ng mas malalang sakit at pagdurusa, hindi lamang sa ating sarili kundi pati na rin sa mga tao sa paligid natin. Minsang makita mo ang mas madidilim na bahagi ng tao, mas mauunawaan mo ang halaga ng pagkakaroon ng maayos na relasyon at pagkakaibigan. Ang pagkakaroon ng pansin sa mga ganitong aspeto, lalo na kapag natututo tayo sa mga kwentong giya ng patay, ay hindi lamang para magpasaya o matakot; ito ay nagiging mabisang paraan para ipakita kung paano tayo maaaring magbago at lumago sa ating mga relasyon at sarili habang unti-unting kinikilala ang mga apoy na naiiwan ng ating mga pagkakamali.

Sa mundo ng mga kwento, ang tema ng sukob sa patay ay kasing dami ng bituin sa langit. Isang popular na pananaw ay ang teoryang ‘Restless Spirit’ kung saan pinaniniwalaan na ang mga kaluluwa ng mga namatay ay naiwan sa mundo dahil sa mga unfinished business o di natapos na mga bagay sa kanilang buhay. Madalas itong makikita sa mga kwentong katatakutan at anime tulad ng ‘Kyoukai no Kanata’, kung saan may mga karakter na may mga alalahanin sa kanilang nakaraan. Ang mga ganitong kwento ay tumutukoy sa emosyonal na pag-ugnay ng mga tao sa mga nawalang mahal sa buhay, na nagiging daan upang mangyari ang mga supernatural na pangyayari. Para sa akin, ang ideyang ito ay kumakatawan sa ating natural na takot sa hindi natapos na mga gawain o mga pangarap na hindi naabot. Isang ibang pananaw naman ay ang teoryang ‘Cyclic Existence’. Ito ay karaniwang nakabatay sa mga paniniwala mula sa mga tradisyonal na relihiyon na nag-uugnay sa reincarnation. Dito, ang mga patay ay hindi tunay na naglalaho, kundi muling ipinapanganak sa ibang anyo. Ang ideyang ito ay nagbibigay liwanag sa notion na ang bawat kamatayan ay isang simula, hindi katapusan. Ang bahagi ng mga anime tulad ng ‘Death Parade’ ay nagpapakita ng konseptong ito, kung saan ang mga kaluluwa ay sinusuri bago ipadala sa susunod na yugto ng kanilang pag-iral. Ang ganitong klase ng kwento ay nagtuturo sa atin na may halaga ang bawat buhay, hindi lamang sa isang puntong diwa ng kamatayan kundi pati na rin sa mga susunod na pag-iral. Sa isang mas simpleng pananaw, marami ang naniniwala na ang sukob sa patay ay nagmumula sa ating mga pag-aalala sa mga bagay tulad ng kahiligan at ang hindi pagkakaalam sa kung ano ang mangyayari sa atin sa susunod na yugtong ating paglalakbay. Isang magandang halimbawa iyon sa mga kwentong horror, tulad ng mga lumang kwentong bayan na madalas tayong ipinakilala noong bata pa tayo. Ang mga kwentong ito ay nagsisilbing paalala na lahat tayo ay may kinalaman sa cycle ng buhay, at kung ano mang mangyari, ang tunay na essence ng ating paglalakbay ay nagmumula sa ating mga alaala at karanasan.

Walang kahit anong takot na makapipigil sa mga tao sa paghahanap ng mga kwentong puno ng misteryo at panggigilalas. Ang sukob sa patay, sa mga tradisyunal na pananaw, ay nagsilbing isang pivotal na elemento na nagbukas ng mga bagong pintuan sa horror genre. Sa mga kultura, puno ito ng mga alamat at kuwentong bayan tungkol sa mga multo at espiritu na bumabalik mula sa kabilang buhay. Ang tema ng pagkilala sa mga patay at ang takot na dala nito ay naging inspirasyon para sa mga manunulat at tagalikha upang galugarin ang mga temang ito sa kanilang mga likha. Ang mga horror na kwento kabilang ang mga pelikula gaya ng 'The Sixth Sense' at ang mga anime tulad ng 'Another' ay madalas na nag-uugnay sa idea ng mga naiwang kaluluwa na nagdadala ng retribution sa mga nabubuhay, na nagdadala sa mambabasa o manonood sa isang emosyonal at nakakahiyang paglalakbay. Ngunit higit pa dito, ang sukob sa patay ay pinalawak ang imahinasyon ng mga manlilikha. Ibinukas nito ang posibilidad ng paglikha ng mga kwento na hindi lamang nakabase sa mga supernatural na elemento, kundi pati na rin sa sikolohikal na takot. Ang mga kwentong ito ay nag-uudyok sa atin na pag-isipan ang mga malalim na konsepto tungkol sa buhay, kamatayan, at kung ano ang nangyayari sa atin pagkatapos tayong mamatay. Halimbawa, ang mga kwentong nagpapakita ng mga trahedya sa nakaraan, o mga kwentong puno ng pighati at pag-aalala sa mga napabayaan na kaluluwa, ay bumubuo ng isang madilim ngunit kaakit-akit na bahagi ng horror genre. Isang bagay na hindi maikakaila: ang sarap sa pakiramdam na marinig ang mga kwento ng mga kinatatakutan ng mga tao — mula sa mga kuwentong tahimik na naglalarawan ng mga pinto na bumubukas sa hatingabi, hanggang sa mga dramatikong kwento ng mga nagagambalang kaluluwa na nagiging sanhi ng mga kakaibang pangyayari. Ang lahat ng ito ay resulta ng diwa ng sukob sa patay, na patuloy na sumusulong sa mundo ng horror at nagiging mas paborito pa sa mga susunod na henerasyon. Nasa likod ng takot na dulot ng ating pagkaunawa sa kamatayan, may isang magandang kwento na humihintay na ibahagi.

Isang magandang aspeto ng mga tradisyon sa libing ay ang mga kandila na ginagamit para sa mga yumaong mahal sa buhay. unang-una, ang mga puting kandila ay talagang sikat dahil kadalasang itinuturing silang simbolo ng kalinisang espiritu at pag-asa. Sa mga pagdiriwang ng kanilang buhay, ang mga puting kandila ay nilalagay sa tabi ng mga bibilhin sa misa o sa libingan bilang tanda ng pagmamahal at pag-alala. Napaka simboliko nito, at para sa akin, nararamdaman ko na ang pagaalay ng liwanag ay nagbibigay ng kaaliwan hindi lamang sa mga naiiwan kundi pati na rin sa kaluluwa ng pumanaw. Sa ibang banda, likas na ginagabayan ng mga itlog ang mga relihiyosong tradisyon, kaya ang mga kandilang may kulay na itim at asul ay ginagamit din. Ang itim na kandila, na karaniwang ginagamit upang ipakita ang kalungkutan, ay nag-uugnay sa mga pagdaramdam ng mga naulila. Minsan, ang mga asul na kandila ay ginagamit upang ihandog ang kapayapaan sa kaluluwa ng mga yumaong mahal sa buhay. Ang mga kulay na ito ay talagang may nakakaantig na simbolismo sa mga tao, at bawat isa ay puno ng emosyon at pagninilay. Huwag kalimutan ang mga espesyal na kandila na may mga imahen o simbolo, kadalasang ginagawa ng mga pamilya upang makatulong sa kanilang proseso ng pagdadalamhati. Sa mga sitwasyong ito, makikita mo na may mga kandila na may mga islogang Panalangin o mga debotasyong nakaukit. Kapag nakita mong nakapaligid ang mga ganoong kandila, nagbibigay iyon ng kahulugan sa mga tradisyonal na ritwal. Ang bawat uri ng kandila ay may lugar at dahilan sa ating pagsalubong sa mga buhay ng mga yumaong mahal sa buhay.

Ang araw ng patay ay isang napakahalagang pagdiriwang sa kulturang Pilipino at puno ng simbolismo. Isang pangunahing simbolo na madalas na ginagamit ay ang ‘kalabasa’. Karaniwang ito ay nakatutok sa mga tradisyonal na pagkaing kanilang inihahanda, tila pumapahiwatig ito ng kasaganaan at masaganang pagtanggap sa mga namayapa. Sa mga altar, makikita rin ang ‘candles’ na sinisindihan bilang simbolo ng ilaw at gabay para sa kanilang mga kaluluwa na naglalakbay. Sinasamba ito ng mga tao hindi lamang bilang pag-alala, kundi bilang simbolo ng pag-asa at pagmamahal sa kanilang mga yumaong mahal sa buhay. Kung may mga bulaklak namang nakalagay, lalo na ang ‘marigold’ o ‘cempasuchil’, ito ay may pananaw sa pagdasal at pagsamba. Ang mga dahon at petalya ng bulaklak na ito ay may simbolo ng paglisan at pag-alis ng mga kaluluwa papuntang paraiso. Kadalasang ang mga bulaklak na ito ang nagbibigay pagkakakilanlan sa mga namayapang espiritu. Sa bawat simbolo, may kwento ito ng pagmamahal at pag-alaala, kaya naman ang araw ng patay ay puno ng kahulugan at pagninilay-nilay. Ang pagsasama-sama ng pamilya sa mga ganitong okasyon ay talagang nagbibigay ng damdamin ng pagkakaisa at respeto. Minsan, nakaka-inspire talaga na marinig ang mga kwentong hatid ng mga matatanda tungkol sa kanilang mga yumaong kamag-anakan, na ikinuwento sa tabi ng mga altar. Higit pa sa pagkakaroon ng magarbong paghahanda, nakakaantig ang kanilang mga alaala na muling isipin. Parang ang bawat simbolo ay nagdadala sa atin pabalik sa mga nakaraang alaala, na puno ng tawa at lungkot. Sa bawat taon, nagiging ritwal ito na nagbibigay ng bagong pag-asa at pagkakataon na ipakita ang ating pagmamahal sa mga yumaong mahal sa buhay. Bilang isang masugid na tagahanga ng kultura, napaka-nakapagbigay ng bagong pananaw ang mga simbolo sa ‘Araw ng Patay’. Nakaka-engganyong isipin kung paano hindi lang ito ang dahilan upang alalahanin ang mga namayapa, kundi isang pagdiriwang ng buhay na kanilang iniwan. Ang pagkakaalam sa dahilan at kahulugan ng bawat simbolo ay nagpapaalala sa akin sa halaga ng pamilya at tradisyon. Ang ganitong pagdiriwang ay dapat ipagpatuloy at ipasa-generasyon, upang ang mga alaala at pagkakaisa ay hindi malimutan.

Wow, ang 'Patay Gutom' ay talagang kapana-panabik na tema na maaring pag-ugatan ng maraming kwento! Tulad ng ibang mga sikat na anime at komiks, nagiging masigla rin ang fanfiction community para dito. Nagkaroon ako ng pagkakataon makabasa ng ilang fanfics na sinubukang galugarin ang mga karakter at kanilang mga kwento sa mga bagong paraan. Isang sikat na fanfic na tumatak sa akin ay tungkol sa mga hindi nailahad na araw ng mga bida sa kwento. Madalas itong magdala ng mga bagong perspektibo at mas malalim na pagtingin sa mga karakter, at talagang nakaka-engganyo na makita ang kanilang mga pakikipagsapalaran sa ibang ilaw. Isang mabuting lugar para maghanap ng ganitong klaseng nilalaman ay ang archiveofourown.org o fanfiction.net. Doon, makikita mo ang iba't ibang kwento na isinulat ng iba pang mga tagahanga. Kadalasan, makikita mo rin ang iba't ibang genre at tono, mula sa komedyang kwento hanggang sa mas seryoso at dramatikong mga plotline. Ang mga fanfics ay hindi lang puro kwento; minsan, binibigyan din nito ng boses ang mga tagahanga na maaaring hindi lumabas sa orihinal na materyal. Kaya kung naghahanap ka ng mas malalim na karanasan sa 'Patay Gutom', huwag kalimutang tingnan ang fanfiction. Isang bagay na nagustuhan ko, halimbawa, ay kung paano ang mga tagahanga ay lumalampas sa mga limitasyon ng kwento at sinasalamin ang kanilang imahinasyon. May mga kwento rin na umiikot sa mga side characters na hindi masyadong napapansin, kaya lumalabas na mayaman ang mundo ng 'Patay Gutom'. Sa katunayan, makikita mo na maaaring mas lumalim pa ang kadalubhasaan at pagkakaunawaan ng mga karakter sa mga fanfics. Kung mapapalad ka, makikita mo rin ang ilang mga crossover stories na talagang nakakatuwa! Ang paghahanap ng mga kwentong ito ay maaaring isang masaya at nakakabighaning karanasan! Sa huli, subukan mong magbasa, at baka matuklasan mo ang isang kwento na tumatama sa iyong puso at nagdadala sa'yo sa ibang mundo!