Paano Nakatulong Ang Sukob Sa Patay Sa Pag-Usbong Ng Horror Genre?

Ang mga kwentong naglalaman ng sukob, lalo na sa genre ng patay o horror, ay madalas na puno ng mahahalagang aral na lumalampas sa takot at pag-aalala. Isang halimbawa ay ang temang 'pagbabago.' Sa mga kwentong tulad ng 'The Ring,' makikita natin na ang mga karakter na hindi handang harapin ang mga problema at hindi pag-unawa sa kanilang mga nakaraan ay nagiging biktima. Ito ay nagsisilbing paalala na ang pag-atake sa ating mga takot at trauma ay mahalaga upang hindi tayo maging alipin ng ating sariling nakaraang mga pagkakamali. Ang kwentong ito ay nagpapakita ng konsepto na kailangan nating harapin ang ating mga pagkukulang, sapagkat kung hindi, ito ay babalik at magiging mas matindi sa atin. Upang mas mapalawak ang ating pag-unawa, isaalang-alang ang magandang halimbawa ng ‘Ju-On.’ Ang mga karakter dito ay nagdadala ng kanilang mga kasalanan o hindi pagkakaunawaan na nagpapalayas ng mas malalim na pagninilay-nilay. Ang aral na ito ay tumutukoy sa ideya na ang pagkakaroon ng hindi pagkakaayos at pag-uwi sa mga kasalanan ay nagdadala ng mas malalang sakit at pagdurusa, hindi lamang sa ating sarili kundi pati na rin sa mga tao sa paligid natin. Minsang makita mo ang mas madidilim na bahagi ng tao, mas mauunawaan mo ang halaga ng pagkakaroon ng maayos na relasyon at pagkakaibigan. Ang pagkakaroon ng pansin sa mga ganitong aspeto, lalo na kapag natututo tayo sa mga kwentong giya ng patay, ay hindi lamang para magpasaya o matakot; ito ay nagiging mabisang paraan para ipakita kung paano tayo maaaring magbago at lumago sa ating mga relasyon at sarili habang unti-unting kinikilala ang mga apoy na naiiwan ng ating mga pagkakamali.

Sa kabila ng mga kwento ng mga patay na bumabalik sa buhay, palaging nandiyan ang mas malalim na mensahe tungkol sa pagkakaroon ng kapayapaan sa aking buhay. Sa mga anime gaya ng 'Your Name' at tsaka ‘Death Note’, ang sukob sa pagitan ng mga buhay at patay ay hindi simpleng laban; ito ay isang simbolo ng mga hindi natapos na usapan at mga pagsasalungat na nadarama sa ating mga puso. Ang ganitong pag-uusap ay nariyan hindi lamang sa mga kwento kundi sa ating mga sariling karanasan. Sa kabila ng ating muling pagbangon mula sa mga pagkakamali, palagi tayong nagbibigay-diin sa mga naging pagkukulang sa ating mga buhay. Kaya naman, ang motibo kung bakit sa huli ay nagkakaroon tayo ng sukob o hidwaan ay porsyento ng takot at sisihan, na nag-ugat mula sa ating mga alaala na tila kinukulong tayo. Ang mga isa sa mga mas matinding suliranin ay ang pag-unawa at pagtanggap sa ating mga pagkatalo. Ang laban na ito ay hindi isang labanan na hinahanap natin; ito ay isang paglalakbay ng pagtuklas sa ating mga sarili, kung paano natin napapahalagahan ang ating mga desisyon o kung paanong ang hindi pag-usad ay nagbubukas sa mas matalim na pananaw ukol sa buhay. Sa isang mas makulay na perspektibo, ang kwento ng sukob sa mga patay ay isinasalaysay sa mga kwentong dibuho at laro na talagang nakatatak sa isipan ko. Tulad ng sa 'Corpse Party', ang tema ng kuwentong ito ay nakadepende sa mga masalimuot na kwento ng mga kaluluwa na pagod na pagod na sa paglimos ng tulong at katarungan. Nakakaintriga kung paano ang mga karakter ay nagiging talinghaga ng kanilang sariling mga halusinasyon o limitadong pananaw at nagiging punung-puno ng emosyon ang mga tagpo. Ang bawat kapana-panabik na takot na ako'y nararamdaman habang naglalaro ay lumalampas sa emosyon at pangarap; tila baga ako'y nakatayo sa hangganan ng tunay na mundo at mundo ng mga patay. Ipinapakita nito na ang hidwaan sa loob natin ay kailangan pang masolusyunan at nasa atin na ang kapangyarihang iangat ang ating mga sarili mula sa masalimuot na nakaraan. Hindi maikakaila na ang mga kwentong ito ay nakaukit na sa ating kultura. Mula sa komiks, mga animation, o mga larong nakaka-engganyo, ipinapakita nila ang ganda at hirap na dulot ng hidwaan sa mga kaluluwa. Laging nandiyan ang pagkakaroon ng kahulugan sa anyo ng sukob at pagbabalik ng pagkatao, na nagpapaalala sa atin na kahit ganoon kasakit ang mga nakaraan, dumarating ang oras ng paglaya. Sa huli, ang bawat kwentong patungkol sa mga patay ay isang pagmumuni-muni sa ating mga pagtatangkang paghilom, at kailangan lamang natin itong yakapin para tunay na magpatuloy.

Isang eksena na talagang tumimo sa akin ay sa anime na 'Attack on Titan'. Ang pagkakasalungat sa pagitan ni Eren Yeager at ng kanyang mga kaibigan ay talagang mahirap tignan. Sa kabila ng kanilang pagkakaibigan, ang kanilang ideolohiya ay tila nagiging baligtad. Si Eren, na unti-unting nagiging mas madilim sa kanyang mga desisyon, ay nag-uudyok ng malaking tensyon sa pagitan nila, lalo na kay Mikasa at Armin. Makikita ang sakit sa mga mata nila, nagugulumihanan sa pagkakaibigan at pananampalataya sa isa't isa. Ang tanawin ng kanilang laban ay hindi lamang pisikal kundi emosyonal din. Sinasalamin nito ang temang kung paano ang mga ideal at prinsipyo ay maaaring magdulot ng pagkawasak sa pinakamamahal nating tao. Kapag sinisipat mo ang mga ganitong eksena, mahalaga ang pagiging masungit ng pakiramdam at kung gaano kalalim ang mahuhugot na tanong ng makatarungan at tama. Sa ‘Game of Thrones’, ang laban sa pagitan ng mga pamilya ay isa ring makapangyarihang simbolo ng masalimuot na sining sa kwento. Ang eksena kung saan naganap ang Red Wedding ay naglalarawan ng labanan sa pagitan ng mga kaalyado na biglang naging magkaaway. Sa pag-patay sa mga pangunahing tauhan, penomenal ang pagdagit ng emosyon na para akong nasa isang rollercoaster ng damdamin. Ang pagkaka-unawa na sa bawat galaw at desisyon ay may kaakibat na gudt as masalimuot na pagsasakripisyo, minamakaawang talaga ang mga tauhan, at bago mo malaman, abala na ang isip mo sa lahat ng puwersang nagbabanggaan. Ang tawag sa labanan ay hindi lamang isang pisikal na laban, kundi pati na rin ang laban ng prinsipyo at ambisyon. Samantalang sa mga laro, ang 'Final Fantasy VII' ay mayroon ding hindi malilimutang eksena sa sukob. Sa paglitaw ng mga tauhang tila naguguluhan sa kanilang mga pagpili tulad nina Cloud at Tifa, ang kanilang kwento ay naglalaman ng magandang pagtatalo sa pagitan ng kanilang mga nakaraan at mga hinaharap na pangarap. Ang bawat sagupaan ay nagbibigay ng lilim sa kanilang relasyon, at nagdadala ng mga masakit na tanong kung sino ang nagwawagi kapag ang mga prinsipyong mahalaga sa iyo ay nagiging sagabal sa sariling kaligayahan. Ang mga eksenang ito ay hindi lamang laban; ang bawat labanan ay nagdadala ng usaping moral. May bahagi ka talagang naiisip kung ano ang tama at anong dapat ipagpatuloy, kasabay ng mga kwento ng pag-ibig, kaibigan, at pamilya.

Usapang sukob sa patay, nakakaengganyo talagang pumasok dito! Ang reaksyon ng mga tao sa ganitong uri ng tema ay sobrang magkakaiba. Sa mga anime tulad ng 'Attack on Titan,' ang mga tao ay madalas na naaapektuhan ng takot at pagkabigo, lalo na sa pag-aaral na ang mga titans ay hindi lang mga halimaw kundi simbolo rin ng mga internal na laban at limitasyon ng sangkatauhan. Napapaisip sila kung ano ang tunay na kahulugan ng buhay at kamatayan, kung gaano kahalaga ang mga desisyong ginawa sa buhay bago ka magkaroon ng ganitong sukob. Sa isang paraan, ang tema ng sukob sa patay ay nagiging gabay para sa mga tao upang suriin ang kanilang sariling mga takot at pag-asa sa buhay. Maganda pa rin ang mga diskusyon sa iba't ibang komunidad and mga ideya na nabuo mula rito. Nakakatulong ito upang maipakita ang ibang pananaw; may mga tao na naniniwala na ang sukob sa patay ay isa lamang talinghaga sa ating mga personal na labanan — ang mga tao ay maaaring maging mas makiisa at mas maunawaan ang mas malalim na pagkatao ng bawat isa. Ang mga ganitong karakter at kwento ay nagpapabukas ng ating isip sa tunay na damdamin ng pagkatalo at pag-asa na nagiging napakahalaga sa ating paglalakbay sa buhay. Pero, nasa ibang spectrum naman ang ibang tao; ang iba'y nagiging sobrang emosyonal at parang nalulumbay. Sa mga salin ng mga kwentong ganyan, nakita ko kung paano ang mga sitwasyong ito ay nagiging paraan para dumaan sa malhate, o minsan, kinikilala nila ang mga nawalang mahal sa buhay. Nakakapagbigay ng malalim na pag-unawa sa mga pagsasakripisyo at pinagdaraanan ng mga tao kapag may ikinakaharap na panganib. Lalo na kung ang kwento ay umaabot sa usaping pangkalikasan o pangkalusugan, nagiging mas personal ito sa bawat isa.

May mga bagay na tila napakapowerful na hindi natin kayang iwanan, at isa na riyan ang sukob sa patay. Sa pagitan ng realidad at ng mga kaganapan sa simulain, bumubuo ang mga tao ng mga kwento tungkol sa mga multo, espiritu, at ang patuloy na pakikipaglaban ng mga kaluluwa. Isang magandang halimbawa riyan ang mga anime tulad ng ‘Shiki’ at ‘Another,’ na talagang tumatalakay sa tema ng pagkamatay at ang paglimos ng mga espiritu para sa hustisya. Sa mga ganitong kwento, nakakaramdam tayo ng takot, ngunit sa ibang banda, parang may sisiw na natutuklasan natin ang mga mensahe tungkol sa buhay. Ang pagkakaalam na patuloy na umuusbong ang talakayan ukol sa sukob sa patay ay nagpapakita kung gaano kalalim ang ating pagninilay sa mga hindi natapos na bagay. Bakit nga ba? Ito ay dahil sa likas na pag-usisa ng tao ukol sa mga tanong na di natin kayang sagutin, gaya ng: Ano ang nangyayari pagkatapos ng kamatayan? Ako ay kadalasang nahuhumaling sa mga ganitong tema at ang naging epekto sa akin ay tila ang bawat kwento ay nagiging pagkakataon upang maunawaan ang mahahalagang aspeto ng buhay, at paminsan-minsan ay nagbibigay liwanag sa ating mga takot at pangarap.

Sa mundo ng mga kwento, ang tema ng sukob sa patay ay kasing dami ng bituin sa langit. Isang popular na pananaw ay ang teoryang ‘Restless Spirit’ kung saan pinaniniwalaan na ang mga kaluluwa ng mga namatay ay naiwan sa mundo dahil sa mga unfinished business o di natapos na mga bagay sa kanilang buhay. Madalas itong makikita sa mga kwentong katatakutan at anime tulad ng ‘Kyoukai no Kanata’, kung saan may mga karakter na may mga alalahanin sa kanilang nakaraan. Ang mga ganitong kwento ay tumutukoy sa emosyonal na pag-ugnay ng mga tao sa mga nawalang mahal sa buhay, na nagiging daan upang mangyari ang mga supernatural na pangyayari. Para sa akin, ang ideyang ito ay kumakatawan sa ating natural na takot sa hindi natapos na mga gawain o mga pangarap na hindi naabot. Isang ibang pananaw naman ay ang teoryang ‘Cyclic Existence’. Ito ay karaniwang nakabatay sa mga paniniwala mula sa mga tradisyonal na relihiyon na nag-uugnay sa reincarnation. Dito, ang mga patay ay hindi tunay na naglalaho, kundi muling ipinapanganak sa ibang anyo. Ang ideyang ito ay nagbibigay liwanag sa notion na ang bawat kamatayan ay isang simula, hindi katapusan. Ang bahagi ng mga anime tulad ng ‘Death Parade’ ay nagpapakita ng konseptong ito, kung saan ang mga kaluluwa ay sinusuri bago ipadala sa susunod na yugto ng kanilang pag-iral. Ang ganitong klase ng kwento ay nagtuturo sa atin na may halaga ang bawat buhay, hindi lamang sa isang puntong diwa ng kamatayan kundi pati na rin sa mga susunod na pag-iral. Sa isang mas simpleng pananaw, marami ang naniniwala na ang sukob sa patay ay nagmumula sa ating mga pag-aalala sa mga bagay tulad ng kahiligan at ang hindi pagkakaalam sa kung ano ang mangyayari sa atin sa susunod na yugtong ating paglalakbay. Isang magandang halimbawa iyon sa mga kwentong horror, tulad ng mga lumang kwentong bayan na madalas tayong ipinakilala noong bata pa tayo. Ang mga kwentong ito ay nagsisilbing paalala na lahat tayo ay may kinalaman sa cycle ng buhay, at kung ano mang mangyari, ang tunay na essence ng ating paglalakbay ay nagmumula sa ating mga alaala at karanasan.

Kakaibang pagtingin ang nailalarawan sa 'Sukob', hindi ba? Kung ikukumpara sa mga tradisyunal na horror films, marami itong natatanging elemento na talagang pumupukaw sa isip at damdamin ng mga manonood. Ang pinakamalaking pagkakaiba ay ang pagsasama ng mga lokal na paniniwala at superstisyon. Sa halip na simpleng jump scares at madugong eksena, ang 'Sukob' ay nakatuon sa mas malalim na pag-unawa sa mga ritual, kasaysayan, at mga kwento ng pamilyang Pilipino patungkol sa kamatayan. Sa kanyang puso, hinahatid nito ang mensahe na may mga bagay na mas nakakatakot kaysa sa mga halimaw — tulad ng mga sugat na nagmula sa mga hindi natapos na usapan o pamilya na nagkahiwa-hiwalay. Maliban dito, ang ‘Sukob’ ay puno ng emosyonal na timbang dahil inaalam nito ang pag-iyak sa pagkawala at ang pagsisisi. Sa halip na bumalangkas sa isang simpleng kwento ng isang pagsasanggalang mula sa mga maligno sa isang masayang konteksto, ginagawang mas kumplikado ng pelikula ang pagharap sa mga damdamin na dulot ng pagkasawi. Halimbawa, ang pagbuo ng mga relasyon sa pagitan ng mga tauhan ay hindi basta-basta, dahil may mga obligasyon, kasalanan, at mga hindi natapos na kwento na dapat munang ayusin. Hindi lamang ito tungkol sa takot; ito rin ay tungkol sa koneksyon at pag-unawa sa mga dahilan ng mga tao sa kanilang mga desisyon. Matapos makita ang 'Sukob', tumatak sa akin ang kaalaman na ang tunay na takot ay maaaring manggaling sa ating nakaraan, at ang mga ito ay nagiging bahagi ng ating pagkatao. Ang pagsasama ng ganitong tema sa horror ay talagang nagbibigay ng kakaibang lasa na hindi ko nakikita sa ibang mga pelikula.

Walang hihigit sa nakaka-engganyong mundo ng indie cinema kung saan ang mga studios ay nag-ooffer ng isang sariwang pananaw sa mga pelikulang tila hindi nakakatanggap ng sapat na pansin. Isang magandang halimbawa nito ay ang pelikulang 'Sukob sa Patay', na talagang nahaluan ng suspense at mga drama na mahirap kalimutan. Ang pagsusuri sa pelikulang ito, bilang isang kalidad na obra, ay inilahad ng indie filmmaker na si Juan Dela Cruz. Isang kumikilos na manunulat na mayroong matalas na simbuyo ng damdamin para sa tampok na genre na ito. Siya ay nagtala ng mga detalye kung paano ang pelikula ay nakapagbigay ng mahalagang mensahe tungkol sa takot at pagkakaroon ng kalooban sa gitna ng isang krisis. Tikman mo ang kanyang malalim na pagsusuri at makikita mo ang kanyang pagsusuri sa simbolismo at mga tema ng pagkamatay at pagsisisi. Ako mismo ay naantig sa kanyang puso't isipan na binaligtad mula sa mga atmospera ng takot patungo sa pagtanggap, kung kaya't hindi mo maiiwasang magmuni-muni tungkol sa iyong sariling mga takot. Habang ang mga mainstream na pelikula ay madalas na nababalot sa labis na pagkakaangkop sa mga pamantayan ng box office, ang pagsusuri ni Juan ay tila nakatutok sa mas malalim na pagkakaunawa sa karakter at kwento. Ang kanyang pagbibigay-diin sa mga maliliit na detalye mula sa cinematography ng 'Sukob sa Patay' ay isa sa mga dahilan kung bakit nailabas niya ang tunay na damdamin ng mga tauhan. Isang matalas na pagkilala sa paghahanap ng katotohanan sa gitna ng kadiliman. Ang mga piling salin at pangungusap ay nagbigay ng saya sa mga ganap na hindi mo akalaing makikita mo sa isang indie na pelikula, at ang kanyang pagsasaalang-alang sa konteksto ng lokal na kultura ay nagbigay ng dagdag na lalim talaga. Sa kabuuan, sa bawat ulat ng kritika sa pelikulang ito, mararamdaman mo ang damdamin at dedikasyon ni Juan. Ang kanyang pagsusuri ay nagtuturo ng isang mahalagang mensahe na hindi natin dapat kalimutan kapag nanonood tayo: sa kabila ng lahat ng ating takot, laging nandiyan ang kalooban at pag-asa. Ang pelikulang ito at ang kanyang pagsusuri ay dapat talagang balikan kapag nagnanais kang mas maunawaan ang sining ng sinematograpiya. Ang mga kwentong nag-uugnay sa mga tema ng takot at pag-asa ay hindi natatapos, palagi itong nag-iwan ng tanong na kasalungat dahil ito ay puso at kaluluwa ng sining ng pelikula.