Anong Taon Inilathala Ang Nobelang Kisap Mata?

Kakaiba ang mundo ng ‘Pikit Mata’! Ang kwentong ito ay mayaman sa mga tauhang puno ng kulay at natatangi ang bawat isa sa kanila. Isa sa mga pangunahing tauhan na talagang nakakuha ng aking atensyon ay si Gino, isang napaka-kakaibang karakter na may puting buhok at nagtataglay ng mga mahiwagang kapangyarihan. Siya ang uri ng ginoo na sa unang tingin ay tila malungkot at may dalang pasakit, pero habang umuusad ang kwento, makikita ang kanyang tunay na damdamin at intensyon. Hindi lang siya basta bayani; siya rin ay isa sa mga kumakatawan sa mga tema ng pagtanggap sa sariling pagkatao at paghahanap ng kanyang lugar sa mundo. Isa pang tauhan na hindi mo puwedeng kalimutan ay si Lira. Siya ang matalinong kaibigan ni Gino na may angking husay sa pagbibigay ng magandang payo. Sa kabila ng kanyang kabataan, puno siya ng karunungan at nagmamay-ari ng mga espesyal na kakayahan na nakakatulong kay Gino sa kanilang mga laban. Gusto ko ang dynamics ng kanilang pagkakaibigan, at itinatampok nito kung paano ang teamwork at pagtitiwala ay mahalaga sa kanilang misyon. Sarap lang isipin na sa likod ng bawat desisyon ni Gino, naroon si Lira na nagtutulak sa kanya patungo sa tamang landas. Huwag kalimutan si Marco, na may masalimuot na kwento. Isa siya sa mga antagonist na nagdadala ng gulo sa buhay ni Gino at Lira. Sa kanyang madilim na nakaraan at mga desisyong napilitan siyang gawin, binibigyang-diin niya na hindi lahat ng taong tila masama ay talagang kasamaan; may mga kwento sa likod ng bawat pagkilos na madalas natin hindi nakikita. Ang pag-unawa sa kanya ay nagbigay-daan sa isang mas malalim na pagninilay-nilay kung ano ang tama at mali. Ang mga tauhang ito ay hindi lamang nagpapalakas sa kwento kundi nagbibigay rin ng mga aral na maaari nating isama sa ating pang-araw-araw na buhay.

Sa isang bayan na puno ng kasaysayan, mayroong mga kwentong nakasentro sa simbolismo ng kali mata o 'evil eye'. Isa itong kilalang konsepto sa maraming kultura, lalo na sa mga bansang Mediterranean at sa mga komunidad ng mga Muslim. Ang kali mata ay kadalasang kumakatawan sa masama o inggit na paningin, na nagdudulot ng mga problema o masamang kapalaran sa sinuman na pinapanood ng may mga masamang intensyon. Isang popular na kwento na naisip ko ay ang tungkol sa mga tao sa mga baryo na nagsusuot ng mga amulet o mga piraso ng alahas na may simbolong mata upang maprotektahan ang kanilang sarili mula sa masamang tingin ng iba. Sa bawat sulok, magagawa mong maramdaman ang takot at ang pag-aalaga ng mga tao sa kanilang mga minamahal, kaya naman ang mga simbolong ito ay naging bahagi ng kanilang araw-araw na buhay. Laging nagiging bahagi ng mga tradisyon ng mga tao ang pagsusuot ng mga mata sa kanilang pananampalataya, hindi lang para sa kaligtasan kundi bilang tanda ng pagkakaisa at pamayanan. Ang mga salin ng mga kwentong ito ay lumipad mula sa isang henerasyon patungo sa susunod, nagiging bahagi ng kultura ng bawat lugar. Kahit sa mga pelikulang tulad ng 'The Eye' o mga anime katulad ng 'Inuyasha', ang mga elementong ito ng kali mata ay madalas na pinag-uusapan, na nagbibigay ng kasaysayan at lalim sa mga kwento. Sa mga karakter na nagdadala ng mga amulet, tila naaabot ang nostalgia at pag-asa na lahat tayo ay may proteksyon mula sa masamang bisyon ng iba. Walang duda na ang kali mata ay hindi lamang isang simbolikong diyos kundi isang paalala sa lahat ng mga tao kung gaano kahalaga ang pagkakaroon ng magandang nilalaman at positibong pananaw. Kahit anong kulturang pag-aralan, makikita mo ang mga pagninilay tungkol dito, at tunay na kahanga-hanga kung paano nakabuo ang mga tao ng mga hakbang upang mapanatili ang magandang ninas ng kanilang buhay mula sa mga negatibong impluwensya.

Sa mundo ng anime at manga, ang 'KonoSuba: God's Blessing on This Wonderful World!' ay tiyak na tumatalakay sa mga tiyak na sitwasyon na may kilig at katuwang na pagtawa. Ang kwento ni Kazuma Satou, na muling isinilang sa isang pantasyang mundo, ay puno ng mga nakakatawang pangyayari at pagkakamali. Ang kanyang mga kasama, lalo na si Aqua, Megumin, at Darkness, ay may mga eksentrikong personalidad na nagdadala ng mas maraming saya at kaguluhan sa kanilang mga misyon. Bawat episode ay may kasamang mga aberya na nagreresulta sa hindi inaasahang resulta, at kadalasang nagtatapos sa mga nakakatawang pangyayari na nagpapaalala sa atin ng halaga ng pagkakaibigan at katapatan, na talagang 'you can’t help but laugh.' Kung mahilig ka sa comedy at fantasy, makikita mo talagang panatag ang iyong puso sa bawat episode na puno ng mga pananaw sa shenanigans ng grupo. Pagusapan natin ang 'Death Note,' na bagamat may madidilim na tema, ay sikat pa rin sa mga tagahanga ng thriller. Ang kwento hinggil kay Light Yagami at ang kanyang pagtatangka na gamitin ang Death Note upang pagtakpan ang katiwalian ng mundo ay talagang kumikiliti sa isip. Ang pag-uusap nila ni L, ang sikat na detective, ay puno ng tensyon at talino. Talaga namang napakalalim ng tema nito ukol sa moralidad at katarungan. Kakaiba ang istilo ng kanilang pag-uusap kung saan halos magkaroon ng duel sa isip. Sa isang bahagi, nagbibigay ito ng sakit ng ulo, ngunit dahil sa matalinong mga argumento, ang seryeng ito ay patuloy na nagtutulak sa mga manonood na suriin kung ano ang tama at mali. Hindi maikakaila na ang 'Hunter x Hunter' ay isa sa mga pambihirang serye sa buhay ng mga manonood. Mula sa pagkabata ni Gon Freecss upang tuklasin ang kanyang ama, hanggang sa mga pagsubok na kanyang hinarap, ang kwento ay puno ng mga aral at pangahas na sitwasyon. Ang sistema ng pagsasagawa ng mga Hunter Exam ay nagbibigay ng damdamin kung gaano kahalaga ang pagkakaibigan at pagsisikap. Isa sa mga bagay na nagsisilbing kapana-panabik ay ang pagbuo ng mga relasyon habang ang mga tauhan ay sumasalungat sa kan kanilang mga pangarap. Ang animation at storytelling ay talagang nakakahawa, na siguradong mag-iiwan ng kahulugan sa isip ng mga tagapanood.

Sa mga pelikulang Pilipino, ang kali mata ay madalas na ginagamit bilang simbolo ng pananaw at karunungan. Bakit hindi? Isang napaka-kreatibong paraan ito upang ipakita na ang mga tao ay may iba’t ibang pananaw sa buhay. Madalas, ang mga karakter na may kali mata ay naghahatid ng mensahe tungkol sa mga bagay na hindi nakikita ng nakararami, na nagiging daan para sa mas malalalim na pag-unawa. Kadalasan, ang imaheng ito ay ginagamit sa mga eksena kung saan ang karakter ay nagiging tagakita ng katotohanan, isa silang gabay na nagtuturo sa iba upang makilala ang kanilang mga tunay na layunin sa buhay. Kadalasan akong nalulugod kapag nakikita ang simbolismo na ito sa mga pelikula, lalo na sa mga kwento na puno ng mga komplikadong karakter at sitwasyon. Tanungin mo ang sinuman, at tiyak na may mga pelikulang magiging paborito nila na may mga ganitong simbolo. Kadalasan, nag-uugat ang mga kwento sa mga tema ng pag-unlad at pagsusumikap, at ang paggamit ng kali mata ay nagiging simbolo ng pag-asa at pagkakataon. Isang magandang halimbawa ito sa mga masisipag na taon kung saan ang mga tauhan ay nahihirapan at nagkakaroon ng mga suliranin, ngunit sa kalaunan ay lumalabas ang kanilang tunay na potensyal na kitang-kita sa kanilang mga mata. Bilang isang manonood, mayroon akong personal na koneksyon sa ganitong mga simbolo. Ang pagbibigay-diin sa kali mata ay hindi lamang para sa kanyang pagiging kakaiba, kundi nagpapakita rin ito ng kakayahang makakita ng mas malalim na katotohanan sa mundong ito. Minsan, pareho tayong lumalakad sa dilim, ngunit sa mga pelikulang bumabalot sa sukdulang positibismo, napakalaking inspirasyon ang naidudulot nitong simbolo sa aking buhay.

Sa marami sa mga pelikula, ang nunal sa mata ay simbolo ng kakaibang katangian o mga damdaming hindi madaling ipahayag. Isipin mo ang mga tauhan na may ganitong mga nunal—madalas silang nagiging mga subject ng curiosity at intriga. Kadalasan, ang mga karakter na ito ay nagdadala ng malalim na kwento na nagiging bahagi ng kanilang pagkatao. Kapag nakikita natin ang isang tauhan na may nunal sa mata, parang sinasabi nito na may mga bagay na hindi nila handang ibahagi, mga sikreto o trahedya na bumabalot sa kanilang nakaraan. Sa ibang mga pagkakataon, ang nunal ay maaaring konteksto ng kahulugan ng pagmamalupit, pagkakanulo, o labis na pagtitiwala. Ang simbolismo nito ay mahigpit na nakalubog sa mga tema ng paniniwala at pagdududa, at ito ay nagiging isang mahalagang piraso sa pagbuo ng pagiging kumplikado ng tauhan. Isang magandang halimbawa nito ay sa mga akdang tulad ng 'The Prestige', kung saan ang mga karakter ay nagdadala ng mga trauma at lihim na bumubuo sa kanilang mga desisyon. Sa mga visual na sining, ang nunal sa mata ay maaari ring maging paraan upang ipakita ang intensyon o pag-uugali ng isang tao. Tila ba ang simbolismong ito ay nagbibigay diin sa tingin ng tauhan, na nagpapahayag ng kanilang nakatagong damdamin o pagnanasa. Halimbawa, ang mga karakter na may nunal sa mata ay maaaring ipakita bilang mapanlikha o puno ng misteryo, na kadalasang nagmumulto sa mga kwento ng pag-ibig, pagkakaibigan, o labanan. Ang mga simbolo tulad ng nunal ay nagsisilbing bintana upang tiyakin ating higit pang maunawaan ang mga tauhan sa kanilang mga kwento, at siyang dahilan kung bakit patuloy itong namamayani sa sining ng paggawa ng pelikula.

Sa mundo ng anime at komiks, mayroong mga karakter na talagang tumatatak sa isipan ng mga tagahanga dahil sa kanilang natatanging hitsura. Isang halimbawa na agad pumasok sa aking isip ay si Shizuku Sangou mula sa 'Kyoukaisenjou no Horizon'. Ang kanyang nunal sa kanang mata ay nagiging hindi lang palamuti sa kanyang mukha kundi simbolo din ng kanyang lakas bilang isang mandirigma. Makikita mo ang kanyang determinasyon sa labanan at ang kaibahan ng kanyang karakter sa iba pang mga personalidad na may katulad na hitsura. Bukod dito, ang kanyang nunal ay nagbibigay ng kanyang karakter ng isang mas malalim na character backstory na isang magandang aspeto para sa mga tagahanga na mahilig sa detalyeng ito. Isang tao pang may mahalagang nunal ay si Gaara mula sa 'Naruto'. Ang kanyang rose-colored hair at ang tatak na kaninusang pahid ng mata ay talagang naging iconic. Nagmumukha itong isang simbolo ng kanyang naratibo—isang bata na nagdala ng napakalaking pasanin at nagbago mula sa isang nag-iisang masungit patungo sa isang mahal na lider. Ang nunal ni Gaara ay hindi lamang isang bahagi ng kanyang hitsura, kundi pati na rin ng kanyang paglalakbay at paglago, na talagang makaka-relate ang maraming tao sa kanyang kwento. Isa pa, hindi ko maiiwasang banggitin si Yoruichi Shihouin mula sa 'Bleach'. Dahil sa kanyang matalino at malakas na personalidad, ang kanyang nunal ay nagiging isang makapangyarihang aspekto ng kanyang karakter na nagsisilbing paalala na ang tunay na lakas ay mula sa loob. Sa kanyang mga eksena, makikita natin kung paano bumangon ang kanyang karakter sa kabila ng mga pagsubok, na talagang umaakit sa mga tagapakinig na gustong mapanood muli ang kanyang mga laban. Kung talagang tutukuyin ang mga sikat na karakter na may nunal sa mata, ang bawat isa sa kanila ay may kanya-kanyang kwento ng pagsisikap at lakas na tumutukoy sa kanilang mga simbolo na hindi lang basta sinusundan ng mga tagapanood kundi talagang hinahangaan at minamahal.

Sa totoo lang, ang pakiramdam ng hapdi sa mga mata na nagmumula sa kakulangan ng tulog ay talagang isang isyu na karaniwan sa marami sa atin. Kapag walang pahinga ang ating mga mata, sila ay nagiging tuyot at nanghihina, na nagiging sanhi ng pangangati at hapdi. Sa likod nito, ang katawan natin ay nagpapasigla ng produksyon ng mga kemikal na naghahanap ng lunas, pero kung walang sapat na oras para magpahinga, tila walang katapusan ang ganiyang pakiramdam.  Bilang isang masugid na tagahanga ng mga laro at anime, madalas akong nakakaranas nito habang naglalaro ng mga bagong titles o nanonood ng binge-worthy na serye. Uzumaki-ron, kapag abala ka sa mga paborito at ang oras ay hindi na naiisip, tiyak na aabutin mo ang mga sandaling wala nang tulog. Ang nakakalungkot ay ang mga scene na sobrang dramatiko ay nagiging blurry! Ano pa, dapat talagang malaman ng lahat na ang mga mata ay pahalagahan at ang tamang tulog ay hindi dapat ipagpaliban. Kung may pagkakataon, ipasok mo ang ilang pahinga sa iyong schedule, at ipagkalat ang balita na ang tamang tulog ay may epekto hindi lamang sa iyong mga mata kundi pati na rin sa overall na pakiramdam. 

Sa bawat pahina ng libro na binabasa ko, naisip ko ang hindi mabilang na oras na naranasan ko ang matinding pangangati at pananakit ng aking mga mata. Ang saloobin ko ay nag-iiba-iba, pero kadalasang bumabalik ito sa ilang mahahalagang dahilan. Una sa lahat, ang ating mga mata ay nagiging tensyonado, lalo na kapag masyado tayong nakatutok sa mga detalye ng teksto. Kung mas matagal tayong nagbabasa nang walang pahinga, ang tinatawag na ‘digital eye strain’ o pagkapagod sa mata ay lumalala. Maliit na bagay na puwede tayong makalimutan—hindi pagblink ng sapat na dalas, o sobrang liwanag mula sa screen. Pagsosolo pa! Alinmang paraan, maraming salamat sa mga mata na walang sawang sumusubaybay sa mga kwento. Pangalawa, kung minsan ay nagiging sobrang dehydrated tayo habang nagbabasa, lalo na kapag nag-eengage tayo sa mga gripping plots at nakakalimutang uminom ng tubig. Ang dehydration na ito ay maaaring magdulot ng dry eyes na nagpapahirap sa ating pagtingin. Turuan natin ang ating sarili na maging conscious; alalahanin ang mga pandagdag sa hydration para iwasan ang pagkapagod ng mata. Napakahalaga ng balanse sa bawat bagay! Kasama rin dito ang mga kondisyon ng kapaligiran. Kung mababa ang humidity sa ating paligid, tiyak na magiging sanhi ito ng hindi komportableng pakiramdam sa ating mata. Maaaring ito ay dahil sa air conditioning o malamig na paligid, na nagdudulot ng pagkatuyot. Kailangan lamang talagang mag-adjust sa ating paligid at lumikha ng mas maginhawang espasyo para sa pagbabasa. Finally, importante rin ang mga salamin sa mata! Kung may problema tayo sa paningin, para tayong naglalakad na bulag. I-check itong mabuti, mga kapwa tagahanga! Ating pahalagahan ang ating mga mata at magpakatotoo sa ating mga pangangailangan. Sa huli, ang pagbabasa ay dapat maging kasiyahan at hindi parusa, kaya't alagaan natin ang ating sarili habang nilalampasan ang mga kwentong puno ng damdamin at aral!