Anu-Anong Mga Damdamin Ang Nararanasan Ng Mga Karakter Sa Kwento?

Tila ako'y nasa isang reyalidad kung saan ang mga pahina ng mga nobela ay buhay! Sa tuwing ako'y nagbabasa, dama ko ang bawat saloobin at pananaw ng mga tauhan. Ang mga damdamin sa mga nobelang kilala sa mga Pilipino ay kadalasang puno ng hinanakit, pag-ibig, at pag-asa. Halimbawa, sa nobelang 'Noli Me Tangere' ni Jose Rizal, dala ng mga tauhan ang mabigat na pasanin ng kanilang lipunan. Ang mga damdaming nalikha dito ay higit na umaabot sa puso ng sinumang nakabasa, lalo na ang pagkasawi at pagsusuri sa ating sariling kalagayan. Kahit sa mga modernong nobela, tulad ng 'Para Kay B' ni Marcelo Santos III, buhay na buhay ang damdamin ng pagkabata't pag-ibig na naaalala ng maraming kabataan. Nakakaengganyo talaga ang mga salitang taglay ng mga manunulat na nagbigay-diin sa mga karanasang pansarili at mga hinanakit ng ating mga mambabasa. Sa isang banda, hindi maikakaila ang saya at lungkot na dulot ng mga salin ng kwentong bayan na puno ng mga aral. Ang mga kwentong gaya ng 'Ibong Adarna' ay nagsasalaysay hindi lamang ng pakikipagsapalaran, kundi pati na rin ng halaga ng pagkakaisa at pamilya. Masisilip dito ang mga damdaming umiikot sa pag-unawa at pagsasakripisyo para sa mahal sa buhay. Malawak ang saklaw ng mga emosyong naipapahayag sa mga akdang ito na nagbibigay ng inspirasyon at pag-asa sa ating mga mambabasa. Kaninang umaga, habang ako'y naglalakad sa park, naiisip ko ang mga paborito kong tauhan mula sa mga nobela na tila kasama ko sa bawat hakbang Sa kabila ng lahat, ang pinaka-impluwensya ng mga nobela ay ang kakayahang bumuhay ng ating damdamin, na para bang tayo ay bahagi ng kwento. Ang mga tawag ng ating puso at isip ay naaalala, at sa bawat babasang bago, may bagong damdamin at alaala tayong natutuklasan. Hanggang sa huli, ang tunay na diwa ng bayanihan sa nobela ay lumalabas na hindi lamang sa mga kwento kundi pati na rin sa ating sama-samang karanasan. Talaga namang mahalaga ang pagninilay sa mga nobelang ito at ang pagiging handang makilig sa kanilang mga kwento.

Tila fascinating ang iba’t ibang emosyon na matatagpuan sa mga libro, isang paglalakbay sa mga damdamin, hindi ba? Sa isang kwentong puno ng aksyon, gaya ng ‘Attack on Titan’, daramdamin mo ang takot at pagkabahala habang binabaybay ng mga tauhan ang kanilang labanan sa mga higanteng Titan. Ang bawat pag-asa na muling maabot ang kalayaan ay pinapahirapan ng malupit na laban na kanilang hinaharap. Sa mga sandaling iyon, parang nahihirapan din ako sa kanilang pinagdadaanan, na para bang ako rin mismo ang naiipit sa digmaan. Ang ganitong damdamin ay talagang nagpapalutang sa kahulugan ng kwento, at di maiiwasan na maapektuhan ng mga parehong asesino at bayani na kanilang ginagampanan. Sa kabilang banda, anong sinabi mo sa mga kwentong puno ng pag-ibig? Sa ‘Pride and Prejudice’, ang mga halong salita at pagkagalit ni Elizabeth at Mr. Darcy ay nagtuturo ng masalimuot na emosyon ng pag-ibig — ang pagdududa, pag-asa, at sa huli ay ang saya ng pagkakasundo. Nakakamangha kung paano ang mga simpleng pidgin na ito ay kayang magdala ng napakalalim na damdamin, kaya bumabalik ako sa mga pause moments di lang upang muling basahin kundi upang damhin muli ang ginugol na pag-ibig sa bawat page. Talaga namang kahanga-hanga kung paano nagbabago ang damdamin ng isang tao batay sa kwento! At huwag kalimutang banggitin ang mga kwentong puno ng hirap, katulad ng ‘The Kite Runner’. Nararamdaman ang guilt na tumitimbang sa puso dahil sa mga desisyon na hindi maiiwasan. Ang kwento ng pagkakaibigan at pagtataksil ay nagbibigay liwanag sa mga emosyon na hindi kayang ipahayag, ang pag-asa para sa Redemptive love na talagang makakaabot sa iyong kaluluwa. Ang tao ay sabik sa pagkilala sa kanyang nakaraan at sa pagtanggap ng kanyang mga pagkakamali. Tila ang manunulat ay nagbigay sa atin ng mga pagkakataon upang pag-isipan ang ating responsibilidad sa ating mga kapwa, na kung saan ganap na nakakabighani!

Hindi maikakaila ang kapangyarihan ng mga soundtrack sa paglikha ng emosyonal na koneksyon sa isang kwento, lalo na kung ang tema ay trahedya. Isang halimbawa na talagang umantig sa aking puso ay ang mga himig mula sa 'Your Lie in April'. Ang piano at violin na mga piraso ay tila umiiyak sa bawat nota, at sa tuwing pinapakinggan ko ito, bumabalik ako sa mga eksenang puno ng lungkot at pag-asa. Ang pag-uusap sa musika ay kaya talagang nagdadala sa atin sa isang mas malalim na pag-unawa ng damdamin ng mga tauhan. Para sa akin, parang nariyan ako sa tabi nila, nakakaranas ng kanilang mga pasakit. Hindi ko maiiwasang banggitin ang 'Attack on Titan', na may mga soundtrack na talagang nagtataas ng antas ng emosyon. Ang mga komposisyon tulad ng 'Data' ni Hiroyuki Sawano ay puno ng pighati, kaya naman perpekto ito sa mga dramatikong eksena ng serye. Sa bawat himig, nararamdaman ko ang bigat ng pakikibaka at sakripisyo ng mga tauhan. Sobrang epektibo na ito ang nagbigay inspirasyon sa akin na balikan ang kwento, sabay-sabay ang musika na umaangat as akin anumang oras. Paano naman ang 'Anohana: The Flower We Saw That Day'? Ang mga tunog mula sa anime na ito ay ah, nakakaiyak! Sa nilalaman ng kwento na puno ng pagkasawi at pagsisisi, ang musika ay nagbibigay ng tamang damdamin sa bawat eksena. Lalo na ang tema na 'Aoi Shiori'—talagang nagdala ito sa akin sa isang paglalakbay pabalik sa mga alaala ng aking sariling mga kaibigan. Sa bawat tunog, tila nagiging totoo ang mga alaala ng ating kabataan at ang mga pagkakataong hindi natin naitama. Sa isang mas malaon na pasalitang anyo, ang mga soundtrack mula sa 'The Grave of the Fireflies' ay talagang nakaukit sa puso ko. Isang napaka-trahedyang kwento ng dalawang bata sa panahon ng digmaan, ang musika ay tila nagdadala ng lutong paglalakbay at pakikibaka na hindi ko malilimutan. Pasensya na kung tila palaging nagagalit, ngunit ang mga notang iyon ay bumabalot sa akin sa isang napaka-mahinahon, pero punong-puno ng damdamin na paraan. Sa kabuuan, ang mga soundtrack tulad ng mga ito ay pinalalakas ang ating koneksyon sa kwento at tauhan. Tila pinaparamdam sa atin na tayo rin ay bahagi ng kanilang mga pagsubok at pakikibaka. Ito ang dahilan kung bakit lagi tayong bumabalik sa mga kwentong ito, sa mga tunog na bumabalot sa ating damdamin, at nag-iiwan sa ating mga puso ng malalim na impresyon.

Sa bawat kwentong nabasa o pinanood, ang soundtrack ay tila isang mahalagang karakter na palaging naroroon, kahit na minsang wala ka nang kaalaman. Isang halimbawa ay ang musikal na komposisyon mula sa 'Your Name.' Isipin mo ang mga piyesang gawa ni RADWIMPS na nagpasabog ng emosyon sa bawat eksena. Ang melodiyang ito ay nagdadala sa akin sa isang paglalakbay na puno ng nostalgia at hirap. Tuwing marinig ko ang 'Sparkle' o 'Nandemonaiya', tila ako ay nanunumbalik sa mga mahahalagang sandali sa buhay ng mga tauhan, mula sa kanilang mga pangarap, mga pagkakamali, at mga pag-asa. Ang bawat beat ay bumabalot sa akin, nagpapahayag ng kanilang mga damdamin na tila ginawa bilang isang alaala ng ating mga sarili. Ang ganitong mga soundtracks ay tunay na may kapangyarihan dahil hindi lang ito nagdadala ng karagdagang lalim sa kwento kundi nag-uugnay din ito sa ating sariling emosyonal na karanasan. Hindi lamang siya isang karagdagan; isa siyang bahagi ng kwento. Paano nga ba natin madaling maabot ang damdamin ng mga tauhan kung hindi dahil sa mga himig na iyon na nagbibigay buhay sa mga eksena? Sinasalamin ng mga salin ng musika ang mga pakiramdam ng pagbibinata, pag-ibig, at pagpapaalam. Tulad ng nakakatakot na mga pag-aalinlangan, tila ang mga ito ang ating masasandalan sa mga oras ng kalungkutan o saya, sapagkat sa tunog na ito, nahanapan natin ang tunay na pagkakaugnay sa mga tauhan. Ang pagbuo ng mga alaala at damdamin sa ganitong paraan ay isang sining. Kaya nitong dalhin ka sa ibang dimensyon kung saan ang musika ay nagiging daan sa pag-unawa at pagninilay sa mga damdamin ng mga tauhan, habang pinapasadahan ang iyong sariling mga karanasan. Ang mga unang akord nito ay tila walang hanggan at ang mga ito ay nagbabalik sa akin sa mga seremonyang souvenir ng iyong sarili. Hanggang ngayon, ang 'Your Name' ay nananatiling sentimental sa akin, hindi dahil sa kwento nito kundi dahil sa bawat tunog at liriko na patuloy na umuugong sa aking isipan.

Isang bagay na hindi kayang talikuran kapag umiibig ay ang paglikha ng mga tula na naglalaman ng malalalim na damdamin. Minsan, ang mga salitang bumubuhos mula sa aking puso ay tila mga alon sa dagat, umaabot, umaalon at nag-iiwan ng bira sa dalampasigan ng aking isip. Sa mga tula, lalo na sa mga porma ng liriko, nadaramang ko ang masidhing pagkagusto at pagnanasa. Isipin mo ang isang tula na nagsasabi, 'Sa iyong mga mata, naroon ang aking mundo, sa iyong mga ngiti, ang aking kasiyahan.' Ipinapakita nito ang pagkasensitibo at lalim ng mga damdamin na kayang ipahayag ng simple ngunit makapangyarihang mga salita. Minsan, ginagamit ko ang mga tula hindi lamang para ipahayag ang pagmamahal kundi pati na rin ang mga hinanakit at pangarap. Ang tula na 'Ode to My Beloved' ay puno ng mga mensahe na umaabot mula sa kasiyahan hanggang sa pag-aalala, pagtatanong kung darating pa ang mga araw ng saya. Sa mga taludtod, makikita mo ang mga pagsubok na dinaranas at ang pag-asa na magiging maganda ang lahat sa huli. Ang ganitong klaseng tula ay sadyang nakakakilig dahil sa damdaming nakapaloob dito. Sa ibang pagkakataon, natagpuan ko ang mga tula mula sa mga sikat na makatang tulad ni Pablo Neruda. Ang kanyang mga tula ay puno ng romansa at masidhing damdamin na tila dumarating mula sa malalim na bahagi ng kanyang kaluluwa. Ang mga ito ay nagbibigay ng inspirasyon sa akin, nagpapalakas ng aking loob upang lumikha ng aking sariling mga berso, na sa bawat linya ay naglalaman ng mga alaala ng pagmamahal. Ang paglikha at pagdedeklara ng mga damdaming ito sa pamamagitan ng tula ay tila isang pananampalataya na kumakausap sa mga taong mahalaga sa ating buhay, na sana’y madama nila ang ating mga saloobin.

Kapag naiisip ko ang tungkol sa mga nobelang Pilipino, talagang bumabalik ako sa mga magandang alaala ng mga kwentong bumuhay sa akin. Isang halimbawa ang ‘Noli Me Tangere’ ni Jose Rizal. Ipinapakita nito ang damdaming pagmamalupit at pag-asa na lumalabas sa mga pahina. Ang tema ng pag-ibig at pagkakahiwalay ay halos sumasalamin sa bawat kwento. Ang mga tauhan na isinulat ni Rizal ay maydating sa akin at tunay na nakakaapekto sa aking saloobin. Minsan naiisip ko rin kung gaano ka-relevant ang mga temang ito sa kasalukuyan. Halimbawa, ang paghahanap sa katotohanan at katarungan ang naging sentro ng maraming kwento, at talagang kaakit-akit isipin na ang mga aral na dulot nito ay patuloy na sumasalamin sa buhay ng mga tao sa modernong lipunan. Sa pagbabasa ko ng mga nobelang tulad ng ‘Gapo’ ni Lualhati Bautista, nakikita ko ang damdamin ng pagkalungkot at pag-unlad. Ipinapakita nito ang hirap at pagsusumikap ng mga tao, lalo na ang mga kababaihan na pilit na bumangon mula sa kani-kanilang laban sa buhay. Ang damdaming pag-asa, kasabay ng hirap, ay isang kombinasyon ng realidad na mahirap talikuran na tila tunay na nagpapakita ng buhay na puno ng pagsubok. Iba’t ibang damdamin ang bumabalot dito - may galit, takot, at pag-asa - lahat ay nasa ilalim ng isang makulay na balangkas ng pagkatao. Ang mga nobelang Pilipino ay tila nagbibigay ng repleksyon sa ating kultura at damdamin. Sinasalamin nito ang likas na pagkatao ng mga Pilipino. Bawat kwento ay may dalang damdamin na maaaring makausap ang mga mambabasa, kahit na mula sa ibang panahon. Kaya’t sa bawat pahina, tinitingnan ko ang mga karakter na parang mga kaibigan na nakikilala ko sa aking paglalakbay sa pagbabasa.

Iba-iba ang karanasan sa panonood ng pelikula at isa sa mga dahilan kung bakit ito ay mahalaga ay ang kakayahang pukawin ang mga damdamin. Kapag nanonood tayo ng pelikula, hindi lang natin nakikita ang kwento sa screen kundi naaapektuhan din ang ating emosyonal na estado. Halimbawa, sa isang dramatic na eksena, maaring makaramdam tayo ng lungkot o galit, habang sa isang romcom, ang tawanan at kilig ay tila bumabalot sa atin. Ang mga damdaming ito ay hindi lamang nakapagpapadami ng karanasan sa panonood kundi nakakatulong din sa pagbuo ng koneksyon sa mga tauhan at kwento. Kung walang emosyon, para bang flat ang kwentong isinasalaysay.

Nakakatuwang isipin na ang mga director at screenwriter ay may mga tiyak na layunin kung paano nila gustong maramdaman ng audience ang isang eksena. Ang mga huni ng musika, ang mga anggulo ng camera, at ang mga pag-edit ay lahat ay pinagsama-sama upang mapalabas ang mga damdaming ito. Personal kong naramdaman ito noon nang napanood ko ang 'Schindler's List'; ang malalim na emosyon na lumutang mula sa kwento at pagsasakatawan ng tunay na mga pangyayari ay talagang pumukaw sa aking damdamin. Ganito ang kapangyarihan ng pelikula, na ginagamit ang damdamin upang iparating ang mensahe ng kwento, pinasok ang puso ng mga manonood. Kung mahalaga ang iba’t ibang emosyon sa mga pelikula, ito rin ay tunay na isang sining.

Isang napaka-interesanteng aspeto ng fanfiction, lalo na sa konteksto ng manga, ay ang paraan ng pagpapahayag nito ng mga damdamin ng mga tagahanga. Ang mga damdaming ito ay nakaugat sa mga karakter, kwento, at mundo na kanilang pinakamasugid na sinusubaybayan. Halimbawa, sa isang fanfiction, ang mga tagahanga ay may kakayahang galugarin ang mas malalalim na emosyon na hindi naitala sa orihinal na kwento. Isipin mo na lang na si Naruto at si Sasuke ay may mas malalim na koneksyon kaysa sa karaniwang rivalry. Sa pamamagitan ng pagsusulat, kayang ipakita ng mga tagahanga ang mga sikolohikal na pagbabalik-loob, mga takot, at pag-asa na hindi natugunan ng orihinal na likha. Bakit hindi ibang-iba ang kanilang saloobin? Dahil ang mga tagahanga ay gumagamit ng kani-kanilang karanasan sa buhay upang punan ang mga puwang na iyon. Bilang karagdagan, ang mga damdaming ito ay nag-uudyok din sa paglikha ng mga narrative twists na makatutulong sa pagbuo ng mga bagong kwento. Isang halimbawa nito ay ang paglikha ng mga alternate universes o AU, kung saan maaaring mag-explore ang mga tagahanga ng mga sitwasyong ganap na naiiba mula sa orihinal na kwento. Kung ang isang kwento ay puno ng drama, maaaring mas gusto ng isang fan na ipakita ang kanilang paboritong tauhan sa isang mas magaan na konteksto. Ang mga damdaming ito ay nagiging puwersa na nagtutulak sa mga kwento, pinapabago ang direksyon ng naratibo, at nagko-contribute sa community bonding sa loob ng fandom. Sa katunayan, bawat kwento ay may kasamang puso, at ang pagsulat ng fanfiction ay tila isa itong sining na lumalago dahil sa ganitong damdamin. Higit pa rito, ang pagsasanay sa pagsusulat ng fanfiction ay tila isa ring therapeutic na proseso. Kapag ang mga tagahanga ay may mga damdaming ahit na mahirap ipahayag, madalas silang lumalapit sa pagsusulat bilang isang paraan upang labanan ang mga damdaming iyon. Halimbawa, isang fan na nakakaranas ng pagkalumbay ay maaaring magsulat ng kwento na nagbibigay ng pag-asa, paggamit ng kanilang paboritong mga tauhan bilang simbolo ng pagbangon. Sa panibagong perspektibo na ibinibigay ng fanfiction, binibigyang-diin nito hindi lamang ang bond na nabuo sa pagitan ng mga tagahanga at mga tauhan kundi pati na rin ang mga koneksyon sa tunay na buhay na nararanasan nila.