Bakit Mahalaga Ang Pasasalamat Sa Magulang Sa Mga Kabataan?

Tuwing naiisip ko ang unang pagkikita sa mga magulang, pumupuno ng kaba at excitement ang dibdib ko — parang unang araw sa eskwela pero may mas malaking stakes. Alam kong mahalagang magpakita ng respeto agad: magbihis nang maayos at hindi sobrang flashy, dumating sa oras o kahit konting bawas lang ng expected arrival para hindi magmukhang hindi interesado. Madalas, nagdadala ako ng simpleng regalo tulad ng prutas, native delicacy, o maliit na pasalubong mula sa lugar na pinanggalingan ko para magbigay ng magandang impresyon. Sa pag-uusap, lagi kong pinipiling maging magalang sa paggamit ng 'po' at 'opo' at inuuna ang pakikinig kaysa magsalita. Iwasan agad ang mga usaping mainit tulad ng pulitika, diborsiyo, o malalim na usaping pinansyal; mas mainam magtanong tungkol sa pamilya, trabaho ng mga anak, o mga hilig nila. Kapag kumain sila, sinusunod ko ang mga simpleng table manners at hinihintay ang kanila kung kailan sasalo o mag-aalok ng pagkain. Sa pagtatapos, nagpapasalamat ako nang taos-puso at nagme-message ng follow-up para magpasalamat muli. Ang pinaka-importante para sa akin ay maging totoo pero may kababaang-loob — hindi nagpapakatangay, hindi nagpapanggap, at nagpapakita ng sinseridad sa intensyon ko. Minsan, iyon na ang nagbukas ng mas malalim na pagtanggap ng pamilya.

Nakakaba pa rin isipin kung paano ilalagay ang damdamin sa maiikling taludtod para sa magulang, pero talaga namang posible — at minsan mas matindi pa ang dating ng kakaunti. Sa palagay ko, pinakamabisang istilo ay ang micro free-verse o ang maikling haiku-style na tula: pumipili ka ng isang malinaw na imahen (hal., kamay na nagluluto, amoy ng sabon, tunog ng hagod sa likod), pagkatapos ay idinikta ang emosyon gamit ang dalawang linya lang. Ang lihim ko ay ang pagpipili ng isang pandama at isang pandiwa; iyon ang nagbibigay-buhay sa maliit na tula. Halimbawa, pwedeng ganito: "Hawak ang kutsara — / umuukit ng tahimik na tahanan." O simpleng tula na parang liham: "Umaga mo, ilawan ko; / natutulog pa ang takot ko." Kapag nagsusulat ako, pinipilit kong maging diretso: iwasan ang maraming modifier; pumili ng malalim na salita at hayaang makahinga ang espasyo sa pagitan ng mga linya. Kung emosyonal ang hangarin (pasasalamat, panghihinayang, pagmamahal), linawin ko muna sa sarili kung anong eksaktong damdamin ang lilitaw kapag naiisip ko sila. Pagkatapos ay ilagay ko iyon sa isang imahe, tapos dalawang linya na may bukas na pagtatapos — nagbibigay ito ng lalim pero magaan basahin. Madalas naglalagay rin ako ng maliit na pagtatapos na panalangin o pag-asa, halimbawa: "At sana, pahinga ka rin,"—simple pero malakas ang dating. Sa huli, tuwang-tuwa ako kapag may pumupunit ng luha o ngiti dahil sa ilang salita lang; tunay nga na maliit na tula, malaki ang puso.

Sa paglalakbay ko sa mga aklat, madalas kong nasasalubong ang mga pahayag ukol sa mga alaala ng mga magulang ni Jose Rizal, lalo na sa mga isinulat ni Rizal mismo. Isa sa mga napakahalagang aklat na nilalaman ang mga reminiscences ng kanyang pamilya ay ang ‘Liwanag at Dilim’ ni Rizal. Sa aklat na ito, inilarawan niya ang kanyang mga alaala sa kanyang mga magulang, ang kanilang mga ideals, at ang mga mahahalagang aral na naituro sa kanya. Minsan, habang binabasa ko ang mga talatang iyon, parang naisip ko ang hirap at sakripisyo ng kanyang mga magulang sa pagsusumikap na maitaguyod ang kanilang pamilya. Ang mga pagtalakay sa mga alaala ng kanyang ina, si Teodora Alonso Realonda, at kanyang ama, si Francisco Rizal Mercado, ay puno ng damdamin at paggalang. Sa mga salin ng kanilang mga kwento, kapansin-pansin ang pagmamahal na puno ng pagtitimpi at pangarap para sa isang mas maliwanag na bukas para sa kanilang mga anak. Dahil sa mga aklat na ito, tayo ay nabibigyan ng window upang mas maunawaan ang mga halaga at kultura na humubog kay Rizal bilang isang tao. Isa pang aklat na hindi ko maiiwasang banggitin ay ang ‘The Reign of Greed’ kung saan makikita rin ang mga sorteng alaala na nag-ambag sa kanyang mga opinyon tungkol sa kawalang-katarungan sa lipunan. Kailanman, ang mga akdang ito ay nagbibigay inspirasyon at nag-aangat ng ating kaalaman tungkol sa mga sacrfices ng mga magulang at kung paano ito nakakaapekto sa landas ng mga susunod na henerasyon.

Minsan mahirap ihiwalay ang mga pangarap ng isang magulang sa realidad ng buhay ng kanilang anak, ngunit sa kaso ni Jose Rizal, tila mayroon silang sobrang mataas na inaasahan para sa kanya. Nais ng mga magulang ni Rizal, sina Francisco at Teodora, na makamit niya ang tagumpay sa edukasyon at maging isang doktor. Ang pagkakaroon ng magandang edukasyon ay mahalaga sa kanilang mga paningin, lalo na sa lumalawak na mga oportunidad sa mga ganitong larangan sa panahon ng kanyang kabataan. Naging inspirasyon nila ang kaniyang mga kakayahan at talino, mula sa kanyang pagkabata, kaya't marahil naisip nila na maaari siyang maging isang malaking bahagi ng pag-unlad ng bayan. Gayunpaman, nais din ng kanyang mga magulang na lumakad siya sa tamang daan ng moralidad. Nakatakdang makita ni Rizal ang buhay bilang isang intelektwal na nagsusulong ng pagbabago, at mula dito, nakuha niya ang pangarap ng kanyang mga magulang upang hindi lamang maging kilalang tao, kundi isang tao na may layuning makabuti para sa kanyang kapwa. Ang kanilang matibay na suporta sa kanyang mga ambisyon, mula sa mga oras ng pag-aaral sa bahay hanggang sa kanyang pag-aaral sa ibang bansa, ay napakalaking bahagi ng kanyang pag-unlad bilang isang pambansang bayani. Kasama ng kanilang mga inaasahan at pangarap, tila naging bahagi rin ng inaasam ng kanyang mga magulang ang pagbuo ng isang mas magandang kinabukasan para sa kanilang bayan. Sa pagtatapos, ang mga pangarap na ito ay hindi lamang para kay Rizal bilang isang indibidwal, kundi para sa kanyang bayan na umaasa sa kanyang kabanalan at kaalaman.

Minsan, sa gitna ng abala at ingay ng buhay, napagtanto ko na mahalaga ang mga maliliit na bagay na nagbibigay liwanag at saya sa atin. Sa pagkakataong ito, ang pagpapahayag ng pasasalamat sa Panginoon ay nagiging mas malalim kaysa sa mga simpleng panalangin. Naglaan ako ng oras upang mag-reflect at talagang isipin ang mga biyayang natamo ko. Sa bawat umaga, nagiging bahagi ng aking routine ang pagpapahayag ng aking pasasalamat, kadalasang nagmumula sa pusong puno ng pagpapahalaga. Mahalaga sa akin ang pagkilala sa mga pagkakataong hindi ko inaasahan, halimbawa, ang mga tao sa paligid ko na sumusuporta at nagmamahal. Ito ang mga simpleng bagay na lumalabas sa aking isipan bilang mga dahilan upang magpasalamat. Tulad ng sa aking paboritong anime, 'Attack on Titan', kung saan ang mga tauhan ay patuloy na lumalaban para sa kanilang mga pangarap at kalayaan, naaalala ko ang mga sakripisyo at mga aral na ipinapakita ng mga karakter. Ang turo na, sa gitna ng laban, ang pagkilala sa mga munting bagay at sa mga taong nasa paligid ay nagpapalakas ng ating determinasyon. Dinadala ko rin ang mga aral na ito sa aking bawat pasasalamat, na tila nagiging sandata sa mundo na puno ng mga pagsubok. Kaya sa tuwing ako’y nananalangin, hindi lamang ako nag-uusap kundi nag-abot ng kamay sa mga pagtulong sa iba bilang paraan ng pagpapahayag ng pasasalamat sa Kanya. Kadalasan, ginagawa kong makabuluhan ang araw-araw na pasasalamat sa mga oras ng pagmumuni-muni. Sa pagtahimik, ako’y nag-iisip tungkol sa kung ano ang naging masaya sa nakaraang araw, mga bagay na nagpasaya sa akin, at mga hamon na nagpatibay sa akin. Pinipilit kong i-journal ang mga ito, isang konkretong paraan ng pagbuo ng isang pasasalamat na puno ng damdamin. Ipinapakita nito sa akin ang mga sagot sa aking mga tanong, at sa bawat pahinang iyon, ang aking pasasalamat ay nagiging matatag na alaala.

Tila ba sa bawat pagninilay-nilay ko, palaging bumabalik sa akin ang ideya ng pasasalamat. Nag-uumpisa ang sagrado at makapangyarihang usapan sa Diyos sa simpleng pag-uumpisa ng panalangin na may mga salitang ‘Salamat po, Panginoon.’ Na parang tinatawag mo ang Kanya upang ipahayag ang iyong mga pasasalamat sa mga biyayang natamo. Isang napakaimportanteng hakbang ito, dahil sa paa ng pasasalamat, binubuksan natin ang ating puso at isip sa mga susunod na idinadalangin. Narito ang oportunidad upang ipahayag ang diwa ng pagkilala sa mga bagay na minsang kinagisnan, mga hinanakit na napagtagumpayan, at mga pagbabago na kaloob ng Kapangyarihan na mas mataas sa ating sarili. Ah, sino nga ba ang hindi natutuwa sa pagkaunawa na tayo'y sinasabayan ng mga biyaya sa araw-araw? Ang pag-unawa na minsang nagkinahanglan tayo ng tulong, ang mga pagsubok na puno ng mga aral, lahat ng ito ay bumabalot sa ating mga puso. Habang naglalakad tayo sa ating mga panalangin, may sarili tayong mga pagkilala sa mga pagsubok at bahagi ng ating mga pagsubok. Pero sa bawat pagbuo ng mga pangungusap, nagiging mas maliwanag ang ating pagtanaw sa magandang umaga o mga problema. Sa pagtatapos ng aking pagninilay, ang pasasalamat ay hindi lamang isang pagsasaad ng mga magagandang bagay kundi isang paanyaya sa ating mga puso na maging mas mapagpakumbaba. Kasabay ng ating mga pangarap at pagninasa, palaging may puwang para sa pasasalamat sa lahat ng bagay na nariyan, sa maliliit man o malalaki. Ito ang ating tiwala at ugnayan sa Diyos, isang pag-alala na kahit anuman ang mangyari, hindi tayo nag-iisa.

Hoy, napansin ko na maraming nalilito sa paggamit ng 'din' at 'rin', kaya heto ang mabilis at malinaw na paliwanag na palagi kong ginagamit kapag nagtuturo sa mga kaibigan. Una, ang pinakaimportanteng rule: piliin mo ang 'din' o 'rin' batay sa tunog ng huling pantig ng salita bago ito — kung nagtatapos ito sa patinig (a, e, i, o, u) gamitin ang 'din'; kung nagtatapos naman sa katinig, gamitin ang 'rin'. Halimbawa: 'Tayo din' (dahil nagtatapos ang 'tayo' sa patinig o), at 'Kumain rin siya' (dahil nagtatapos ang 'kumain' sa katinig n). Madalas kong isulat ang mga halimbawa kasama ng pangungusap para mas maalala nila. Pangalawa, ilagay ang 'din/rin' agad pagkatapos ng salitang binibigyang-diin o ng salitang tinutukoy nito — pwedeng salita sa simula, gitna, o dulo ng pangungusap. 'Ako rin' o 'Pumunta rin siya' ay natural, at puwede ring 'Siya rin ang sumagot' kapag subject ang gusto mong bigyan-diin. Minsan nag-eeksperimento ako sa posisyon para sa emphasis, at nagmumukhang mas natural kapag sinunod mo ang daloy ng pagbigkas. Sa huli, mas madaling tandaan kung isasama mo ito sa pang-araw-araw na pagsasalita — ginagamit ko ito sa chat, notes, at kahit sa captions para hindi kalimutan.

Tila ba ang mundo ay puno ng mga bagay na dapat ipagpasalamat, lalo na pagdating sa ating mga magulang. Sa totoo lang, ang simpleng pagpapahayag ng pasasalamat ay may malalim na epekto sa ating mga relasyon. Kapag ipinakita natin ang ating pagpapahalaga sa lahat ng mga sakripisyo at paghihirap ng ating mga magulang, hindi lamang natin sila pinapalakas ang loob, kundi pinapalalim din natin ang ating koneksyon sa kanila. Sa mga panahong iyon, madalas akong naguguluhan sa mga desisyon ko sa buhay at sa anumang ginawa ng aking mga magulang, lalo na ang mga warn ng mga payo at pang-unawa. Nakakabighani kung paano sa isang simpleng 'Salamat, Nanay' o 'Salamat, Itay' ay napapaalala ko sa kanila na hindi sila nag-iisa at ang kanilang mga pagsisikap ay hindi kailanman naglaho sa hangin. Narito ang isang maliit na anekdota: noong nagkasakit ako, hindi ako makatulog at palaging kasama ng aking nanay na nag-aalaga sa akin. Habang nagligpit siya ng aking mga gamot, bigla na lamang akong napatanong, 'Bakit kailangan mo pang dumaan dito para sa akin?' At syempre, ang sagot niya ay puno ng pagmamahal. Ang pasasalamat sa mga ganitong pagkakataon ay nagiging bahagi ng ating ritwal bilang pamilya, na lumalago ang ating pagmamahal at pagkakaunawaan para sa isa't isa. Isipin mo ang mga oras na nag-away kayo ng mga magulang mo—dumarating ang mga pagkakataon na hindi ito maiiwasan. Pero sa tuwing nagiging pasensyoso ako at pinipilit na ipakita ang pasasalamat bago sumiklab ang isang argumento, sa tingin ko ay nagiging mas maayos ang aming pakikipag-usap. Sa personal kong karanasan, natutunan kong gumawa ng gestures, tulad ng simpleng pagluluto para sa kanila o pagdala ng kanilang paboritong pagkain. Na-obserbahan ko na tuwing nakikita nila ang aking mga effort, o ang aking pagsisikap na ipahayag ang pasasalamat, bumubuti ang aming relasyon. Ang paglampas sa mga hindi pagkakaintindihan at ang pag-uusap ukol sa mga paksa na minsang nagiging hadlang ay nagiging mas madali kapag kausap mo ang mga tao na may ganitong pag-uugali. Sa kabuuan, ang pasasalamat sa ating mga magulang ay hindi lamang simpleng ugali; ito ay isang paraan ng pagbuo ng mga tulay sa pagitan natin at kanila. Sa kabila ng ating mga pagkukulang at kakulangan, ang pagpapahalaga at pasasalamat ay nagiging liwanag sa ating mga relasyong maaaring maghatid sa atin ng mas matatag at masayang relasyon. Kaya't sa tuwing may pagkakataon, ipaalam natin sa kanila na sila ay pinahahalagahan, dahil ang mga maliliit na bagay ang kadalasang nagiging daan sa mas malalim na koneksyon. Habang sinusulat ko ito, naiisip ko na higit pang magbibigay halaga sa mga araw ng pagsasama ko sa aking mga magulang, mga alaala na hindi ko nais palampasin. Ang bawat pagkakataon na nagpapakita ako ng pasasalamat sa kanila ay may kaakibat na kasiyahan at kapayapaan sa puso.