Bakit Mahalagang Pag-Aralan Ang Florante At Laura Sa Mga Paaralan?

Tila ang mundo ng fanfiction ay puno ng mga tagahanga na may mga malikhaing isip, at kapag Dencio ang pinag-uusapan, maraming manunulat ang tumatalakay sa kanyang kwento. Personal kong nakilala ang mga tagahanga sa online na komunidad na talagang mahilig sa konsepto ng fanfiction. Marami sa kanila ang hindi lamang mga manunulat kundi aktibong kalahok sa mga forum at social media, nagsasagawa ng mga talakayan at nagbabahagi ng kanilang likha. Ang ilan sa kanila ay ginagawa itong isang platform para ipahayag ang kanilang mga saloobin sa karakter ni Dencio, kung paano siya umakma sa kanilang hinahanap na kwento, at ang mga posibilidad na kasaysayan na maaaring sumibol mula sa kanyang karakter. Kakaiba ang bawat bersyon, mula sa mga comically light-hearted hanggang sa mas seryosong mga kwento na nagsisilibing mga dramang pantaserye, at talagang naaaliw ako sa pangingibabaw ng kanilang hilig at paglikha. Isang mahusay na halimbawa na tumatak sa akin ay isang fanfiction na sinulat ng isang tagahanga na kilala sa kanyang username na “DencioDiaries.” Napakahusay na pagkakagawa ng kanyang mga kwento! Nagsimula siya sa isang “what if” scenario kung saan si Dencio ay nahahamon sa mga moral na dilema, at inilatag ang kanyang paglalakbay sa mga mahihirap na desisyon sa buhay. Ang kanyang pagsusulat ay tila nagbigay ng boses sa mga pag-iisip na maaaring nararamdaman ni Dencio sa mga paglipas ng taon. Ang ganitong klaseng mga fanfiction ay hindi lamang nagpapakita ng talento ng mga manunulat kundi isang magandang pagkakataon para sa ibang tagahanga na kumonekta sa mga emosyon ng mga karakter. Maraming salin ng Dencio na ikinuwento rin sa iba’t ibang anggulo. Basta may pagmamahal sa kwento, may mga handog na pananaw na talagang kapana-panabik. Ang mga kwentong ito ay nagbibigay-diin sa pagkakaiba-iba ng fandom at kung paano ito lumalakad sa kakayahan ng mga tao na magtaglay ng masining na pananaw sa mga kwento na mahalaga sa kanila.

Tila kumakatawan si 'Florante at Laura' sa mga pagsubok na dinaranas ng mga tao sa harap ng mga hidwaan sa laban ng pagmamahalan at katotohanan. Ang kwentong ito ay umiikot sa pag-ibig nina Florante at Laura, na sa kabila ng kanilang mga pagsubok at paghihirap, ay nagsisilbing gabay sa mga mambabasa tungkol sa tunay na halaga ng pag-ibig at pagkakaibigan. Ipinapakita ng akda ang mga repercussions ng mga konteksto ng kapangyarihan at opresyon, na tila naglalarawan ng mas malawak na realidad ng lipunan noong panahong ito. Ang pagsasalaysay ni Balagtas ay tila nagsisilbing boses ng mga hindi nakakarinig, na nagbigay ng liwanag sa mga isyung panlipunan, at patunay na ang pagmamahal at pagkakaisa ay may kakayahang labanan ang mga balakid ng buhay. Habang binabasa ko ang mga taludtod, parang nararamdaman kong sumasama ako sa kanilang paglalakbay. Ang hirap na dinaranas ni Florante sa kanyang pagkamisil, kasabay ng kalungkutan ni Laura, ay tunay na nakakaantig. Ipinapakita ng akda na hindi lamang sila mga tauhan sa isang kwento, kundi mga simbolo ng paghihirap ng mga tao sa totoong buhay. Ang pag-ibig nila ay hindi basta isang fairy tale kundi isang hamon—na dapat pagtagumpayan sa kabila ng lahat ng pagsubok at masalimuot na mga sitwasyon. Sa kabuuan, ang mensahe ng 'Florante at Laura' ay nagbibigay-diin sa mahalagang aral ng pagkakaroon ng tapang at determinasyon sa kabila ng mga pagsubok. Ipinapakita nito na ang tunay na pag-ibig ay kayang lampasan ang kahit anong hadlang. Mahalaga ang pakikipaglaban para sa iyong pinaniniwalaan, at sa kabila ng mga pinagdaraanan, dapat tayong laging bumangon at lumaban sa ngalan ng pag-ibig at katarungan. Kahit na sa modernong mundo, ang mga aral mula sa kwentong ito ay patuloy na umaabot sa puso ng nakararami. Bilang isang tagahanga ng mga kwentong yaon, napakahalaga na hindi lamang natin ito basahin, kundi ipalaganap ang mga aral na dala nito sa mga bagong henerasyon.

Tala sa gabi: humuhuni ang puso ko habang sinusulat ko ang unang taludtod. Mahilig akong magsimula sa isang tiyak na larawan—halimbawa, ang kape sa umaga na malamig na lang o ang amoy ng ulan sa bubong—dahil mas mabilis akong nauuwi sa damdamin kapag may konkretong imahe. Simulan mong itanong sa sarili: anong maliit na bagay ang nagpapaalala ng taong mahal mo? Ilarawan iyon nang hindi ginagamit ang salitang "mahal" agad. Gamitin ang limang pandama, maglaro sa metaphors, at hayaan ang emosyon na magpinta ng eksena. Kapag may linya kang nagugustuhan, iulit-iayos ito, subukan mong paikliin o pahabain para madama mo kung saan tumitigil ang tibok ng tula. Minsan nag-eeksperimento ako sa porma: sinusulat ko sa malayang taludturan, sinusubukan ang rhyme, o gumagawa ng tula mula sa mga linyang hinango sa diary. Huwag matakot magbura; mas mayaman ang tula kapag pinapanday mo. Basahin nang malakas para marinig ang musika ng salita. Sa huli, ang orihinal na tula ay yung tumitibok sa’yo at nagpaparamdam ng mismong sandali—huwag pilitin maging makabago, basta totoo.

Naku, sumisigaw ang puso ko sa tanong mo — sobrang pangkaraniwan kasi na hindi agad malinaw kung sino talaga ang nagsulat ng kantang ginagamit sa isang drama, lalo na kapag ito ay isang insert song o original soundtrack na hindi inilabas bilang single. Sinuri ko ang mga karaniwang pinanggagalingan ng impormasyon: unang tingnan ang opisyal na YouTube upload ng drama (madalas naka-detalye sa description kung sino ang composer o lyricist), Spotify/iTunes credits kung may OST release, at syempre ang end credits ng mismong episode ng palabas. Kung wala doon, magandang tingnan ang mga pahina ng production company o network (hal., ABS-CBN o GMA) at ang mga music rights organizations tulad ng FILSCAP — doon madalas nakalista ang may-akda para sa mga Filipino na kanta. Bilang karanasan, minsan ang kanta na pinaniniwalaang original para sa isang drama ay gawa pala ng isang indie artist o banda at hindi agad na-credit sa mainstream outlets, kaya nakakatulong ding maghanap sa mga fan forums, opisyal na soundtrack album notes, o press releases. Hindi ko direktang masasabing sino ang sumulat ng ‘Miss Na Kita’ nang walang nakitang opisyal na credit, pero kung susundin mo ang mga hakbang na ito, malaki ang tsansa mong makita ang eksaktong pangalan ng composer o lyricist. Personally, masaya akong tumuklas ng ganitong mga credits — parang naghahanap ka ng maliit na kayamanang musikal.

Heto ang mahabang bersyon ng sagot ko dahil medyo komplikado ang tanong na ’to. Una, dapat mong tandaan na ang pamagat na ’'Akin Ka Na Lang'' ay medyo generic at ginagamit ng iba’t ibang manunulat, lalo na sa mga online platform tulad ng Wattpad o mga self-published ebooks. Nang minsang nag-hanap ako ng isang partikular na bersyon, napansin kong may ilang kuwento sa Wattpad na may eksaktong parehong pamagat pero magkaibang may-akda at magkaibang tono — may na-drama, may romcom, at may dark romance pa. Pangalawa, kung ang tinutukoy mo ay isang naka-print na nobela (hindi fanfiction), karaniwan makikita ang tunay na pangalan ng may-akda sa pabalat o sa copyright page. Minsan may song o pelikula rin na may katulad na pamagat, kaya naguguluhan talaga ang mga nag-iisip na iisa lang ang awtor. Sa pangkalahatan: walang iisang pangalan na maaari kong ituro agad bilang may-akda ng lahat ng bersyon ng ’'Akin Ka Na Lang'' — kailangan mong tukuyin kung aling edition o platform ang tinutukoy mo. Personal, mas gusto kong maghanap muna sa mismong page ng libro o story (o sa Goodreads/Wattpad), dahil doon palaging malinaw ang kredito. Naiwan akong may konting curiosity pagkatapos ng search na iyon — nakakatuwa kung paano nag-iiba-iba ang parehong pamagat depende sa kamay ng nagsusulat.

Teka, ang tanong mo ay parang shortcut sa paborito kong usapan sa kapehan tungkol sa mga karakter na talagang naglalakad sa hangganan ng ambisyon at moralidad. Maraming nobela ang umiikot sa isang ambisyosong bida, at depende sa tono at panahon, iba-ibang manunulat ang naglalarawan ng ganitong uri ng pagnanasa — mula sa romantikong pangarap hanggang sa katalinuhan na nauuwi sa pagkawasak. Kung magbibigay ako ng ilang malinaw at kilalang halimbawa, puwede nating sabihing si F. Scott Fitzgerald ang sumulat ng nobelang may isang napaka-ambisyosong bida sa kanyang akdang 'The Great Gatsby', kung saan si Jay Gatsby ay nagtatayo ng isang buong mitolohiya para lang abutin ang kanyang ideal na buhay at ang pag-ibig na pinapangarap niya. Sa ibang anggulo naman, si William Makepeace Thackeray ang gumawa ng napaka-malinaw na larawan ng ambisyon sa babae sa pamamagitan ng kanyang anti-heroine na si Becky Sharp sa 'Vanity Fair', isang character na handang magsugal ng moralidad at reputasyon para sa katayuan at kapangyarihan. Kung mas nakahilig ka sa klasiko ng kontinental na literatura, hindi rin mawawala si Gustave Flaubert at ang kanyang 'Madame Bovary', na nagpapakita ng isang babae na ambisyoso sa kanyang mga personal na pagnanasa at ilusyon ng isang mas marangyang buhay — ibang klase ng ambisyon, mas romantiko at mapanaghoy. Sa lokal nating konteksto naman, si Jose Rizal ay sumulat ng mga nobelang may malakas na elemento ng ambisyon na nag-uugat sa pagbabago ng lipunan; sa 'El Filibusterismo' makikita mo ang isang karakter (Simoun) na puno ng ambisyon hindi para sa promotong sosyal na pag-angat, kundi para sa radikal na pagbabago at paghihiganti bilang paraan ng pag-alis ng katiwalian. Iba-iba ang mukha ng ambisyon sa mga kuwentong ito — minsan personal at mapangarapin, minsan kolosal at marahas — at ang mga may-akda ang nagdidikta kung paano ito bubuo ng drama at trahedya. Personal, naiibig ako sa mga nobelang may ambisyosong bida kasi laging nagbibigay sila ng salamin sa ating sariling lihim na pagnanasa: paano kung susubukan natin ang mga bagay na sadyang ipinagbabawal sa atin? Naglilingkod din silang babala o inspirasyon — depende sa moral stance ng manunulat. Kung hinahanap mo ng isang pangalan na tumatak bilang sumulat ng nobela tungkol sa ambisyosong bida, magandang umpisa ang mga pangalang tulad nina F. Scott Fitzgerald ('The Great Gatsby'), William Makepeace Thackeray ('Vanity Fair'), Gustave Flaubert ('Madame Bovary'), at Jose Rizal ('El Filibusterismo') para sa lokal na perspektibo. Ang bawat akda ay nag-aalok ng kakaibang lens kung paano natin nauunawaan ang ambisyon — at yan ang dahilan kaya paulit-ulit ko silang binabasa at pinag-uusapan sa mga meet-up: hindi lang sila kuwentong pampalipas-oras, kundi mga pag-aaral ng kaluluwa na malinaw at matulis pa rin kahit ilang siglo na ang lumipas.

Tuwing gabi ng Halloween, naiisip ko agad ang nakakatakot na imahe ng isang kalabang sumasakay sa kabayo na nawalan ng ulo — at alam kong ang orihinal na may-akda ng klasikong kuwentong iyon ay si Washington Irving. Lumaki ako na may koleksyon ng mga lumang kuwento at palaging paborito ko ang 'The Legend of Sleepy Hollow' dahil sa kakaibang timpla nito ng katatawanan at katatakutan. Hindi lang basta isang alamat; masasabing obra ito ng maayos na pagkukwento: may si Ichabod Crane na palaging napapahamak sa kanyang sariling imahinasyon, at may misteryosong 'Headless Horseman' na lumilipad sa dilim. Sa aking unang pagbabasa, napatingin ako sa mga detalye — ang setting sa Sleepy Hollow, ang mga paglalarawan ng mga bahay at daan, at ang paraan ng pagkakagamit ni Irving ng folkloric elements na parang natural na bahagi ng mundong binuo niya. Bilang tagahanga, natutuwa ako sa likod ng kuwento: si Irving ay bahagi ng maagang American literary tradition at inilimbag ang 'The Legend of Sleepy Hollow' sa koleksiyong 'The Sketch Book of Geoffrey Crayon, Gent.' noong mga 1819–1820. Nakakatuwang isipin na hinango niya ang inspirasyon mula sa lokal na Dutch-American folklore sa rehiyon ng Hudson Valley—mga kwentong bumabalot sa mga anino at lumang kalsada. Madalas kong ikwento ito sa mga kaibigan habang may nag-iingay sa labas o habang nagkakamping, dahil may tamang timpla ng suspense at irony: ang kuwento ay nagpapatawa at nagpapakaba sabay-sabay. Habang tumatanda ako, napapansin ko rin na nagbibigay ng bagong layer ang kuwento kapag binasa sa ibang konteksto—pwede mo itong tingnan bilang isang comment sa superstition laban sa rationalism, o bilang satire sa mga societal pretensions ni Ichabod Crane. Tinatanaw ko pa rin si Washington Irving bilang isang storyteller na may sense of timing at atmosphere; kaya naman, tuwing madilim at malamig ang gabi, hindi mawawala sa isip ko ang tunog ng kabayo at ang pagkakagulo ng mga dahon—at lagi kong naiisip kung sino ba talaga ang nawalan ng ulo sa huli: ang kalaban o ang imahinasyon mismo. Talagang nakakakilig pa rin basahin at ibahagi ang kuwentong iyon, lalo na kapag may kasamang mainit na tsokolate at kulitan ng mga kasama.

Nakakatuwang tanong 'yan — parang maliit na misteryo ng pop culture na puwedeng yakapin ng kahit sino sa shelf ng mga paboritong linya. Personal, kapag naririnig ko ang linyang 'sabihin sakin ang problema mo', agad kong naiisip ang tono ng isang kaibigan na handang makinig: hindi ito eksaktong iconic quote na madaling i-attribute sa iisang may-akda o singer. Sa Filipino, ganoon talaga ang mga linya — simple, direkta, madaling i-slide sa kanta, teleserye, o kahit sa mga fanfic at chat logs. Sa aking karanasan sa pagsunod sa mga fandom at sa mga lumang teleserye, napansin kong madalas gamitin ng mga scriptwriter at lyricist ang ganitong uri ng linya para imbuo ang koneksyon ng karakter at madiskarte ang emosyon. Minsan may nababasa akong eksena sa online fanfiction na kapareho ang wording; minsan naman paulit-ulit sa mga kantang OPM na hindi naman palaging may malinaw na pagkakakilanlan ng orihinal na nag-una. Kaya kung ang tanong mo ay kung sino ang may-akda sa literal na kahulugan — malamang, walang nag-iisang may-akda na madaling i-credit. Para sa akin, ang halaga ng linya ay nasa paggamit nito: comforting, approachable, at madaling ma-relate ng marami, kaya’t paulit-ulit itong lumilitaw sa iba’t ibang medium. Nakakatuwa dahil kahit simple, may lalim ang epekto kapag sinabi sa tamang oras.