Sino-Sino Ang Mga Kilalang Makata Sa Mga Tula?

Marami akong natutunan mula sa mga makatang Pilipino, ngunit lalo na kay Jose Corazon de Jesus na tinaguriang 'Huseng Batute'. Ang kanyang mga tula na puno ng damdamin at talas ng isip ay nagbibigay inspirasyon sa akin na tukuyin at ipahayag ang mga saloobin sa aking puso. Bukod pa riyan, si Amado Hernandez ay isa ring makata na nagbigay liwanag sa mga isyung panlipunan sa kanyang mga tula. Isinulong niya ang mga karapatan ng mga manggagawa at himukin ang mga tao na magkaisa. Mahalaga ang pagbibigay pugay sa mga makatang ito, dahil sila ang mga nagsilbing boses ng mga tao sa kanilang panahon at nagbigay-diin sa kagandahan ng ating wika.

Galit na galit ako sa mga obra at tula ni John Keats, na talagang lumalaro sa puso ng sinuman. Ang kanyang mga tula tungkol sa pag-ibig at kalikasan ay kasing lakas ng siklab ng apoy. At kaya naman gaano man kalalim ang kanyang sining, madali pa ring maunawaan. Minsan, naiisip ko kung paano niya nailalarawan ang mga damdaming ito sa kanyang mga likha, na aking inaalala kapag ako'y nag-iisa. Ang mga tula niya ay isang magandang pagtingin sa mga makabagbag-damdaming karanasan ng bawat tao. Kaya naman ang mga makata, lalo na sa mga tula, ay may napakalalim na impluwensya sa ating mga saloobin.

Kasama ang mga kilalang makata tulad nina Emily Dickinson at William Wordsworth, talagang nakaka-inspire ang kanilang mga tula na puno ng damdamin at kasaysayan. Bawat linya ng kanilang mga gawa ay nagbibigay liwanag at tila bumabalik sa mga mahahalagang alaala. Sa tuwing nakakabasa ako ng kanilang mga tula, para bang naiwan ako sa isang katahimikan na puno ng pagninilay-nilay. Si Pablo Neruda, na tila nagsasalita sa puso ng lahat, ay nagdadala ng panibagong damdamin sa bawat pangyayari. Ang kanyang tula ay napaka-orihinal at puno ng karakter. Ganito rin ang epekto ni Robert Frost sa akin. Ang mga obra niya, maaaring tungkol sa mga simpleng tanawin, ay nagdadala sa akin sa mas malalim na pagninilay-nilay. Kaya naman, mas lalong yumayaman ang piling ng bawat makata sa kanilang pagkakasulat.

Isang kasiyahan talagang talakayin ang mga makatang Pilipino, dahil ang kanilang mga obra ay tila buhay na salamin ng ating kultura at mga damdamin. Una na dito si José Rizal, na hindi lamang kilala bilang bayani kundi pati na rin sa kanyang mga makabagbag-damdaming tula. Ang kanyang sining sa 'A La Patria' ay puno ng pag-ibig sa bayan, at ang paggamit niya ng wika ay puno ng damdamin. Isama na rin si Andres Bonifacio, na ang 'Himagsikan' ay tila nangangalaga sa diwa ng rebolusyon. Samantalang si Francisco Balagtas, na tunay na bantog sa kanyang 'Florante at Laura', ay isa sa mga haligi ng tula sa Wikang Filipino. Kakaibang pagkamalikhain ang naipapahayag nila, at talagang nakakabighani ang kanilang abilidad na makapaghatid ng mensahe sa simpleng wika kundi sa masalimuot na tula.

Hindi ko maiiwasang banggitin ang mga makatang nagbibigay inspirasyon sa akin sa panahon ng mga suliranin. Isa sa mga ito ay si Emily Dickinson na, bagaman isang banyagang manunulat, ay nagturo sa akin na ang mga simpleng bagay sa buhay ay may malalim na kahulugan. Ang kanyang estilo ng pagkikilala sa kanyang damdamin sa pamamagitan ng mga tula ay may malaking impluwensya sa aking pananaw sa sining. Nakakatuwang isipin na may iba't-ibang boses na nagbibigay buhay sa mga tulang ito mula sa bawat sulok ng mundo. Tulad ni Pablo Neruda, ang kanyang makahulugang mga linya ay nagbibigay ng lakas sa puso at isip, na tila abala ang kanyang kaluluwa sa pagsasalita tungkol sa pag-ibig at kalungkutan sa parehong pagkakataon.

Lalo akong humahanga kay Li Po, na ang tula ay puno ng سimplisidad ngunit may lalim. Siya ay isa sa pinakapinagmamalaking makata ng Tsina, na may mga tula na naglalarawan ng mga simpleng tanawin na puno ng simbolismo. Kasama siya sa listahan ng mga hindi malilimutang makata na naging inspirasyon. Sa kabila ng pagkakaiba-iba ng kultura at panahon, ang mga makatang ito ay mayroong isang bagay na ipinamamana sa ating lahat - ang pagsalalim sa mga damdaming mahirap ipahayag sa simpleng wika. Ang mga tula ay tila nagbibigay ng boses sa ating walang katapusang mga saloobin.