การดัดแปลงบาทหลวงปาลเลอกัวซ์เป็นซีรีส์เปลี่ยนเนื้อหาอย่างไร?

เสียงระฆังกับคอรัสที่แผ่วเบาสร้างบรรยากาศให้ฉากบาทหลวงมีความขลังและชวนคิดมากกว่าคำตอบเดียว ผมมองว่าในหลายผลงานเมื่อมีบาทหลวงเป็นตัวละคร เพลงประกอบจะใช้ท่วงทำนองพิธีกรรมที่คนคุ้นเคย เช่น เคร่งขรึมและมีคอรัสเบสหนัก ๆ ซึ่งชวนให้นึกถึงชิ้นงานคลาสสิกอย่าง 'Dies Irae' หรือท่อนรีเควิมจาก 'Requiem' มากกว่าจะเป็นเพลงป็อปทั่วไป การเรียกชื่อตรง ๆ ของเพลงขึ้นอยู่กับต้นฉบับของเรื่อง ถ้าเป็นฉากจากภาพยนตร์ประวัติศาสตร์หรือสารคดีศาสนา มักจะใช้ชิ้นดั้งเดิมเหล่านี้เพื่อเพิ่มความเก่าแก่และความศักดิ์สิทธิ์ ความรู้สึกส่วนตัวคือเพลงแบบนี้ทำหน้าที่เป็นตัวละครที่สองในฉาก ช่วยตั้งโทนทางอารมณ์และดึงความตั้งใจจากผู้ชมให้เงียบลงก่อนที่จะมีบทสนทนาสำคัญหรือการเปิดเผยบางอย่าง

ภาพจำแรกของ 'บาทหลวง ปาล เลอ กั ว ซ์' ในหัวฉันคือภาพของบาทหลวงชนบทที่ยืนสงบอยู่ข้างโบสถ์หลังเล็ก ๆ และนั่นทำให้ฉันนึกถึงรูปแบบบาทหลวงจากประวัติศาสตร์ฝรั่งเศสมากกว่าจะเป็นบุคคลคนเดียว เรื่องราวของบาทหลวงชนบทอย่าง 'Curé d'Ars' หรือบาทหลวงที่มีชื่อเสียงด้านความเรียบง่ายและความใกล้ชิดกับชาวบ้านช่วยให้ฉันเห็นว่าแรงบันดาลใจมักมาจากภาพสะท้อนของชีวิตประจำวันในชนบท—การให้คำสารภาพ การทำพิธีอย่างเคร่งครัด แต่ก็มีความเมตตาในตัวเอง ฉันเชื่อว่าผู้เขียนผสมผสานลักษณะจริงหลายอย่างเข้าด้วยกัน: ความถ่อมตัว งานอภิบาล การสอนคติธรรม และบางครั้งก็ความขัดแย้งภายในระหว่างจิตวิญญาณกับความเป็นมนุษย์ ท้ายที่สุด 'บาทหลวง ปาล เลอ กั ว ซ์' ในสายตาฉันจึงไม่ใช่สำเนาของคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นการรวบรวมภาพจำของบาทหลวงฝรั่งเศสยุคเปลี่ยนผ่าน ซึ่งสะท้อนวัฒนธรรมคาทอลิกในชนบทได้อย่างชัดเจน

ชื่อเรื่อง 'บาทหลวงเลือดระอุ' ฟังแล้วชวนให้จินตนาการชัดเจนถึงบรรยากาศมืดหม่นและความขัดแย้งทางจิตวิญญาณในระดับที่ทำให้ผมอยากเห็นเป็นจอใหญ่ แต่เท่าที่รู้ ไม่มีการดัดแปลงเชิงภาพยนตร์หรือซีรีส์ระดับเป็นทางการที่ได้รับการโปรโมตอย่างกว้างขวางออกมาเลย เหตุผลหนึ่งที่คิดได้คือเนื้อหาของเรื่องมีความเข้มข้นและละเอียดอ่อน ทั้งเรื่องศาสนา ความเชื่อ และความรุนแรง ซึ่งถ้าจะทำให้ถูกใจทั้งแฟนต้นฉบับและผู้ชมทั่วไป ผู้สร้างต้องบาลานซ์ระหว่างความเคารพต่อโทนต้นฉบับกับความจำเป็นด้านการผลิต เช่น ต้องใช้งบสำหรับสไตลิสติกที่เหมาะสม รวมถึงการเลือกนักแสดงที่นำความขลังของบทบาทออกมาได้จริง ในฐานะแฟนงานเล่าเรื่องแนวนี้ ผมมองว่าเป็นงานที่มีศักยภาพสูงมากสำหรับการดัดแปลง ถ้าผู้กำกับเลือกโทนที่ไม่ซ้ำใคร เหมือนกับที่ 'The Exorcist' เคยทำให้ภาพยนตร์สยองขวัญจากนิยายกลายเป็นคลาสสิก การรักษาแกนกลางของเรื่อง—จิตวิญญาณ ความสงสัยและผลกระทบทางอารมณ์—จะเป็นกุญแจสำคัญ ถ้าวันหนึ่งมีการประกาศโปรเจกต์จริง ๆ คงต้องติดตามว่าทีมสร้างจะจับหัวใจของเรื่องได้ละเอียดขนาดไหน เพราะงานแบบนี้ถ้าทำดีจะเป็นผลงานที่ค้างคาใจคนดูไปนาน

ชื่อ 'บาทหลวงปาลเลอกัวซ์' ทำให้ฉันนึกถึงบุคคลทางประวัติศาสตร์จริง ๆ ที่ชื่อ Jean-Baptiste Pallegoix ผู้เดินทางมาปฏิบัติหน้าที่ในสยามช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 และทิ้งบันทึกเกี่ยวกับสังคมไทยเอาไว้ค่อนข้างมาก ในมุมมองของคนที่ชอบเรื่องราวประวัติศาสตร์ ผมเห็นว่าเมื่อปรากฏตัวในงานภาพยนตร์หรือสารคดี ตัวละครนี้มักถูกดัดแปลงให้เข้ากับโทนของเรื่องและผู้กำกับเลือกนักแสดงต่างชาติมารับบท ข้อสำคัญคือชื่อบทบาทนี้เป็นชื่อจริงในประวัติศาสตร์ ไม่ใช่ตัวละครสมมติ ดังนั้นการจะระบุว่าใครรับบทบาทดังกล่าวใน 'ฉบับภาพยนตร์' จึงขึ้นกับว่าภาพยนตร์เรื่องไหนที่คุณกำลังหมายถึง — แต่ถ้าพูดถึงแนวทางโดยรวม นักแสดงที่รับบทบาทบาทหลวงในภาพยนตร์เกี่ยวกับสยามยุคเก่ามักเป็นนักแสดงยุโรปหรือฝรั่งเศสที่สามารถสื่อความเป็นบาทหลวงและการสื่อสารข้ามวัฒนธรรมได้ดี

ฉันมองว่าหน้าที่ของบาทหลวง ปาล เลอ กั ว ซ์ ในเรื่องมักจะเป็นจุดเชื่อมโยงระหว่างศีลธรรมและความลับของตัวละครหลัก ผมชอบเวลาที่ตัวละครบาทหลวงไม่ได้เป็นแค่คนสอนศีล แต่กลายเป็นผู้เก็บความลับหรือเป็นพยานที่ทำให้ปมอดีตถูกเปิดออก ช่วงที่เขาปรากฏตัวมักเป็นจังหวะที่เรื่องจะเลี้ยวเปลี่ยนทางอารมณ์ เช่น ฉากสารภาพบาปหรือการพบกันแบบเงียบ ๆ ซึ่งทำให้ตัวเอกต้องเผชิญหน้ากับการเลือกที่หนักหน่วง จากมุมมองแฟนเล่า ฉากที่บาทหลวงให้คำพูดเพียงไม่กี่คำกลับหนักแน่นจนกระทบต่อการตัดสินใจของตัวละครอื่นได้เหมือนฉากที่ 'Jean Valjean' ได้รับความเมตตาจากบาทหลวงใน 'Les Miserables' — นั่นเป็นตัวอย่างคลาสสิกของบทบาทบาทหลวงที่ฉันเห็นสะท้อนในนิทานหลายเรื่อง บทบาทแบบนี้ทำให้ฉากธรรมดากลายเป็นจุดเปลี่ยนทางศีลธรรม และทำให้เรื่องมีชั้นเชิงมากขึ้นเมื่อศรัทธา ความผิด และการไถ่บาปมาหลอมรวมกันเป็นหนึ่งเดียว

เราเคยสงสัยเรื่องนี้มานานแล้ว — เท่าที่ติดตาม วรรณกรรมเกี่ยวกับบาทหลวงที่มีชื่อเฉพาะอย่าง 'บาทหลวง ปาล เลอ กั ว ซ์' ไม่ได้ถูกดัดแปลงเป็นภาพยนตร์ยักษ์หรือซีรีส์กระแสหลักในระดับโลกที่คนทั่วไปมักรู้จักกัน แต่ไม่ใช่ว่าไม่เคยมีการเอาเรื่องราวลักษณะนี้ไปเล่นในงานละครเวทีหรือรายการวิทยุท้องถิ่น จากมุมมองคนที่คลุกคลีทั้งหนังสือและละครเวที ผมเห็นว่าธีมของนิยายเกี่ยวกับบาทหลวงมักจะดึงดูดวงการละครเวทีมากกว่าเพราะตัวบทขึ้นอยู่กับบทสนทนาและมโนทัศน์ภายในตัวละคร ซึ่งเหมาะกับการแสดงสดและการดัดแปลงแบบอิสระมากกว่าภาพยนตร์ทุนสูง ที่ต้องการภาพและจังหวะที่ชัดเจน ท้ายที่สุด หากใครสนใจชมงานดัดแปลงของแนวนี้จริง ๆ ให้มองหาเวอร์ชันละครท้องถิ่น การอ่านดัดแปลง หรือฟอร์มสั้น ๆ จากผู้สร้างหนังอิสระ — มักจะเป็นที่ที่เราจะพบแง่มุมลึก ๆ ของเรื่องแบบที่หนังฟอร์มยักษ์หาได้ยาก

พอได้อ่าน 'บาทหลวงเลือดระอุ' ครั้งแรก ความมืดและกลิ่นควันจากเทียนลากฉันเข้าไปทันที ทุกฉากถูกออกแบบให้มีความขัดแย้งระหว่างความศักดิ์สิทธิ์กับเลือดสาดอย่างไม่ปราณี พระเอก—บาทหลวงราเฟล—ไม่ใช่บุคคลในแบบหนังสือสวดมนต์ทั่วไป แต่เป็นคนที่ใช้พิธีกรรมโบราณและวิธีรุนแรงเพื่อปกป้องชุมชนจากสิ่งที่อยู่ใต้เงามืด ฉากเปิดเรื่องที่เป็นมิสซาเปลี่ยนเป็นการไล่ปีศาจกลางโบสถ์ทำให้ฉันรับรู้ได้ทันทีว่านี่ไม่ใช่เรื่องของศรัทธาล้วน ๆ แต่เป็นการต่อสู้ที่เต็มไปด้วยราคาที่ต้องจ่าย เส้นเรื่องหลักเดินตามการตามล่าความจริงเกี่ยวกับคำสาปโบราณที่ผูกกับตระกูลของราเฟล ความตายและความทรงจำที่ไม่อาจลบทำให้เขาต้องเลือกว่าจะรักษาพรหมจรรย์ของตนไว้หรือใช้ความโหดเพื่อนำความสงบกลับมา การหักมุมไม่ได้มาจากตัวละครคนเดียว แต่จากการเปิดเผยว่าองค์กรศาสนาเองก็มีฝ่ายที่ใช้ความรุนแรงเพื่อจุดประสงค์ชั่วร้าย ธีมเด่นคือการล่มสลายของอุดมคติเมื่อเผชิญกับความเป็นจริง โทนเรื่องผสมระหว่างสยองขวัญ กอธิค และแอ็กชัน จึงให้บรรยากาศคล้ายหนังแนว 'Hellsing' แต่เน้นที่การตั้งคำถามทางศีลธรรมมากกว่าแค่การต่อสู้กับแวมไพร์ ฉากสุดท้ายที่ราเฟลยอมรับเลือดของตนเองเพื่อสลายคำสาปทำให้ฉันรู้สึกถึงความเศร้าและความงดงามในเวลาเดียวกัน — มันเป็นนิยายที่ทำให้หัวใจสั่น แต่ก็คิดตามไปไกลถึงคำถามว่าการเป็นผู้พิทักษ์นั้นหมายความว่าอย่างไร

ฉันเคยตามหาของที่ระลึกเกี่ยวกับบาทหลวงปาลเลอกัวซ์มาตั้งแต่เริ่มสนใจประวัติศาสตร์สยามและงานบันทึกของมิชชันนารี วิธีที่ได้ผลที่สุดสำหรับฉันคือมองหาสำเนาหรือภาพพิมพ์จากหนังสือเก่าอย่าง 'Description du Royaume de Siam' — พิมพ์ซ้ำหรือสำเนาสแกนบางครั้งจะขายตามร้านหนังสือเก่า ร้านศิลปะ หรือในช็อปของพิพิธภัณฑ์ที่มีนิทรรศการเกี่ยวกับสยามโบราณ เช่น ร้านของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหรือพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ในบางครั้งสำนักพิมม์มหาวิทยาลัยก็ออกฟาคซ์ซิมิเลของเอกสารเก่าเหล่านี้ ถ้าต้องการของที่ระลึกหลากหลาย เช่น โปสการ์ด ภาพถ่ายสำเนา หรือแม่เหล็กตู้เย็น นักสะสมมักใช้ตลาดออนไลน์ระบุคำค้นเป็นภาษาไทยและภาษาฝรั่งเศส เช่น 'บาทหลวงปาลเลอกัวซ์' หรือ 'Jean-Baptiste Pallegoix' บ่อยครั้งจะเจอของทำขึ้นใหม่จากร้านงานศิลป์อิสระ และอีกทริคคือสอบถามกับหอจดหมายเหตุหรือคณะสงฆ์ในกรุงเทพฯ บางแห่งมีของที่ระลึกหรือสามารถชี้แหล่งให้ได้ ง่ายที่สุดคือลองจดรายการที่อยากได้แล้วติดต่อผู้ขายแบบตรงๆ — มักได้ของที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์มากกว่าที่คิด