ฉบับภาพยนตร์โฉมงามปีล่าสุดต่างจากนิยายอย่างไร?

ชื่อผู้เขียนต้นฉบับของเรื่องโฉมงามไม่ใช่คนเดียวที่คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงในครั้งแรก แต่ถ้าตามหลักฐานเชิงประวัติศาสตร์ งานเขียนต้นฉบับฉบับยาวที่บันทึกเรื่องนี้เป็นครั้งแรกมาจากปลายปากกาของ Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve เราอยากเล่าแบบละเอียดหน่อยเพราะมันสนุกตรงที่เวอร์ชันต่าง ๆ ให้มุมมองไม่เหมือนกัน: Villeneuve เผยแพร่เรื่อง 'La Belle et la Bête' ในปี 1740 เป็นเรื่องยาวที่มีพล็อตเสริม ตัวละครย้อนอดีต และฉากหลังมากกว่าที่คนคุ้นเคย เธอใส่ชั้นของเรื่องราว เช่น สถานะทางสังคมของตัวละครและต้นกำเนิดของคำสาป ซึ่งทำให้เวอร์ชันดั้งเดิมมีความเป็นนิยายมากกว่าแค่เรื่องเล่านิทาน จากนั้น Jeanne-Marie Leprince de Beaumont เข้ามาปรับแก้และย่อเนื้อหาในปี 1756 ให้กลายเป็นเวอร์ชันสั้นที่เหมาะสำหรับหนังสือสอนเด็ก จนกลายเป็นเวอร์ชันที่คนนิยมอ้างถึงในงานแปลและการเล่าเรื่องต่อ ๆ มา เหตุนี้เองจึงเกิดความสับสนว่าใครเป็นผู้เขียน ‘‘ต้นฉบับ’’ จริง ๆ แต่ถานับตามงานเขียนยาวฉบับแรกและผู้ที่บันทึกเรื่องราวเป็นรูปเล่ม คนที่ควรได้รับเครดิตในฐานะผู้ริเริ่มคือ Villeneuve เรารู้สึกว่าการเข้าใจความแตกต่างนี้ช่วยให้มองเห็นวิวัฒนาการของนิทานได้ชัดขึ้น

เพลงประกอบที่ยังคงติดอยู่ในหัวแบบแยกไม่ออกก็คือท่อนคอรัสที่ร้องขึ้นมาแล้วทำให้ทุกอย่างหยุดลงในจิตใจเลย ด้วยท่วงทำนองผสมผสานไวโอลินกับเปียโนอย่างกลมกลืน ทำให้ฉากหลายฉากในอนิเมะ '四月は君の嘘' กลายเป็นภาพจำตลอดกาล ทุกครั้งที่จังหวะเปียโนเริ่ม ตรงนั้นจะมีความคาดหวังเกิดขึ้นทันที ร้องประสานที่พุ่งขึ้นมาช่วงกลางเพลงทำให้รู้สึกเหมือนลอยออกจากตัวเอง แล้วพอบทดนตรีเบาลงก็จะลากอารมณ์กลับมาจนหัวใจเต้นรัวเพลงนี้ไม่ใช่แค่เพราะเมโลดีติดหูเท่านั้น แต่เพราะมันผูกกับฉากที่ตัวละครต้องต่อสู้กับความกลัวและความหวัง การที่เสียงไวโอลินบรรเลงยาว ๆ ในบางตอนทำให้ความเศร้ากลายเป็นความสวยงามได้อย่างแปลกประหลาด เพลงที่ดีสำหรับฉันคือเพลงที่ทำให้ภาพในหัวชัดขึ้น เกิดซีนใหม่ๆ ที่คิดไม่ถึง และท่อนฮุกที่ร้องตามได้ถือเป็นชัยชนะเล็ก ๆ ของผู้ฟัง ในกรณีของเพลงนี้ทุกเสี้ยวนาทีนั้นเข้ากับการเคลื่อนไหวของตัวละครจนรู้สึกเหมือนมันถูกเขียนมาเพื่อฉากนั้นโดยเฉพาะ เมื่อฟังซ้ำหลายครั้งก็ยังค้นพบชั้นของเสียงที่ซ่อนอยู่ เป็นเพลงที่ทำให้คิดถึงทั้งความสุขและความเจ็บปวดพร้อมกัน และนั่นแหละคือเหตุผลที่มันยังวนอยู่ในหัวฉันจนถึงตอนนี้

บอลรูมฉากเต้นรำระหว่างเบลล์กับอสูรในฉบับ 'โฉมงามกับเจ้าชายอสูร' คือฉากที่ยังคงทำให้ใจฉันพองโตเสมอ มุมกล้องที่หมุนไปรอบคู่เต้นรำ ดนตรีที่ค่อย ๆ พาเราเข้าไปในความใกล้ชิด การใช้สีทองของเสื้อผ้าและแสงที่ตกกระทบบนผิวหน้าทำให้ฉากนี้รู้สึกเป็นเทพนิยายไม่ใช่แค่ภาพนิ่ง ฉันชอบว่าฉากนี้ไม่ได้เน้นแค่ความสวยงามภายนอก แต่ยังสื่อถึงการละลายของกำแพงภายในของทั้งสองคน ทุกก้าวของการเต้นรำเหมือนเป็นบทสนทนาที่ไม่ต้องใช้คำพูด และภาพของชุดกระโปรงเหลืองกับเสื้อคลุมสีน้ำเงินเข้มกลายเป็นสัญลักษณ์ที่ฝังอยู่ในหัวใจของแฟน ๆ เมื่อลองเปรียบเทียบระหว่างฉบับแอนิเมชันและฉบับคนแสดง ฉากบอลรูมยังคงมีพลังเดียวกันแต่ถ่ายทอดออกมาแตกต่าง แอนิเมชันให้ความรู้สึกหวานและลื่นไหลแบบมือนักวาด ส่วนฉบับคนแสดงเพิ่มรายละเอียดของเนื้อผ้า แสงสะท้อน และการเคลื่อนไหวของกล้องสมัยใหม่ สิ่งที่ทำให้ฉากนี้โดดเด่นคือการผสมผสานระหว่างดนตรี การออกแบบท่าเต้น และการเล่าเรื่องด้วยภาพ จบฉากนี้แล้วรู้สึกเหมือนได้เห็นความเปลี่ยนแปลงที่แท้จริงของตัวละคร — แบบที่ทำให้เชื่อว่ารักสามารถเปลี่ยนแปลงได้จริง ๆ

แปลกใจไหมที่ชื่อบริษัทเดียวกันยังคงเป็นเจ้าของเวทีเมื่อนึกถึงงานรีเมกใหญ่ ๆ ของดิสนีย์? ในมุมมองของคนที่ชอบดูหนังแฟนตาซีแบบหนัก ๆ ผมมองว่าเวอร์ชันล่าสุดของ 'โฉมงาม' ถูกสร้างขึ้นโดย Walt Disney Pictures ซึ่งเป็นสตูดิโอหลักที่ผลิตภาพยนตร์ฉบับไลฟ์แอ็กชันที่หลายคนคุ้นเคย นอกจาก Walt Disney Pictures แล้ว โปรดิวเซอร์หลักอย่าง Mandeville Films ก็มีส่วนร่วมในการผลักดันโปรเจกต์นี้ให้เป็นรูปเป็นร่าง ทำให้สัดส่วนงานผลิตค่อนข้างใหญ่และมีทีมงานมืออาชีพจากหลายฝั่งเข้ามาช่วยกัน ผมชอบสังเกตว่าผลงานแบบนี้มักจะสะท้อนแนวทางการทำหนังของบริษัทได้ชัด เช่นเดียวกับที่ Disney ทำกับภาพยนตร์อย่าง 'The Jungle Book' เวอร์ชันไลฟ์แอ็กชัน งานออกแบบฉาก เครื่องแต่งกาย และเพลงถูกเตรียมให้สอดคล้องกับแบรนด์ของบริษัท ซึ่งเห็นได้ชัดในเวอร์ชันล่าสุดของเรื่องนี้ สำหรับคนดูอย่างผมแล้ว การรู้ว่าบริษัทใหญ่แค่ไหนช่วยให้เข้าใจว่าทำไมโปรดักชันถึงดูสมบูรณ์แบบและมีงบประมาณรองรับฉากอลังการแบบนั้น ความรู้สึกโดยรวมคือการที่ Walt Disney Pictures ยังคงเป็นผู้เล่นหลักในโปรเจกต์แบบนี้ ทำให้แฟนเก่าและแฟนใหม่มีความคาดหวังที่ชัดเจน แล้วก็เห็นได้ชัดว่าการเอาเรื่องราวเก่า ๆ มาทำใหม่ในแบบไลฟ์แอ็กชันต้องการทั้งความเคารพต่อดั้งเดิมและความกล้าที่จะปรับเปลี่ยน — ซึ่งบริษัทใหญ่ ๆ มักมีทรัพยากรและความเชี่ยวชาญพอจะทำให้แนวคิดพวกนี้เกิดขึ้นจริงได้

ตั้งแต่ครั้งแรกที่เห็นภาพเธอในชุดยูนิฟอร์มกับสายตาที่ว่างเปล่า ความคิดเกี่ยวกับการเติบโตของตัวละครนี้ก็จับใจตั้งแต่วินาทีนั้น เราอยากพูดถึง 'Violet Evergarden' ก่อน เพราะการเดินทางของเธอมันเป็นบทเรียนเกี่ยวกับการเป็นมนุษย์ที่ละเอียดอ่อนจริง ๆ ในตอนแรกเธอดูเหมือนเครื่องมือสงคราม — ทำงานตามคำสั่ง ไม่มีคำถาม ไม่มีอารมณ์ แต่ฉากการเขียนจดหมายให้คนที่สูญเสียกับบ้านไร่เล็ก ๆ หรือช่วงที่เธอพยายามตีความความหมายของคำว่า 'ผมรักคุณ' ทำให้เห็นการเปลี่ยนแปลงจากภายในอย่างชัดเจน วิถีการเติบโตของ Violet มาเป็นชั้น ๆ: การเรียนรู้คำศัพท์สำหรับความรู้สึก, การเผชิญหน้ากับความเจ็บปวดของผู้อื่น, แล้วค่อย ๆ ยอมรับอดีตของตัวเองโดยไม่ปิดกั้นคนรอบข้าง ดูแล้วเหมือนได้เห็นกระบวนการเยียวยาที่ค่อยเป็นค่อยไป ซึ่งไม่หวือหวาแต่หนักแน่น และฉากจดหมายสุดท้ายที่เธอเขียนด้วยความเข้าใจจริง ๆ ทำให้เราเชื่อว่าเธอเติบโตไม่ใช่แค่กลับมามีอารมณ์ แต่เป็นการเลือกที่จะมีชีวิตร่วมกับความเปราะบางนั้น นี่คือพัฒนาการที่สะเทือนใจและสวยงามไปพร้อมกัน

ยิ่งพูดถึงฉบับมังงะของเรื่อง 'โฉมงาม' แล้วผมมักจะคิดถึงความหลากหลายของการดัดแปลงมากกว่าจะยึดติดกับตัวเลขเดียว ในมุมมองของคนที่คลุกคลีอยู่กับหนังสือการ์ตูนเก่าๆ ผมเห็นว่าเวลาใครถามว่า "จบตอนที่เท่าไร" คำตอบต้องเริ่มจากการระบุเวอร์ชันก่อน เพราะมีทั้งมังงะที่เป็นการ์ตูนย่อจากภาพยนตร์เวอร์ชันดิสนีย์แบบสั้นๆ ซึ่งมักจะอยู่ในรูปเล่มเดียวหรือไม่ก็แยกเป็น 3–6 ตอนสั้น ๆ เพื่อเล่าเหตุการณ์หลักของหนัง ส่วนอีกประเภทคือมังงะที่เป็นการเล่าเรื่องใหม่แบบยาว เช่น รีทูอิงหรือแต่งขยายความ จึงอาจมีหลายเล่มและจบที่บทจำนวนมากกว่า 20–50 ตอน ขึ้นอยู่กับแนวทางของผู้แต่งและสำนักพิมพ์ ผมมักแนะนำให้ตรวจดูปกหรือคำนำของเล่มที่มีอยู่ เพราะถ้าเป็นฉบับแปลไทยมักจะระบุจำนวนเล่มหรือบทท้ายเล่มไว้อย่างชัดเจน ถ้าคนที่มีฉบับนั้นอยู่ในมือจะเห็นได้ทันทีว่าจบที่เล่มไหนหรือบทที่เท่าไร แต่ถ้าไม่มีฉบับในมือ แค่จำไว้ว่าสองประเภทหลักนี้ตอบต่างกัน: ถ้าเป็นมังงะ tie-in กับหนัง จะสั้นและจบเร็ว ส่วนถ้าเป็นมังงะรีทูอิงเต็มรูปแบบจะยาวและบทสุดท้ายก็จะตามแนวทางการเล่าเรื่องของผู้แต่งคนนั้น สรุปแบบเป็นมิตรคือ ถ้าบอกฉบับที่ชัดเจน ผมจะให้ตัวเลขได้ตรงกว่า แต่ถ้าหมายถึงเวอร์ชันสากลทั่วไป ให้คิดไว้ว่าอาจจบตั้งแต่เล่มเดียวจนถึงหลายสิบบท ขึ้นกับว่าฉบับนั้นเป็นแบบไหน — นี่เป็นมุมมองจากคนที่อ่านมาหลากหลายเวอร์ชันและชอบสังเกตความแตกต่างของการดัดแปลง

อยากให้เริ่มจากเวอร์ชันต้นฉบับสั้น ๆ ก่อน เพราะมันเหมือนคอร์สปูพื้นที่อ่อนโยนและตรงไปตรงมา ฉันมักจะแนะนำเวอร์ชันที่ย่อโดย Jeanne-Marie Leprince de Beaumont เพราะโครงเรื่องกระชับ ตัวละครชัดเจน และประเด็นศีลธรรมของเรื่องถูกนำเสนออย่างตรงจุด โดยไม่ต้องผ่านการตกแต่งด้วยฉากวิเศษหรือเทคนิคภาพยนตร์สมัยใหม่มากมาย ฉันชอบที่เวอร์ชันนี้ช่วยให้คนใหม่เข้าใจแกนกลางของเรื่อง—การเรียนรู้ที่จะมองคนจากภายใน มากกว่าการตื่นตาตื่นใจกับความหรูหราภายนอก อ่านเวอร์ชันนี้แล้วจะเห็นว่าหัวใจของเรื่องคือการพัฒนาและการเสียสละ เพราะตัวละครไม่ได้หวือหวาเหมือนฉบับสมัยใหม่ ฉันจึงคิดว่ามันเป็นพื้นฐานที่ดีเมื่อต้องการเปรียบเทียบกับงานอื่น ๆ ที่ดัดแปลงตามมา เช่น เวอร์ชันยาวของ Gabrielle-Suzanne de Villeneuve ที่ละเอียดและมีฉากเสริมมากมาย การอ่านฉบับสั้นก่อนจะทำให้การดูหนังหรืออ่านนิยายดัดแปลงต่อไปมีมิติขึ้น เพราะจะรู้ว่าผู้สร้างเพิ่ม หรือลดอะไรไปเพื่อสื่อสารกับคนรุ่นใหม่ ส่วนตัวฉันมักจะแนะนำให้หยิบฉบับย่อขึ้นมาอ่านในช่วงเวลาสงบ ๆ ไม่นานเกินไป แค่อ่านหนึ่งครั้งก็สัมผัสได้ถึงแก่นเรื่องและอารมณ์ของนิทาน แล้วค่อยกระโดดไปดูหรืออ่านเวอร์ชันอื่น ๆ ที่ให้ประสบการณ์ต่างออกไป—นี่แหละวิธีที่ทำให้ความรักในเรื่องราวนี้เติบโตแบบมีรากฐาน

มีเหตุผลชัดเจนว่าทำไมฟิกเกอร์สะสมคุณภาพสูงถึงเป็นสินค้าลิขสิทธิ์โฉมงามที่หลายคนตามหาในไทย: ผมมองเห็นตลาดของนักสะสมที่โตขึ้นอย่างต่อเนื่อง คนกลุ่มนี้ยอมจ่ายหนักเพื่อชิ้นงานที่ลงรายละเอียดสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นฟิกเกอร์เรซิ่นขนาดกลางหรือเวอร์ชันพิเศษที่ขายพร้อมฐานอลังการ งานพิมพ์สีเนียนและท่าทางตัวละครที่คงความคลาสสิกของ 'Beauty and the Beast' ทำให้ของพวกนี้กลายเป็นของโชว์ที่ผู้ซื้อภูมิใจนำไปตั้งบนชั้น การซื้อขายฟิกเกอร์ในไทยมักไม่เกิดจากความชอบชั่วครั้งชั่วคราว แต่เกิดจากการสะสมเป็นชุดหรือการตามหาชิ้นหายาก ฉันมีเพื่อนที่ยอมรอ preorder หลายเดือนเพื่อได้รุ่นลิมิเต็ด เพราะนอกจากมูลค่าทางอารมณ์แล้ว ของบางชิ้นยังขึ้นราคาในตลาดมือสองอีกด้วย ดังนั้นถ้านับเป็นมูลค่าต่อชิ้น ฟิกเกอร์คุณภาพสูงจึงมักนำหน้าสินค้าประเภทอื่นๆ อีกเหตุผลที่ทำให้ฟิกเกอร์ขายดีคือชุมชนออนไลน์ที่ช่วยกระจายข่าวและกระตุ้นความอยากได้ รีวิวแบบละเอียด การแกะกล่อง และการถ่ายภาพบนชั้นโชว์ ล้วนเป็นตัวกระตุ้นยอดได้ดี ผมชอบดูคอนเทนต์เหล่านั้นแล้วจินตนาการว่าจะจัดมุมโชว์ยังไงกับของในบ้าน — นี่แหละเสน่ห์ที่ทำให้ฟิกเกอร์ลิขสิทธิ์โฉมงามยังคงขายดีในไทย