นักวิจารณ์เขียนสรุปบุพเพสันนิวาสทั้งหมดว่าอย่างไร?

นี่เป็นคำตอบจากมุมมองคนที่ติดตามงานเขียนเว็บนิยายอย่างใกล้ชิด: ต้นฉบับของ 'สารบัญ ชุมนุม ปีศาจ' ในเวอร์ชันเว็บที่ผู้เขียนอัปไว้เดิมมีทั้งหมด 180 บท ซึ่งนับเฉพาะบทหลัก (main chapters) เท่านั้น โดยโครงเรื่องถูกขยายอย่างต่อเนื่องและมีการแทรกฉากเรียกความสัมพันธ์ตัวละครกับเหตุการณ์ใหญ่จนทำให้จำนวนบทเพิ่มขึ้นตามเนื้อหา ส่วนตัวแล้ว ผมมองว่าเลข 180 ดูสมเหตุสมผลเมื่อเปรียบเทียบกับงานแนวเดียวกันที่มักจะเดินเรื่องยาวและมีทั้งจุดหักมุมใหญ่ๆ กับการเบลนด์มู้ดสยองขลังไปพร้อมกัน ตัวอย่างเช่นการเล่าเรื่องในบางซีรีส์อย่าง 'Re:Zero' ที่มีการกระจายเนื้อหาเป็นตอนยาวๆ ทำให้การนับบทหลักเป็นวิธีที่สะดวกที่สุดสำหรับผู้อ่านต้นทาง นอกจากนี้ยังมีบทพิเศษบางตอนที่ไม่ได้ถูกจัดรวมในตัวเลขหลัก แต่ส่วนใหญ่จะถูกแยกเป็นตอนพิเศษหรือเอพิโสดขยายความหลังจากบท 180 ท้ายสุด นี่คือการนับแบบยึดตามต้นฉบับเว็บ ถ้ามองในแง่ฉบับรวมเล่มหรือฉบับตีพิมพ์ทางการ จำนวนบทอาจมีการจัดโครงใหม่และแบ่งตอนต่างออกไป แต่ถ้าคำถามคือ "นิยายต้นฉบับมีทั้งหมดกี่บท" คำตอบที่ชัดเจนตามแหล่งต้นทางคือ 180 บท ซึ่งเป็นตัวเลขที่ทำให้เรื่องสามารถเดินหน้าได้อย่างครบถ้วนและทิ้งพื้นที่ให้ฉากพิเศษเติมเต็มโลกของเรื่องได้อย่างลงตัว

เราอ่าน 'ปรปักษ์จํานน' จบครบแล้วและจำได้ว่าในฉบับออนไลน์ต้นฉบับมีทั้งหมด 128 ตอน ซึ่งเมื่อรวมตอนพิเศษและเอพิโลกแล้วจะนับได้มากกว่านั้นเล็กน้อย ส่วนฉบับรวมเล่มที่ออกวางขายจริงแยกเป็นทั้งหมด 4 เล่ม โดยแต่ละเล่มรวบรวมบทจากฉบับออนไลน์ประมาณ 30–36 ตอนเพื่อให้เหมาะกับรูปเล่มและการพิมพ์ การจัดแบ่งแบบนี้ทำให้การอ่านแบบเล่มมีจังหวะเปลี่ยนจุดไคลแมกได้ชัดเจนกว่าอ่านทีละตอนออนไลน์ เราชอบวิธีตีพิมพ์ของนิยายเล่มนี้เพราะการแบ่งเป็น 4 เล่มทำให้โครงเรื่องหลักถูกย่อส่วนได้ดี โดยเล่มแรกจะโฟกัสที่การปูพื้นตัวละครและโลกทัศน์ เล่มสองกับสามขยายความขัดแย้งและความสัมพันธ์ สุดท้ายเล่มสี่รวบรวมบทสรุปและตอนพิเศษที่ช่วยเติมเต็มช่องว่างบางอย่างจากฉบับออนไลน์ สำหรับคนสะสมแล้วการมี 4 เล่มก็พอดีกับชั้นหนังสือ ไม่ใหญ่เกินไปและไม่กระจัดกระจายเหมือนนิยายที่มีการตีพิมพ์เป็นสิบเล่ม ในกรณีที่เจอข้อมูลต่างกันบ้าง ไม่ต้องแปลกใจเลย เพราะนิยายที่เริ่มลงออนไลน์มักจะมีการแก้ไขเนื้อหาเมื่อนำมารวมเล่ม บางครั้งผู้เขียนจะเพิ่มหรือตัดฉาก เพิ่มตอนพิเศษ หรือรวมหลายบทสั้นให้กลายเป็นบทเดียวในการพิมพ์จริง ซึ่งก็เป็นเหตุผลว่าทำไมตัวเลขตอนระหว่างฉบับออนไลน์กับฉบับเล่มถึงต่างกันเล็กน้อย นอกจากนี้หากมีการออกพิมพ์ฉบับพิเศษหรือฉบับรวมเล่มใหม่อีกในอนาคต จำนวนเล่มที่สะสมได้จริงก็อาจมีการเปลี่ยนแปลงได้เช่นกัน โดยรวมแล้วการมี 128 ตอนต้นฉบับและรวมเป็น 4 เล่มทำให้การติดตาม 'ปรปักษ์จํานน' รู้สึกครบถ้วนทั้งในแง่เนื้อหาและความคุ้มค่าทางกายภาพ เราเองชอบการจัดเล่มแบบนี้เพราะมันทำให้การกลับมาอ่านซ้ำก็ไม่รู้สึกยาวเกินไป และยังคงเก็บรายละเอียดสำคัญไว้ได้ครบประทับใจจริงๆ

เราเพิ่งกลับมาดู 'ยัยตัวร้ายกับนายเจี๋ยมเจี้ยม' อีกรอบแล้วก็ยิ้มไม่หุบที่เรื่องนี้ไม่ยืดเยื้อจนเกินไป—เวอร์ชันอนิเมะมีทั้งหมด 13 ตอนหลัก โดยแต่ละตอนยาวราวๆ 23–24 นาที ทำให้ดูจบหนึ่งตอนแล้วรู้สึกพอ กระปรี้กระเปร่า เหมาะสำหรับนั่งมาราธอนครึ่งวัน อีกอย่างที่ชอบคือมี OVA อีกหนึ่งตอนที่มักจะนับแยกกับตอนทีวี บท OVA มักเป็นช็อตสั้นๆ เติมความน่ารักหรือมุมที่ไม่ได้ใส่ในตอนหลัก สรุปแล้วถานับเฉพาะทีวีจะเป็น 13 ตอน แต่ถานับรวมพิเศษก็จะเห็นเป็น 14 ชิ้นส่วนเล็กๆ ที่แฟนๆ มักจะไม่พลาดเลย — ดูแล้วรู้สึกว่าความยาวแต่ละตอนพอดีสำหรับคอโรแมนซ์คอมเมดี้เหมือนกับ 'Toradora!' ที่ชอบจังหวะแบบนี้เช่นกัน

ฉันจำได้ชัดเจนว่าเมื่อเริ่มอ่าน 'พ่อเลี้ยงผัว' ตอนแรกๆ นั้นรู้สึกติดหนึบจนต้องตามยาวจนจบ เรื่องนี้มีการลงเผยแพร่หลายรูปแบบและแต่ละรูปแบบก็นับตอนไม่เหมือนกันโดยสิ้นเชิง ทำให้คำตอบตรงๆ ว่า "ทั้งหมดเท่าไร" ต้องขึ้นกับว่าคุณหมายถึงเวอร์ชันไหน สำหรับเวอร์ชันลงเว็บต้นฉบับที่ฉันตามอ่านมาอย่างต่อเนื่อง บทหลักจบที่ประมาณ 276 ตอน พร้อมด้วยตอนพิเศษและตอนสั้นรวมอีกกว่า 10 ตอน ทำให้ถ้านับรวมตอนพิเศษทั้งหมด จำนวนตอนจะอยู่ราวๆ 286 ตอน แต่ถ้าคุณถือเอาเฉพาะบทหลักอย่างเดียวก็นับที่ตัวเลข 276 ตอนเท่านั้น ความแตกต่างที่ทำให้สับสนคือเมื่อมีการรวมเล่มเป็นรูปแบบนิยายฉบับพิมพ์ บรรณาธิการมักรวมหลายตอนในเว็บให้กลายเป็นหนึ่งบทยาว ทำให้ฉบับพิมพ์อาจแจ้งจำนวนบทเพียง 80–120 บท ทั้งนี้ฉันเลยมักบอกเพื่อนใหม่ว่าถ้าต้องการตัวเลขชัดเจน ให้ระบุเวอร์ชันที่ต้องการ เพราะคนอ่านที่ต่างแพลตฟอร์มมักเล่าตัวเลขไม่ตรงกัน สุดท้ายแล้วทั้ง 276 (บทหลักเว็บ) กับราว 286 (รวมพิเศษ) เป็นตัวเลขที่ฉันยึดเป็นเกณฑ์เมื่อนึกถึงเรื่องนี้

มีบางอย่างในโครงเรื่องของ 'ซีรีส์ตลา' ที่ทำให้ฉันต้องดูจนจบ—มันมีทั้งหมด 8 ตอนและความยาวโดยประมาณของแต่ละตอนมักอยู่ที่ราว 40–50 นาทีต่อหนึ่งตอน ฉันชอบความกระชับของมัน เพราะแต่ละตอนไม่ได้ยาวจนกินเวลาทั้งคืน ส่วนพาร์ทเปิดเรื่องกับตอนจบมักจะยืดออกมากกว่าเล็กน้อย บางครั้งพาร์ทต้นเรื่องอาจเดินเรื่องละเอียดขึ้นจนแตะราว 55 นาที ส่วนตอนสุดท้ายก็อาจยาวถึงประมาณ 55–60 นาทีเพื่อปิดโค้งความสัมพันธ์และปมต่างๆ ให้ลงตัว เปรียบเทียบกับซีรีส์ที่ฉันติดตามบ่อยๆ อย่าง 'Stranger Things' รูปแบบการแบ่งตอนของ 'ซีรีส์ตลา' ให้ความรู้สึกเหมือนมินิซีรีส์ที่มีโครงเรื่องเข้มข้นแต่ไม่ยืดเยื้อ เหมาะกับคนที่อยากดูเรื่องจบแบบไม่ต้องผูกกับซีซั่นยาวๆ สรุปคือ 8 ตอน โดยส่วนใหญ่ประมาณ 40–50 นาทีต่อข้อยกเว้นพิเศษของพาร์ทเปิดและปิดที่ยาวกว่านิดหน่อย

บอกตรงๆว่าตอนแรกที่เห็นชื่อ 'รักสลับโลก' นึกว่าเป็นเรื่องโรแมนติกคอมเมดี้เบาๆ แต่จริงๆ แล้วซีซั่นแรกมีทั้งหมด 12 ตอน และการแจกจังหวะเรื่องราวทำได้กระชับกำลังดี ในมุมมองของคนที่ชอบความชัดเจน ฉากเปิดกับตอนจบของแต่ละตอนมีการบิลด์อารมณ์ที่ทำให้ไม่รู้สึกเสียเวลา การเล่าเรื่องในซีซั่นแรกค่อนข้างตั้งใจให้โฟกัสกับตัวเอกและการตั้งค่าของโลก จึงไม่ผลาญเวลาไปกับตัวละครรองมากเกินไป ตอนที่ 5–7 จะเริ่มปูปัญหาให้หนักขึ้น เหมือนกับช่วงกลางซีซั่นของ 'Your Name' ที่ค่อยๆ เสริมความเชื่อมโยงระหว่างฉาก ทำให้ช่วงท้ายมีน้ำหนักพอที่จะทำให้ติดตามต่อในซีซั่นถัดไปได้ สรุปคือ 12 ตอนกำลังพอดีสำหรับแนวนี้ ให้ความสมดุลระหว่างการพัฒนาเนื้อเรื่องกับฉากโรแมนซ์ได้ดี จบแบบยังค้างคาแต่ไม่ทิ้งคนดูงงจนเกินไป

มีอนิเมะสั้นเรื่องหนึ่งที่ภาพและธีมมันตรงกับความหมายของคำว่า 'ดวงดาวเดียวดาย' มาก — นั่นคือ 'Hoshi no Koe' หรือที่รู้กันในชื่อภาษาอังกฤษว่า 'Voices of a Distant Star'. เรื่องนี้เป็นงานสั้นผลงานของผู้กำกับที่เด่นเรื่องความเหงาและระยะทางของความสัมพันธ์ ตัวงานเป็น OVA หนึ่งตอน ความยาวประมาณ 25 นาที ถึงจะสั้นแต่ความเข้มข้นของเนื้อหาและอารมณ์ถือว่าส่งผลกับคนดูได้ลึกมาก ฉันชอบวิธีเล่าเรื่องที่ใช้ภาพและเพลงสื่อแทนบทสนทนาที่ยาว — ทำให้ความรู้สึกของการรอคอยและการแยกจากกันถูกขยายจนแทบจับต้องได้ ในเชิงข้อเทคนิค เรื่องนี้ออกฉายในปี 2002 (ปล่อยแผ่น/ออกฉายเชิงอิสระในวันที่ค่อนข้างเป็นที่จดจำ คือกลางปี 2002) และโดยภาพรวมถือว่าเป็น OVA หนึ่งตอน ไม่ได้เป็นซีรีส์ยาวเหมือนอนิเมะทีวีทั่วไป ถามว่ามีทั้งหมดกี่ตอนและฉายเมื่อไหร่ คำตอบที่ตรงไปตรงมาสำหรับชื่อนี้คือ: หนึ่งตอน (OVA) และฉาย/วางจำหน่ายรอบต้นทศวรรษ 2000 — นี่แหละเหตุผลที่บางครั้งคนไทยที่เห็นชื่อ 'ดวงดาวเดียวดาย' จะนึกถึงงานชิ้นนี้ก่อน เพราะมันคือภาพยนตร์สั้นที่คมและเศร้าพอจะติดตรึงใจใครหลายคน

ความทรงจำเกี่ยวกับ 'บุพเพสันนิวาส' ทำให้อยากย้อนกลับไปสำรวจความละเอียดของภาค 4 อีกครั้ง ซีรีส์นี้มีทั้งหมด 12 ตอนเต็มอิ่ม แต่ละตอนยาวประมาณ 45-50 นาที เล่าเรื่องต่อจากภาค 3 อย่างต่อเนื่อง สำหรับคนที่ติดตามมาตั้งแต่ต้นจะรู้สึกว่าภาคนี้ให้รายละเอียดเชิงประวัติศาสตร์มากขึ้น ทั้งฉากหลังและการพัฒนาตัวละคร โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างพระเอก-นางเอกที่ซับซ้อนขึ้น แม้ตอนสุดท้ายจะจบแบบเปิดทางให้ตีความได้หลายมุม แต่ก็ถือว่าสมบูรณ์ในแบบของตัวเอง