รีวิวบ่วงเชือกนวนิยายว่าดีไหม?

ฉากที่ฉันนึกภาพแล้วยังขนลุกคือฉากบนระเบียงพระจันทร์ของ 'บ่วงหงส์'—ฉากที่ทั้งความงามกับความเจ็บปวดปะทะกันจนแทบหายใจไม่ออก เราเห็นตัวละครสองคนยืนเงียบ ท่ามกลางแสงจันทร์กับสายลมที่พัดเอาเศษผ้าไปมา ภาษาภาพในฉากนั้นใช้เงาและแสงเป็นตัวบอกเล่าแทนคำพูด ทำให้รายละเอียดเล็กๆ อย่างนิ้วที่สั่นหรือควันจากเทียนกลายเป็นสิ่งหนักแน่นกว่าเสียงโต้เถียงนับสิบย่อหน้า ฉากนี้ทำให้ความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างสองฝ่ายชัดขึ้นในแบบที่บทสนทนาอาจทำไม่ได้ เราเป็นคนชอบสังเกตมุมกล้องและการตัดต่อ ดังนั้นการที่ผู้กำกับเลือกให้กล้องค่อยๆ ซูมเข้าหาแววตาแทนการตัดไปตัดมา ทำให้ความตึงเครียดคงอยู่ ไม่รู้สึกว่าถูกบีบจนเกินไป แต่เป็นการเชิญชวนให้คนดูเข้าไปยืนร่วมสถานการณ์ด้วย พอฉากนี้ผ่านไป ผู้ชมมักจะพูดถึงทั้งความสวยและความเศร้าพร้อมกัน นี่แหละคือเหตุผลที่ฉากระเบียงจันทร์กลายเป็นไฮไลต์ที่แฟนๆ ยังเอ่ยถึงกันเสมอ

พูดตรง ๆ ว่าช่วงหลังเจอคนถามเรื่องนี้บ่อยมาก และผมรู้สึกว่าคำตอบไม่ซับซ้อนนัก: โดยทั่วไปถ้าเป็นเวอร์ชันละครหรือซีรีส์ที่เป็นงานแปลหรือคอนเทนต์ต่างประเทศ มักจะได้ลิขสิทธิ์กับแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งใหญ่ ๆ ในไทย เช่น 'iQIYI' กับ 'WeTV' ที่มักมีซับไทยหรือพากย์ไทยให้เลือก ในขณะที่บางครั้งถ้าเป็นงานละครไทยเองก็อาจอยู่บนแพลตฟอร์มอย่าง 'MONOMAX' หรือช่องเจ้าของลิขสิทธิ์โดยตรง ผมมักดูตัวอย่างและรายละเอียดบนหน้ารายการของแพลตฟอร์มนั้น ๆ เพื่อเช็กว่ามีซับไทยหรือพากย์ไทยหรือไม่ และถ้าอยากได้ประสบการณ์ดูต่อเนื่องกับคุณภาพคมชัดก็เลือกสมาชิกรายเดือนจากแพลตฟอร์มที่ระบุลิขสิทธิ์อย่างชัดเจน นึกภาพตอนที่ได้ดู 'สามชาติสามภพ' เวอร์ชันมีซับชัด ๆ แล้วความอินมันต่างกันมาก ดังนั้นถ้าเห็น 'บ่วงหงส์' ปรากฏในรายการของ 'iQIYI' หรือ 'WeTV' ในประเทศไทย นั่นคือแบบถูกลิขสิทธิ์และมั่นใจได้ว่าคุณได้บริการที่รองรับภาษาไทยด้วย

เพลงประกอบของ 'บ่วงบรรจถรณ์' เป็นหนึ่งในสิ่งที่ทำให้เรื่องนี้ติดอยู่ในหัวผมได้ยาวนาน นอกจากธีมหลักที่จับใจแล้ว ยังมีชิ้นเพลงบรรเลงเล็ก ๆ ที่แทรกเข้ามาในช่วงเวลาสำคัญจนฉากบางฉากยังติดตาอยู่ เพลงธีมหลักมีเมโลดี้เรียบ ๆ แต่ฝังอยู่ในจังหวะของสายไวโอลินและเปียโน ซึ่งช่วยย้ำความรู้สึกของชะตากรรมและความคิดถึงในแบบที่คำพูดบอกไม่ได้ ผมชอบเวลาที่ธีมนี้ถูกลดทอนด้วยเสียงซอหรือฟลุตนุ่ม ๆ ในฉากย้อนความทรงจำ เพราะมันทำให้ฉากนั้นกลายเป็นภาพจำที่ละเอียดอ่อนและเจ็บปวดพร้อมกัน อีกชิ้นที่ผมมักกลับไปฟังซ้ำเป็นเพลงบรรเลงเพียว ๆ ที่ใช้ในฉากลาจาก ใช้กีตาร์อะคูสติกเบา ๆ ประสานกับสายเชลโลที่ลากยาวจนรู้สึกเหมือนลมหายใจหนึ่งถูกส่งไป ตัวเพลงเรียงโครงสร้างไม่ซับซ้อน แต่ซ่อนฮาร์โมนที่ทำให้คนฟังอยากย้อนกลับไปดูฉากนั้นซ้ำ นอกเหนือจากความเศร้า มันยังมีแง่มุมของการยอมรับและความสงบ ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมผมถึงเอาเพลงนี้ไว้ในเพลย์ลิสต์ก่อนนอนเวลาที่ต้องการความปลอบประโลม ชิ้นที่ต่างจากสองชิ้นข้างต้นคือธีมที่ใช้ในฉากปะทะหรือไคลแม็กซ์เพลงนี้เน้นสตริงเร่งจังหวะ ผสมกับเครื่องเคาะที่หนักหน่วง ทำให้ฉากดูมีแรงดันมากขึ้นจนหัวใจเต้นตามไปด้วย ผมชอบการใช้เครื่องดนตรีพื้นบ้านเบา ๆ เป็นจังหวะรองในชิ้นนี้ด้วย เพราะมันสร้างสีสันที่แตกต่างจากซาวด์ออร์เคสตราทั่วไป และยังเชื่อมโยงกับอารมณ์ของตัวละครในแบบที่เพลงอื่น ๆ ไม่สามารถทำได้ทั้งหมดโดยรวมแล้ว เพลงประกอบของ 'บ่วงบรรจถรณ์' ทำหน้าที่ไม่ใช่เพียงแค่แบ็กกราวนด์ แต่เป็นตัวบอกอารมณ์และตัวเชื่อมระหว่างฉาก ถ้าอยากเริ่มจากจุดที่ดีที่สุด ให้เริ่มจากธีมหลัก แล้วตามด้วยเพลงบรรเลงลาจากและชิ้นปะทะดูก่อน จะเห็นว่ามันจัดวางแนวคิดของเรื่องไว้ในตัวเองได้ชัดเจน และนั่นคือเหตุผลที่ผมยังคงหยิบมาฟังบ่อย ๆ แม้จะผ่านมานานแล้วก็ตาม

หลายคนอาจสงสัยว่า 'บ่วงบรรจถรณ์' มีฉบับแปลภาษาอังกฤษหรือยัง — คำตอบสั้น ๆ ก็คือ ณ เวลาที่ฉันติดตามเรื่องนี้ยังไม่พบฉบับแปลภาษาอังกฤษแบบเป็นทางการที่วางจำหน่ายทั่วไป แต่ก็มีมุมมองและรายละเอียดที่น่าสนใจรอบ ๆ ประเด็นนี้มากกว่าที่คิด ตรง ๆ เลย ฉันเห็นการแปลแบบแฟนเมดหรือสรุปเนื้อหาเป็นภาษาอังกฤษในฟอรัมและบล็อกบางแห่ง ซึ่งมักเป็นการแปลตอน สรุปย่อ หรือแฟนอาร์ตที่แปลบทสนทนา แต่สิ่งพวกนี้ไม่ใช่การตีพิมพ์ลิขสิทธิ์อย่างเป็นทางการ ดังนั้นคุณภาพและความต่อเนื่องจึงขึ้นกับผู้แปลด้วย อะไรที่เป็นลิขสิทธิ์จริงจัง—เช่น เล่มที่มีสำนักพิมพ์ต่างประเทศซื้อสิทธิ์และแปล — มักต้องใช้เวลาและการเจรจาลิขสิทธิ์ระหว่างผู้แต่ง/สำนักพิมพ์ไทยกับสำนักพิมพ์ต่างชาติ ในมุมของคนที่ติดตามงานแปลจากไทยเป็นอังกฤษ มันมักเกิดกับผลงานที่มีความสนใจระดับสากลหรือได้รับรางวัล ทำให้สำนักพิมพ์ต่างชาติเห็นศักยภาพในการแปล เช่น กรณีของงานวรรณกรรมบางเรื่องที่ถูกแปลเป็นอังกฤษและแพร่หลาย ส่วนงานที่เป็นนิยายเฉพาะกลุ่มหรือแฟนตาซีเชิงท้องถิ่นมาก ๆ มักรอนานกว่าเยอะ ฉันคิดว่าโอกาสของ 'บ่วงบรรจถรณ์' ขึ้นอยู่กับปัจจัยพวกนี้: ความนิยมภายในประเทศ การผลักดันจากสำนักพิมพ์เจ้าของลิขสิทธิ์ และการมีตัวแทนหรือนักแปลที่สนใจจะผลักดันงานนี้ไปสู่ตลาดต่างประเทศ สรุปแบบไม่เป็นทางการ: ยังไม่มีฉบับแปลอังกฤษแบบเป็นทางการที่ชัดเจน แต่โลกออนไลน์มีการแปลที่แฟน ๆ ทำขึ้นและบทสรุปเป็นภาษาอังกฤษให้เห็นแนวเรื่องได้พอสมควร ฉันก็เฝ้ารอข่าวดีอยู่เหมือนกัน — ถ้าวันหนึ่งมีประกาศลิขสิทธิ์หรือแปลเป็นเล่มจริง ๆ คงตื่นเต้นไม่น้อย

เคยใช้เวลาหลายชั่วโมงเพื่อตามหาช่องทางดูอนิเมะโปรดแบบฟรีๆ โดยไม่ต้องจ่าย จนเจอเว็บนึงที่โฮสต์ 'เชือกป่าน' พร้อมซับไทย แน่นอนว่าคุณภาพอาจไม่ดีเท่าค่ายใหญ่ แต่ถ้าอยากดูแบบเร่งด่วนและไม่ซีเรียสเรื่องความคมชัด ลองเช็กเว็บรวมอนิเมะฟรีอย่าง AniDub หรือ KissAnime (ถึงแม้บางทีโดนบล็อกก็ตาม) เคล็ดลับส่วนตัวคือใช้ VPN ปรับ IP แล้วเข้าเว็บต้นทางของประเทศอื่น บางประเทศมีอนิเมะลิขสิทธิ์ฟรีแบบถูกกฎหมายด้วยนะ แบบนี้ได้ทั้งความสบายใจและคุณภาพดีกว่าเว็บเถื่อน

การเปิดตัวของ 'เชือกป่าน' ตอนแรกสะท้อนธีมความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนผ่านฉากกลางตลาดนัดที่ตัวละครหลักสองคนเผชิญหน้ากันครั้งแรก แสงแดดยามบ่ายและเงาที่ทอดยาวสร้างบรรยากาศกึ่งสมจริงที่เหมาะกับการเล่าเรื่องชีวิตประจำวัน จุดเด่นคือการถ่ายทำแบบติดตามตัวละครเป็นระยะเวลานานโดยไม่ตัดสลับ เน้นให้เห็นภาษากายและสีหน้าที่แฝงความตึงเครียด ฉากนี้จบลงด้วยการที่ตัวละครหญิงหยิบเชือกป่านเส้นเดิมขึ้นมาพันรอบข้อมืออย่างมีนัยสำคัญ ก่อนที่กล้องจะค่อยๆ ซูมออกเผยให้เห็นว่าทั้งคู่ยืนอยู่กลางวงเวียนที่คนอื่นๆ กำลังเคลื่อนไหวราวกับเวลาเดินต่อไป

เพลงประกอบบ่วงรักมีหลายเพลงที่ติดหูและสร้างอารมณ์ให้กับเรื่องได้ดีเลยนะ 'รักแท้อยู่ที่ไหน' ขับร้องโดยตั๊กแตน ชลดา เป็นเพลงเปิดที่ฮิตมากเพราะทำนองซึ้งๆ และเนื้อร้องที่ตรงกับเนื้อเรื่อง ส่วนเพลงปิดอย่าง 'คนที่ถูกลืม' โดยแซ็ค ชุมแพ ก็โดนใจไม่แพ้กัน อีกเพลงที่หลายคนน่าจะจำได้คือ 'คำว่ารัก' เวอร์ชั่นพิเศษที่ใช้ในฉากสำคัญๆ บางตอน กับเพลงบรรเลงอย่าง 'สายลมที่หวังดี' ที่มักเล่นตอนฉากเศร้าๆ การเลือกเพลงของบ่วงรักถือว่าคัดมาอย่างดีเลยล่ะ ทุกเพลงล้วนเสริมอารมณ์ละครได้อย่างลงตัว

นึกย้อนไปถึงซีรีส์ 'บ่วงเสน่หา' แล้วต้องยอมรับว่าเป็นการผสมผสานนักแสดงที่ลงตัวมากๆ พิมพ์มาดามอย่าง 'แอน ทองประสม' มาในบท 'พราว' ที่ทั้งแกร่งและเปราะบาง เธอถ่ายทอดอารมณ์ได้ลึกซึ้งจนติดตามทุกฉาก ส่วน 'เกรท วรินทร' ในบท 'ริว' ก็เติมเสน่ห์ชายหนุ่มเจ้าชู้ได้อย่างพอเหมาะ เคมีระหว่างคู่นี้ร้อนแรงจนหลายคนต้องลุ้น อีกด้านคือ 'อั๋น ปวรรัตน์' ในบท 'นุ๊ก' เพื่อนสนิทของพราว ที่นอกจากจะให้มุมมองเพื่อนแท้แล้ว ยังเป็นตัวละครที่สร้างสมดุลให้เรื่องไม่เครียดเกินไป ส่วน 'ต๊อด ชวนชื่น' ในบท 'ลุงสมพงษ์' ก็เติมความฮาได้แบบเนียนๆ แบบนี้ถ้าไม่ได้นักแสดงระดับนี้ เรื่องอาจไม่สะเทือนใจเท่าที่ควร