2016
“Saan ka na naman galing, Francesca?” Dumagundong ang boses ni Mr. Alexander Quijano, ang daddy ni Chesca, sa buong kabahayan. Nakaupo ito sa sala sa parting ’di gaanong nasisinagan ng ilaw.
Napatigil si Francesca sa pag-akyat sa kwarto niya. Kauuwi lang niya galing sa birthday party ng isang kaibigan. Malalim na ang gabi at nakapagtatakang nag-aabang ang ama sa kaniya.
“Did you know what time it is right now?” dagdag tanong pa nito. Tumayo ito at nilapitan siya.
Wala akong pakialam kung anong oras na! sigaw ng isip ni Francesca, pero iba ang lumabas sa bibig, “I’m tired, Dad. Kung may sasabihin kayo, puwede bang bukas na lang?”
Alam ni Francesca na isang mahabang sermon na naman ang aabutin niya sa ama, kaya inunahan na niya ito. Hindi na bago iyon. Simula’t sapul nang magkaisip siya ay hindi na naging maganda ang relasyon nilang dalawa. Palagi itong galit sa kaniya at tila walang pakialam. Mas tumindi iyon nang mamatay ang kaniyang ina. Nawalan siya ng kakampi, at alam niyang siya ang sinisisi nito sa pagkamatay ng mommy niya.
“I don’t really know what to do with you,” ang nahahapong wika ng kaniyang ama. Biglang may dumaang pag-aalala sa mga mata nito.
Natigilan si Francesca , pero sandali lang iyon. “Then stop acting like you care!” padabog na turan niya at mabilis na nagmartsa patungo sa kaniyang kwarto.
Deretso siya roon at sumalampak sa gitna ng kama. Hindi na siya nag-abala pang magpalit ng damit. Iniisip niya ang inakto
ng kaniyang ama kanina. Ngayon lang nangyaring inabangan siya nito sa pag-uwi. Hindi kasi nito dating ginagawa iyon, dahil wala naman itong pakialam sa mga pinaggagawa niya. Para ngang hindi siya nag-e-exist sa harap nito. Ni hindi sila nagkaroon nang maayos na pag-uusap sa mga nakalipas na taon. Kapag pinagsasabihan siya nito, alin man sa nilalayasan niya ito o hindi na lang ito pinakikinggan. Pasok sa kabilang tainga, labas sa kabila.
Nasa huling taon na siya sa kolehiyo. At kahit papaano, hindi naman siya pinakikialaman ng daddy niya sa kursong kinuha. Alam niyang gusto ng kaniyang ama na maging engineer siya na gaya nito. At sa totoo lang, iyon din naman ang gusto niya. Pero dahil nagrerebelde siya, at ayaw niyang paluguran ito, kumuha siya ng fine arts. Hindi man iyon ang kaniyang hilig, nag-e-enjoy naman siya.
Tanging pagpasok sa eskwela ang kaniyang kalayaan. Tuwing nasa loob siya ng kanilang bahay, pakiramdam niya na-s-suffocate siya. Isang dahilan kung bakit siya madalas lumabas. Kung wala sa mall, sa mga barkada. Gusto niyang makawala sa kaniyang amang ni minsan ay hindi nagpakita ng pagmamahal sa kaniya.
“Soon, I will be free from this cage-like-house,” ani Francesca sa sarili bago nakatulog.
“FRANCESCA . . . Francesca . . . Gising na.” Boses ng kaniyang Yaya Lomeng ang pumukaw sa diwa ni Francesca kinaumagahan.
Hindi siya nagmulat ng mga mata. Alam niyang Linggo at walang pasok. Wala rin siyang balak bumangon nang maaga. Makikita niya lang ang daddy niya ’pag lumabas siya.
Isa pa uling tapik sa balikat ang ginawa ni Yaya Lomeng nang hindi siya tumitinag sa kaniyang pagkakahiga. “Francesca, hinihintay ka ng daddy mo sa ibaba. Pinapagising ka niyang talaga sa akin,” sabi pa nito.
Doon na siya tuluyang nagmulat ng mga mata. Nawalang bigla ang antok niya nang marinig ang sinabi nito.
Kunot-noo niyang nilingon ang kaniyang yaya. “Bakit daw?” tanong niya rito.
“Ewan ko rin. Wala naman siyang sinabing dahilan. Basta ang sabi niya gisingin ka na,” anito habang nililigpit ang mga maruruming damit niya na nagkalalat sa sahig. “Ikaw na bata ka. Maano bang ilagay mo naman ito sa basket. ’Ke lapit-lapit na nga, hindi mo pa makuhang ilagay,” panenermon nito.
Hindi iyon pinansin ni Francesca. Tumayo siya at nagtungo sa banyo at naghilamos. Pagkatapos, bumaba na siya. Hindi niya alam kung bakit siya ipinapatawag ng ama nang gaanoon kaaga. May pakiramdam siyang hindi maganda ang sasabihin nito sa kaniya.
Deretso siya sa hapagkainan at basta na lang naupo. Ni hindi niya binati o nilingon man lang ang amang kumakain at nagbabasa ng dyaryo.
Ibinaba ng daddy niya ang binabasa nito at tinitigan siya nang mataman, habang padarag niyang hinahati ang tocino sa kaniyang plato. Lumikha iyon ng nakabibinging ingay.
“You haven’t changed your clothes?” puna nitong nakakunot-noo.
Isinubo niya muna ang tocino bago sumagot, “Why? Does it matter to you?” Hindi niya alintana kung puno ang bibig.
Nakita niya sa sulok ng kaniyang mga mata ang pagtitimpi nito ng galit. Napangiti siya sa sarili. Nagtagumpay siyang asarin ito. Tutal, nauna naman ito sa pang-aasar sa kaniya nang ipagising siya kanina, ngayon patas na sila.
Itinuloy niya ang pagkain at paghati ng tocino sa maingay na paraan. Narinig niyang bumuntonghininga ang kaniyang ama.
“Will you stop doing that?”
“What?” patay-malisyang tanong niya sabay lingon dito. Napagmasdan niyang maigi ang ama. Parang may nabago rito. Parang hindi talaga ito galit.
“I want you to go to the US,” anito nang hindi siya hinihiwalayan ng tingin.
Nasa Amerika ang lola niya sa side ng kaniyang mommy. Si Lola Amelia. Alam niyang doon siya pinapupunta nito.
Napatawa si Francesca. “Ang aga niyo namang mag-joke.” Umiling-iling siya at hindi pinansin ang sinabing iyon ng ama.
Ilang beses na ba niyang narinig iyon dito? Hindi lang sampung beses. Hindi rin naman iyon natutuloy. Panakot lang nito para tumigil siya sa pagrerebelde.
“Hindi ako nagbibiro, Francesca,” seryosong sambit nito. Tinitigan din siya nito nang mariin.
Napatigil si Francesca sa pagsubo ng kanin. Kita niya sa mga mata ng ama na hindi nga ito nagbibiro sa mga oras na iyon.
Nagpakalawa ng isang malalim na paghinga si Francesca . “Bakit, Dad? Ayaw mo na bang makita ang pagmumukha ko at itinataboy mo na ako?” tanong niyang hindi napigilan ang paglabas ng sarkasmo sa tinig.
“Francesca!” sigaw nito. Halos maglagutukan ang mga ngipin nito sa pagkakasabi niyon. “Hindi ba tama naman ako?” Pagak siyang tumawa. “I know, hinihiling mong sanay ako na lang ang namatay at hindi si Mommy. Ni hindi mo nga ako makuhang tingnan noon sa mga mata. At kailan mo ba ako pinakitaan ng kahit konting pag-aalala? Wala naman `di ba? Ni hindi ko nga naramdamang minahal mo ako at—”
Isang malakas na sampal ang nagpatigil kay Francesca sa kaniyang pagsasalita. Hindi man lamang niya napansin ang mabilis na paglapit ng ama sa kaniya. For the first time in her life, ngayon lang siya pinagbuhatan nito ng kamay. Tumaas-baba ang dibdib ng kaniyang ama sa matinding galit na nadarama.
Sapo ang nasaktang pisngi, tiningnan niya ito. Nangingilid sa luha ang kaniyang mga mata. Larawan doon ang matinding sama ng loob.
BIGLA namang natigilan si Mr. Quijano. Hindi niya sinasadyang masampal ang anak. Pero naubos na nito ang kaniyang pasensya.
Akma niyang hahawakan ito, ngunit nagmamadaling tumakbo paakyat sa kaniyang kwarto si Francesca. Iniwan nito ang nagsisising ama sa harap ng hapagkainan.
NAGMAMADALING kinuha ni Francesca ang kaniyang bagpack pagdating sa sariling silid. Kumuha rin siya ng mga damit at basta na lang inilagay sa loob niyon—kung anuman ang magkasya. Kinuha niya rin ang kaniyang cell phone at lalabas na sana nang may makalimutang kunin. Bumalik siya sa kaniyang tokador at kinuha roon ang kuwentas na ibinigay sa kaniya ng ina bago ito namatay.
Determinado ang bawat mga hakbang na bumaba siya ng hagdan. Deretso siya sa garahe at hindi alintana ang ginagawang pagtawag sa kaniya ng ama. Nagmamadali siyang sumakay sa kaniyang scooter, at mabilis iyong pinaandar paalis sa lugar na iyon.
Hindi niya napigilang pumatak ang mga luha habang nililisan ang bahay nila. Hinding-hindi na siya babalik pa roon. Hindi na kahit kailan magiging maayos ang lahat sa pagitan nila ng kaniyang ama lalo na ngayon at nakuha na siya nitong saktan.
Walang direksyon ang ginawa niyang pagmamaneho. Hindi niya alam kung saan siya pupunta nang mga sandaling iyon. Nang mapadaan sa club house ng kanilang subdivision ay tumigil muna siya roon. Mabilis siyang nag-text sa mga kaibigan. Ngunit ni isa sa mga ito ay walang nag-reply sa kaniya.
Natawa siya sa sarili. Akalain mo nga naman, wala ni isang may gustong magpatuloy sa kaniya? Paano nga ba niya natawag na kaibigan ang mga iyon?
Nang walang makuhang kasagutan ay nagmaneho siyang muli. Bahala na kung saan man siya makarating. May kaunting ipon naman siya. Kahit sabihin pang nagrerebelde sa ama, hindi siya naging magasta at maluho. Natutunan niya iyon sa kaniyang mommy noong maliit pa lamang siya. Lagi kasi siyang may piggybank at doon inilalagay nito ang natitira niyang allowance.
Mas nag-uunahan sa pagpatak ang kaniyang mga luha pagkaalala sa ina. Miss na miss na niya ito. Kung sana magkasama pa sila, sigurado na hindi nito hahayaang masaktan siya ng sinuman.
Dahil walang mapuntahan, sa mall siya nagtungo. Doon muna siya mag-iisip. Ngayong lumayas siya sa kanila, kailangan niyang tumayo sa sariling mga paa. Dahil kahit makatikim siya ng hirap, hindinghindi na talaga siya babalik sa kanila.
NANG hindi na masyadong masakit ang pasa ni Francesca ay nagmamadali siyang nagbihis at kinuha ang scooter sa labas. Ipinasok niya iyon sa garahe. Itinabi niya iyon sa isang sulok para hindi makaabala sa apat na sasakyang naroroon. Kinuha niya rin ang kaniyang bagpack at dinala sa kwarto nila ni Nanay Mercy. Isa-isa niyang isinalansan sa kabinet ang kakaunti niyang gamit.Napansin niya ang kaniyang cell phone, na hindi na niya pinag-aksayahang buksan mula pa kahapon. Kinuha niya ito at binuhay. Sunod-sunod na text messages at call alerts ang dumating. Karamihan doon ay galing sa daddy niya.Hindi na niya iyon pinag-aksayahang basahin pa. At para hindi siya maabala, inilagay niya iyon sa silent mode.Nang matapos siya sa pag-aayos ng gamit ay nagbihis siya ng unipormeng ibinigay ni Nanay Mercy kanina. Medyo maluwag iyon, pero ayos na rin.Mabilis siyang nagtungo sa dining area kung sa
“Ikay, are you alright?” pukaw ni Leandro sa lumulutang niyang pag-iisip. Kaylalim ng mga gatla nito sa noo habang tinititigan siya.Agad namang natauhan si Francesca. Dali-dali siyang kumawala kay Leandro. At sa di sinasadyang pangyayari, nadanggil ng mga kamay nito ang dibdib niyang tinamaan ng bola kanina.“Shit!” ang napabiglang sabi niya habang hawak-hawak ang masakit na dibdib.Lalong nangunot ang noo ni Leandro sa kaniyang narinig. “What did you say?” tanong nito sa madilim na anyo. Mukhang hindi nito nagustuhan ang lumabas sa bibig niya, kaya kaagad niyang binawi iyon.“Wala, Sir. Guni-guni mo lang iyon,” palusot niya, pilit ngumiti. Pero ang totoo, gusto na niya talagang magmura nang sunod-sunod dahil sa sakit na nadarama.Kailangang masilip na niya iyon ‘pag naituro na ni Nanay Mercy ang kwarto niya. Wala sa loob na
“MAIBA ho tayo ng usapan. Ano ho palang buong pangalan ni Sir Leandro?” naisip niyang itanong kay Nanay Mercy.“Ay, oo nga pala. Hindi ko pa nga pala nasasabi sa ’yo iyan. Leandro Lagdameo ang buong pangalan ni Sir. May-ari iyon ng isang kompanya na nagdidisenyo at gumagawa ng bahay at mga malalaking building,” tugon nito.Hindi na halos narinig ni Francesca ang huling sinambit na iyon ng matanda. Nagtutumining sa isip niya ang pangalang iyon ng magiging boss niya.Leandro Lagdameo, ulit niya sa sarili.Parang narinig na niya iyon, ngunit hindi niya lang matandaan kung saan. May isang malabong alaala sa kaniyang isipan ang pilit na nag-uumalpas doon. Isang anyo ng lalaki na parang…Bigla siyang natigil sa pag-iisip nang makarinig ng malakas na pagbusina sa labas. Dali-daling tumayo si Nanay Mercy na agad namang niyang sinundan. Isang kotseng kulay itim ang nakita niyang pumasok sa driveway. Agad iyong sinalubong ng may-edad na babae. Siya naman ay naiwan sa may bukana ng pinto habang
Hindi malaman ni Francesca kung magmumura siya o hihiyaw sa tindi ng sakit na hatid niyon. Nasisiguro niyang hindi na maipinta ang mukha niya. Hindi lang naman kasi iyon basta-basta bola, kundi bola ng tennis na napakatigas! Pakiramdam niya lumubog yata ang iyon sa balat niya sa dibdib.Luminga siya sa paligid. Hinahanap ng kaniyang mga mata kung sino ang maaaring nagbato niyon. Ngunit, wala siyang makita na ibang tao roon maliban sa kanila ng kaharap na babae.Si Nanay Mercy ay hindi na rin maintindihan ang gagawin. Kaagad siya nitong nilapitan. “Ayos ka lang ba, ineng?” ang nababahalang tanong nito. Kitang-kita sa mga mata nito ang matinding pag-aalala sa kaniya.Isang pilit na ngiti ang kumawala sa labi niya. Mukhang hindi pa man siya nakakapagsimula ay nasampulan na agad siya. “Ayos lang ho ako, Nay,” sagot niya rito, habang nakakuyom ang isang kamao sa may likuran. Oras na makita niya ang batang iyon, humanda ito sa kaniya!Hindi pa rin mapalagay si Nanay Mercy. “Sigurado ka ba,
NAG-CHECK-IN muna si Francesca sa isang mumurahing hotel para makatipid. Wala namang problema sa tuition niya dahil matagal na iyong binayaran ng ama. Ang problema na lang niya ay ang pangaraw-araw na gastusin at pambayad sa matitirahan para maka-survive. Alam niyang sa mga oras na ito ay ipinaputol na ng kaniyang ama lahat ng credit cards niya. At ngayong araw, naisipan niyang maghanap ng trabaho.Kahit wala siyang alam sa kahit na anong gawain ay susubok pa rin siya. Handa siyang matuto, huwag lang siyang bumalik sa kanila. Aayusin niya na lang ang schedule niya sa school kung sakaling makahanap na siya ng mapapasukan.Desidido na siya sa kaniyang pasya. Magtatrabaho siya sa umaga at mag-aaral sa gabi.Una niyang naisip na mag-apply sa mga fast food chains. Pero nang matapos siyang interview-in, naisip niyang hindi rin siya makaiipon sa ganoong paraan. Dahil uupa pa rin siya ng matitirahan at maliit lang ang sahod ng isang crew.Habang wala sa sariling naglalakad sa kahabaan ng Taft
MAGAANG gumising si Leandro nang araw na ’yon. May site visit siya sa Baguio at kailangang maaga siya roong makarating. Nag-collapse ang isang parte ng ipinagagawa nilang building doon. Buti na lang, walang casualties, pero nag-d-demand ang kliyente nila ng damaged refunds. Hindi naman niya iyon maibibigay nang hindi na-i-inspection ang lugar, kaya minabuti niyang siya na mismo ang magtungo roon.Isa siyang architect at pag-aari niya ang Lagdameo Architectural and Engineering Firm. Noong una, nag-d-design lang sila at nagpaplano ng mga building. Hindi nagtagal, pinasok niya na rin ang pagiging building contractor dahil sa demand nito.Kaya bukod sa modeling, hawak na rin ng kompanya niya ang inspection at construction ng mga building. Palaki nang palaki ang kompanya niya at ang mga ganitong pangyayari ay hindi talaga maiiwasan.Mabilis siyang naligo at nagbihis. Nag-aabang na ang kotse niya sa ibaba. Minabuti niya na rin na magpamaneho na lang kay Manong Fred para makatulog pa siya sa