Prologo

“Ohayo! Por Baron vi servancio ca! Ipesanyo ver ca por presyosva!” sigaw ng tagapaglingkod ng baron. Akin nang inihanda ang pambayad sa aming upa. Sumulyap ako sa aking asawa at nakitang inaasikaso niya ang pagtotroso.

Translation: Ohayo! Ang Baron ay naandito na! Ihanda n`yo na ang pambayad!

Lalapit sana ako nang biglang may kumalabit sa akin at naging dahilan ng aking pagkagulat at pangangamba. Ako'y halos mapatalon na. Nilingon ko ito at salamat naman at ang kumalabit sa akin ay ang aking asawa.

“Sybil, hayaan mong ako na ang mag-abot ng presyosva sa tagapaglingkod ng baron. Ako'y nangangamba na baka ikaw at ang ating anak na nasa iyong sinapupunan at mailagay sa kapahamakan,” wika ni Vishton, ang aking asawa. Napakaswerte ko dahil ako'y nagkaroon ng asawang tulad niya. Inuuna ang kaligtasan ko at ang aming anak na ngayon ay nasa aking sinapupunan pa lamang.

“Previlia Park! Nasaan na ang inyong presyosva?! Huwag ninyong sabihin na hindi kayo magbabayad!” galit na wika ng treyhovia. Treyhovia ang tawag sa tagapaglingkod ng baron. Agad na lumapit ang aking asawa sa treyhovia at yumuko bilang pagbibigay ng galang sa mas nakatataas.

Masayang bumalik si Vishton sa aking pwesto, na ngayon ay nakaupo na at namamahinga. Kami ay nananabik nang sobra dahil ang araw ng aking pagsilang ng aming unang anak ay nalalapit na.

“Anak, hindi man namin tiyak ang iyong kasarian ngunit amin nang inihandaang iyong mga kagamitan at kasuotan. Ako'y nananabik na makita kang ginagamit mo iyon, anak, ngunit mas kapanabik-nabik ang makita ang iyong ngiti sa oras na naisilang ka na sa mundong ito.” Kaniyang hinalikan ang aking tiyan at noo. Ako'y nagagalak na makita siyang ganito. Ngunit sa kabilang banda, ako'y nangangamba. Maraming panganib ang maaaring mangyari na posibleng maging dahilan ng aming pagkakawatak-watak.

Kami ay nasa pinakamababang antas lamang o kung aking sabihin ay mga alipin o pagmamay-ari ng baron. Mahirap lamang kami kung kaya't ang pagkakaroon ng anak ay magiging mahirap talaga. Sa ngayon, hangga't hindi ko pa kakayaning magtrabaho ay si Vishton ang kumakayod upang mabayaran ang aming mga bayarin. Kapag ang aming anak ay lumabas na, balak kong bumalik sa aking mga trabaho. Ang totoo niyan ay wala akong regular na trabaho, kahit ano ay pinapasok ko upang kumita ng salapi-basta ay wala akong ginagawang masama. Gayundin si Vishton, ngunit madalas siyang nasa bukid, hilig nito ang magtanim. Hindi na ako magtataka kung mahilig din magtanim ang aming anak.

“Hindi na ako makapaghintay na mailabas siya sa aking sinapupunan at makita niya ang liwanag kasabay ng pagkakilala niya sa atin bilang kaniyang magulang, at aking sisiguraduhin na sa liwanag siya maglalakad at hindi sa kadiliman. Sisikapin ko ring magkaroon siya ng kaalaman at talento sa kabila ng ating kahirapan dahil naniniwala ako na siya ang ating magiging daan patungo sa tagumpay.” Hinahaplos ko ang aking tiyan at ngumiti.

Tumingin si Vishton sa akin. “Habang siya'y musmos pa lamang ay iparamdam na natin sa kanya na mayroon siyang kalayaan. Saka na nating pahintulutan siyang buksan ang kanyang mata sa tamang oras at tamang panahon.” Medyo malalim ngunit akin paring naiintindihan. O kay dami ng aming pangarap sa aming anak. Ang ilan pa roon ay napakataas at napakaimpossible ngunit mangangarap lamang diba? Bakit hindi na natin taasan? Nang sa gayon ay alam natin kung saan tayo aabot pagdating ng panahon.

Maliban sa pagiging malaya at makaangat sa estadong ito, nais din namin ng payapang buhay. Sana naman ay walang umusbong na digmaan dahil kung gayon ay mawawalay si Vishton sa amin. Ang bilang ng mga mandirigma sa military ng rehiyong ito ay paunti-unting nababawasan sa kadalahanang palagi silang nagpapahayag ng labanan.

Kung kapayapaan ang pag-uusapan, imposibleng maibalik iyon dito sa mundo. Payapang buhay? Maaari pa. Nais kong tumira sa isang lugar kung saan malayo sa bayan. Isang lugar kung saan maraming puno at mayroong bukid na pagtataniman para kay Vishton. Bagaman nais ng karamihan na tumira sa bayan para malapit sila sa kaharian ng emperor, mas nanaisin kong tumira sa isang tahimik na lugar.

“Patawad po, Baron! Ako'y patawarin n`yo! Sadyang nagkataon lamang na nagkasakit ang aking ina at lahat ng aking pera na dapat sa presyosva ay aking nagastos. Patawad po talaga, Baron!” Narinig ko ang hagulgol ng kaibigan ni Vishton. Kaawa-awa siya. Gusto ko siyang tulungan ngunit nangangamba din ako sa kaligtasan ng aking anak!

“Alam mo ba ang parusa na hindi pagbayad ng upa?!” galit na asik ng treyhovia sa kaibigan ng aking asawa.”Ang parusa ay pagkakakulong ng isang taon at hanggat hindi makabayad ang iyong mga kamag-anak ay hindi ka makakalabas ng kulungan!”

Aking binaba ang aking tingin, naaawa sa aming kaibigan. Hindi dahil binili nila kami o kami ay nasa pinakamababang antas ay puwede na nila kaming apihin. Mayroon kaming mga kalayaan at mga karapatan! Sa totoo lang ay sumosobra na sila. Nais ko mang tulungan ngunit pinapangunahan ako ng takot. Maaari kaming madamay at malalagay sa panganib ang aming anak.

Ganito naman talaga ang mundo, malupit. Ang mga tao na nagsasabing maganda ang mundo ay maaaring hindi pa namumulat o bulag. Maganda ngunit marahas. Minsan ay hinihiling ko na lamang na hindi ko nakita kung gaano ito karahas. Mas nanaisin kong magbulag-bulagan kaysa sa magdusa sa sakit na dala nito.

“Vishton!” Akin siyang hinawakan nang magtangka itong tumakbo papunta sa kaniyang kaibigan. Hindi, hindi ko siya hahayaan. Ang aming anak ay nangangailangan ng ama, at kung siya ay mapapahamak ay hindi ko na alam ang gagawin pa.

“Sybil, ayaan mo akong tulungan siya. Siya ay aking kaibigan.”

“Pero hahayaan mo nalang ba ang sarili mo na mapahamak?”

“Sybil, ang magkakaibigan ay nagtutulungan. Hindi ko siya dapat pabayaan.”

“Ngunit, Vishton-kapag mayroong mangyari sa iyo ay lalaki ang iyong anak na walang ama. Nais mob a iyon? Ang iparamdam sa kaniya ang iyong naranasan noon? Kailangan mong mamili, Vishton.” Tumagal ng ilang sigundo bago siya makasagot. Nagmamakaawa ako Vishton, kami ang piliin mo.

“Pasensya na, Sybil. Ingatan mo ang ating anak at palakihin siya nang maayos. Mag-iingat kayo.” Hinalikan niya ang aking noo. Ako'y natigilan at naiwnag tulala sa aking harapan. Kita ko ang alitang nagaganap at nararamdaman ko rin ang tensyon. Hanggang sa, latiguhin sila ng maraming ilang beses at napagdesisyunan na ipatapon siya sa kulungan. Hindi ako makapaniwala. Hindi ako makapaniwala

“A-ahhh!” Bigla akong nakaramdam ng sakit sa kung saan mang parte ng aking katawan. Hindi ko masasabi kung saan ang masakit na parte. Basta ang alam ko lang, sobrang sakit niya

“A-ahhh!! Tulong! T-tulong! Manganganak na y-yata ako!” pag-alerto ko sa aking mga kasama sa bario. Agad na nagsilabasan ang mga kababaihan para tulungan ako at pinahiga. Namimilipit na ako sa sakit.

“Ginang, ang ulo ng iyong anak ay lumabas ngunit ang balikat ay nananatili sa loob.” Siya'y natataranta ngunit hindi ko namagawang tumugon dahil napakasakit!

“Ginang Rosa, kung baguhin mo na lamang po ang kaniyang posisyon?” suhestiyon ng isang dalaga. Sa aking hula, isa siyang mag-aaral ng medisina sapagkat may kakayahanang kanyang pamilya na pag-aralin siya.

“Ating subukan.”

Ilang oras ang lumipas, kanilang ginawa ang kanilang dapat gawin. Ako'y nagpapasalamat dahil sa wakas, lumabas na ang aking anak. “B-buhay ang bata! Isa siyang babae!! Mga kapatid, siya ang bagong pag-asa ng bayan!” Wala nang mas sasaya pa sa akin lalo na at nalaman kong buhay ito at isa pa itong babae! Umaasa din ako na siya ang magiging pag-asa namin para makabangon sa kahirapan.

Galak na lumingon sa gawi ko ang babaeng doktor. “Ginang, ano ang ipapangalan mo sa iyong babaeng anak?”

Naghabol ako ng hininga sa sobrang pagod ngunut sinikap ko paring sumagot, “M-maximaze, Maximaze Lativitus Park . . . “

Ako'y nagagalak at ika'y naipanganak na sa mundo, aking anak . . .

Itutuloy . . .