Kalix POV Malamig pa ang simoy ng hangin nang lumabas kami ng kubo. Nasa likuran ko sina Buknoy, Buchukoy at Tisay, lahat ay handa na para sa araw ng pangingisda namin, marami kasi sa mga kapitbahay namin ay naghihintay na sa mga ilalako at ipapaninda naming mga isda.“Nay, tay, mauna na ho kami,” paalam ko sa mga magulang ko.Tumango lang sila pareho habang abala sa ginagawa nilang mga bukayo na tinitinda naman ni nanay sa kapitbahay.“Sanay ay maraming huli ngayon,” sabi ni Buchukoy.“Marami ‘yan, kailan ba tayo nakahuli ng kakaunti lang,” sagot naman ni Buknoy.Bitbit namin ang lambat, pang-akit ng isda at ilang baong pagkain para sa maghapon sa laot. Ang Isla Lalia ay isang simpleng lugar kung saan ang dagat ang bumubuhay sa amin. At ngayong umaga, panahon na naman para punuin ang timba ng mga huli naming isda.Habang naglalakad kami patungo sa bangka namin, napatigil kami nang makita namin sina Pitchi, Nunoy at Budidang na nagmamadali sa daan. Pare-pareho silang may bitbit na ma
Xamira POVPagmulat ng mga mata ko, agad akong napabangon. Parang may mali kasi. Pakiramdam ko ay may kulang. Tumingin ako sa paligid. Napakunot-noo ako nang mapansin kong wala ang maleta ko.Oh, shit, hindi ito puwede!Napasinghap ako, habang unti-unti na akong kinakabahan. Naisip ko, nandoon lahat ng damit ko, ang ilan sa mahahalagang gamit ko.Agad akong bumangon at nilibot ko ulit ng tingin ang buong paligid. Ang tanging natira sa akin ay ang suot kong kwintas, relo, hikaw, singsing at ang cellphone na nasa bulsa ko. Ang iba? Wala na talaga, tangina.Dali-dali akong lumabas ng kuwarto ko. Sakto namang abala na ang lahat sa pagbaba. Nasa Isla Lalia na pala kasi kami. Nakita ko ang ilan sa mga pasahero na nagmamadaling bumababa, ang iba ay may bitbit pang bagahe. Habang ako naman ay nakatayo lang sa may gilid, namumutla na talaga sa kaba. Paano kung hindi ko na talaga mahanap ang maleta ko?Nilapitan ko ang ilang nakasalubong ko at nagtanong. “Excuse me po, may nakita po ba kayong m
Xamira POVWala na akong ibang mapupuntahan. Kaya sumama ako sa kanila, umaasa akong kahit papaano ay may patutunguhan ang araw ko. Habang naglalakad kami, nagpakilala sila isa-isa sa akin. Ang morenong lalaki ay si Kalix, ang lider ng grupo ng mga mangingisda. Si Buchukoy naman ang madaldal at makulit. Si Buknoy, na may matangos na ilong, ang joker sa grupo. At ang nag-iisang babae sa kanila, si Tisay, na tinawanan lang ako nang tanungin ko kung siya ba ang girlfriend ni Kalix. “Tibo ako, bhe. Hindi ko bet si Kalix, yuck!” aniya na ikinatawa ng lahat.Napag-alaman ko na hindi raw ito ang unang beses na nangyari na may ninakawan ang Pitchi, Nunoy at Budidang na iyon. Karamihan daw sa kinukuhan nilang maleta ay ‘yung alam nilang mayaman talaga.Ang sabi pa nila, tanging ang tatlo lang na iyon ang nakakarating sa mga city kasi kayang-kaya nilang bumili ng ticket. Naalala ko, halos fifty thousand ang ticket papunta rito kaya para sa kanila ay mahal na talaga iyon, pero sa akin, wala lang
Kalix POVTumawag nang maglilinis ng kubo si Aling Purita para makatulog na agad si Miss Xamira doon. Mabilis lang ang nangyari kasi halos limang lalaki ang nagtulong-tulong na malinis ang kubo sa ganoong kadali lang.Habang naglilinis sila, kausap naman nila nanay at tatay si Xamira. Sinabi ni nanay na gusto niyang samahan si Xamira na bumili ng mga gamit sa kubo niya sa maliit na palengke dito sa Isla Lalia. Pumayag naman si Xamira kaya lang wala raw siyang pera. Natuwa lang ako nang marinig na maghahanap muna siya ng trabaho para makabili ng mga gamit niya.Hindi alam ni Miss Xamira na kapag dito sa Isla Lalia ay may alahas, mayaman ka na agad.Pagkatapos malinis ng bahay-kubo, sinamahan ko si Miss Xamira na pumasok sa loob. Gaya nang nasa isip ko, halos malinis at maluwag, walang gamit. Pero may lamesa sa sala, may mahabang upuan sa dining area at sa kuwarto ay may papag.“Para makatulog ka, ikukuha kita ng sapin sa amin, marami naman extra sina nanay at tatay,” alok ko sa kaniya.
Xamira POVNagising ako na medyo magaan na ang pakiramdam. Hindi ko akalaing makakatulog ako nang mahimbing sa maliit na kubo sa tabi ng bahay nila Kalix. Malamig ang hangin kahit sarado ang bintana at presko ang pakiramdam ko kahit na matigas pa rin ang higaan ko, pero sobrang appreciate naman ang pagbigay ng sapin at unan nila Kalix sa akin.Ngayon, para akong niyayakap ng isla Lalia, binibigyan ako ng pagkakataong magsimula ulit. Bad trip nga lang ‘yung trip nung mga magnanakaw sa barko.Paglabas ko, naamoy ko agad ang halimuyak ng mga bagong biyak na buko. Sa tapat ng kubo nila Kalix, nakita ko si Mang Felix na abala sa pagbubukas ng mga buko gamit ang isang matalim na itak. Bawat bagsak ng itak sa matigas na bao, bumubukas ang laman ng buko, tumatagas ang sabaw nito pababa sa isang malaking balde.“Magandang umaga po, Mang Felix.” Bati ko sa kaniya sabay ngiti.Napatingin siya sa akin at ngumiti. “Magandang umaga rin, hija. Ang aga mong nagising.”Sakto namang lumabas si Aling Ka
Xamira POVNagising ako na medyo magaan na ang pakiramdam. Hindi ko akalaing makakatulog ako nang mahimbing sa maliit na kubo sa tabi ng bahay nila Kalix. Malamig ang hangin kahit sarado ang bintana at presko ang pakiramdam ko kahit na matigas pa rin ang higaan ko, pero sobrang appreciate naman ang pagbigay ng sapin at unan nila Kalix sa akin.Ngayon, para akong niyayakap ng isla Lalia, binibigyan ako ng pagkakataong magsimula ulit. Bad trip nga lang ‘yung trip nung mga magnanakaw sa barko.Paglabas ko, naamoy ko agad ang halimuyak ng mga bagong biyak na buko. Sa tapat ng kubo nila Kalix, nakita ko si Mang Felix na abala sa pagbubukas ng mga buko gamit ang isang matalim na itak. Bawat bagsak ng itak sa matigas na bao, bumubukas ang laman ng buko, tumatagas ang sabaw nito pababa sa isang malaking balde.“Magandang umaga po, Mang Felix.” Bati ko sa kaniya sabay ngiti.Napatingin siya sa akin at ngumiti. “Magandang umaga rin, hija. Ang aga mong nagising.”Sakto namang lumabas si Aling Ka
Kalix POVNang magising ako, tumagilid ako at sinilip ang bintana, putarages, tanghali na pala! Napamura ako sa sarili ko. Sayang ang isang araw na kita sa pangingisda, lagot na naman ako sa tatlo.Nagmamadali akong bumangon at lumabas ng kubo. Agad naman akong sinalubong ng tatlong mukhang hindi ko gustong makita sa ganitong oras—sina Buchukoy, Buknoy at Tisay. Nakapamewang si Tisay, si Buchukoy naman ay nakataas ang kilay at si Buknoy ay umiiling habang nakahalukipkip.“Hoy, Boss Kalix! Anong oras na?!” sigaw ni Buchukoy.“Sayang kita natin!” sabat ni Buknoy. “Tamad ka na naman! At ‘di mo man lang kami in-inform na hindi tayo pupunta sa laot?” iritadong dagdag ni Tisay.Napakamot ako sa batok at napabuntong-hininga. “May rason naman ako.”Mainam na alam nila para ma-gets naman nila kung bakit napuyat ako.“Anong rason? Sige nga,” sabay-sabay nilang tanong.“Muntikan nang manakawan si Xamira kagabi. Napansin ko ‘yung mga tingin ng tao sa alahas niya kahapon habang nagtitinda tayo ng
Xamira POVSa unang tingin, para lang itong ordinaryong tindahan na may lumang karatula na bahagya nang nabubura ang sulat. Pero sa loob, puno ito ng mga makikislap na bagay, mga gintong pulseras, kuwintas na may maliliit na bato at mga hikaw na may disenyo ng perlas. Isang maliit pero cute na sanlaan at bentahan ng mga alahas sa gitna ng palengke ng Isla Lalia ang pinuntahan namin ngayon ni Kalix.Sinamahan ako ni Kalix dito sa palengke para na nga magawa na ang plano naming gawing safe na ang bahay-kubo ko. Tahimik lang siya habang pinagmamasdan ko ang bawat sulok ng tindahan. Hindi ko alam kung paano magsisimula, pero ang matandang lalaking may makapal na salamin sa mata ang siyang nag-abot sa akin ng maliit na tray kung saan ko dapat ipatong ang pares ng hikaw ko.Bago ko pa mailapag ang mga iyon, nakita kong kumislap ang mata ng matanda. Alam niyang hindi ordinaryong alahas ang dala ko. Galing kasi sa Lux City ang hikaw ko. Regalo ito sa akin ni papa noong birthday ko. Alam kong
Kalix POVGabi na. Halos alas diyes na ng matapos namin ang gown ni Xamira. Ikalawang araw na ito ng paggawa namin, at ngayon pa lang namin natapos nang buo. Sobrang pagod na namin dahil nangisda at nagbenta pa kami sa palengke kanina, tapos pag-uwi, punta naman kami dito sa bahay nila Tisay para ituloy ang paggawa nito. Kahit na nakakatuyot sa pagod ang araw na ito, tuwang-tuwa pa rin kami sa kinalabasan ng gown. Lahat kami, kahit antok na antok na, masaya ang mga mukha habang pinagmamasdan ang nagawa naming gown.“Sana manalo talaga si Xamira,” ani Buchukoy habang nililigpit ang mga retaso.“Napaganda ng gawa natin, parang magiging diyosa talaga dito si Xamira kapag sinuot niya,” sabat naman ni Buknoy habang inaayos ang kahon ng mga natirang shells.“Sure win na ‘to. Sa lahat ng gown na nakita ko, ito lang ang nag-iisang maganda,” dagdag pa ni Tisay na pawisan dahil siya ang mas tumapos nang pagdidikit ng mga shell sa laylayan ng gown.Ngumiti lang ako. Ayoko magsalita ng sobra, per
Xamira POVKaninang tanghali, no rice ako, puro ulam lang ang kinain ko. Start na rin ako sa pagbabawas ng pagkain para hindi lumaki ang tiyan ko kapag sumabak ako sa contest. Imbes naman matulog sa tanghali o hapon, ginawa ko na lang exercise o walking at least 5k steps. Hindi ko man nabibilang pero inoorasan ko na lang.Bandang alas dos ako tumigil kasi mainit na, mabuti na lang at maraming puno dito, lilim pa rin doon sa mga nilalakaran ko.Naligo na ako pag-uwi ko sa bahay kubo, sulit ang pagwo-walk ko kasi pinawisan ako ng bongga.Bandang alas tres nang tumambay ako sa bahay kubo. Fresh na ako. Nag-aabang na ako sa pag-uwi nila Kalix kasi tiyak na maaga-aga sila babalik para tapusin ang gown ko.Nagulat ako nang marinig ko ang boses ni Aling Karen. “Xamira.”Napalingon ako sa gilid. Nakangiti siya habang hawak ang isang platong may nilagang saging na saba. “Kumuha ka, anak. Mainit-init pa ‘to, dinalhan kita ng merienda.”Ngumiti ako pero hindi ko kayang tanggapin ang pagkain. Ewa
Third Person POVSa loob ng malawak na bahay ng pamilya ni Catalina, nakaupo si Aling Karen sa mahabang kahoy na bangko malapit sa bulwagan. Siya ang kauna-unahang dumating para sa ipinatawag na meeting tungkol sa pagbubukas ng bagong prutasan sa palengke. Nakasuot siya ng malinis na blusa at paldang bulaklakin, habang seryosong hawak-hawak ang kaniyang maliit na bag.Habang naghihintay, napansin ni Aling Karen na walang ibang tao sa paligid. Tahimik ang bahay maliban sa marahang tikatik ng tubig mula sa fountain sa hardin. Ngunit sa hindi inaasahang pagkakataon, mula sa likuran ng makapal na kurtina, narinig niya ang boses ni Catalina. Hindi niya agad inakalang si Catalina iyon, pero nang marinig niya ang tono ng boses at ang pamilyar na inis na laging bitbit nito, sigurado na siyang si Catalina ‘yun. Kasama nito ang ina nitong si Talina, at tila nasa mainit na usapan ang dalawa.Hindi rin nila alam na may ibang tao na palang naroon—si Aling Karen, na walang kamalay-malay na magiging
Xamira POVSuper boring ngayong araw dahil mag-isa lang ako sa bahay kubo ko, gusto ko talagang sumama sa pangingisda nila Kalix, kaya sila ang nagpipigil. Bawal daw kasi akong magpa-itim. Bawal mangitim ang balat ko. Dapat makinis at maputi ang balat ko sa mismong contest. Kaya ang eksena, nganga, naiwan lang ako sa bahay, inudyukan na lang nila akong mag-practice maglakad, mag-practice sa talent ko at ganoon na rin sa question and answer. Sinunod ko naman, simula kaninang paggising ko ay puro practice na ako, kaya lang nakakasawa kapag paulit-ulit.Nung alas diyes na ng umaga, hindi ko na rin naman mapigilan ang sarili kong lumabas. Nakita ko kasing abala ang mga tao sa labas. May mga batang umaakyat sa puno, may matatandang lalaki na nagkakabit ng banderitas sa mga lubid na nakatali sa pagitan ng mga puno. Ang daming kulay—pula, asul, dilaw, berde. Parang piyesta na ang talaga vibes.“Ate Xamira!” sigaw ng isang batang babae na may hawak na lumang paypay. “Magfi-fiesta na po!” naki
Third person POVIlang buwan na ring hindi nakakapunta sa city ang pamilya ni Catalina, kaya ngayong may event silang kailangang puntahan, matutuloy na rin ang pag-alis nila papuntang Lux City para sa kaarawan ng tita niya. Isang malaking handaan ito, pero si Catalina, hindi talaga interesado doon. Kung siya lang ang masusunod, mas pipiliin pa niyang magpaiwan sa Isla Lalia at ipagpatuloy ang kaniyang paghahanda sa Reyna ng Isla Lalia 2025. Pero hindi siya mapalagay. May isang bagay na bumabagabag sa kaniya. Gusto niyang malaman ang katotohanan sa likod ng mga sinasabi ni Xamira sa kaniya.Gusto mo lang akong bilugin, bulong niya minsan sa sarili, habang naaalala ang mga kuwento ni Xamira tungkol sa yaman, mga alahas at kung anu-ano pa. Pero paano kung totoo nga? Paano kung hindi lang puro satsat ang mga kuwento nito?Kaya kahit na ayaw niyang umalis ng isla, sumama pa rin siya sa pamilya niya. Ngunit hindi para makikain at makisaya sa birthday ng tita niya. May sarili siyang kailanga
Xamira POVPagkapasok pa lang namin ni Kalix sa bahay kubo ko, ramdam na ramdam ko na talaga ang pagkapagod at pati na rin ang katahimikan ng gabi. Maliwanag ang buwan sa labas, masaya sanang tumambay pa sa labas at makipaghuntahan kay Kalix, pero alam kong hindi na tama kasi pare-pareho kaming pagod.“Bukas na lang ulit namin itutuloy ;yung gown mo, Xamira,” sabi niya habang isinasara ang pintuan.Tumango lang ako. Pagod na rin ako mula sa practice at pati na rin sa paglalakad mula sa bahay ni Tisay. Pero hindi ko naman naramdaman ang haba ng nilakad namin at ang pagod dahil kasama ko si Kalix. Magkaakbay pa nga kami. Wala na rin kasing gaanong tao sa labas nung pauwi na kami. Isa pa, madilim na at wala nang makakakilala pa sa amin.“Wala nang gising na tao sa bahay namin. Sarado na rin,” dagdag pa niya. “Puwede bang dito na muna ako matulog?”“Oo naman,” sagot ko agad. “Dito ka na matulog at magtabi na tayo.”Mabuti na lang at tapos na kaming kumain ng dinner. Doon na rin kasi kami
Xamira POVSa wakas, tapos na ang practice naming mga kandidata. Naglalakad na akong mag-isa sa makitid na daan patungo sa dulo ng Isla Lalia. Kakatapos ko lang maglinis ng katawan at magbihis mula sa pagpa-practice sa dalampasigan kasama ang ibang kandita. Pero ngayon, wala akong kasama na kahit sino. Mahigpit ang bilin ni Kalix sa akin na huwag akong magsasama ng kahit sino sa mga kapwa ko kandidata, lalong-lalo na si Catalina.Kaya naman, matapos akong magbihis sa bahay kubo ko, agad kong kinuha ang balanggot ko at isinukbit sa ulo ko. Medyo pangit ang sinuot ko para hindi ako makilala, ito kasi ‘yung balanggot na hindi ko nagustuhan, pero kapag suot ko naman ito, sapat na para maitago ang mukha ko kung sakaling may makakita sa akin. Ayokong malaman ng kahit sino kung saan ako pupunta—lalo na si Catalina na parang may CCTV sa buong isla kung makabantay sa akin.Habang naglalakad ako, tanaw ko ang alon sa di kalayuan na sumasabay sa huni ng hangin sa paligid. Kapag nasa isla ka lang
Kalix POVBuong maghapon, abala kami nina Buknoy, Tisay at Buchukoy sa bahay ni Tisay. Malayo iyon sa kabihasnan—nasa dulo kasi ito ng Isla Lalia, kung saan tanging hampas ng alon at ihip ng hangin lang ang maririnig. Tahimik dito, walang istorbo at higit sa lahat, walang makakasilip sa ginagawa naming sikreto para sa gown ni Xamira sa Reyna ng Isla Lalia 2025.“Tandaan ninyo, kahit sino, huwag niyong pagbabanggitang kahit katiting ng ginagawa natin dito,” paalala ko habang tinatahi ko na ang sako. Gamit ko ang lumang makinang pamana pa ng lola ni Tisay. Gumuguhit ang ingay ng makina sa gitna ng katahimikan, pero hindi masaya at excited kami kasi sure na sure naming kakaiba ang mangyayaring gown ni Xamira.Natatandaan ko, matagal-tagal na rin ng gawin namin ito. Noong mabait at okay pa si Catalina, ginawa na namin sa kaniya ito. Gumawa kami ng gown para sa kaniya at gawa naman iyon sa dahon ng buko. Siya ang nanalo kasi kakaiba ang nagawa naming gown nun, doon ang unang beses na napan
Xamira POVSa wakas, heto na ata ‘yung pinaka-malalang eksena nang paghahanda sa beauty contest. Nagsimula na kami para sa rehearsal para sa Reyna ng Isla Lalia 2025. Tanghaling tapat pa lang pero nasa dalampasigan na kaming sampung kandidata, suot ang aming makukulay na sash at summer dress, habang iniisa-isa ang magiging lakad namin sa mismong coronation night. Nag-ayos ako ng buhok, naglagay ng kaunting pulbo sa mukha, tapos ngumiti sa sarili sa salamin na maliit na gamit ko.“Xamira,” bulong ko sa sarili, “ito na ang simula ng pag-agaw mo ng korona. Para na rin sa ticket papunta sa Lux city.”Sakto naman na habang nag-aayos ako ng sarili, bigla namang dumating si Catalina, na suot ang neon pink na damit na para bang sinadya niyang agawin ang spotlight. Pero halatang hindi siya komportable. Masyadong hapit ang tela sa tiyan niya kaya habang naglalakad siya papunta sa puwesto niya, hindi niya maiwasang hilahin pababa ang palda niya, sabay kagat-labi.“Ay, bakit parang may sumisiksik