“Pakasal na tayo.”
Parang tumigil ang mundo ni Alexis sa tinuran ng lalaki. Lumingon siya, dahan-dahan, parang hindi siya sigurado kung tama ang narinig. “Ano?” tanong niya, halos pabulong, ngunit puno ng pagkabigla. “Let’s get married,” ulit ni Ralph, sa mas mahinahong tinig ngayon. Pero walang biro sa mukha. Walang ngiti. Walang pang-uuyam. Seryoso. Nanlaki ang mga mata ni Alexis. Natawa siya—hindi dahil natutuwa, kundi dahil nabigla. “Ralph… seryoso ka ba?” Tahimik si Ralph. Ilang segundo ring walang sagot. At sa katahimikang iyon, ramdam ni Alexis ang bigat ng bawat tanong na bumabagabag sa kanya. Napapikit si Alexis. Hindi dahil sa pagod, kundi sa gulo ng damdamin. Parang bigla siyang isinabak sa eksenang hindi pa niya handa. Gusto niyang itanong kung iniisip ba ni Ralph ang mga posibilidad, ang komplikasyon. Pero hindi na niya kaya. Ang utak niya ay punong-puno na. Hindi niya sigurado ngayon kung siya ba o si Ralph ang lasing. Hindi ako pwedeng magdesisyon ngayon,” bulong niya. “Hindi pa ako sigurado.” Ngunit pagkatapos ng ilang segundo, muling nagsalita si Ralph. Mahina, may halong biro. “Do you want to check just in case?” Napatingin si Alexis sa kanya. Napakunot ang noo, pero hindi makapigil ng bahagyang pag-angat ng labi. Hindi niya inaasahan ang tanong. Hindi niya rin alam kung dapat ba siyang matawa… o kabahan. “Ralph…” simula niya, pero nahinto ang kanyang tinig nang mapansin niyang unti-unti nang lumalapit ang mukha ng lalaki. Dahan-dahan. Walang pagmamadali. Walang pagpilit. Parang bawat pulgadang inilalapit nito ay may kasamang tanong: “Pwede ba?” At sa kanyang pananatiling tahimik, walang pagtutol, marahil ay sapat na ang kanyang katahimikan bilang oo. Pumikit si Alexis. Ramdam niya ang init ng hininga ni Ralph na dumampi sa kanyang pisngi. Hanggang sa ang distansya ay tuluyan nang nawala. Isang halik na nasundan pa ng isa. Hindi tulad ng una—na puno ng galit, pasabog, at palabas. Ito ngayon ay banayad. Maingat. Tila isang tanong na dahan-dahang hinahanap ang sagot sa pagitan ng kanilang mga labi. Pero ano nga ba ang dapat isagot ni Alexis sa puntong ito? Dapat bang sakyan na lang niya ang trip ni Ralph? Hindi kaya tulad niya ay lasing din ito? Ilang sandali matapos ang halik, muling nagsalita si Ralph. “ Bukas, kapag malinaw na ang lahat… hihintayin ko ang sagot mo.” Lumingon siya sa lalaki, tila sumusubok basahin ang intensyon sa likod ng tila imposibleng alok. Ngunit walang paliwanag na nakita sa mga mata nito. Tanging determinasyon. O baka kalituhan lang din, tulad ng sa kanya. At doon siya mas lalong kinabahan. Ito ba’y simula ng bago… o pagtatakip lamang sa sugat na hindi pa naghihilom? Hindi pa rin sigurado si Alexis sa isasagot o mararamdaman pero isa bagay lang ang sigurado, mukhang hindi siya makakatulog ngayong gabi! Hindi nagkamali si Alexis. Kahit alam niyang marami siyang nainom kagabi—halos hindi siya makatulog. Walang tama ang posisyon niya sa kama. Tihaya, tagilid, pabaliktad. Kahit anong pilit niyang ipikit ang mata, ang bumabalik sa isip niya ay hindi ang matamis na alak na unti-unting tumama sa sistema niya kagabi—kundi ang isang tanong na tila isinulat sa hangin mismo ni Ralph. “Pakasal na tayo.” Tatlong salita, pero parang isang pagsabog sa gitna ng tahimik niyang mundo. Binalikan niya ang lahat. Ang halik. Ang mga mata ni Ralph. Ang biglaang pagkislap ng mga kamera. Ang katahimikan bago siya makasagot. Tila lahat ay mabagal pero malinaw. Parang pelikula. Parang hindi totoo. Pero naroon siya—hindi man niya maalala nang buo, pero ramdam niya ang bigat ng katotohanan. Umikot siyang muli sa kama, kinuyom ang unan. Sa isip niya, naroon pa rin si Julio. O… dapat ay naroon. Pero ang mas ikinabigla niya—hindi na siya umiiyak para dito. Hindi na siya nagngingitngit sa galit. Hindi na siya umiikot sa tanong na “bakit hindi ako ang pinili?” Hindi ba dapat masakit pa rin? Hindi ba dapat sariwa pa rin ang sugat? Pero sa halip, tila ba ang kirot ni Julio ay napalitan na ng isang bagong uri ng kalituhan—hindi na tungkol sa kung bakit siya iniwan… kundi kung bakit siya ngayon ay biglang pinipili. At iyon ang mas nakakapanginig sa kanya. Dahil habang nakahiga siya, gising ang katawan, gising ang puso—hindi niya alam kung dapat ba siyang matakot… o kiligin.Sa di kalayuan, may ilaw pang bukas sa opisina—at alam niyang naroon si Mica.Hindi inaasahan ni Alexis na muling haharapin si Mica sa opisina ni Ralph. Ngunit nang bigla siyang ipatawag ni Ralph para iabot ang ilang papeles at mga gamit, hindi niya inakala na daratnan niyang naroon muli si Mica—nakatayo sa may desk ni Ralph, bahagyang nakasandal habang nakangiting kausap ito.Sa unang tingin ay tila inosente. Pero sa mata ni Alexis, malinaw ang intensyon.“Ralph, eto na ‘yung pinadala mong files,” malamig niyang bati.Napalingon si Ralph, ngumiti at tumayo. “Salamat, love. Tamang-tama. Tapos na rin kami ni Mica sa review ng draft.”Napatingin si Mica kay Alexis. “Hi, Alexis. Mabuti’t dumaan ka. Ang saya naman—parang laging may spark kapag magkasama kayo.”Ngumiti si Alexis, pilit. “Ganun ba? O baka ikaw lang ang nakakapansin.”Hindi alam ni Ralph kung napansin niya ang bahagyang sarcasm sa tinig ni Alexis, pero nagpatuloy siya sa pag-aayos ng mga papel. “I’ll just file these. Saglit
Sa pag-alis ng mga bata papunta sa school kinabukasan, tahimik lang si Alexis habang inaayos ang mga papeles sa shared workspace nila ni Ralph. Maaliwalas ang umaga, pero mabigat ang pakiramdam niya mula sa nadiskubreng folder kagabi — “ESGUERRA CASE FILES” na tila ikinubli ni Ralph sa ilalim ng personal drawer nito. Hindi niya pa ito binubuksan. Hindi dahil natatakot siya sa laman nito, kundi dahil sa kung anong maaari nitong ipahiwatig. Ngunit habang tahimik si Ralph na nagtitimpla ng kape, hindi niya na rin napigilan ang sarili. “Ralph,” mahinahon niyang simula, “bakit ‘yung folder ni Mica… parang tinatago mo?” Natigilan si Ralph. Napalingon, kita sa mata niya ang gulat. “Anong folder?” “’Yung Esguerra Case Files. Nasa ilalim ng drawer mo. Bakit nandoon, at bakit parang hindi mo binabanggit sa akin na… may laman pala itong kaso niya na tila mas malalim kaysa sa ordinaryong business dispute?” Tahimik na uminom si Ralph ng kape bago tumugon. “Lex, hindi ko siya tinatago. Co
Mainit ang sikat ng araw nang dumating si Mica sa law firm kung saan nagtatrabaho si Ralph. Nakasuot siya ng corporate dress na halatang pinag-isipan, maayos ang ayos ng buhok at may halimuyak ng pamilyar na pabango. Agad siyang sinalubong ng receptionist, na agad namang tinawag si Ralph sa telepono. “Sir, may bisita po kayo sa lobby. Si Miss Mica daw po.” Saglit na katahimikan ang sumunod sa linya bago sumagot si Ralph. “Pakisabi, susunod ako. Pasalubungan niyo muna ng tubig.” Tahimik na pinakiramdaman ni Ralph ang sarili. Matagal na rin mula nang huli silang magkita ni Mica—ang babaeng minsang minahal niya, ang dahilan kung bakit pumasok siya sa kontratang kasal kay Alexis. Ngunit iba na ngayon. Mahal na niya si Alexis. Mahal na mahal. Ilang saglit pa’y pumasok siya sa conference room. Tumayo si Mica at ngumiti. “Ralph,” bati nito. “Long time no see.” Tahimik siyang tumango. “Anong kailangan mo, Mica?” Hindi na siya nagpaligoy-ligoy. “Ralph, kailangan ko ng tulong. May legal
Sa muling pagbabalik nila kina Andrea, sinalubong sila nito sa sala, bitbit ang isang lumang journal na pag-aari ni Mateo. Doon, nakasulat ang buong salaysay—hindi lang ng kanyang pagmamahal kay Lucia, kundi pati ang dahilan kung bakit nanatiling tahimik ang bahay ng mga Luna sa loob ng maraming taon.“Matapos siyang mawalay kay Lucia dahil sa kaguluhan ng panahon,” panimula ni Andrea habang hawak ang journal, “nanirahan si Mateo nang mag-isa sa bahay na ito. Dito niya isinulat ang lahat ng hinanakit at alaala niya. Dito niya piniling manatili habang buhay. Ngunit higit pa roon… may isang lihim siyang itinago.”Napatigil si Ralph. “Anong klaseng lihim?”“Si Mateo,” sagot ni Andrea, “ay may iniwang anak—na hindi niya kailanman nakilala.”Sumikip ang dibdib ni Alexis. “Paanong…?”“Ang ina ay si Lucia. Ngunit bago pa man niya maipahayag kay Mateo ang pagbubuntis, pinilit siyang ilikas ng kanyang pamilya. Pinaniwala siyang patay na si Mateo.”Lumambot ang mukha ni Ralph habang dahan-dahan
Habang abala ang ibang kaklase sa pagliligpit ng mga bag, nagkuwentuhan sina Ayesha, Marga, at Iya sa sulok ng classroom habang hinihintay ang sundo. “Uy Ayesha,” sabay lapit ni Marga, “dun ka na ba talaga nakatira sa malaking bahay sa kanto? Yung puti na may matataas na bintana?” Tumango si Ayesha. “Oo, dun na kami. Malaki tapos tahimik..” “Ang laki ng gate nun!” sabat ni Iya. “Sabi ni Kuya, luma na raw yun. Di raw tinirahan ng matagal.” “Ha? Bakit?” tanong ni Ayesha, nagulat. Nagkibit-balikat si Marga. “Di ko sure. Pero sabi ni Mama, dati raw may mga nakatira dun na mayaman. Yung apelyido, parang… Luna?” “Luna?” ulit ni Ayesha. “Narinig ko na yun… sa isang sulat na nakita nina Mommy sa attic.” “Attic? May ganun kayo? Ang saya!” sabay kaway ni Iya. “Pero… wala bang multo?” “Wala! Hindi scary!” mabilis na sagot ni Ayesha. “Tahimik lang. Tapos may mga kwaderno at sulat. Parang matagal nang walang tao.” “Eh bakit daw walang nakatira ng matagal?” tanong ni Marga. “Sabi ni Lolo,
Habang ipinapaayos pa rin nina Ralph at Alexis ang kanilang bagong tahanan, nadiskubre nila sa likod ng lumang aparador sa silong ang isang antigong kahon na may sulat-kamay na mga dokumento—mga titulo, lumang larawan, at isang diary. Sa pamagat pa lamang ng journal: “Para sa anak na di ko nakilala—Mateo.” Nabigla si Ralph. Hindi si Mateo ang sumulat. Isa itong lihim na isinulat ng ama ni Mateo, si Severino Luna.Habang binabasa nila ang laman ng diary, unti-unting lumilinaw ang masalimuot na kasaysayan ng pamilya Luna. Ipinapakita nitong may yaman at kapangyarihan ang angkan noon, ngunit nasira ito dahil sa digmaan, pagtataksil, at pag-aagawan sa mana. Si Mateo, ang anak na dapat ay tagapagmana ng lahat, ay itinakwil hindi dahil sa pag-ibig niya kay Lucia, kundi dahil sa hindi ito ang anak ng legal na asawa ni Severino.Ang bagong twist? Ipinapahiwatig ng diary na may ikalawang pamilya si Severino na pinagmulan ni Ralph.Sa isang pahina ng journal, may sketch ng isang antique necklac