Chapter 5

Chapter 5

Pagkatapos naming maasikaso ang lahat para sa katawan ni Mommy, halos wala akong maalala sa naging proseso. Para bang lahat ay lumipas nang wala akong nararamdaman, tulala at manhid. Hanggang sa makauwi na kami sa mansion, doon ko lang tuluyang naramdaman ang bigat ng pagkawala niya.

Tahimik akong bumaba ng sasakyan at sinundan si Dad papasok. Walang bumati sa amin. Ang mga kasambahay ay tahimik na nagbigay ng respeto, ramdam ang lungkot na bumalot sa buong bahay. Ang mga itim na kurtina at bulaklak sa bawat sulok ay nagsisilbing paalala na wala na si Mommy.

Pagpasok ko sa loob, bumungad agad sa akin ang malalaking larawan ni Mommy na inilagay sa may sala. Doon, nakangiti siya — ang ngiting puno ng pagmamahal at kasiyahan. Parang kahit kailan, hindi siya nakaranas ng sakit.

"Mommy..." Mahinang bulong ko habang unti-unting bumagsak ang mga luha ko.

Hindi ko napansin si Dad na naupo na sa isang gilid, tulala rin at walang kibo. Ang bigat ng katahimikan sa pagitan naming dalawa. Gusto kong magsalita. Gusto kong magtanong. Pero natatakot akong malaman ang sagot.

"Grace," basag ni Dad sa katahimikan, mahina at puno ng pagod ang kanyang boses. "Magpahinga ka na muna. Alam kong pagod ka na."

Napatingin ako sa kanya, pero wala akong nasabi. Tumango lang ako at dahan-dahang umakyat sa aking kwarto.

Pagkasara ng pinto, doon ko lang tuluyang pinakawalan ang lahat ng sakit. Napaupo ako sa kama at humagulgol, sinasalo ng unan ang bawat hikbi ko. Hindi ko alam kung paano ko haharapin ang mga susunod na araw.

"Bakit, Mommy? Bakit mo tiniis ang lahat ng ito?"

Alam ko na, alam ko na ang kataksilan ni Dad. Pero hindi ko pa rin alam kung bakit nagdesisyon si Mommy na manatili. Mahal niya ba si Dad nang higit sa lahat? O dahil sa akin?

Napahawak ako sa dibdib ko, pilit na pinapakalma ang puso kong punong-puno ng galit at sakit.

Hindi ko alam kung kailan ako magiging handa, pero isa lang ang sigurado ko — darating ang araw na kakailanganin kong harapin si Dad. Kakailanganin kong malaman ang buong katotohanan.

At kapag dumating ang araw na iyon, wala na akong ititira pang tanong.

"Madam Helen!" sigaw ni Manang Luz, kasabay ng pagbagsak ng kanyang mga tuhod sa sahig. Kahit nasa loob ako ng aking silid, rinig na rinig ko ang paghagulgol niya. Hindi ko na napigilan ang muling pagpatak ng aking mga luha.

Si Manang Luz ay isa sa mga pinakamatagal na kasambahay namin. Halos itinuring na rin siyang parte ng pamilya dahil sa tagal ng kanyang serbisyo. Mahal na mahal niya si Mommy, at alam kong napakabigat din para sa kanya ang pagkawala nito.

Dahan-dahan akong lumapit sa bintana at sinilip ang ibaba. Nandoon si Manang Luz, yakap-yakap ang isa sa mga kasambahay habang patuloy na umiiyak. Ang iba namang mga tauhan ay tahimik na lumuluha, nagpapakita ng kanilang pakikiramay.

Napakapit ako sa kurtina, pilit na pinipigilan ang pagbuhos ng emosyon. Hindi ko alam kung paano ko matutulungan ang mga taong nagdadalamhati, lalo na kung ako mismo ay halos malunod na sa sakit.

"Bakit ganito, Mommy? Paano namin haharapin ang buhay nang wala ka?"

Isang mahinang katok ang pumukaw sa aking atensyon. Agad akong nagpahid ng luha bago dahan-dahang binuksan ang pinto. Si Dad ang nandoon, halatang pagod at namumugto rin ang mga mata.

"Grace," mahinang tawag niya. "Bumaba ka na. Nandito na rin ang iba nating mga kamag-anak."

Tumango ako, kahit ang bawat hakbang ay parang isang mabigat na pasanin. Habang bumababa ako ng hagdan, ramdam ko ang mga matang nakatingin sa akin. May mga pamilyar na mukha, ngunit may ilan ding hindi ko lubos na kilala.

At sa gitna ng mga tao, natanaw ko siyang muli — si Marise.

Nakatayo siya sa sulok, tahimik at nakikiramay. Wala siyang emosyon sa mukha, ngunit sapat na ang kanyang presensya upang magdulot ng muling pag-alsa ng galit sa dibdib ko.

"Bakit ka nandito?" tanong ng isip ko.

Napatingin ako kay Dad. Alam ko na nakita rin niya si Marise, pero wala siyang sinabing kahit ano. Para bang tahimik niyang tinatanggap ang lahat, kahit pa alam kong mali.

Huminga ako nang malalim. Hindi pa ito ang tamang oras para magtanong, pero darating din ang araw na kakailanganin kong malaman ang katotohanan.

Sa ngayon, kailangan ko munang magpakatatag. Para kay Mommy. Para sa sarili ko.

"Condolences, Doc Grace," mahinang bati ng isa sa mga bisita habang dumaraan sa aking harapan. Tumango ako bilang tugon, pilit na ngumingiti kahit ramdam ko pa rin ang kirot sa aking dibdib.

"Salamat po," sagot ko, bagamat alam kong walang kahit anong salita ang makakapawi ng sakit na nararamdaman ko.

Isa-isa silang lumapit upang magbigay ng pakikiramay. Mga kaibigan ni Mommy, mga kasamahan niya sa charity events, pati na rin ang ilang mga doktor at nurse mula sa ospital. Lahat sila ay may iisang ekspresyon — lungkot at awa.

Habang abala ako sa pagtanggap ng kanilang pakikiramay, muling lumitaw si Marise. Tahimik siyang nakatayo sa di kalayuan, parang nag-aalangan kung lalapit o hindi. Pero nang mahuli niya ang tingin ko, unti-unti siyang lumapit.

"Condolences, Grace," aniya, pilit na may lungkot sa kanyang tinig.

Hindi ko alam kung paano ako dapat tumugon. Sa harap ng mga tao, wala akong ibang nagawa kundi tumango. Ngunit sa kaloob-looban ko, nangingibabaw ang galit at pagkamuhi. Alam ko ang totoo. Alam ko kung sino siya sa buhay ni Dad.

"Salamat," sagot ko nang matipid, pilit na pinipigil ang nanginginig kong mga kamay.

Tumitig siya sa akin, at sa sandaling iyon, parang may gusto siyang sabihin. Pero bago pa man siya makapagpatuloy, lumapit si Dad sa aming dalawa.

"Marise," bati niya, mas banayad at puno ng pagkabalisa ang boses niya. "Salamat sa pagpunta."

"Alam mong nandito ako para magbigay ng respeto," sagot ni Marise, pilit ang ngiti.

Pinanood ko silang dalawa. Ang paraan ng kanilang pag-uusap, ang mga tingin na nagpapakita ng isang lihim na koneksyon — lahat ng iyon ay parang kutsilyong paulit-ulit na tumatarak sa puso ko.

Ngunit hindi ngayon ang oras para magpahayag ng galit. Hindi ngayon ang oras para humarap sa katotohanan na pilit kong isinasantabi.

Ngayon, isa lang ang mahalaga — si Mommy.

Sa huling pagkakataon, tiningnan ko si Marise. Hindi ko man alam kung anong dahilan ng pagpunta niya rito, pero isa lang ang sigurado ko.

Darating ang araw na kakailanganin kong harapin siya at si Dad. At sa araw na iyon, wala na akong itatago pang tanong.