Ano Ang Pinakakilalang Pamahiin Sa Patay Sa Pilipinas?

Isang magandang aspeto ng mga tradisyon sa libing ay ang mga kandila na ginagamit para sa mga yumaong mahal sa buhay. unang-una, ang mga puting kandila ay talagang sikat dahil kadalasang itinuturing silang simbolo ng kalinisang espiritu at pag-asa. Sa mga pagdiriwang ng kanilang buhay, ang mga puting kandila ay nilalagay sa tabi ng mga bibilhin sa misa o sa libingan bilang tanda ng pagmamahal at pag-alala. Napaka simboliko nito, at para sa akin, nararamdaman ko na ang pagaalay ng liwanag ay nagbibigay ng kaaliwan hindi lamang sa mga naiiwan kundi pati na rin sa kaluluwa ng pumanaw. Sa ibang banda, likas na ginagabayan ng mga itlog ang mga relihiyosong tradisyon, kaya ang mga kandilang may kulay na itim at asul ay ginagamit din. Ang itim na kandila, na karaniwang ginagamit upang ipakita ang kalungkutan, ay nag-uugnay sa mga pagdaramdam ng mga naulila. Minsan, ang mga asul na kandila ay ginagamit upang ihandog ang kapayapaan sa kaluluwa ng mga yumaong mahal sa buhay. Ang mga kulay na ito ay talagang may nakakaantig na simbolismo sa mga tao, at bawat isa ay puno ng emosyon at pagninilay. Huwag kalimutan ang mga espesyal na kandila na may mga imahen o simbolo, kadalasang ginagawa ng mga pamilya upang makatulong sa kanilang proseso ng pagdadalamhati. Sa mga sitwasyong ito, makikita mo na may mga kandila na may mga islogang Panalangin o mga debotasyong nakaukit. Kapag nakita mong nakapaligid ang mga ganoong kandila, nagbibigay iyon ng kahulugan sa mga tradisyonal na ritwal. Ang bawat uri ng kandila ay may lugar at dahilan sa ating pagsalubong sa mga buhay ng mga yumaong mahal sa buhay.

Tulad ng nataon sa mga kasal ng mag-anak namin, hindi nawawala ang mga pamahiin na nagiging usapan at nagpapakulay sa selebrasyon. Isa sa pinaka-karaniwan ay ang bawal makita ng nobyo ang nobya bago ang seremonya—sinabi nila na magdudulot daw iyon ng malas o sirang swerte. Marami ring pamilya ang nag-iingat na huwag magsuot ng perlas sa araw ng kasal dahil sinasabing nagdadala iyon ng luha; ang kuwentong iyon ay paulit-ulit na naikwento tuwing nagbibihis ang bride at lagi akong napapangiti tuwing naririnig ko. May mga ritwal din na hinalin mula sa impluwensiyang Kastila tulad ng ‘arras’ o 13 barya na ibinibigay ng groom sa bride para sa kasaganaan, at ang paglalagay ng belo at lubid na nagsasagisag ng pagkakaisa. At kahit na pamahiin lang sa iba, maraming magsisintahan ang tumatanggap ng pag-ulan sa kanilang araw bilang biyaya—sinabi ng lola ko na ang ulan ay swerte at tanda ng paglilinis. Sa huli, nakikita ko na ang mga pamahiin na ito ay nagiging bahagi ng ritwal at alaala: may kabuluhan kahit na simpleng pare-pareho lang ang paniniwala o kombensiyon ito sa pamilya. Nagtatawanan kami, nag-aalala nang kaunti, pero laging nauuwi sa saya at pagsasama-sama ng pamilya.

Nakakatuwa na maraming pamahiin sa kasal ang napapasa-pasa pa rin, pero may ilan talaga na hindi na dapat pakinggan ng nobya—lalo na yung nagpapahirap o sumisira sa kalayaan niya. Halimbawa, ang pamahiin na bawal magsuot ng pearls dahil daw magiging malungkot ang asawa o laging iiyak ang may-ari—personal, hindi ako naniniwala. May kilala akong nobya na umasa sa pearls ng lola niya bilang family heirloom; isinuksok niya iyon at mas naging espesyal ang araw. Mas delikado kaysa sa anumang “masamang” simbolo ang ang pagkapilit sa nobya na huwag magsuot ng gusto niya dahil takot lang sa pamahiin. Pareho rin ang sa ideya na hindi dapat makita ng groom ang bride bago ang seremonya dahil magdadala raw ng malas; kung gusto ninyo ng private first look para kalma at mas maganda ang photos, sundin ninyo ang puso ninyo. Bawal ding sundin ang mga pamahiin na naglilimita sa pagdedesisyon ng nobya—halimbawa, pagbabawal sa pag-uwi ng personal na gamit o sa pag-uusap tungkol sa budget. Ang kasal ay tungkol sa dalawang tao; kapag ang mga pamahiin ay nagiging dahilan ng pag-aaway o anxiety, panahon na para iwanan ang mga iyon at gawin ang seremonya na may pagmamahal at respeto sa isa’t isa.

Ang araw ng patay ay isang napakahalagang pagdiriwang sa kulturang Pilipino at puno ng simbolismo. Isang pangunahing simbolo na madalas na ginagamit ay ang ‘kalabasa’. Karaniwang ito ay nakatutok sa mga tradisyonal na pagkaing kanilang inihahanda, tila pumapahiwatig ito ng kasaganaan at masaganang pagtanggap sa mga namayapa. Sa mga altar, makikita rin ang ‘candles’ na sinisindihan bilang simbolo ng ilaw at gabay para sa kanilang mga kaluluwa na naglalakbay. Sinasamba ito ng mga tao hindi lamang bilang pag-alala, kundi bilang simbolo ng pag-asa at pagmamahal sa kanilang mga yumaong mahal sa buhay. Kung may mga bulaklak namang nakalagay, lalo na ang ‘marigold’ o ‘cempasuchil’, ito ay may pananaw sa pagdasal at pagsamba. Ang mga dahon at petalya ng bulaklak na ito ay may simbolo ng paglisan at pag-alis ng mga kaluluwa papuntang paraiso. Kadalasang ang mga bulaklak na ito ang nagbibigay pagkakakilanlan sa mga namayapang espiritu. Sa bawat simbolo, may kwento ito ng pagmamahal at pag-alaala, kaya naman ang araw ng patay ay puno ng kahulugan at pagninilay-nilay. Ang pagsasama-sama ng pamilya sa mga ganitong okasyon ay talagang nagbibigay ng damdamin ng pagkakaisa at respeto. Minsan, nakaka-inspire talaga na marinig ang mga kwentong hatid ng mga matatanda tungkol sa kanilang mga yumaong kamag-anakan, na ikinuwento sa tabi ng mga altar. Higit pa sa pagkakaroon ng magarbong paghahanda, nakakaantig ang kanilang mga alaala na muling isipin. Parang ang bawat simbolo ay nagdadala sa atin pabalik sa mga nakaraang alaala, na puno ng tawa at lungkot. Sa bawat taon, nagiging ritwal ito na nagbibigay ng bagong pag-asa at pagkakataon na ipakita ang ating pagmamahal sa mga yumaong mahal sa buhay. Bilang isang masugid na tagahanga ng kultura, napaka-nakapagbigay ng bagong pananaw ang mga simbolo sa ‘Araw ng Patay’. Nakaka-engganyong isipin kung paano hindi lang ito ang dahilan upang alalahanin ang mga namayapa, kundi isang pagdiriwang ng buhay na kanilang iniwan. Ang pagkakaalam sa dahilan at kahulugan ng bawat simbolo ay nagpapaalala sa akin sa halaga ng pamilya at tradisyon. Ang ganitong pagdiriwang ay dapat ipagpatuloy at ipasa-generasyon, upang ang mga alaala at pagkakaisa ay hindi malimutan.

Wow, ang 'Patay Gutom' ay talagang kapana-panabik na tema na maaring pag-ugatan ng maraming kwento! Tulad ng ibang mga sikat na anime at komiks, nagiging masigla rin ang fanfiction community para dito. Nagkaroon ako ng pagkakataon makabasa ng ilang fanfics na sinubukang galugarin ang mga karakter at kanilang mga kwento sa mga bagong paraan. Isang sikat na fanfic na tumatak sa akin ay tungkol sa mga hindi nailahad na araw ng mga bida sa kwento. Madalas itong magdala ng mga bagong perspektibo at mas malalim na pagtingin sa mga karakter, at talagang nakaka-engganyo na makita ang kanilang mga pakikipagsapalaran sa ibang ilaw. Isang mabuting lugar para maghanap ng ganitong klaseng nilalaman ay ang archiveofourown.org o fanfiction.net. Doon, makikita mo ang iba't ibang kwento na isinulat ng iba pang mga tagahanga. Kadalasan, makikita mo rin ang iba't ibang genre at tono, mula sa komedyang kwento hanggang sa mas seryoso at dramatikong mga plotline. Ang mga fanfics ay hindi lang puro kwento; minsan, binibigyan din nito ng boses ang mga tagahanga na maaaring hindi lumabas sa orihinal na materyal. Kaya kung naghahanap ka ng mas malalim na karanasan sa 'Patay Gutom', huwag kalimutang tingnan ang fanfiction. Isang bagay na nagustuhan ko, halimbawa, ay kung paano ang mga tagahanga ay lumalampas sa mga limitasyon ng kwento at sinasalamin ang kanilang imahinasyon. May mga kwento rin na umiikot sa mga side characters na hindi masyadong napapansin, kaya lumalabas na mayaman ang mundo ng 'Patay Gutom'. Sa katunayan, makikita mo na maaaring mas lumalim pa ang kadalubhasaan at pagkakaunawaan ng mga karakter sa mga fanfics. Kung mapapalad ka, makikita mo rin ang ilang mga crossover stories na talagang nakakatuwa! Ang paghahanap ng mga kwentong ito ay maaaring isang masaya at nakakabighaning karanasan! Sa huli, subukan mong magbasa, at baka matuklasan mo ang isang kwento na tumatama sa iyong puso at nagdadala sa'yo sa ibang mundo!

Nagsisilbing simbolo ng ilaw sa dilim, ang mga kandila sa patay ay mayroong malalim na koneksyon sa ating emosyon. Sa bawat pagliyab ng apoy, tila ba may kasamang mga alaala at damdaming bumabalik mula sa mga pagkakaibigan at pamilya na mayroon tayo. Kapag may nagliliyab na kandila, ito'y hindi lamang nagsisilbing saksi sa paglisan ng isang mahal sa buhay kundi nagsisilbing ilaw na nagbibigay-daan sa atin upang muling balikan at pahalagahan ang mga ngiting iwan ng taong iyon. Halimbawa, sa bawat pagbibigay ng kandila sa isang lamay, may kasamang pagninilay sa mga magagandang alaala na sama-samang ninanamnam mula sa mga alaala ng bata pa tayo, kung kailan ang mga tawanan ay tila walang hanggan at ang mga problema ay tila walang kakayaning salik sa ating mga ugnayan. Kadalasan, ang mga tao ay lumalapit sa mga kandila bilang isang paraan upang ipahayag ang kanilang mga damdamin na mahirap ipakita. Ang kahulugan ng pagkasunog ng kandila para sa mga yumaong mahal sa buhay ay tila pakikipag-usap sa kanila mula sa ating puso. Bawat sulong ng apoy ay maaaring kumatawan sa sakit ng pangungulila, ngunit sa likod nito, may pag-asa at pagninilay sa mga aral na natutunan mula sa kanilang buhay. Ang simpleng pagsindi ng kandila sa isang tahimik na sulok ay naging seremonya ng pag-alala, pagtatangi, at paggalang. Sa mga pagkakataong iyon, ang mga kandila ay nagiging mga gabay na ilaw na nagbibigay-daan sa atin upang mailabas ang lahat ng mga damdaming nakatago. Sa mga kulto at tradisyon, ang mga kandila ay may simbolikong gampanin na nag-uugnay sa ating nakaraan at sa kasalukuyan. Ang bawat pagdain at pag-ikot ng kandila ay tila isang sayaw sa pagitan ng mundong ito at ng susunod. Ang mga ito ay nagiging tulay na umaabot sa mga alaala na humuhugot ng tamang damdamin. Kaya't sa tuwing may nag-aalay ng kandila sa patay, hindi lamang ito simpleng tradisyon kundi isang paraan ng pagsasama-sama ng mga damdamin, alaala, at mga aral na iniwan sa atin. Napakapayak ngunit mahalaga ang layunin — upang tuparin ang ating pagnanasa na makipag-ugnayan at balikan ang mga ngiti, tawa, at aral na ipinamigay ng mga mahal sa buhay. Sa huli, ang mga kandila sa patay ay mga alaala na may buhay, naglalaman ng damdami ng pagmamahal, at puno ng kasaysayan. Habang nanonood tayo sa kanilang apoy na mahina ngunit matatag, tila ba nagbibigay ito sa atin ng kakaibang ginhawa, isang paalala na maaaring hindi natin sila makapiling, ngunit mananatili silang buhay sa ating mga puso, alaala, at mga simpleng nagliliyab na ilaw.

Ang mga kwentong naglalaman ng sukob, lalo na sa genre ng patay o horror, ay madalas na puno ng mahahalagang aral na lumalampas sa takot at pag-aalala. Isang halimbawa ay ang temang 'pagbabago.' Sa mga kwentong tulad ng 'The Ring,' makikita natin na ang mga karakter na hindi handang harapin ang mga problema at hindi pag-unawa sa kanilang mga nakaraan ay nagiging biktima. Ito ay nagsisilbing paalala na ang pag-atake sa ating mga takot at trauma ay mahalaga upang hindi tayo maging alipin ng ating sariling nakaraang mga pagkakamali. Ang kwentong ito ay nagpapakita ng konsepto na kailangan nating harapin ang ating mga pagkukulang, sapagkat kung hindi, ito ay babalik at magiging mas matindi sa atin. Upang mas mapalawak ang ating pag-unawa, isaalang-alang ang magandang halimbawa ng ‘Ju-On.’ Ang mga karakter dito ay nagdadala ng kanilang mga kasalanan o hindi pagkakaunawaan na nagpapalayas ng mas malalim na pagninilay-nilay. Ang aral na ito ay tumutukoy sa ideya na ang pagkakaroon ng hindi pagkakaayos at pag-uwi sa mga kasalanan ay nagdadala ng mas malalang sakit at pagdurusa, hindi lamang sa ating sarili kundi pati na rin sa mga tao sa paligid natin. Minsang makita mo ang mas madidilim na bahagi ng tao, mas mauunawaan mo ang halaga ng pagkakaroon ng maayos na relasyon at pagkakaibigan. Ang pagkakaroon ng pansin sa mga ganitong aspeto, lalo na kapag natututo tayo sa mga kwentong giya ng patay, ay hindi lamang para magpasaya o matakot; ito ay nagiging mabisang paraan para ipakita kung paano tayo maaaring magbago at lumago sa ating mga relasyon at sarili habang unti-unting kinikilala ang mga apoy na naiiwan ng ating mga pagkakamali.

Sa mundo ng mga kwento, ang tema ng sukob sa patay ay kasing dami ng bituin sa langit. Isang popular na pananaw ay ang teoryang ‘Restless Spirit’ kung saan pinaniniwalaan na ang mga kaluluwa ng mga namatay ay naiwan sa mundo dahil sa mga unfinished business o di natapos na mga bagay sa kanilang buhay. Madalas itong makikita sa mga kwentong katatakutan at anime tulad ng ‘Kyoukai no Kanata’, kung saan may mga karakter na may mga alalahanin sa kanilang nakaraan. Ang mga ganitong kwento ay tumutukoy sa emosyonal na pag-ugnay ng mga tao sa mga nawalang mahal sa buhay, na nagiging daan upang mangyari ang mga supernatural na pangyayari. Para sa akin, ang ideyang ito ay kumakatawan sa ating natural na takot sa hindi natapos na mga gawain o mga pangarap na hindi naabot. Isang ibang pananaw naman ay ang teoryang ‘Cyclic Existence’. Ito ay karaniwang nakabatay sa mga paniniwala mula sa mga tradisyonal na relihiyon na nag-uugnay sa reincarnation. Dito, ang mga patay ay hindi tunay na naglalaho, kundi muling ipinapanganak sa ibang anyo. Ang ideyang ito ay nagbibigay liwanag sa notion na ang bawat kamatayan ay isang simula, hindi katapusan. Ang bahagi ng mga anime tulad ng ‘Death Parade’ ay nagpapakita ng konseptong ito, kung saan ang mga kaluluwa ay sinusuri bago ipadala sa susunod na yugto ng kanilang pag-iral. Ang ganitong klase ng kwento ay nagtuturo sa atin na may halaga ang bawat buhay, hindi lamang sa isang puntong diwa ng kamatayan kundi pati na rin sa mga susunod na pag-iral. Sa isang mas simpleng pananaw, marami ang naniniwala na ang sukob sa patay ay nagmumula sa ating mga pag-aalala sa mga bagay tulad ng kahiligan at ang hindi pagkakaalam sa kung ano ang mangyayari sa atin sa susunod na yugtong ating paglalakbay. Isang magandang halimbawa iyon sa mga kwentong horror, tulad ng mga lumang kwentong bayan na madalas tayong ipinakilala noong bata pa tayo. Ang mga kwentong ito ay nagsisilbing paalala na lahat tayo ay may kinalaman sa cycle ng buhay, at kung ano mang mangyari, ang tunay na essence ng ating paglalakbay ay nagmumula sa ating mga alaala at karanasan.