Saan Ipinanganak Ang May-Akda Ng 'Dekada '70'?

Nakakatuwang talagang usapan 'to — sobrang daming merch at artbooks na lumalabas mula kay 'aiah bini', at ilan sa mga paborito ko ay yung tipong talaga namang nagpapakita ng kanyang proseso at estilo. May official artbook releases na kadalasan tinatawag nilang ''Artworks'' o ''Sketchbook'' (madalas may volume numbering), at ang mga ito ang may pinakakomprehensibong koleksyon ng full-color illustrations, character turnarounds, at mga maliit na commentary mula sa artist. Bukod dito, makakahanap ka rin ng limited edition prints — minsan signed o numbered — pati na rin postcard sets at mini zines na mabilis maubos sa conventions. Personal, nakuha ko ang isang maliit na zine sa isang local con at napakasarap namnamin ng mga sketch at behind-the-scenes notes. Merch-wise, karaniwang available ang acrylic stands, enamel pins, clear files, stickers, keychains, at posters. Paminsan-minsan may special items tulad ng artbook with slipcase o bundle na may sticker sheet at postcard set. Para sa availability, bantayan ang kanyang Booth/shop page o social media para sa preorders at restocks — at maghanda na mag-snatch dahil limited runs talaga ang playbook ng maraming indie artist.

Sobrang saya kapag nagha-hunt ako ng official Studio Ghibli merch dito sa Pilipinas — parang treasure hunt na rewarding kapag nahanap mo ang tunay at maganda ang quality. Sa experience ko, ang mga pinaka-patok talaga ay ang classic plushies ng 'My Neighbor Totoro' (lalo na yung malaking Totoro at soot sprites), mga miniature figures at character goods nina 'Spirited Away' (tulad ng No-Face) at 'Howl’s Moving Castle' (Calcifer stuff), pati na rin ang mga tote bags, enamel pins, at mugs na may iconic art. Mahilig din ang mga kolektor sa limited edition items mula sa 'Ghibli Museum' at sa mga collab releases tulad ng Uniqlo UT collections o mga espesyal na vinyl OSTs at artbooks — yun yung types na kapag nakita mo, hindi mo pinapalampas dahil mabilis maubos. Catbus coin banks at mga music box na tumutugtog ng familiar na themes ay nakakakuha rin ng dami ng fans dahil cute at functional bilang dekorasyon. Pagdating sa pagbili dito sa PH, may ilang lanes na dapat mong i-explore: physical retailers tulad ng big bookstore chains at toy stores kung minsan may official drops (madalas may select Ghibli merch doon), mga specialty hobby shops at pop-up K-pop/otaku fair booths sa mga conventions (ToyCon, Comic Con Philippines) ang paminsan-minsang nagdadala ng licensed items. Online naman, marami ang bumibili sa Lazada/Shopee kasi convenient, pero malaking caveat: marami ring counterfeit. Kaya practice ko na i-check ang seller ratings, customer photos, at humingi ng malinaw na pictures ng mga tag at packaging. Para sigurado, direct sources tulad ng 'Donguri Kyowakoku' (ang official Ghibli store sa Japan) o ang official Studio Ghibli web shop ang best, pero expect mo na mag-iimport ka at may dagdag shipping fee — sometimes sulit naman para sa museum exclusives. Sa local scene, may mga official collab pop-ups at limited releases na dumadaan sa authorized distributors, kaya follow ang official social pages ng retailers at ng Studio Ghibli announcements para hindi mahuli. Tungkol sa presyo, medyo wide ang range: maliit na plushies mga ₱500–₱1,500, medium hanggang large plushies ₱1,500–₱6,000 depende sa size at rarity, enamel pins at small goods ₱300–₱1,200, mugs at lifestyle items ₱500–₱2,500, habang collectible figures o limited artbooks pwedeng ₱2,000 pataas hanggang ilang libo. Ang biggest tip ko lang: kapag napakamura ng item kumpara sa ibang listing, magduda ka na agad. Official merch usually may clear copyright tag, Japanese packaging text para sa imported ones, at mas solid ang stitching/print. Kung bibili ka second-hand, tanungin kung may original receipt o photo ng mga tags. Shipping at import taxes minsan nakakadagdag nang malaki, kaya kalkulahin bago mag-checkout. Sa personal na note, talagang cherish ko ang maliit kong Totoro corner sa apartment — may maliit na Totoro, soot sprite keychain, at isang enamel pin set na binili ko sa isang mall pop-up. Kapag tumitingin ako sa mga yun, parang nagbabalik ang nostalgia ng mga unang beses na napanood ko ang 'My Neighbor Totoro' at ang simpleng ligayang dala ng mga maliliit na detalye. Kung balak mong magsimula ng koleksyon, enjoyin mo proseso ng paghahanap at pag-iipon — quality over quantity lagi ang paniniwala ko, at mas masaya kapag official dahil mas tumatagal at mas authentic ang vibe.

Nang una kong mapanood ang 'Shake, Rattle & Roll' bilang bata, tumimo sa akin ang ideya na ang mitolohiya ay hindi lang kuwento—ito ay buhay na materyal na paulit-ulit na binibigyan ng hugis ng mga palabas at pelikula. Sa simpleng salita, ang mitolohiya ay koleksyon ng mga kuwentong bayan, diyos, nilalang, at paliwanag sa mga bagay-bagay—mula sa pag-ulan hanggang sa paglitaw ng kakaibang nilalang sa gubat—na ipinasa-pasa ng mga henerasyon. Hindi lang ito naglalarawan ng mga supernatural na nilalang tulad ng kapre, manananggal, at diwata; kasama rin dito ang mga ritwal, paniniwala, at mga paraan ng pakikipag-ugnayan sa kalikasan at espiritu. Sa madalas kong pagmuni-muni, nakikita ko na ang mitolohiya ay gumagana bilang lente kung paano natin binibigyang-kahulugan ang mundo at ang ating mga kinatatakutan at pag-asa. Sa pelikulang Filipino, napakalaki ng impluwensya ng mitolohiya—hindi lang sa horror genre kundi pati sa fantasy, drama, at kahit sa mga indie na gawa. Sa praktika, nagbibigay ito ng instant na worldbuilding: isang director o screenwriter ang pwedeng kumuha ng aswang o tiyanak at agad na may alam na ang manonood tungkol sa banta at mood. Halimbawa, ang mga komiks-adaptations tulad ng 'Darna' at 'Pedro Penduko' ay naghalo ng alamat at superhero tropes para lumikha ng pambansang imahe ng bayani; samantalang ang mga horror franchise tulad ng 'Shake, Rattle & Roll' ay nag-extract ng takot mula sa folklore para gawing visceral at lokal ang katatakutan. Pero hindi lang ito tungkol sa monster show—madalas ginagamit ang mga mito para sa social commentary: ang aswang ay maaaring maging metapora ng stigma o kahirapan, at ang diwata naman ay maaaring simbolo ng pagkawala ng koneksyon sa kalikasan dahil sa modernisasyon. Ang pinakanakakainteres sa akin ay kung paano patuloy na nire-reimagine ng mga bagong henerasyon ang mga kuwentong ito. May mga pelikula na tumitimbang sa gender at postkolonyal na pananaw, kung saan ang tradisyonal na diwata o mangkukulam ay binibigyan ng mas komplikadong backstory; may mga indie filmmakers na gumagawa ng urban retellings at mga hybrid genre pieces na naglalagay ng mitolohiya sa social media era. Para sa akin, ang mitolohiya ang nagbibigay sa pelikulang Filipino ng sariling panlasa—isang pinaghalong katatakutan, kababalaghan, at identidad—na palaging may puwang para sa bagong interpretasyon at muling pag-ibig sa mga kuwentong bayan.

Nakuha ko agad ang pagkaiba ng mga ‘‘salvos’’ kapag nag-compare ako ng manga at anime ng paborito kong serye. Sa manga, kadalasan ang isang salvo—kung titingnan bilang sunod-sunod na suntok, bala, o eksenang pag-atake—nakikita ko sa pamamagitan ng mga panel at onomatopoeia. Dahil static ang imahe, ang impact ay umaasa sa layout: laki ng panel, puting espasyo, at ang malalakas na sound effects na naka-drawing. Ako mismo, mas madalas akong mag-pause sa manga at paulit-ulit na bumalik sa isang page para damhin ang tensyon; iba ang kontrol ng tempo sa mambabasa kaysa sa viewer ng anime. Sa anime naman, ang parehong salvo nabibigyan ng dagdag na bigat dahil sa sound design, voice acting, at cinematography. Naiiba talaga kapag may bass-heavy explosion, sumabay ang soundtrack, at may slow-motion na cut—biglang nagiging epic ang isang eksenang sa manga na tila simpleng sequence lang. Minsan nakaka-frustrate din kapag pinalawig o binago nila ang timing para mag-fit sa episode length—may eksenang mas intense sa manga dahil diretso pero sa anime pinaloob sa mas mahabang build-up. Bilang example, sa ‘‘Attack on Titan’’ ramdam ko na ibang-iba ang pacing ng salvo depende sa medium: ang manga ay brutal at condensed, habang ang anime ay dramatized, na may dagdag na sound punches at lingering shots. Sa huli, parehong may sarili nilang lakas: manga para sa raw, reader-controlled impact; anime para sa visceral, multi-sensory rush. Personal, madalas akong mas pinapakinggan ang anime para sa pinakamalalaking salvos, pero bumabalik din ako sa manga para sa purong intensity at detalye.

Tumutugtog pa rin sa utak ko ang chorus ng kantang 'Dahil May Isang Ikaw' tuwing maghahanap ako ng matatamis na linyang Tagalog. Ako mismo, palagi akong nauudyok kumanta kapag maririnig ko ang mga nota—ang awit na ito ay isinulat ni Vehnee Saturno. Bilang tagalikha ng maraming OPM ballad, kilala siya sa pagbuo ng malalalim na linya at hook na agad sumisiksik sa puso; dito makikita mo ang kanyang signature na malambing at diretso sa damdamin na pamaraan ng pagsusulat. Nakakatuwang isipin na marami ring artists ang nag-cover at nagbigay ng kani-kanilang kulay sa obra—pero kahit sino pa ang umaawit, ramdam pa rin ang original na emosyon dahil sa simple pero makapangyarihang linyang 'dahil may isang ikaw'. Para sa akin, ang ganda ng kantang ito ay hindi lang sa melodiya kundi sa pagkakabuo ng salita: tila kumpleto na agad ang kwento kapag binanggit ang pag-iral ng ‘isang ikaw’. Madalas ko siyang i-blast kapag gusto kong magbalik-tanaw o simpleng magyabang na mayroong isang espesyal. Kung hinahanap mo ang pinagmulan ng linyang iyon, magandang puntahan ang mga credits ng orihinal na recording at ang pangalan ni Vehnee Saturno ang madalas lumitaw—isang maalab na bahagi ng diskursong musika ng Pilipinas na patuloy pa ring umuukit ng alaala sa amin.

Seryoso, natutunan ko sa maraming con na ang susi para makalakad nang komportable sa takong ay kombinasyon ng tamang shoe prep at practice. Una, piliin ang tamang taas at lapad ng takong para sa iyong event — kung malayo ang lalakarin o maraming standing, mas okay ang block heel o wedge kaysa stiletto. Gumamit ako ng gel insoles at metatarsal pads; magic ang pakiramdam ng mga ‘yan kapag tumataas ang pressure sa ball ng paa. Bago pa ang malalaking araw, sinuot ko muna ang sapatos sa bahay ng ilang oras araw-araw para mag-break in: paikot-ikot sa sala, umakyat-baba ng hagdan, at maglakad sa iba't ibang surface. Pangalawa, practice talaga. Pinapraktis ko ang heel-toe walk, maliit na hakbang, at pag-center ng timbang sa core para hindi mangyari ang pagikot ng bukong-bukong. Kapag may posibilidad ng blisters, naglalagay ako ng moleskin sa heel at toe seams; sa madulas na soles naman, pinapaspas ko ang ilalim ng sapatos gamit ang pambura o pumice para magkaroon ng grip. Panghuli, lagi kong dala ang tiny repair kit—extra heel tips, super glue, at band-aids—at isang emergency flat pair na foldable kung kinakailangan. Pag-uwi pagkatapos ng mahabang araw, foot soak at ice pack na agad; malaking ginhawa sa pag-recover. Ito ang routine ko, at talagang nagbago ang comfort level ko sa cosplay heels.

Wow, hindi mo maiwasang humanga kapag nabuksan mo ang kahon ng official merch—ganun din sa akin nung una kong bumili ng photobook at poster ni Tang Yan. Ang pinakamabenta para sa akin ay malalaking photobook na may candid shots, coffee-table quality calendars, at limited edition hardcover photobooks na may fold-out posters. Mas gusto ko ang mga bagay na tangible at maganda tingnan sa bahay: framed prints, canvas art, at collectible photo cards na naka-number. Bukod doon, napaka-popular din ang fashion collabs—scarf, tote bag, at mga blouse o accessories na kahawig ng mga suot niya sa events. Minsan nakakatuwa ring bumili ng mga beauty sets o perfume na endorsed niya; parang piece of her aesthetic ang bitbit mo. Personal kong highlight ang signed photos at mga event-exclusive items: may kakaibang emotional value kasi naalala mo pa ang fanmeet o launch. Ang tip ko, humanap ng official seal o certificate of authenticity—mahalaga ‘to lalo na kung collectible ang plano mong i-invest.

Nakakatuwa isipin kung gaano kalaki ang transformation ng costume ni Sang'gre Alena habang tumatakbo ang kuwento sa 'Encantadia'. Sa unang mga eksena, ramdam mo agad ang pagiging pino at prinsesa—mas magagaan ang tela, mas malalambot ang linya ng damit, at may mga elementong ornamental na nagpapakita ng kanyang pinagmulan. Hindi technical armour noon; mas theatrical at parang gawa para sa stage na madaling makilala kahit mula sa layo. Habang nag-e-evolve ang karakter, napapansin ko ang shift tungo sa mas structured at functional na disenyo: mas kumpas ang mga balikat, mas matibay ang mga detalye, at dami ng metalic accents o beadwork na parang armor pero may feminine touch pa rin. Sa mga reboot o bagong adaptasyon, idinadagdag nila ang layered materials—kombinasyon ng flexible fabric at molded pieces—para magmukhang tunay na proteksyon habang nakakilos sa action scenes. Ang kulay at trims rin nagiging mas saturated at textured, na tumutulong mag-convey ng internal growth ni Alena: mula sa pinaka-delicate hanggang sa pagiging handa sa labanan. Sa huli, ang pagbabago ng costume ay parang visual shorthand ng kanyang paglalakbay, at lagi akong natu-interpret ng kaunting hiwaga at nostalgia sa bawat detalye.