คำว่า กระษัตริย์ แปลว่าอะไรเป็นคำภาษาอังกฤษที่ถูกต้อง?

คำว่า 'กระษัตริย์' โดยทั่วไปแปลเป็นภาษาอังกฤษว่า 'king' แต่ความจริงแล้วการเลือกคำแปลขึ้นอยู่กับบริบทและน้ำเสียงของบทความหรือข้อความนั้นๆ มากกว่าคำเดียวที่ตายตัว ในบทสนทนาแบบธรรมดาหรือเมื่อนึกถึงบุคคลเป็นเพศชายที่ครองอำนาจเหนือรัฐ คำว่า 'king' ตรงที่สุดและผู้ฟังชาวต่างชาติเข้ใจได้ทันที อย่างไรก็ตามถ้าต้องการความเป็นทางการหรือความเป็นสถาบันมากขึ้น ส่วนใหญ่นักแปลมักเลือกใช้คำว่า 'monarch' เพราะคำนี้เป็นกลางทางเพศและครอบคลุมทั้งพระราชาและพระราชินี (the monarch) ได้ดี

คำแปลอีกคำที่เจอบ่อยคือ 'sovereign' ซึ่งจะเน้นความหมายเชิงอธิปไตยและอำนาจสูงสุดของรัฐมากกว่า เช่น ในเอกสารกฎหมายหรือภาษาเชิงราชการ 'His/Her Majesty the Sovereign' ให้ความรู้สึกเป็นทางการสูงกว่าการใช้ 'king' เพียวๆ ขณะที่คำว่า 'ruler' ให้ความรู้สึกทั่วไปว่าคนนี้คือผู้ปกครอง แต่ไม่จำเป็นต้องมีตำแหน่งที่เป็นทางการแบบราชวงศ์ การเลือกคำควรพิจารณาจากโทนของต้นฉบับด้วย: งานวรรณกรรมแฟนตาซีที่ต้องการอารมณ์ดิบๆ หรือใกล้ชิดผู้คนอาจใช้ 'king' เพื่อสร้างภาพที่ชัด ส่วนงานเชิงประวัติศาสตร์หรือเชิงกฎหมายมักพิง 'monarch' หรือ 'sovereign'

ในภาษาไทยเองคำว่า 'กระษัตริย์' มีน้ำเสียงค่อนข้างเป็นทางการและเป็นคำที่มักปรากฏในงานเขียนที่เป็นพิธีการหรือพูดถึงรัฐ เช่น คำว่า 'พระมหากษัตริย์' มักแปลว่า 'the monarch' หรือ 'His Majesty the King' ขึ้นอยู่กับระดับความเคารพที่ผู้เขียนต้องการสื่อ อีกคู่คำที่มักสลับใช้คือ 'ราชา' ซึ่งฟังดูเป็นโบราณหรือเป็นนิทานมากกว่าเล็กน้อย ดังนั้นถ้าแปลวรรณกรรมหรือนิยายแฟนตาซี บางครั้งการเลือกระหว่าง 'king' กับ 'raja' (หรือ 'raja' ในการถ่ายทอดวัฒนธรรมเอเชียใต้) ก็ช่วยเพิ่มสีสันและบริบทได้ดี ส่วนคำว่า 'emperor' ไม่เหมาะสมสำหรับ 'กระษัตริย์' เพราะ 'emperor' แปลว่า 'จักรพรรดิ' ซึ่งหมายถึงระดับที่สูงกว่าหรือปกครองดินแดนหลายประเทศ/รัฐ

จากมุมมองส่วนตัวเวลาจะเขียนหรือแปลงาน ผมมักเริ่มจากดูโทนของต้นฉบับและความคาดหวังของผู้อ่านก่อน: ถ้าเป็นบทบรรยายที่ต้องการความเป็นสถาบันและเป็นทางการก็ยกให้ 'monarch' หรือ 'sovereign' แต่ถ้าต้องการความรู้สึกส่วนบุคคล ใกล้ชิด หรือเป็นเทพนิยาย ก็เลือก 'king' เพื่อให้ผู้อ่านเข้าถึงตัวละครได้ง่ายขึ้น การใส่คำนำสั้นๆ หรือบริบทประกอบในงานแปลก็ช่วยให้ผู้อ่านต่างชาติเข้าใจว่าตัวบทหมายถึงตำแหน่งแบบไหน ซึ่งทำให้การสื่อสารชัดเจนขึ้นกว่าเดิม และนั่นคือสิ่งที่ฉันรู้สึกว่าทำให้งานแปลมีชีวิตชีวาและถูกต้องตามเจตนาของต้นฉบับ