บริการสแกนหนังสือเล่มเก่าในกรุงเทพมีราคาและเงื่อนไขอย่างไร

พอจะเล่าให้ฟังว่าสถานบริการสแกนหนังสือเก่าในกรุงเทพมีทั้งแบบร้านเล็ก ๆ ที่ทำตามหน้าและร้านมืออาชีพที่พร้อมระบบครบวงจร รวมทั้งกลุ่มฟรีแลนซ์ที่รับงานเล็กงานน้อย ราคากับเงื่อนไขจึงขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ความคมชัดที่ต้องการ (DPI), สีหรือขาวดำ, การใช้ OCR เพื่อให้ค้นข้อความได้, วิธีการสแกนแบบรื้อเล่ม (destructive) หรือไม่รื้อ (non-destructive), และสภาพหนังสือว่าบอบบางขนาดไหน โดยทั่วไปถ้าเอาราคาแบบคร่าว ๆ สำหรับหนังสือทั่วไปที่สแกนแบบมาตรฐาน 200-300 DPI สี ราคาจะอยู่ที่ประมาณ 2-8 บาทต่อหน้าในบริการกลุ่มหรือร้านเล็ก สำหรับงานคุณภาพสูง 300-600 DPI หรือสแกนภาพสีสวย ๆ ราคาอาจขึ้นไป 10-25 บาทต่อหน้า ส่วนการสแกนหนังสือเก่าที่ต้องการการดูแลพิเศษไม่รื้อเล่ม (ใช้เครื่องสแกนแบบ overhead หรือ cradle) ค่าบริการมักสูงกว่ามาก อาจอยู่ที่ 20-80 บาทต่อหน้า หรือคิดเป็นชั่วโมงงานถ้าเป็นงานซ่อมและเตรียมเล่ม ซึ่งจะมีค่าเริ่มต้นหรือค่าตั้งเครื่อง เช่น 300-1,500 บาท ขึ้นกับร้านและเทคโนโลยีที่ใช้

การคิดราคาบ่อยครั้งมีตัวเลือกเป็นแพ็กเกจ เช่น คิดเป็นเล่ม (เล่มเล็ก 100-300 หน้า) ราคาตั้งแต่ 200-1,000 บาท ขึ้นกับคุณภาพไฟล์ที่ต้องการ หรือคิดเป็นกิโลกรัมของเอกสารในกรณีสแกนเอกสารจำนวนมาก บริการหลายแห่งใส่ค่าทำ OCR เพิ่มหน่วยละ 0.5-3 บาทต่อหน้า หากต้องการไฟล์แบบ Searchable PDF หรือแยกรูปเป็น JPG/TIFF อาจมีค่าบริการเพิ่มเติมอีก และถ้าต้องการส่งไฟล์ทางแผ่นฮาร์ดดิสก์หรืออัพขึ้นคลาวด์ ร้านมักคิดค่าบริการส่งไฟล์/สำรองข้อมูลเล็กน้อย นอกจากนี้มีค่าบริการสำหรับการทำความสะอาดหน้ากระดาษ การแก้สี หรือการซ่อมสันหักของเล่ม ซึ่งก่อนเริ่มงานควรขอใบเสนอราคาชัดเจนและตัวอย่างสแกนเพื่อตรวจคุณภาพ

เรื่องเงื่อนไขการรับงานก็สำคัญ ร้านบางแห่งรับงานหน้าร้านแล้วให้บริการรับส่ง รับงานถึงบ้าน หรือรับงานทางไปรษณีย์ แต่สำหรับหนังสือโบราณหรือมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์หลายร้านจะขอให้เห็นเล่มก่อนประเมินและมักแนะนำวิธีที่ปลอดภัยที่สุด เช่น ไม่รื้อสันเล่ม หากต้องการไม่ทำลายสภาพเดิมราคาอาจสูงขึ้นพร้อมเวลาในการทำงานนานขึ้น Turnaround time ปกติ 1-7 วันสำหรับงานเล็ก ถ้าจำนวนมากหรือคุณภาพสูงอาจใช้เป็นสัปดาห์ถึงหลายสัปดาห์ ข้อแนะนำจากประสบการณ์คือให้ทำสำเนาทดลอง 5-10 หน้าแรกเพื่อตรวจสีและความคมชัดก่อนสแกนทั้งเล่ม และเก็บสำรองไฟล์ไว้หลายแบบทั้ง PDF และไฟล์ภาพความละเอียดสูง ในแง่กฎหมายการสแกนเพื่อเก็บเป็นสำเนาส่วนตัวมักทำได้ แต่การแจกจ่ายหรือขายต่อจำเป็นต้องระวังเรื่องลิขสิทธิ์โดยเฉพาะหนังสือที่ยังมีลิขสิทธิ์

สรุปได้ว่าเลือกบริการตามสภาพหนังสือและเป้าหมายการใช้งาน ถาต้องการเก็บความทรงจำแบบบ้าน ๆ ใช้ร้านราคาประหยัดหรือกลุ่มรับจ้างก็โอเค แต่ถ้าหนังสือมีมูลค่าทางประวัติศาสตร์หรือสภาพบอบบาง ควรจ่ายเพิ่มเพื่อบริการแบบไม่รื้อเล่มและสแกนด้วยเครื่องเฉพาะ ผลลัพธ์ที่ได้แตกต่างกันชัดเจนและหากเก็บไว้ดี ๆ ไฟล์ที่ได้จะเป็นมรดกทางความทรงจำที่ใช้งานได้อีกนาน ซึ่งส่วนตัวรู้สึกว่าสมมูลค่าที่จ่ายเพื่อความคงทนของความทรงจำนั้นคุ้มค่าและปลื้มใจทุกครั้งที่เปิดไฟล์ดู