ผลงานนิยายของ สม ศักดิ์ เจียม เรื่องไหนควรอ่านก่อน?

ยอมรับเลยว่า 'คู่สร้างคู่สม' เป็นงานที่ทำให้ฉันหัวใจพองโตด้วยการผสมผสานระหว่างความโรแมนติกกับคอมเมดี้แบบลงตัว เรื่องราวโดยสรุปเล่าถึงคู่พระนางสองคนที่มีพื้นเพและนิสัยแตกต่างสุดขั้วแต่ถูกชะตากรรมหรือสภาพแวดล้อมบังคับให้ต้องร่วมมือกัน ทั้งการทำงาน การใช้ชีวิต หรือแม้แต่การแต่งงานปลอมๆ ที่กลายเป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์จริงจัง เนื้อเรื่องเดินทางจากความไม่เข้าใจกันและความขัดแย้งเล็กๆ น้อยๆ ไปสู่การค้นพบตัวตนของกันและกัน เหตุการณ์หลักมักจะเป็นฉากชีวิตประจำวันที่มีมุขตลกเย้ายวนและโมเมนต์โรแมนติกที่เรียบง่ายแต่ตรงไปตรงมา ทำให้คนดูรู้สึกอบอุ่นและอินตามได้ไม่ยาก เรื่องราวของตัวละครเป็นจุดเด่นสำคัญ เพราะนอกจากคู่หลักที่มีเคมีเข้ากันดีแล้ว ตัวละครประกอบยังมีบทบาทชัดเจนและมีเสน่ห์ ช่วยขับเน้นมิติของความสัมพันธ์หลักได้อย่างมีสีสัน ฉากการเติบโตของตัวละครทั้งคู่ไม่ได้หวือหวาหรือเปลี่ยนแปลงแบบเหนือจริง แต่ค่อยๆ แกะเปลือกความกลัว ความคาดหวังจากครอบครัว และบาดแผลในอดีตออกทีละชั้น จนในที่สุดทั้งคู่เรียนรู้ที่จะยอมรับข้อด้อยของกันและกันและต่อยอดความต่างให้กลายเป็นความเข้มแข็งร่วมกัน เสียงหัวเราะจากมุกฝืดหรือมุกไทมิ่งดี ดนตรีซีนสำคัญ และการกำกับภาพที่ให้ความรู้สึกอบอุ่นเป็นอีกองค์ประกอบที่ผสมผสานกันได้ดี สิ่งที่ฉันชอบเป็นพิเศษคือการบาลานซ์ระหว่างความฮาและความจริงจัง ฉากที่ดูตลกในหน้าแรกอาจพาไปสู่บทเรียนชีวิตเล็กๆ ในฉากถัดมา และฉากโรแมนติกก็ไม่จำเป็นต้องใหญ่โตหรือหวือหวา เส้นเรื่องมีการวางปมและคลายปมอย่างเป็นธรรมชาติ ทำให้จังหวะการเล่าเรื่องไม่ยืดหรือกระชับเกินไป ทั้งนี้ยังมีเส้นเล็กเส้นน้อยของตัวละครรองที่เสริมสาระและอารมณ์ ทำให้โลกของเรื่องดูมีมิติ ตัวอย่างเช่นฉากที่ตัวละครหนึ่งต้องเผชิญกับความคาดหวังจากครอบครัวแล้วอีกฝ่ายยื่นมือเข้ามาช่วย ทั้งความอ่อนโยนและความตั้งใจจริงทำให้ฉากนั้นยืนคม สุดท้ายแล้ว 'คู่สร้างคู่สม' เป็นงานที่เหมาะกับคนชอบแนวรักโรแมนติกผสมคอมเมดี้ที่เน้นการเติบโตและการยอมรับ มากกว่าจะหวือหวาด้วยฉากลึกลับหรือแอ็กชัน ผมมองว่าเรื่องนี้ให้ความอบอุ่นและความหวังแบบเรียบง่าย ใครที่อยากพักผ่อนสายตาจากความดราม่าหนักๆ แล้วหาซีรีส์ที่ดูแล้วหัวใจดีขึ้น เรื่องนี้น่าจะเป็นตัวเลือกที่ทำให้คุณยิ้มได้และยังคงนึกถึงโมเมนต์อบอุ่นๆ ได้อีกนาน

พอได้ยินชื่อ 'สมปรารถ' ในวงสนทนา ฉันมักจะหยุดคิดว่ามันเหมาะกับการเล่าในรูปแบบไหนมากกว่ากัน—ละครโทรทัศน์, ซีรีส์ยาว, หรือเวทีละครจริงจัง แต่จากที่ติดตามมาตลอด ไม่มีบันทึกชัดเจนว่าเรื่องนี้เคยถูกดัดแปลงเป็นละครหรือละครซีรีส์ขนาดยาวแบบเป็นทางการในวงกว้าง หากมี จะเป็นแค่การนำบางตอนหรือฉากสั้นๆ มาทำเป็นรายการพิเศษ หรืองานจัดอ่านบนเวทีที่จัดโดยกลุ่มคนรักวรรณกรรมมากกว่าโปรดักชันทีวีที่มีความเป็นทางการสูง เหตุผลหนึ่งที่ฉันคิดคือโทนและโครงเรื่องของ 'สมปรารถ' มักจะมีความละเอียดอ่อนและพึ่งพาการบรรยายภายในตัวละครเยอะ ซึ่งทำให้การย่อให้เข้ากับไทม์ไลน์ของละครโทรทัศน์ท้าทายพอสมควร อีกทั้งลิขสิทธิ์กับมุมมองของผู้เขียนหรือทายาทก็เป็นปัจจัยใหญ่ที่ส่งผลต่อการอนุญาตดัดแปลง งานหลายชิ้นที่ได้รับการดัดแปลงจริงๆ มักเป็นงานที่มีโครงสร้างเรื่องชัดเจนและตลาดพร้อมรองรับ เช่น งานแนวประวัติศาสตร์หรือโรแมนติกคอมเมดี้ที่เดินเรื่องตรงไปตรงมา ซึ่งต่างจากงานที่เน้นบรรยากาศและชั้นความหมายซ้อนๆ ถ้าจะทำจริง ฉันคิดว่าเวอร์ชันซีรีส์แบบ 8–12 ตอนจะให้พื้นที่เพียงพอในการขยายตัวละครและถ่ายทอดใจความสำคัญของเรื่องโดยไม่ต้องเร่งรัด ฉากที่เน้นบทสนทนาเงียบๆ หรือการตัดสลับความทรงจำจะต้องใช้กล้องและมู้ดโทนละเอียดอ่อน เพลงประกอบกับเสียงเงียบมีบทบาทมาก ภาพในใจที่เขียนไว้ในต้นฉบับต้องถูกแปลเป็นมุมกล้อง สี และจังหวะบทพูดมากกว่าการยกบทสนทนาเป๊ะๆ ผมเชื่อว่าแฟนวรรณกรรมน่าจะให้การต้อนรับเวอร์ชันที่รักษาจิตวิญญาณของต้นฉบับไว้ได้มากกว่าการเปลี่ยนเรื่องให้เป็นละครเชิงพาณิชย์จ๋า นี่คือความเห็นส่วนตัวที่อยากเห็น—เวทีหรือสตรีมมิงอาร์ตเฮาส์จะเหมาะสมสุด

เส้นทางของตัวเอกใน 'สมปรารถ' ทำให้ผมรู้สึกเหมือนกำลังอ่านจดหมายที่เขียนโดยคนหนึ่งซึ่งค่อยๆ เรียนรู้จะรักตัวเองใหม่อีกครั้ง การเปลี่ยนแปลงของเขาไม่ได้มาเป็นจุดหักมุมใหญ่ ๆ แต่เป็นชุดของการตัดสินใจเล็ก ๆ ที่ซ้อนกันจนกลายเป็นคนใหม่ ซึ่งผมชอบตรงที่มันสมจริงและไม่หวือหวา ช่วงต้นเรื่อง แทนที่จะเป็นฮีโร่พร้อมเป้าหมายชัดเจน ตัวเอกดูสับสนและยึดติดกับอดีตมากกว่าอนาคต เหตุการณ์เล็ก ๆ เช่นการกลับไปที่บ้านเกิด การเผชิญหน้ากับคนเก่าที่เคยทำร้ายเขา หรือการสังเกตว่าคนรอบข้างเริ่มวางใจในตัวเขา ต่างเป็นตัวเร่งให้ความคิดภายในของเขาเปลี่ยนไป ผมชอบวิธีผู้เขียนปล่อยให้ความเปราะบางอยู่ร่วมกับความกล้า — ไม่ต้องล้างสะอาดกันทีเดียว แต่ค่อย ๆ เติมเต็มช่องว่างทีละนิด หนึ่งในฉากที่ยังติดตาผมคือวันที่เขาตัดสินใจช่วยคนที่เคยทำร้ายเขา ทั้งไม่ใช่การให้อภัยแบบหวานเจี๊ยบ แต่เป็นการยอมรับว่าคนเราสามารถเปลี่ยนได้ การกระทำนั้นแสดงให้เห็นว่าพัฒนาการของเขาไม่ใช่แค่ความเข้มแข็งด้านกายภาพ แต่เป็นการเรียนรู้จะตั้งขอบเขตและเลือกที่จะไม่ให้ความเจ็บปวดในอดีตกำหนดการกระทำในปัจจุบัน ฉากท้ายเรื่องที่เขาเผชิญหน้ากับความเสี่ยงเพื่อปกป้องชุมชนจึงรู้สึกสมเหตุสมผล เพราะมันเป็นผลรวมของการตัดสินใจเล็ก ๆ ที่ผ่านมา เมื่อมองย้อนกลับ ผมชื่นชมการเดินเรื่องที่ให้พื้นที่ตัวละครได้พัฒนาตามจังหวะของตนเอง มากกว่าการยัดบทเรียนลงไปเลย เรื่องราวนี้ยังทำให้ผมคิดถึงวิธีที่เราทุกคนเติบโต — ไม่ใช่การกระโจนข้ามอุปสรรคครั้งเดียว แต่เป็นการเก็บสะสมความกล้าและความเข้าใจทีละวัน — แล้วก็ทิ้งภาพสุดท้ายไว้ในใจว่าแม้ทางข้างหน้าจะยังไม่ชัด แต่ตัวเอกพร้อมก้าวไปด้วยความรับรู้ที่ลึกขึ้น

ทันทีที่เห็นชื่อ 'สมปรารถนา' ผมรู้สึกว่าความคาดหวังจะวิ่งเข้ามาเต็มที่ เพราะชื่อนำไปสู่แนวโรแมนซ์-ดราม่าที่คนไทยชอบ แต่เรื่องจริงคือ 'สมปรารถนา' ไม่ได้มาจากมังงะ แต่เป็นการดัดแปลงจากงานเขียนประเภทนิยาย/เรื่องสั้นต้นฉบับที่มีฐานคนอ่านอยู่ก่อนแล้ว ผู้สร้างเอาโครงเรื่องหลัก ตัวละคร และจังหวะอารมณ์จากต้นฉบับมาแปลงให้เข้ากับบทโทรทัศน์ โดยมีการปรับเนื้อหาให้กระชับและใส่ฉากใหม่ที่ช่วยให้คนดูทีวีอินได้ง่ายขึ้น การที่มันมาจากนิยายทำให้บางฉากในซีรีส์มีรายละเอียดทางความคิดและบรรยายความรู้สึกมากกว่ามังงะที่พึ่งภาพเป็นหลัก ความแตกต่างตรงนี้คล้ายความต่างระหว่าง 'Demon Slayer' ที่เริ่มจากมังงะกับงานที่มาจากนิยาย ซึ่งวิธีเล่าและโฟกัสของตัวละครจะไม่ค่อยเหมือนกัน การดัดแปลงของ 'สมปรารถนา' จึงเน้นบทสนทนาและโทนภาพรวมมากกว่าองค์ประกอบการ์ตูนแบบพาเนล โดยรวมแล้ว มันเป็นการนำโลกของนิยายมาย่อและทำให้เป็นภาพเคลื่อนไหวที่เข้าถึงคนดูวงกว้างได้ดี

นี่บอกเลยว่า 'สมปรารถนา' ผลิตโดยบริษัท GMMTV — คำตอบสั้น ๆ แบบนี้ทำให้ผมหัวใจพองโตทันทีเพราะเป็นบริษัทที่ผลักดันแนวซีรีส์วัยรุ่นให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ฉันเป็นคนดูซีรีส์วัยรุ่นมาตั้งแต่สมัยยังเป็นนักศึกษา การที่เห็นชื่อบริษัท GMMTV ขึ้นเครดิตของ 'สมปรารถนา' ทำให้คาดหวังถึงงานผลิตที่ใส่ใจรายละเอียดการเล่าเรื่องและจังหวะอารมณ์มากกว่าละครเช้าทั่วไป งานเด่นที่ทำให้คนรู้จักบริษัทนี้ในวงกว้างคือ 'SOTUS' และ '2gether' — สองเรื่องนี้ไม่ได้ดังเพราะหน้าตานักแสดงอย่างเดียว แต่ดังเพราะเคมี การกำกับ และการตลาดที่จับกลุ่มคนดูได้เข้าเป้า ถ้าคุณชอบมู้ดที่ผสมระหว่างโรแมนซ์กับมิตรภาพและความไม่ตั้งใจของตัวละคร GMMTV มักจะให้ความสำคัญกับการสร้างเคมีระหว่างคู่พระนางและกลุ่มเพื่อน ซึ่งเห็นได้ชัดในผลงานที่กล่าวมาข้างต้น ผลงานพวกนี้ทำให้ฉันยังคงติดตามผลงานของบริษัทนี้อยู่เสมอ

มีงานประเภทหนึ่งที่ฉันมองว่านักสร้างสรรค์อย่างพันศักดิ์มักปรากฏตัวบ่อย นั่นคือเทศกาลหรือคอนเวนชันที่รวบรวมคนรักงานภาพ เสียง และเรื่องเล่าเข้าด้วยกัน ฉันเป็นแฟนรุ่นเก๋าที่ชอบแอบสังเกตหลังเวที งานอย่าง 'Thailand Comic Con' หรือเทศกาลที่เน้นการพบปะคนทำงานสร้างสรรค์มักมีทั้งเสวนา พูดคุย และเวิร์กช็อป ซึ่งเป็นจุดที่ผู้ฟังได้เจอตัวจริงของคนทำงานมากกว่าการโพสต์ในโซเชียล ในบางครั้งยังมีบูธสำนักพิมพ์หรือค่ายที่เขาอาจไปร่วมเซ็นหรือพูดคุยกับแฟน ๆ อีกมุมคือมหกรรมศิลปวัฒนธรรมหรือเทศกาลภาพยนตร์ที่มีส่วนจัดเวทีเสวนาเกี่ยวกับการสร้างสรรค์เสียงและดนตรี งานแบบนี้บรรยากาศจะเป็นทางการแต่เป็นกันเอง เหมาะแก่การพูดคุยเชิงงานที่ลึกกว่าแค่แฟนมีตติ้ง พอได้ฟังเขาพูดในวงเล็ก ๆ แล้ว มุมมองการทำงานและแรงบันดาลใจจะชัดขึ้นกว่าการอ่านแคปชั่นเพียงอย่างเดียว

ข่าวเรื่องโปรเจกต์ใหม่ของกิตติศักดิ์คงคาทำให้ใจเต้นทุกครั้งที่เห็นชื่อเขาปรากฏบนฟีดการประกาศงานของวงการคราฟต์ในบ้านเรา ฉันเป็นแฟนสายลึกที่ติดตามผลงานเขาแบบเงียบ ๆ มานาน พูดตรง ๆ ตอนนี้ยังไม่มีประกาศวันที่เผยแพร่เป็นทางการจากต้นสังกัดหรือช่องทางหลัก แต่จากจังหวะการปล่อยงานของเขาในอดีตและรูปแบบการโปรโมทที่มักมีทีเซอร์กับบูธงานเทศกาลก่อนจะปล่อยจริง ฉันเลยคิดว่าน่าจะได้เห็นไทม์ไลน์ชัดเจนในช่วง 3–6 เดือนหลังการเปิดตัวทีเซอร์ครั้งแรก มุมมองส่วนตัวคืออยากให้เตรียมตัวรอทั้งสื่อโซเชียลและงานอีเวนท์ใหญ่ของประเทศ เพราะการปล่อยงานที่ดีมักซอยเป็นหลายเฟส ตั้งแต่ประกาศชื่อโปรเจกต์ ทีเซอร์ ตัวอย่าง และวันวางจำหน่ายเต็มรูปแบบ ฉันจะคอยเชียร์และแชร์ข่าวให้เพื่อน ๆ ไปพร้อมกัน เพราะช่วงประกาศนี่แหละที่ความตื่นเต้นมันพุ่งสุด คล้ายความรู้สึกตอนเห็นฉากโปรโมทของ 'Demon Slayer' ครั้งแรก—แต่คราวนี้เป็นโปรเจกต์ของเขาเอง และนั่นทำให้การรอคอยคุ้มค่าอย่างแน่นอน

สัมภาษณ์ของจิตรภูมิศักดิ์มักเปิดประตูเล็กๆ ให้เห็นทั้งภูมิทัศน์ภายในและภายนอกของงานสร้างสรรค์ของเขา ฉันรู้สึกว่าทุกครั้งที่เขาพูดถึงแรงบันดาลใจ จะไม่ใช่การยกกรอบคำพูดสำเร็จรูป แต่เป็นการเล่าเรื่องแบบต่อจังหวะ—มีทั้งภาพบ้านเดิม กลิ่นฝน เสียงคนคุยในตลาด และบันทึกเก่าๆ ที่เขายังเก็บไว้ เขามักเริ่มจากเหตุการณ์เล็กๆ แล้วถักทอเป็นแนวคิดใหญ่ เช่นการอธิบายว่าฉากหนึ่งในงานของเขาเติบโตมาจากเสียงเครื่องมือช่างของพ่อ ซึ่งทำให้ฉากนั้นได้ความเป็นจริงและละเอียดอ่อนมากขึ้น การสัมภาษณ์ยังเผยให้เห็นวิธีคิดเชิงทดลองของเขา: เขาจะพูดถึงการทิ้งพื้นที่ว่าง การปล่อยตัวละครให้ผิดทางก่อนจะปรับแก้ และการเรียนรู้จากความล้มเหลว ฉันชอบตรงที่เขาไม่หลบเลี่ยงความไม่สมบูรณ์ แต่นำมันมาเป็นเชื้อเพลิงในการสร้าง อีกตัวอย่างที่ติดตาคือตอนเขาเล่าเบื้องหลังฉากใน 'บ้านเก่า' ที่มาจากการนั่งฟังคนเฒ่าคนแก่คุยกัน ซึ่งทำให้ฉากนั้นดูซับซ้อนและมีน้ำหนัก ฉันมักกลับไปอ่านสัมภาษณ์เหล่านี้เมื่ออยากรู้ว่าการสร้างสรรค์ของเขาไม่ได้เป็นเรื่องเวทมนตร์ แต่เกิดจากการเก็บรายละเอียดอย่างใจเย็นและมีความอยากรู้ในโลกรอบตัว