“Mahal, nasaan ka na ba? Pakiusap, umuwi ka na…” piping hiling niya sa sarili. Halos mangiyak-ngiyak siya nang maalala ang mahal na asawa. Isang linggo na itong out of the country dahil sa negosyong inaasikaso sa labas ng bansa. Kaya naman malaya ang ginagawang pang-aalipusta at pang-aalila sa kanya ni Doña Octavia.
“Kung naririto ka lang, mahal… sana’y hindi ko ito nararanasan ngayon.” bulong niya sa sarili at napahagulgol na lamang sa pag-iyak. Habag at awa sa sarili ang tanging naramdaman. Napasandal siya sa pader nang maramdaman ang pag-ikot ng kanyang paningin. Nasapo niya ang sariling ulo—pakiramdam niya ay mabibiyak iyon sa sobrang sakit. Tuluyan na siyang napasadsad sa pader, nanghihina, para siyang kandilang nauupos… hanggang sa nanlabo na nang tuluyan ang kanyang mga mata. “Kawawa naman itong asawa ni Senyorito Arkin. Halos gawin na siyang katulong ni Doña Octavia.” ani Arlene habang pinagmamasdan si Elaina, na hanggang ngayon ay natutulog at mataas ang lagnat. Nadatnan nila ito sa laundry area na walang malay. Malamang ay hindi na kinaya ng katawan ang labis na gutom at pagod. Napailing si Aling Erma. Hindi siya sang-ayon sa mga maling ginagawa ni Doña Octavia kay Elaina. Ngunit sino ba siya para sawayin ang matapobreng donya? Isa lamang siyang hamak na mayordoma. “Wala tayong magaga—” hindi pa man niya natatapos ang sasabihin, biglang bumukas ang pinto ng kanilang kwarto. Iniluwa noon si Doña Octavia. Lahat ng maids ay nahintakutan nang makita ang malupit na donya. “Sino’ng may sabi sa inyo na tulungan niyo ang babaeng ‘yan?!” galit na sita nito sa mga katulong. “Isko! Ipasok mo rito ang isang timba ng tubig, bilis!” utos nito sa driver. Wala namang nagawa si Isko kundi sundin ang matapobreng donya. “Doña Octavia, ano pong gagawin niyo?” ani Aling Erma nang makita ang isang timba ng tubig na may yelo. Agad siyang humarang sa harapan ni Elaina. “Gigisingin ko lang naman yang hampas-lupa na ‘yan. Kaya tumabi ka diyan kung ayaw mong madamay!” madiing saad nito, sabay tabig sa mayordoma at saka ibinuhos ang isang timba ng malamig na tubig kay Elaina. Dahil sa gulat, napabalikwas ng bangon si Elaina mula sa pagkakatulog. “M-Mama…” paos at takot na saad ni Elaina nang makita sa harapan ang galit na naman si Doña Octavia. “Hoy! Kumilos-kilos ka na diyan at ayusin mo ang sarili mo. Darating si Arkin ngayong gabi!” bulyaw nito sa kanya. Tila biglang sumigla ang pakiramdam ni Elaina nang marinig iyon. Darating na mamaya ang kanyang asawa! Agad sana siyang tatayo upang ayusin ang sarili ngunit napatigil nang hablutin ng donya ang kanyang braso. Nangigigil na itinuro siya nito. “Binabalaan kita, Elaina. ‘Wag na ‘wag kang magkakamaling magsumbong sa anak ko kung ayaw mong pati pamilya mo ay madamay sa galit ko! Naiintindihan mo?!” Napalunok si Elaina sa narinig. Marahan siyang tumango. “Magaling. At kayo,” sabay lingon sa mga maids, “itikom niyo ang mga bibig ninyo! Kung ayaw n’yong masisante sa trabaho, wag kayong magmamalasakit sa babaeng ‘to!” Agad na nagmamadaling lumabas ang mga kasambahay, takot na takot sa banta ng donya. Naiwan si Elaina na nanginginig pa rin. Pag-alis ni Doña Octavia, agad siyang nagtungo sa kanilang silid at inayos ang sarili. Ganoon naman madalas ang nangyayari—kapag parating si Arkin, pinapaganda at pinapabango siya ng kanyang biyenan. Para bang walang nangyaring kalupitan. Kapag kaharap na nito ang anak, biglang nagiging mabait ang donya at kunwari’y maalaga, para hindi mahalata ni Arkin ang totoong pagtrato sa kanya. Ngunit kapag nakaalis na muli ang kanyang asawa, balik na naman sa pangmamalupit at pagpapahirap ang matapobreng biyenan. Akala ni Elaina ay maayos na ang lahat. Akala niya’y tanggap na siya ng pamilya Delavega. Pero simula’t sapul, halos isumpa na siya ng mga magulang ni Arkin nang siya’y pakasalan nito. At sino nga ba naman ang gugustuhin para sa anak nila? Isang babaeng galing sa kahirapan. Walang pinag-aralan. Hindi marunong bumasa at sumulat. Sa madaling salita—mahirap na nga, mangmang pa. Nang una siyang dumating sa mansyon, maganda ang pakita sa kanya ni Doña Octavia. Akala niya’y totoo na iyon. Pero pakitang-tao lang pala, lalo na sa harap ni Arkin. Ngayon, unti-unti nang lumalabas ang tunay na kulay ng matandang donya—sakim, malupit, at maitim ang budhi. At iyon ang kinatatakutan ni Elaina: kung ano pa ang kayang gawin ng kanyang biyenan… lalo na kapag wala sa mansyon ang kanyang pinakamamahal na asawa.Mapait siyang napangiti nang maalala kung paano niya nakilala ang asawang si Arkin. Naaksidente ito, at sa kabutihang-palad ay nakita ng kanyang ama at kapatid. Nang gumaling ang lalaki, inakala niyang iyon na ang huli nilang pagkikita. Ngunit laking gulat niya nang isang araw ay naging bisita nila ito. Ang pagbisita ni Arkin nang minsan ay nasundan pa ng maraming beses. Kalaunan, naglakas-loob itong magtapat ng damdamin sa kanya. Subalit dahil sa malaking agwat ng kanilang estado at uri ng pamumuhay, tinanggihan ng dalaga ang panliligaw ni Arkin—kahit pa hindi na niya maitatangging may nadarama na rin siya para sa binata. “Kayraming babae riyan na kasing-lebel mo—mayayaman, magaganda, at higit sa lahat, edukada. Bakit ako? Na simula’t sapol alam mong hindi marunong sumulat at bumasa? Bakit ako, na isang anak-mahirap at mangmang?” ani Elaina kay Arkin, lihim na nasasaktan sa pagtanggi sa pag-ibig na buong pusong iniaalay sa kanya ng binata. Buong akala niya ay titigil na sa pan
“Ouch… damn! Please… be careful.” mahinang daing ng lalaki sa matatas nitong English. Napakamot siya sa ulo. Hindi niya maintindihan ang mga sinasabi nito. Dahan-dahan niyang inalis ang gasa na nakatakip sa sugat upang palitan iyon. Sa kalagitnaan ng pagtanggal ay napansin niyang may dumikit sa balat ng lalaki. Alam niyang masasaktan ito kapag bigla niyang hinila. Habang dahan-dahan niyang tinatanggal ang nakadikit na gasa, bigla nitong hinawakan ang kamay niya. Nang tingnan niya, nakapikit ang lalaki at kagat-labi, tila pinipigilan ang sakit. “Mr., pu-puwede bang huwag mong higpitan ang pagkakahawak sa kamay ko? Paano ko matatanggal itong gasa kung kay higpit mo?” nakaingos niyang reklamo. Halos mapapadaing na siya sa sakit ng pagkakahawak nito. Agad namang binitiwan ng lalaki ang kanyang kamay. Kaya inayos niya ang tatlong unan, pinagpatong-patong iyon at inilapit sa headboard ng katre. Dahan-dahan niyang isinandal doon ang lalaki na halatang hinang-hina pa rin, dahil sa
“Nay, ako na po diyan. Matulog na po kayo,” alok niya sa inang abala sa paghuhugas ng mga plato. “Ako na. Tingnan mo na lang ’yung lalaki sa kwarto mo. Punasan mo ulit ng basang towel, baka tumaas pa ang lagnat,” utos ni Aling Mercedes na ipinagpatuloy ang paghuhugas. Wala na siyang nagawa kundi sumunod. Ayaw man niyang gawin, wala siyang magagawa—utos iyon ng ina. Ewan ba niya kung bakit, ngunit tuwing napapalapit siya sa estranghero, bigla na lang bumibilis ang pintig ng kanyang puso. Parang nakukuryente siya kapag nagtatama ang balat nila. Malalim siyang humugot ng hininga bago kinuha ang isang malinis na tuwalya. Binasa niya iyon ng maligamgam na tubig at nilagyan ng kaunting alcohol. Pagkatapos ay marahang idinampi sa noo ng lalaking may mataas na lagnat. Hindi niya namalayang napapatitig na pala siya sa mukha nito. Dahil sa kaba at pagmamadali kanina, hindi niya napansin ang maamong anyo ng lalaki—matangkad, maputi, matangos ang ilong, mahahaba at nakapirming pilik-mata,
“Ate, kakain na tayo,” wika ni Diday, ang nakababata at pangatlo sa kanilang magkakapatid. Alanganing tinapunan nito ng tingin ang lalaking wala pa ring malay. “Ate, ’di ba sabi ni Nanay, linisan mo ’yan?” dagdag pa nito. “Ikaw na kaya ang maglinis sa lalaking ito, Diday,” alanganing tugon niya. Napakamot naman sa ulo ang kapatid at napanguso pa dahil sa sinabi niya. “Ate naman, ikaw na. Ikaw ang inutusan ni Nanay, e,” reklamo nito bago tuluyang umalis sa pinto. Malalim na buntong-hininga ang pinakawalan niya bago naglakas-loob na linisin ang lalaki. Sa unang hawak pa lang niya rito, biglang bumilis ang pintig ng kanyang puso—parang tambol na dumadagundong sa dibdib niya. Dahan-dahan niyang nilinis ang mga kamay at braso nito. Sinunod naman ang mukha, na puno ng galos, pasa, at putik. May malaking sugat din sa bandang noo, kaya’t maingat niyang ipinunas ang maligamgam na tuwalyang basa. Halos pigil-hininga siya sa takot na baka magising ito, ngunit nakahinga rin ng maluwag nang m
Malakas ang ulan. Tila may sama na naman ng panahon.Hindi mapakali ang nanay ni Elena na si Aling Mercedes. Maya't maya ang pag tanaw na ginagawa nito sa bintana nila na gawa sa kawayan. Gumagabi na pero hanggang ngayon ay wala pa ang tatay niya at ang nakababata niyang kapatid na si Lowell. "Nay,maupo ho muna kayo. Baka po sumilong lang sina tatay,kaya wala pa. " Pang lilibang na wika niya sa kanyang ina na bakas sa mukha ang pag aalala.Malalim itong humugot ng hininga. "Hindi ko maiwasan ang hindi mag alala. Malakas ang ulan,Elena,Baka kung ano na ang nangyari sa tatay at kapatid mo."wika nito. Nilapitan niya ang ina at dinala ito sa mahabang upuan na gawa sa kawayan. Pinaupo at kinalma niya ang ina. “Nay,tama na po ang pag-aalala. Baka mamaya atakihin na naman kayo sa puso.”pang-aalo niya sa Ina. Saka ikinuha niya ng tubig ang ina sa tapayan.Maging siya man ay nag-aalala na din sa kanyang ama at kapatid.Hindi lang niya pinahahalata sa ina. Bakit nga ba wala pa ang kanyang
“Mahal, nasaan ka na ba? Pakiusap, umuwi ka na…” piping hiling niya sa sarili. Halos mangiyak-ngiyak siya nang maalala ang mahal na asawa. Isang linggo na itong out of the country dahil sa negosyong inaasikaso sa labas ng bansa. Kaya naman malaya ang ginagawang pang-aalipusta at pang-aalila sa kanya ni Doña Octavia. “Kung naririto ka lang, mahal… sana’y hindi ko ito nararanasan ngayon.” bulong niya sa sarili at napahagulgol na lamang sa pag-iyak. Habag at awa sa sarili ang tanging naramdaman. Napasandal siya sa pader nang maramdaman ang pag-ikot ng kanyang paningin. Nasapo niya ang sariling ulo—pakiramdam niya ay mabibiyak iyon sa sobrang sakit. Tuluyan na siyang napasadsad sa pader, nanghihina, para siyang kandilang nauupos… hanggang sa nanlabo na nang tuluyan ang kanyang mga mata. “Kawawa naman itong asawa ni Senyorito Arkin. Halos gawin na siyang katulong ni Doña Octavia.” ani Arlene habang pinagmamasdan si Elaina, na hanggang ngayon ay natutulog at mataas ang lagnat. Nadatnan