***SEVEN YEARS AGO.
Nakaupo sa kama si Lily habang nakatayo naman sa harap ng bintana ng kwarto si Ivor. Walang kumikibo sa kanila.Binasag ni Lily ang katahimikan at kalmadong nagsalita, “Let’s get a divorce,” buo na ang desisyon niya.Hindi makapaniwalang tumingin sa kaniya si Ivor. “What did you say?”Inangat ni Lily ang ulo niya at diretso niyang tiningnan sa mga mata si Ivor. “Narinig mo ang sinabi ko, Ivor. Gusto ko ng divorce, maghiwalay na tayo.”“No,” pagmamatigas ni Ivor. Nag-iwas nang tingin si Lily sa kaniya kaya nagsalita siyang muli, “Kahit sa ganitong bagay? Ikaw pa rin ang magde-desisyon?”Binalik ni Lily ang tingin sa asawa. “Bakit? Ayaw mo? Hindi ka ba napapagod sa relasyon na ‘to?”“Pagod ka na, Lily? Sinasabi mong pagod ka na sa’kin?” hindi maitago ni Ivor ang sakit sa boses niya na nanggagaling mula sa puso niya.“Oo, Ivor! Pagod na ‘ko!” Lily burst out her frustration.Hindi na niya kayang kimkimin ang damdamin niya. “Hindi ko na kayang ayusin ang relasyon na ‘to na mag-isa. Sabi mo partner tayo, pero hindi mo ‘ko tinutulungan. Mag-isa kong inaasikaso ang anak natin, pati na rin ikaw!” Kung nasasaktan si Ivor sa mga hinanaing niya, mas doble ang sakit at bigat na pasan ni Lily.“Tinutulungan kita hanggang sa kaya ko, Lily. Ako ba naiintindihan mo? Bakit hindi ko maramdaman? Kapag kailangan kita kahit ang lapit mo, hindi kita kayang abutin.”“Ivor, magsusumbatan ba tayo rito?” nakakunot noo na tanong ni Lily sa asawa.Nanlaki ang mga mata ni Ivor sa galit, pero nanatili siyang kalmado. “Bakit? Ikaw ang nauna. Sa totoo lang, pagod na rin ako sa relasyon natin, pero hindi ko naisip ni minsan na bitiwan ka. Wala ba talaga akong silbi sa’yo? Nagta-trabaho akong maigi para sa’ting tatlo. Hindi mo alam ang hirap at pagod na pinagdadaanan ko sa opisina pati na rin sa boss ko.”“Nahihirapan din naman ako rito sa bahay, Ivor! Ako lang mag-isa ang nag-aalaga sa anak natin, naglilinis ng bahay pati na rin sa pag-aasikaso ko sa’yo. Gigising ka, magbibihis, kakain at aalis na hindi man lang nagpapaalam sa’kin. Kapag uuwi ka naman, huhubarin mo lang ang damit mo at magpapalit ‘tapos matutulog ka na. Ni hindi mo ‘ko magawang batiin, tanungin man lang kung okay ako o kung nahihirapan ako.“Gusto kong makipag-divorce dahil hindi ko kayang makita na wala kang ginagawa kahit nakikita mong nahihirapan ako. Kaya naisip kong mas mabuti na ako na lang mag-isa magpalaki kay Isaac. Kaysa nandito ka nga, hindi mo naman magampanan ang pagiging ama at asawa mo sa’min ng anak mo.”Ivor looked at his wife intensely. “Bakit, Lily? Tinanong mo rin ba ako kung okay lang ako? Kapag day-off ko, kahit gusto kong magpahinga ay hindi ko ginagawa. Tinutulungan kita sa gawaing bahay para focus ka sa pag-aalaga kay Isaac. Kapag nandito ako, hindi mo nga ako kinakausap. Para akong multo na hindi mo nakikita.”“Oo, Ivor, tinanong kita. Kaya lang hindi mo yata maalala dahil sa tuwing sinusubukan kitang kausapin, kumustahin, o kung may problema ka, palagi mong sinasabing okay ka at puro ka wala kahit halata sa mukha mo na hindi ka naman okay. Iyon ang dahilan bakit hindi na lang kita kinakausap. Hindi ko gagawin kung hindi mo sinimulan. Kasalanan ko pa rin ba, Ivor?”Marahas na nagpakawala nang paghinga si Ivor. “Alright. Kung ‘yan ang gusto mo at nahihirapan ka na talaga, payag na ‘kong makipag-divorce. Mahal kita, Lily at ayokong maging pabigat sa’yo.”Nang matapos magsalita si Ivor, naglakad siya patungo sa pinto at lumabas ng kanilang kwarto. Nagpakawala nang malalim na paghinga si Lily nang maiwan siyang mag-isa sa kwarto.***Bumalik sa realidad si Lily nang wala na siyang nainom na alak mula sa baso na hawak niya. Nakatayo siya ngayon sa harap ng bintana ng kwarto niya at umiinom siya nang alak dahil hindi siya makatulog. Hindi niya namalayan na nagbalik-tanaw siya sa nakaraan.Ilang gabi na ang lumipas, pero palaisipan pa rin sa kaniya ang nangyari noong charity event. Gusto niyang makausap si Ivor, pero wala naman siyang contact dito. Maya maya pa, nakaramdam nang antok si Lily kaya naman nahiga na siya sa kama niya.******Binuksan ni Lily ang sliding door ng kaniyang opisina habang bitbit ang isang tray ng meryenda para sa bestfriend niya. Pagpasok niya sa loob, nakita niyang komportableng nakaupo sa couch ang bestfriend niyang si Gwyneth Ong habang hinihintay siya nito.Naglakad siya palapit kay Gwyneth at nilapag niya ang tray sa center table na kaharap nito. Ibinaba niya ang red-velvet cake at iced americano na in-order ng bestfriend niya.Umupo si Lily sa tabi ni Gwyneth at nagsimula itong magtanong, “Kumusta ka na, girl?”“Mabuti naman, gano’n pa rin.”“Wala kang ikukuwento?” pagtatanong ni Gwyneth sa kaniya.“Ano naman ang ikukuwento ko?” patay malisya na tanong ni Lily pabalik.Umayos nang upo si Gwyneth at tiningnan niyang mabuti ang kaibigan. “Sa itsura mo pa lang, Lily, alam ko nang may bumabagabag sa’yo. May iniisip ka na hindi maalis sa utak mo. Spill it, makikinig ako.”Huminga nang malalim si Lily. “Am I that obvious?”Umiling-iling si Gwyneth. “Nope, but my instinct says so.”“Well, naalala mo ba iyong charity event na nabanggit ko sa’yo?” panimula ni Lily.“Iyong same charity event na in-invite rin ako? What about it?”“Nagkita kami ni Ivor sa event.”Nanlaki ang mga mata ni Gwyneth. “Seryoso?” malakas na sabi nito. Nagsalita itong muli, “Anong nangyari? Nagka-usap kayo?”Umiling-iling si Lily. “Hindi. Sa totoo lang nagulat din ako, pero ang mas ikinabigla ko, nilagpasan niya lang ako at nagpanggap na hindi ako kilala.”Napatayo si Gwyneth at sumigaw, “He did what?!”Hinawakan ni Lily sa pulso ang kaibigan at hinila ito paupo. “Huwag ka ngang sumigaw, Gwy! Kumalma ka.”“Come on, Lily! Paano naman ako kakalma? Napakagago ng ex-husband mo.” Bakas sa mukha ni Gwyneth ang iritasyon dahil sa narinig.“Alam ko, pero wala naman akong magagawa. Naguguluhan din ako bakit gano’n ang inakto niya.”“Tsk, tsk,” pagre-react ni Gwyneth. Sumandal ito sa couch at nag-cross arms. “Sa loob nang pitong taon na hindi siya nagpakita para suportahan at sustentuhan ang anak ninyo, siya pa ang may lakas ng loob na ganyanin ka? Hindi man lang kinumusta si Isaac!”Sumandal din sa couch si Lily at nakatingin lang siya sa kawalan. “Ayan din ang pumasok sa isip ko, Gwy. Na-bother talaga ako kaya hanggang ngayon napapaisip pa rin ako. Gusto ko siyang kausapin kaya lang sa tinagal nang panahon, wala na akong contact sa kaniya.”“Naku! Nakakagigil talaga ang ginawa niya. Gusto ko siyang suntukin sa mukha,” madiin ang bawat salitang binibitawan ni Gwyneth at ramdam iyon ni Lily kahit hindi siya nakatingin sa kaibigan.“Akala ko nga, susubukan niyang makita o tanungin man lang ang tungkol kay Isaac, pero wala siyang ginawa. Palagi naman, hindi na sana ako nag-expect. Hindi ko naman sinubukan ipagkait sa kaniya ang bata, pero siya ang lumayo. Maisip ko pa lang na malalaman ‘to ng anak ko, nasasaktan na ako para sa kaniya,” hindi maitago ni Lily ang sakit sa tono ng boses niya.“Mapanindigan sana ‘yan ng ex-husband mo, Lily. Kapag bumigay siya at gusto makita ang inaanak ko, huwag mong hayaan,” seryosong sabi ni Gywneth.Bumuntong hininga si Lily. “Biglang pumasok sa isip ko, hindi kaya galit pa rin siya sa’kin? Iyon lang ang puwedeng dahilan bakit gano’n ang inaakto niya.”“Anong sabi mo sa’kin dati? Parehas kayong nagkamali sa marriage ninyo. Ibig sabihin, wala siyang karapatan na magalit. Ilang taon din kayong magkarelasyon, kahit pa may hindi kayo pagkakaintindihan, mali iyong ginawa niya.”“Alam mo, Gwy, hindi naman importante sa’kin ‘yong ginawa niya sa’kin no’ng nagkita kami. Hindi ko lang talaga matanggap na nadadamay ang anak namin sa alitan naming dalawa.”Naramdaman ni Lily na umayos nang upo si Gwyneth kaya tiningnan niya ito. Itinaas nito ang kanang kamay hanggang sa mukha nito at naka-close fist. “Fighting, Lily! Kaya mo ‘yan! Isa pa, nandito ako. Support kita!”Sumilay ang ngiti sa labi ni Lily dahil sa sinabi ni Gwyneth. “Thank you. Wala man akong bunsong kapatid na babae, nagpapasalamat ako na nandito ka, Gwy.”Nginitian ni Gwyneth pabalik si Lily at pabiro itong hinampas. “Ano ka ba! Ako lang ‘to, oh.”Natawa siya sa inakto ng kaibigan kaya naman natawa rin ito. Kahit paano ay gumaan na ang loob ni Lily nang makausap niya si Gwyneth. Hindi siya dependent na tao. Kung kaya niya gawin mag-isa, gagawin niya. Ngunit may pagkakataon talaga na kailangan niya nang makakausap para mabawasan ang bigat na nararamdaman niya. Mabuti na lang may kaibigan siyang kagaya ni Gywneth.Tatlong oras ang lumipas matapos makapag-usap at bonding, lumabas mula sa sariling office si Lily kasama si Gwyneth para ihatid ito sa labas. Nang madaan sila sa counter, huminto si Gwyneth at binati niya si Russel Pascual— ang head manager sa café&restaurant ni Lily.Tinawag ni Gwyneth ang head manager, “Manager Russel, mauna na ‘ko,” nakangiting sabi niya habang nagpapaalam.Bumaling nang tingin si Russel kay Gwyneth at nginitian ito pabalik. “Salamat, Gwy. Ingat ka.”Palabas na nang restaurant sina Lily at Gwyneth nang biglang pumasok sa entrance si Lian kaya nakasalubong nila ito.Nanlaki ang mga mata ni Lily nang makita ang kapatid. “Lian? Anong ginagawa mo rito? May kailangan ka?”Malawak ang ngiti na ibinigay ni Lian sa ate niya. “Pauwi na ‘ko galing work, Ate. Kaya lang naisip ko na dumaan muna at bumili ng kape.”Tumango-tango si Lily. “I see, sige una na ‘ko. Ihahatid ko pa itong kaibigan ko.”Nagkatinginan sina Lian at Gwyneth. Nagsimulang ipakilala ni Lily ang kaibigan at ang kapatid niya sa isa’t isa. “Gwy, he’s my long-lost brother— Lian Andra. And Lian, she’s my bestfriend— Gwyneth Ong.”Inilahad ni Gwyneth ang kamay niya para makipag-shake hands. “Nice to meet you, Lian.”Tinanggap ni Lian ang kamay ni Gwyneth at nag-shake hands sila. “Nice to meet you too, Gwyneth,” he can’t help himself, but to smile.Si Gywneth na ang unang bumitaw mula sa kamay ni Lian at in-excuse niya ang sarili na kailangan na niyang umalis. Nagpaalam naman si Lian sa kaniya at ngiti lang ang isinagot pabalik ni Gwyneth.Sabay na lumabas sina Lily at Gywneth mula sa café&restaurant. At sa pagbalik ni Lily sa loob, naglakad siya palapit sa kapatid niya na nakatayo sa counter at hinihintay ang order nito.“Gusto mo si Gwyneth, ‘no?” diretsong tanong ni Lily sa kapatid niya.Napatingin sa kaniya si Lian at nahihiya itong napahawak sa sariling batok. “Halata ba, Ate?”“Kung hindi, ‘di naman ako magtatanong. Kalimutan mo na ‘yan.”“Bakit? May boyfriend siya?”Sasagot pa lang sana si Lily, pero sumali sa usapan nila si Russel at tinukso si Lian. “Ibig sabihin ni Ma’am Lily, wala kang pag-asa kay Gwyneth.”Kumunot ang noo ni Lian. “Paano mo naman nasabi ‘yon, Ate? Hindi pa naman niya ‘ko nakikilala.”Lily let out a soft chuckles. “Alam ko, pero kilala ko kayong dalawa. Ayaw ni Gywneth sa mga iyakin.”“Grabe ka naman, Ate Lily! Hindi naman ako iyakin.”“Oh. Parang paiyak ka na nga, Lian.” Tumatawang sabi ni Russel.“Hindi kaya!” defensive naman na sabi ni Lian.Nagkatinginan sina Lily at Russel pagkatapos ay tumingin sila kay Lian at sabay nila itong tinawanan.“Kuya Russel naman, Ate Lily, huwag niyo ‘kong tawanan. Hindi naman ako iyakin, promise!” hindi pa rin tumitigil si Lian sa pagtatanggol sa kaniyang sarili.They’re supposed to stop, but Lily and Russel laughed even more at Lian.Nakaupo si Ivor sa kaniyang sofa. Kakauwi niya lamang galing sa trabaho. Dahil ngayon lang siya nagkaroon nang oras, naisipan niyang tawagan ang kaniyang ina. Nagpakawala siya nang isang malakas na paghinga. Kinuha niya ang kaniyang cellphone mula sa loob ng kaniyang suit. Ilang ring pa lang ay sumagot na kaagad ito.“Hello, Mom?”“Hi, anak. Napatawag ka? May kailangan ka?”“Nothing, but I need to tell you something. This is important.”Humungot nang malalim na paghinga si Ivor bago nagsalita at ikuwento ang buong nangyari. Mula sa mga nalaman niya, sa pag-uusap nila ni Janelle at sa nangyari noong isang araw sa loob ng hotel room nito. Nang matapos siyang magsalita, hindi kaagad siya nakarinig nang kahit ano mula sa kaniyang ina.Maya maya ay nagsalita ito. “Anak, I’m sorry. Hindi ko akalain na magagawa niya iyon sa’yo. I treated her as my child. Hayaan mo, kakausapin ko ang Dad mo, kami ang bahala.”“Thank you, Mom. I’m sorry too. I just can’t handle her, but I can help you. There’s
Janelle looked straight into his eyes. Matalim ang mga tingin nito sa kaniya. Ang mga mata na nagsasabing hindi siya puwedeng mapunta sa iba. “I was claiming you, Ivor. You are mine. Your heart, your body, it’s mine. I will not let anyone else have you anymore.”Hindi makapaniwala si Ivor sa kaniyang nakikita at naririnig. He never thought that his lovely, caring sister would be like this. He never knew that she was capable of such things. He was not a prize or things she could own. He was not her possession.“I was never yours, Janelle! Hindi mo ako pag-aari!”Bumaba si Janelle sa kama at lumapit ito sa kaniya. Ilang distansya lamang ang pagitan nang kanilang mga mukha.“That’s not for you to decide, Ivor.” Matiim nitong sabi sa kaniya.Marahan na tinulak ni Ivor si Janelle at umatras siya palayo rito. Hindi niya alam kung anong itsura ang mayro’n siya ngayon ngunit nakita niya ang pag-ngisi ni Janelle.“Why do you look so afraid, Kuya? Natatakot ka ba sa’kin? Sa gagawin ko sa’yo? O
Nasa loob si Lily ng opisina niya at tulala siyang nakaupo sa swivel chair niya habang hinihintay niyang dumating si Lian. Tinawagan niya ito na kunin ang ilang gamit ni Isaac na inimpake niya pati na rin ang uniform nito.Maya maya pa, bumukas ang pinto at pumasok sa loob si Lian. Hindi na niya ito binati. Seryoso ang mga tingin nito sa kaniya. “How are you feeling, Ate Lily?” pangangamusta nito sa kaniya nang makalapit ito sa table niya. Hindi niya ito sinagot. Tinanong niya rin ito pabalik. “Si Isaac, kumusta? Is he doing well?”Tumango si Lian bilang sagot. “Yes. Tahimik lang siya, pero normal naman ang mga kinikilos niya.”Sapat na iyon para kay Lily. Tumingin siya sa bagpack at maleta na nasa tabi ng table niya. “Nand’yan na ang ilang damit ni Isaac pati na rin ang kaniyang uniform. Dinala ko na rin iyong bagpack niya sa school.”Nakita ni Lily na lumapit doon ang kapatid niya at kinuha nito ang maleta, sinukbit naman ni Lian ang bagpack ni Isaac sa kaniyang likod. Tumingin sa
Nakaupo nang magkatabi sa couch sina Lily at Gwyneth, parehas silang may hawak na isang glass of wine. Ilang linggo na ang lumipas simula nang malaman ni Lily na naaalala na sila ni Ivor. Simula noon hindi pa sila nagkikitang dalawa. Kasisimula pa lamang muli nang linggo pero heto siya, umiinom ng wine. Mabuti na lang, may free time si Gwyneth ngayon at may makakausap siya. Katatapos niya lang din magkwento tungkol sa lahat nang nangyari. “Ano na ang plano mo ngayon?” tanong ni Gwyneth sa kaniya. Tumingin siya sa hawak niyang wine glass bago magsalita. “Hindi ko pa alam. Pakiramdam ko, nakadepende kay Ivor ang susunod na mangyayari kung anong actions ang gagawin ko,” Walang kasiguraduhan na sagot niya. “Nakausap mo na ba ulit siya?” Umiling si Lily bilang sagot. Nilingon niya ang kaniyang kaibigan. “Hindi pa kami nag-uusap simula noong naaksidente sila ni Isaac. Siguro, inaalam niya pa kung anong nangyari sa kaniya. Mukhang may iba pang nangyari.” Tumingin si Gwyneth sa kaniya a
Nanatiling nakatingin si Ivor kay Janelle at hinihintay nitong magsalita ang kapatid. Nagpakawala nang isang malalim na pagbuntong hininga si Ivor. “Jane, kinakausap kita.” Nang hindi magsalita si Janelle, nagsalita ulit si Ivor. “Bakit sinabi mo kina Mom na ayoko nang makita si Lily at ang anak namin? You know that’s not true. Nang magising ako sa ospital, wala ka sinasabi tungkol sa kanila. No wonder, wala rin sinasabi sina Mom at Dad sa’kin. At nitong mga nakaraang buwan, nakita mo ako kung paano mag-react sa existence ni Lily. And yet, you’re pretending that you didn’t know? Why?” Huminga nang malalim si Janelle at saka ito nagsalita. “I did all of that for you, Kuya. Ayokong makita na nasasaktan ka. Nakita ko sa U.S kung gaano ka-miserable ang buhay mo noong maghiwalay kayo.” Kumunot ang noo ni Ivor at hindi makapaniwala sa kaniyang naririnig. “You did that for me? Hindi mo kailangan magdesisyon para sa’kin, Jane. What I felt for the past seven years doesn’t come close to how
Nakaupo si Ivor sa balcony ng bahay nang kaniyang mga magulang at patuloy niyang iniisip ang mga nangyari sa nakalipas na pitong taon. Sa naalala niya, nang gabing magdesisyon sila ni Lily na maghiwalay, umuwi siya sa Sales family house sa U.S. He remembered how wasted he was. Isang linggo siyang umiinom dahil sa pagiging miserable niya. Hindi na rin siya pumapasok sa trabaho noon na siyang sinisisi niya sa lahat nang nangyari sa pagitan nilang mag-asawa. One night, he decided to go back to her. Umalis siya sa bahay nila nang nakainom at nagmaneho pauwi sa bahay niya, sa tahanan kung nasaan si Lily. He was recklessly driving. Hindi niya napapansin kung gaano na siya kabilis magpatakbo ng kotse. Gusto na lang niyang makita kaagad at bumalik kay Lily dahil na-realized niyang hindi niya kaya makipaghiwalay. Then, the accident happened. Nagising na lang siyang nasa loob nang ospital at walang maalala. Dumating noon si Janelle, ang kaniya mga magulang na hindi niya maalala. Dahil doon,