“HAHAHAHA…” mapait na tawa ang lumabas sa labi ni Cassandra, nanginginig ang boses habang pilit niyang hinahanap ang tamang salita. “Ang lalaking mahal ko ay nasa piling ng magiging asawa mo tapos kung pakakasalan kita, hindi mo ba nakikitang napakagrotesko niyon? Nakakatawa at sobrang katawa-tawa!”
Hindi niya maipaliwanag ang nararamdaman isang halong sakit, galit, at kawalan ng paniniwala. Ang lahat ay parang bangungot na ayaw niyang paniwalaan, ngunit pilit na ipinapamukha sa kanya ang katotohanan.
“Sabihin mo na lang,” malamig na putol ni Xyler, iniiwas ang titig ngunit bakas ang matinding determinasyon sa kanyang mga mata, isang determinasyong hindi pa kailanman nasilayan ni Cassandra.
“Pakakasalan mo ba ako o hindi?”
Ang bawat salita ay tumama sa kanya na parang pako matulis, mabigat, at hindi niya alam kung saan siya huhugot ng lakas upang sumagot.
“Hinding-hindi ako papayag! Hindi kita mahal, bakit ko naman papakasalan ka?” bulalas ni Cassandra, hindi na nag-isip bago sumagot. Ang tinig niya ay nanginginig, puno ng sakit at galit.
Malamig na ngumiti si Xyler, at diretsong tumagos ang titig sa kanya.
“Hindi ba’t mahal mo siya? Kung pakakasalan mo ako, makikita mo siya araw-araw. Ang mga binti ko ay paralisado kahit maging mag-asawa tayo, hindi kita magagalaw. Magiging asawa ka lang sa pangalan. Wala akong pakialam doon.”
Saglit siyang huminto, at sa malamig na tinig ay idinagdag.
“Pero itong nangyari hindi ko kayang lunukin. Kaya tanong ko sa’yo, Cassandra kaya mo bang tiisin ito?”
Ang malamig na tingin ni Xyler ay tila matalim na kutsilyo, tuwirang pumapaso sa kanyang sugatang puso. Sa pagitan ng galit at kawalan ng pag-asa, ramdam ni Cassandra na tila siya’y hinahataw ng kapalaran para pumili ng isang landas na kailanma’y hindi niya inisip na tatahakin.
“Akong…” Naputol ang tinig ni Cassandra. Hindi niya alam kung paano sasagutin ang ganoong tanong. Isa rin siyang normal na tao, may laman at dugo, may damdamin. Paano niya lulunukin ang mapait na katotohanan ang pagtataksil ng lalaking buong puso niyang minahal sa loob ng siyam na taon?
Malamig na suminghap si Xyler, saka muling nagsalita, ang boses niya ay parang matalim na espada na walang pakialam kung sino ang masasaktan.
“Gusto kitang pakasalan dahil pareho tayong nasaktan. Walang ibang tao ang makakaunawa sa damdamin mo maliban sa akin! Hindi ba’t nagseselos ka, nakikitang magkasama silang dalawa? Kung pakakasalan mo ako, magiging sister-in-law ka ni Ethan. Sa bawat oras na makita ka niya, magiging wala siyang kalaban-laban para siyang sinusunog ng apoy na hindi niya matakasan.”
Tumingin siya nang diretso sa mga mata ni Cassandra, walang bakas ng lambing, puro kalkulasyon.
“Isa pa—pagkalipas ng tatlong buwan ng kasal natin, puwede ka nang mag-file ng divorce kahit kailan. May bahay ako rito sa siyudad, at sa oras ng hiwalayan, ibibigay ko iyon sa’yo. Lahat ng kailangan kong sabihin, nasabi ko na. Kung ayaw mo, bumaba ka na ngayon sa sasakyan.”
Tumahimik ang buong paligid. Ang ugong ng makina ng Land Rover ang tanging naririnig, ngunit para kay Cassandra, parang buong mundo ay biglang huminto. Sa pagitan ng pagdurugo ng kanyang puso at ng tukso ng paghihiganti, napako siya sa kanyang lugar hindi makapili, hindi makagalaw.
Mahigpit na nagdikit ang mga palad ni Cassandra, halos bumaon ang mga kuko niya sa balat. Ang puso niya ay tila pinipiga, puno ng kalituhan at sakit. Kung susundin ang lohika, dapat ay tumanggi siya kaagad. Pero ang mga salitang binitiwan ng lalaki ay parang mga sibat na tumama sa pinakasensitibong bahagi ng kanyang damdamin. Unti-unti siyang nag-aalinlangan.
“Pwede ba talaga tayong maghiwalay kahit kailan?” Mahina ngunit nanginginig ang kanyang tinig.
Diretsyo na tumugon si Xyler, walang bakas ng pagdadalawang-isip.
“Pagkalipas ng tatlong buwan oo. Sa oras na ikaw ang humiling, papayag ako kaagad.” Napakurap si Cassandra, ang mga mata niya’y puno ng pagdududa at kaba. Dahan-dahan niyang ibinaba ang tingin, saka mahina ang tinig na halos pabulong.
“Ikaw ang mga paa mo.”
Hindi niya tinapos ang tanong, ngunit malinaw ang kahulugan. Ang mga salitang iyon ay nakabitin sa ere—tila ba gusto niyang kumpirmahin kung hanggang saan siya ligtas, kung totoo ngang mananatiling “kasal lamang sa pangalan.” ang lahat.
Malamig ngunit matatag ang boses ni Xyler nang muling magsalita.
“Mag-asawa lang tayo sa pangalan. Wala na akong kakayahan bilang isang lalaki. Hindi kita kayang bigyan ng kaligayahan sa pisikal na paraan. Kung may iba kang hiling, maaari mong sabihin. Ibibigay ko.”
Hindi inaasahan ni Cassandra ang ganoong lantad at prangkang pahayag. Namula ang kanyang mukha, at para siyang nalunod sa hiya.
“Pa. pasensya na hindi ko hindi ko sinasadya.” Nagmamadali siyang magpaliwanag, ngunit kahit siya mismo ay hindi alam kung paano itatama ang kanyang nasabi.
Bahagyang umiling si Xyler, malamig ang ekspresyon at walang anumang bakas ng kahihiyan.
“Ito ay isang hindi mapag-aalinlanganang katotohanan. Wala kang dapat ikahiya, at wala kang dapat ihingi ng tawad. Matagal ko nang tinanggap ang kapalarang ito.”
Tumigil siya sandali, saka muling tumanaw kay Cassandra, ang mga mata’y matalim at walang bakas ng pag-aatubili.
“Kailan mo ako bibigyan ng sagot?”
“Hindi ko alam.” mahina at basag ang tinig ni Cassandra habang umiiling. Para siyang isang batang naligaw, walang direksyon, walang alam kung saan tutungo. Magulo ang kanyang isipan puno ng sakit, pagtataksil, at biglaang mga desisyon na kailangang gawin.
Tahimik lamang na pinagmamasdan siya ni Xyler. Walang salitang lumabas sa kanyang bibig, subalit ang malamig at matalim na mga mata nito ay tila bumabasa sa lahat ng iniisip niya. Pagkaraan ng ilang segundong katahimikan, marahan niyang ibinaba ang bintana ng sasakyan.
Sa labas, agad na lumapit si Dominic at sumakay pabalik sa harapang upuan.
“Bumalik tayo sa apartment.” malamig at matatag na utos ni Xyler, ang tinig ay puno ng awtoridad na hindi maaaring salungatin.
Tahimik na pinaandar ni Dominic ang sasakyan, habang sa loob naman ay nanatiling nakatulala si Cassandra ang puso’y sugatan, ang isip’y naguguluhan, at ang hinaharap ay tila biglang nabalutan ng hamog na hindi niya matanaw.
“Sundalo? Makakatayo pa ba siya?” gulat na tanong ni Isabelle nang marinig ang sinabi ni Cassandra.“Mukhang hindi na.” umiiling na tugon ni Cassandra. Sa totoo lang, kung makakatayo pa ba ang lalaki o hindi hindi na iyon ang iniintindi niya.“Ibig bang sabihin, habang buhay na siyang nasa wheelchair?” halos bulong pero puno ng pagtataka ang tanong ni Isabelle.“Siguro gano’n na nga.” sagot ni Cassandra habang bahagyang pinipisil ang kanyang mga labi. May kirot sa puso niya habang iniisip ang sinapit ng lalaki, at kahit paano’y naramdaman niya ang awa para sa kanya.Napabuntong-hininga si Isabelle. “Ay, sayang naman Kung maayos lang sana siya, pwede pa. Pero nasa wheelchair siya, Cassandra sabihin ko na sa ’yo nang diretso, kung pakakasalan mo talaga siya, hindi ba parang sinira mo na rin ang buhay mo?”Pagkarinig ni Cassandra sa mga salitang iyon, agad na nangulubot ang kanyang mga mata. “Ang kasal niya kay Elira, dapat bukas na talaga ’yon. Sabi niya, wala na raw siyang ibang mahaha
“Isabelle.” napalunok si Cassandra, pilit pinipigilan ang panginginig ng tinig niya. “Ano bang iniisip mo? Sa tingin mo ba, gano’n kababa ang tingin ko sa sarili ko? Sa tingin mo ba kaya kong maging gano’n klaseng babae?”Napakunot ang noo ni Isabelle, ramdam ang halo-halong galit at pagkabahala. “Eh bakit mo pa sinabi kanina na magsasama pa rin kayo sa iisang bahay? Cassandra, huwag mo akong paasahin ng paliwanag tapos iiwan mo akong nakabitin. Sabihin mo sa ’kin ngayon, ano bang ibig mong sabihin?”Naramdaman ni Cassandra ang bigat ng konsensya nang salubungin siya ng titig ng kaibigan. Ibinaba niya ang ulo, saka kinuha ang milk tea sa mesa at uminom ng madami, para bang gusto niyang lunukin kasama ng tamis ang pait na nararamdaman.“Ano ba talaga ang nangyayari?!” halos pasigaw na tanong ni Isabelle, nanlalaki ang mga mata sa pagkabalisa. “Ano’ng ibig mong sabihin na magsasama pa rin kayo sa iisang bahay? Gusto mo ba akong patayin sa kaba, Cassandra?”“Ako.” nag-alinlangan si Cassa
“Cassandra, anong nangyayari sa’yo? Kung tama ang dinig ko, sinabi mong nakipaghiwalay ka kay Ethan. Totoo ba ‘yon?” Halos manginig ang tinig ni Isabelle sa kabilang linya. Sa isip niya, ang relasyon ng kaibigan at ni Ethan ay isang kasal na lang ang kulang.“Totoo.” mahina ngunit malinaw na tugon ni Cassandra. Kasabay ng pag-amin niya, sumabog muli ang mga hikbi. Napatigil siya sa gilid ng kalsada, mahigpit na kumapit sa cellphone, parang iyon na lang ang tanging sandalan niya sa mga oras na iyon.“Saan ka ngayon? Pupuntahan kita!” agad na tanong ni Isabelle nang marinig ang basag na boses ng kaibigan. Ramdam niya agad na may mali.“‘Wag na may trabaho ka pa ngayon, ‘di ba?” Mahina at garalgal ang tinig ni Cassandra. Kahit gaano siya nasasaktan, ayaw pa rin niyang maging pabigat kay Isabelle.“Tumigil ka na sa mga paligoy-ligoy at sabihin mo na kung nasaan ka, dali!” madiin na sabi ni Isabelle habang mabilis na tumigil sa gilid ng kalsada. Nagtaas siya ng kamay at agad na huminto ng
“Wala naman siyang sinabi. Puro tungkol lang sa ilang bagay ng pamilya.” mahina at kalmadong sagot ni Loisa habang pilit na pinapawi ang lungkot sa tinig niya. “Nakikita ko namang mabuti siyang tao pero ang mga binti niya, may pinsala nga.”Sa puntong iyon, bahagyang nagdilim ang mga mata ni aling Loisa. Kahit gaano pa siya katatag, hindi niya maiwasang masaktan sa kaisipang ikakasal ang nag-iisa niyang anak sa isang lalaking nakaupo sa wheelchair.Pero.“Ma, gagaling din ang mga paa niya paglipas ng panahon. Huwag ka nang mag-alala.” mabilis na paliwanag ni Cassandra, kahit halatang kulang siya sa kumpiyansa sa sarili habang tinitingnan ang ekspresyon ng ina.Tumango lang si aling Loisa, mahina ang tinig at puno ng bigat ang dibdib.“Alam ko alam ko, anak.”Ngunit kahit anong pag-amin niya, hindi pa rin niya lubos na maalis ang pag-aalala sa puso niya.“Ma, nag-aalala ka ba na lilipat na ako sa bahay ng mga Valdez?” mahina at may halong kaba ang tanong ni Cassandra. Batid niyang iyon
Makalipas ang halos isang oras, natapos na rin ni Cassandra ang hapunan. Maingat niyang inilapag ang huling ulam sa mesa, inayos ang mga plato at kubyertos, at saglit na huminga ng malalim. Nang akma na sanang tatawagin niya si Xyler mula sa kwarto, napansin niyang nakalabas na pala ito at naka-upo na sa mesa, para bang matagal na siyang naghihintay.Bahagyang nagulat si Cassandra, pero agad ding lumambot ang kanyang ekspresyon. “Handa na ang hapunan. Dahan-dahanin mo lang, ha. Babalik din ako.” wika niya nang marahan, halos parang alaga na tinuturuan ng pasensya.Tumango lang si Xyler at walang ibang sinabi. Tahimik niyang dinampot ang kutsara at nagsimulang kumain, halos hindi iniintindi kung nasa tabi pa siya o wala.Nang makita niyang walang imik si Xyler at abala lang sa pagkain, saglit na nag-alinlangan si Cassandra. Kumakabog ang dibdib niya, pero pinilit niyang buksan ang usapan.“Uhmm.” mahina niyang simula, saka siya huminga nang malalim. “Sabi ng mama ko, ipinagpaliban daw
Dahil ang umagaw ng fiancee niya ay walang iba kundi ang sarili niyang kapatid! Kahit pa magtago siya saan mang sulok ng mundo, mananatili pa rin ang ugnayan ng kanilang dugo. At sa bawat pagbabalik niya sa villa ng pamilya, wala siyang ibang makikita kundi ang sugat na paulit-ulit bumubukas ang babaeng minsan niyang minahal, ngayo’y asawa na ng kanyang kapatid.Sa katotohanan, mas mabigat pa ang pasan niyang sakit kaysa sa kanya.Kung pipiliin talaga niyang makipaghiwalay kay Xyler, ang kasal nila ay mauuwi lamang sa isang biro! Isang trahedyang pagtatawanan ng lahat.Hindi hinding-hindi niya hahayaang mangyari iyon!Hindi niya kayang hayaang si Xyler lang ang humarap sa lahat ng ito! Lalo na’t hindi niya puwedeng pabayaan itong lalaki na mag-isa na harapin sina Ethan at Elira.Sa sandaling iyon, sumiklab ang determinasyon sa mga mata ni Cassandra. Huminga siya nang malalim, saka marahang tumalikod at matatag na lumakad palabas ng silid.Nang tuluyang mawala ang mga yabag sa may pint