LOGINAlam kong nagbago na nga si Denver pero hindi pa rin ako makapaniwala sa narinig ko mula sa kanya. Hindi na nga siya ang Denver na nakilala ko. Ibang-iba na siya.
Tama nga iyong sabi nila— na kapag ang isang tao ay nawawalan na ng interes sa iyo, huwag ka nang magtaka o tanungin pa ang sarili mo kung bakit. Lahat ng papasok sa isip mo ay magiging tama. Katulad na lang nang nangyari sa akin. May kutob na ako noong una na magbabago ang takbo ng isip ni Denver pagdating kay Monica. Mula noong mga panahong ayaw na ayaw niya kay Monica hanggang sa mga oras na pito sa sampung salita ay tungkol na lang lahat kay Monica— doon pa lang kapansin-pansin na ang kanyang pagbabago. Lagi niyang naalala ang mga hilig at gusto ni Monica. Kapag naman galing siyang business trip—hindi lang ako ang may pasalubong, kung hindi pati na rin si Monica. Naalala ko pa ang isang beses na binigyan niya ng regalo si Monica. Binuksan ni Monica ang isang eleganteng kahon na naglalaman ng isang mamahaling kwintas. Kumikislap pa ang mga mata niya at makikita mo talagang nasiyahan siya. "Paano mo nalamang gusto ko ang kwintas na ito, kuya? Hindi pa nga ito naipapalabas!" "Nagkataon lang na kilala ng kaibigan ko ang designer ng kwintas na iyan," paliwanag pa ni Denver. "Hindi naman ako nahirapang bilhin iyan." Hinablot ni Monica ang braso ni Denver at niyakap iyon— kitang-kita ko ang banayad na pagtama ng dibdib niya sa braso ni Denver. "Ikaw talaga ng pinaka-the best na kuya sa buong mundo!" Ayaw na ayaw ni Denver na nilalapitan siya ng ibang babae. Gusto niyang ako lang ang nakakahawak sa kanya. Pero hindi niya tinulak si Monica at hinayaan lang ang kapatid ko na hawakan siya. "Kwintas lang naman iyan pero kitang-kita na ang saya-saya mo!" Ngumuso si Monica. "Hmp! Mas maganda kaya ang kwintas na bigay mo kay Ate Ria." Naikuyom ko ang palad kong may hawak ng kwintas ng binigay sa akin ni Denver. Kung ikukumpara ang dalawang kwintas— anong laban noong akin sa kwintas ni Monica na sinadya niya pang pakiusapan ang kaibigan niyang designer? Doon pa lang— kapansin-pansin ng hindi na nga ako. Napansin yata ni Denver na kanina pa ako walang imik kaya dali-dali siyang lumapit sa akin at nagpaliwanag. "Hindi ba at may party sa susunod na mga araw? Ang kwintas na iyan bagay roon sa susuutin mong dress. Subukan mo muna at tingnan kung bagay ba." Ng mga sandaling iyon ay pinagalitan ko pa ang sarili ko dahil kung ano-ano ang iniisip ko tungkol kina Denver at Monica. Binalewala ko lang. Ganoon pa rin ang trato niya sa akin pero damang-dama ko nang mas matimbang na si Monica kaysa sa akin— pero hinayaan ko lang. Nagpakatanga pa rin ako ng oras na iyon. Ngumiti pa rin ako. "Sige, susubukan ko." Kukunin na sana ni Denver ang kwintas sa kamay ko para isuot sa akin nang bigla na lang siyang tinawag ni Monica. "Kuya, masyadong maikli ang kwintas na ito. Tulungan mo naman akong isuot ito." Dahil inabot ko sa kanya ang kwintas at hindi niya iyon nakuha dahil sa pagtawag ni Monica sa kanya ay nagdire-diretso iyon sa sahig. Hindi niya man lang iyon pinulot gayong nakita niya namang nahulog iyon at kaagad na nilapitan si Monica. "Ikaw talagang bata ka," nakangiting saad niya kay Monica at kinuha sa kamay nito ang kwintas. "Kahit pagsuot ay hindi pa magawa." Pumwesto si Denver sa likod ni Monica at sinuot sa kanya ang kwintas. Ngumuso naman si Monica habang nakatingala pagilid ang kanyang ulo. "Eh gusto kong ikaw ang magsuot sa akin, eh." Sobrang lapit nila sa isa't isa. Kulang na lang ay mahahalikan na nila ang bawat isa. Para bang hindi nila alintana na naririto pa ako at harap-harapang binabastos! Napagtanto yata ni Denver na mali ang ginagawa niya kaya bahagya siyang lumayo kay Monica at napatingin sa akin. Magsasalita na sana siya pero kaagad siyang naunahan ni Monica. "Kuya, nauuhaw ako. Gawan mo naman ako ng orange juice. Gusto ko iyong fresh, kuya. Pigaan mo ako ng orange." "Napaka mo talagang bata ka," saad ni Denver. Akala ko ay lalapitan niya ako pero nagtuloy-tuloy siya sa paglalakad papunta sa kusina. Para akong hangin na hindi man lang tinapunan ng tingin. Nang mawala na siya sa paningin namin ay nilapitan ako ni Monica. Pinulot niya ang kwintas ko na nahulog sa sahig saka ako hinarap— ang ekspresyon sa mukha niya ay biglang nagbago. Iyong mukha niyang mala-anghel sa harapan ni Denver ay biglang naging demonya sa harapan ko ngayon. Isang nang-uuyam na ngiti ang pinakita niya sa akin— na para bang sinasabi niyang siya ang nanalo. "Hindi ka na mahal ni kuya, Ate Ria," panimula niya. "Ang kapal naman ng mukha mo na manatili pa sa tabi niya. Kung ako sa iyo ay ipa-cancel mo na ang kasal ninyo para hindi ka naman maging katawa-tawa sa harap ng lahat! Nakakahiya naman kung sa harap mismo ng lahat ay ayawan ka ni kuya." "Sa tingin mo ba ay mabibilog mo ang ulo niya gaya ng ginawa mo sa pamilya natin?" taas-noo kong tanong sa kanya. Ng mga oras na iyon ay bulag pa ako sa katotohanan at tanging pangmamahal ko para kay Denver lang ang mahalaga sa akin. "Kilala ko na siya noong walong taon pa lang ako. Halos magkasama kaming lumaki at kilala na namin ang isa't isa. Masyado ka pang bata para lang maging kabit, Monica." Nilapit niya ang kanyang bibig sa tainga ko at bumulong. "Ang matatawag na kabit ay iyong taong hindi naman mahal. Hindi ka na mahal ni kuya dahil nahulog na siya sa akin. Hindi mo ba nararamdaman iyon? Pinipilit mo na lang ang sarili mo sa kanya. Halata namang wala na siyang gana sa iyo." "Wala kang modo!" Hindi ko na napigilan ang pagkainis ko at kaagad na dumapo sa pisngi niya ang palad ko. Pakiramdam ko ay sasabog ang puso ko sa labis na galit. "Anong ginawa mo, Ria!"Nakikinig ako nang may tuwa.Pero si Vicento ay medyo masyadong elegante pa rin.Nakakrus ang mga braso ko habang dagdag-sakit ako sa kanila.“Tita, grabe ka talaga! Inagaw mo na ang asawa ng mama ko, gusto mo pang agawin ang manugang niya! Likas na ba talaga sa’yo ang magnakaw at mang-agaw?”“Hindi ako—kahit wala kaming marriage certificate ng papa mo, mahal ko talaga siya,” sabi ni Susan, nakatingin kay Edmund na may luha-luha pa, kunwari’y kawawa.Siguro noong bata-bata siya, may kaunting kagandahan.Pero dahil sa sobrang pagpapaayos, nanigas na ang buong mukha niya—parang kakaibang maskara.“Papa, hindi ka ba giniginaw araw-araw pag tinitingnan mo ang mukhang parang paper doll sa lamay? Umiiyak ba siya o tumatawa?”Nailang si Edmund.Alam niya ngayon—kung maililigtas si Sofia o hindi, nasa salita ko.“Ria, huwag ka nang magpaka-bata. Alam kong nagkulang ako sa inyo ng mama mo sa mga nakaraang taon, kaya naghahabol ako ngayon. Si Sofia ay anak ko. Hindi ko kayang panooring makulong
Pagkarinig ko sa mga sinabi ni Susan, natawa lang ako. Ngayong gabi, siya pa mismo ang nag-udyok kay Sofia na agawin ang atensyon sa piging, para mapahiya ako at lalo pang mapasama ang loob ni Edmund sa akin, para masira ang reputasyon ko sa buong Santa Catalina.Hindi pa nga nagtatagal, sinubukan pa niyang agawin ang asawa ko, huwag nang banggitin ang tungkol kay Marvin noon.Ang lahat ng hirap na tiniis ni Mama Diana at ni Ria Canlas sa nakaraang dalawampung taon, para saan?Ang mag-ina na ito, na nakadepende sa pagnanakaw, pang-aagaw, at pag-arte—saan siya kumukuha ng kapal ng mukha para isipin na tutulungan ko siya?Nagpanggap akong naguguluhan. “Tita, ano po ba? Huwag mong sabihing talagang pumatay si Sofia?”Kaya pala gustong-gusto noon ni Nica ang pag-arte.Hindi mo malalaman hanggang sa subukan mo.At Diyos ko, ang sarap sa pakiramdam!Gamit ang pagpapanggap na inosente, tinapakan ko ang sugat ni Susan.“Kahit na medyo tanga ka po, medyo mayabang, medyo makapal ang pagmumukha,
Magulo nang kaunti ang kuwelyo ng kanyang damit dahil sa kakulitan ko, at bahagyang nakalantad ang kanyang collarbone.Lalo na nang tumayo siya nang mataas at elegante sa harap ko, doon ko nakita kung gaano kahaba ang mga binti niya—wala naman pala talagang diperensiya ang mga ito.Bagama’t alam kong may dahilan siya sa ginagawa niya, medyo nainis pa rin ako. Ang ingat-ingat ko pa naman noon, takot na masaktan ko ang pride niya kaya hindi ko siya hinahawakan o tinatanong tungkol dito. Tapos nakakalakad pala siya.Kahit sa dilim, itaas na bahagi lang ng katawan niya ang nahawakan ko.“Vicento, ang laki mong sinungaling!”Inabot niya ang binti ko at iniangkla iyon sa baywang niya, saka siya yumuko para idikit ang katawan niya sa akin.“Ria, patawad. May dahilan ako kung bakit ko ginawa ito. Hindi ko intensyong lokohin ka,” pagpapaliwanag niya. "Pangalawang beses ko na itong pinakita sa iyo, pero lasing ka noong una. Kaya marahil ay hindi mo maalala."Napaisip ako kung kailan ang unang
Nakaupo pa rin ako sa kandungan ni Vicento, nakayakap sa leeg niya. Ang shawl ko, na kalahati nang nahulog, ay nasa paanan na namin. Sa ganito kalapit na distansya, dama ko ang pagbabago sa katawan niya, at lalo akong kinabahan.Naalala ko pa ang nangyari noong gabing iyon— hawak pa lang niya, halos hindi ko na makontrol ang sarili ko. Hindi ko tuloy maisip kung ano kaya ang mararamdaman ko kung tuluyan na talagang mangyari ang bagay na iyon.“Medyo handa naman pero hindi pa ganoon, natatakot pa ako,” bulong ko.Hinaplos niya ang pisngi ko, banayad at puno ng lambing. “Baby, hindi mo ba ako kamumuhian dahil sa mga paa ko?”Noong pinili kong pakasalan siya, bukod sa paghihiganti, naisip kong mas mabuti nang may kapansanan siya para hindi niya ako gagalawin. Sino ba namang mag-aakalang hahantong kami rito? Na malalaman niyang ako talaga si Ria De Leon at malalaman ko ring matagal niya na pala akong lihim na minamahal, na siya pala talaga ang nagligtas sa akin noon. Para bang ang tadhana
Matapos masangkutan ng sunod-sunod na dagok, mas tahimik na ngayon ang pamilya De Leon kaysa dati. Si Mama Sandy lang ang naging masigla nang lumapit si Officer Ramirez.Si Edmund na wala ring kaalam-alam sa nangyari, ay napakunot-noo. “Sigurado ba kayo? Hindi ba kayo nagkakamali? Wala namang anumang ugnayan ang anak ko kay Stephen De Leon.”Maging si Mama Sandy ay nagduda rin. “Tama iyon, hindi ba’t sinabi ninyong aksidente lang? Bakit biglang naging murder?”“Saka na namin malalaman ang resulta kapag nakipagtulungan si Miss Sofia Canlas sa imbestigasyon. Sige na, Miss Sofia Canlas, sumama na po kayo sa amin.”Napatitig si Edmund kay Sofia na halatang takot na ngayon.“Papa, wala akong kasalanan! Hindi ako pumatay ng tao! Hindi ko nga kilala si Stephen De Leon!”Diretsong dinala siya ni Officer Ramirez.Hindi siguro inakala ni Sofia na pagkatapos niyang magpasikat at bago pa man niya malasap ang tagumpay, mangyayari ito. Ang handaan ni Edmund ay tuluyang naging katatawanan, medyo nak
Nabasa ni Edmund ang iniisip niya. Ayaw niyang mapahiya ang anak, kaya tinapunan niya ng tingin si Sofia. “Ano na namang kaguluhan ’yan? Umuwi ka na.”Naramdaman ni Sofia ang inis. Dati kasi, ako ang sinasabihan ni Edmund nang gano’n, hindi siya.Mas lalo siyang nainis. “Ibig bang sabihin, hindi marunong tumugtog ng violin ang panganay na Miss Canlas natin? Nakakatawa naman.”Ngumiti ako nang bahagya. “Oo, hindi ako gaanong magaling sa violin.”Narito ngayon si Nica, at siguradong binabantayan niya ang bawat kilos ko.Noong huli, lumampas ako sa dati kong kakayahan dahil binago ko ang estilo ko. Pero sa violin, mahirap baguhin ang ilang lumang habits.Hindi ko ilalantad ang sarili ko sa harap niya, pero hindi ko rin palalampasin si Sofia—itong tipaklong sa taglagas na todo ang talon sa harap ko.Ngumiti siya nang mayabang. “Papa, ang bait naman ng sister ko. Hindi niya kailangang matuto ng kahit ano. Papaganda-paganda lang at mag-aasawa. Ako, ang dami kong kailangang aralin pero hindi







