Imbes na uminom ng malamig na tubig, dumiretso agad si Minggay sa kuwarto niya at doon humagulgol. Siya na yata ang pinakamasamang tao sa mundo. Itinatwa niya ang itinuturing niyang pamilya na kasa-kasama na niya sa simula pa lang. Hindi niya makakalimutan ang kawawang mukha ni Caloy habang naglalakad ito papalayo sa grupo nila. Bigla niyang naisip na ano kaya kung magtapat na lang siya kay Father Tonyo at sabihin na lang niya ang lahat sa kanya? Na mayroon siyang maliliit na mga kapatid na nanlilimos araw-araw sa plaza. Na inutusan lang siya ng Mama Linda nila para magnakaw at may ipang-buhay sa kanila. Hindi puwede. Paano kung ipakulong si Mama Linda, magkakawatak-watak silang magkakapatid. Siguradong ikakalat sila sa kung saan-saan. Kinatok siya ni Nana Conrada at tinanong kung gusto pa raw ba niyang kumain dahil may niluto siyang mechado at maruya. Pinagbuksan naman siya ni Minggay at sinabing hindi na siya magha-hapunan dahil busog na siya sa kinain niyang mga fast food sa Sanc

August 1996"May sasabihin ako sa'yo," bungad ni Father Greg kay Nana Conrada. Nakaupo sila sa pahabang bangko sa bakuran ng simbahan. Ang langit nagkukulay abo na. Pahiwatig na malapit ng umulan."Ano 'yun Father?" Ipinunas ni Nana Conrada ang mga basang kamay sa suot na apron. Hindi pa niya tapos ang paghuhugas ng pinggan nang ipatawag siya ni Father Greg."Kailangan ko tulong mo," hininaan ni Father Greg ang boses."Tulong saan, Father?"Hindi muna direktang sinagot ng pari ang tanong ng kasambahay. "Ilang taon ka nga ulit dito, Nana?""Magda-dalawang taon na, Father. Sa December. Naabutan ko pa noon si Father Joseph, Father Isagani tapos ikaw na," sagot ni Nana Conrada.Ipinasa lang si Nana Conrada ng isang kamag-anak kay Father Joseph noong nabubuhay pa ito. Magma-migrate na kasi pa-Canada ang naunang mga amo ni Nana Conrada at sa kasamaang palad hindi siya makakasama sa paglipat. Masakit kay Nana ang nangyari dahil napalapit na nang husto ang kalooban niya sa mga anak ng dating

Sinusundan ng tingin ni Mr. Aragon ang bawat hakbang ni Father Tonyo. Hindi niya maitago ang kanyang kaba. Ga-munggo ang pawis niya sa noo dahil alam niya ang rason kung bakit siya nasa loob ng silid ng pari.Huminto si Father Tonyo sa bintana at tinanaw sina Minggay at Lila na nagwawalis sa bakuran. "Kumusta, Mr. Aragon?""M-ma-mabuti na..man po, Father," uutal-utal si Mr. Aragon."Kumusta pakiramdam mo? Wala ka na ba talagang trangkaso?" Sa isang saglit tila nakaramdam si Mr. Aragon ng simpatya mula sa pari. Pero hindi siya maaaring magkamali. Isa itong lobong nakabihis sa balat ng tupa. "Magaling na ako, Father. Wala na akong lagnat saka ubo.""Buti naman. Maawain talaga ang Diyos na lumikha sa lahat ng sumasamba at nananalig sa kanya." Humarap si Father Tonyo sa kanya. Nasilaw bigla si Mr. Aragon sa pulseras, relo at kuwintas ng pari pagtama ng sikat ng papalubog na araw sa mga ito. "Hindi ba, tama ako?""T-tama ka po, Father," hindi maidilat nang maayos ni Mr. Aragon ang mga mat

Sabado. Walang klase si Mr. Aragon at lahat bundat pa sa nagdaang piging. Pero naalala rin ni Minggay na ngayon ang kaarawan ni Caloy. Nami-miss na niya ang kapatid niya at wala siyang regalo dito kahit man lang kahit ano. Kahit birthday card. Gumawa siya kahapon ng isa pero binalewala lang ito ni Father Tonyo at ngayon, malungkot na nakapatong lang ito sa kanyang lamesa. Ni hindi man lang ito nabasa ng pinagbigyan niya. Kinuha niya ang card at binura ang pangalan na nakalagay doon. Tinabunan niya iyon ng tinta ng ballpen at ginuhutan na lang ng mga bulaklak at paro-paro para hindi mahalata. Tapos pinalitan niya ng Caloy ang pangalan ni Father Tonyo na nakasulat.Naligo siya at nagbihis. Dahil sa hindi pa gising ang dalawang pari, nagpaalam na lang siya kay Nana Conrada na may bibisitahing kaibigan sa bayan. Pero ang totoo, pupuntahan niya si Caloy para makita at maibigay ang card sa kanya. Hindi niya alam kung paano niya ito makakasama nang hindi sila nahuhuli ni Mama Linda, pero k

"Ano bang sinasabi mo?" Tanong ni Father Eman kay Minggay. Napatakbo sila ni Father Tonyo sa kanyang kuwarto nang marinig nila ang napakalakas niyang sigaw."Minggay, may nararamdaman ka ba? Masakit ba ang ulo mo o nilalamig ka?" Ipinatong ni Father Tonyo ang palad sa noo ni Minggay. "Hindi ka naman mainit.""Pero kitang-kita ko po. Si Mary Beth po talaga 'yung nasa picture. May kasama po siyang lalaki. Tapos... tapos..." hindi na niya alam ang sasabihin. Naaawa siya na kinikilabutan sa tuwing nagre-replay ang imaheng iyon ng kaibigan sa isip niya."Pero anong nakakatakot dito? Kami lang 'to ni Father Tonyo kasama si Father Greg. Mga two years ago pa yata 'to kinunan." Halos halikan na ni Father Eman ang larawan. Sinusuri niyang maigi kung ano, sino o saan ba 'yung sinasabi ni Minggay na nakakatakot sa litrato. Pero wala talaga siyang makita."Tignan niyo po 'yung pinto sa background, Father. May kamay po d'yan. Tapos yung sapatos... yung sapatos po na kulay pula, 'Yung.... 'yung.. ma