Bakit ko pa ba tinatanong? Kahit pa sabihin na si Ancel ang dahilan kung bakit buhay pa rin ako hanggang ngayon, hindi pa rin niyon mababago ang katotohanan na siya ang dahilan kung bakit ako umalis ng ganoong oras. Siya ang dahilan kung bakit ako napahamak."Ano ba ang pumasok sa utak mo, Aya at umalis ka nang ganoong oras, ha? Gano'n ka ba ka desperada na makalayo sa hayop na 'yon? Alam mong delekado ang lugar natin lalo na sa gabi pero umalis ka pa rin." Nauwi sa sermon ang pagtatanong ko."Oo, Belle, desperada nga akong lumayo. Hindi ko na kayang makasama sa iisang bahay ang lalaki na 'yon. Sawa na akong makita ang mga pinaggagawa nila ng Telay. Ayokong magtiis na lang na gawin nila akong utusan." Marahas kong pinahid ang mga luha ko. "Tahan na, Aya. Alam ko naman na galit ka nga sa Ancel na 'yon pero kung hindi dahil sa kan'ya. Baka hindi lang 'yan ang inabot mo." Pinahid niya rin ang mga luha ko. Mapait akong tumawa. "Belle, siya ang dahilan kaya nangyari sa akin 'to. Kung hind

Napailing at napangisi ako dahil sa sinabi ni Belle. Pakiramdam ko ay hinuhuli niya kung ano ang magiging reaksyon ko.Humarap ako sa kanya, saka ko siya tinitigan. "Do you really think I'm concern about your friend? Your imagination is so vast, Belle. But sorry for bursting your bubble; I don't care about her or anyone else," mariin kong sabi."Talaga?" Belle folded her arms and turned away. "All right, e-deny mo lang ng e-deny, at lokohin mo ang sarili mo hangga't gusto mo, kaya lang kasi, 'yang action mo ay hindi nagsisinungaling; it's undeniable that you care about my friend."Nilingon niya pa ako at mapang-asar na ngumiti.Sekreto kong nakamot ang ulo ko. Ang talas din kasi ng pakiramdam nitong si Belle. Kahit anong bangis ng ugaling pinapakita ko sa kan'ya ay huli niya pa rin ang kahinaan ko. Paanong hindi. Nakita niya ako na halos mabaliw sa kahahanap kay Aya no'ng gabing nawala siya. Naabutan niya pa ako sa hospital na nasa tabi ng kaibigan niya. Halos walang kurap na nakatit

Ang angas ko habang sinasabi ang salitang 'yon. Pero nang makita ko ang nanlaki na mga mata ni Aya, bigla akong nahiya. Nilamon ako ng hiya. Pero pinanindigan ko pa rin ang pagiging gago. Ang pagiging hayop ko. Hindi ako nagpatinag sa nararamdaman kong hiya na si Belle lang ang nakakahalata. Nagtakip na kasi ito ng bibig, at sandaling nag-iwas ng tingin sa kaibigan niya. Lalo tuloy na dagdagan ang hiya ko dahil dito kay Belle na nagpipigil na namang tumuwa. Sinabayan pa niya ng mapang-asar na tingin at bahagyang pagyugyog ng balikat niya. "Sabi ko naman sa'yo, Belle, hindi aalis ang hayop na 'yan," sikmat ni Aya matapos ang sandaling pagkagulat. “Hindi mangyayari na kusa siyang aalis. Ang sarap nga ng buhay niya rito. Libre lahat, pati katulong,” nangagalaiting dinuro-duro niya ako. Nanlilisik pa ang mga mata sa puntong hindi na niya napinsan ang pagpipigil na tawa ng kaibigan niya. Ngumisi ako ng kakaiba. Sumandal sa hamba ng pinto at pinag-ekis ang mga paa. Ang angas ko pa rin tin

Napanganga ako nang marinig ang garalgal na boses na 'yon. Boses ni Aya. Hindi ko alam kong haharapin ko ba siya o hindi. Akala ko hindi na siya magsasalita. Iiyak na lang siya ng iiyak hanggang maubos ang mga luha niya. Kaya lang dahil sa sinabi ko, natigil ang mahabang paghikbi niya. At heto nga, nagawa na rin niya na magsalita pero may panggigigil pa rin. Bakas pa rin ang galit, at sa tingin ko ay malapit na siyang sumabog. Dahan-dahan akong lumingon. Narinig ko kasi ang mahina nitong tawa. Nakakakaba na tawa. Kabado ako na baka kung ano na naman ang sasabihin niya. Kung anong kalokohan na nga ang sinasabi ko, mabura lang ang masamang iniisip ng mga tsismosang matanda na kaharap namin ngayon na parehong nakataas ang mga kilay. "Talagang tinanong mo pa, Aya? Parang hindi mo naman alam at hindi ramdam." Sandali kong nakagat ang labi ko. "Umangat din kasi ang kilay niya. "Pamangkin nga kasi kita, hindi ba? Kapamilya at kadugo. Syempre mahal kita–" sagot ko, pero nasa dalawang matan

CAHAYA’S POVHindi ko alam kung ano ang nangyayari sa akin, hindi ko kasi agad nasagot ang tanong ni Ancel. Tama siya, ito na nga ang matagal ko nang hinihintay—ang mawala sa siya sa buhay ko at bumalik sa dati ang lahat. Pero bakit nakakaramdam ako ng kakaiba? Bakit parang nalulungkot ako? "Kung iyon ba talaga ang gusto mo, at kung sigurado na magiging maayos ka, aalis ako, Aya," seryoso nitong sabi na hindi ko pa rin magawang sagutin. Ewan ko kung bakit walang lumalabas sa bibig ko. Gusto kong magsalita, gusto kong sabihin na hindi ko alam kung kaya ko na ba na kumilos mag-isa. Pero hindi ko nga masabi. Hindi ko yata talaga kaya na umalis na siya dahil nasanay na ako na kasama siya. Nasanay na ako sa pag-aalaga niya. Binibi-baby niya kasi ako. Kaya kasalanan niya kung bakit ganito na ang nararamdaman ko. Nag-angat ako ng tingin nang marinig ang buntong-hininga niya. "Ma-mi-miss ko ang lugar na 'to." Kasabay ng sinabi niya ang paglibot ng paningin niya sa buong paligid. Napatit